Większość analiz i wątków niniejszego artykułu była inspirowana lekturą książki Kena Goldberga The Robot in the Garden… (KenGoldberg (red.), Robot in the Garden. Telerobotics and Telepistemology in the Age of Internet, MIT Press, Cambridge, Massachusetts 2001). Dotyczy to zwłaszcza rozmaitych rozszerzeń systemu poznawczego człowieka, możliwości i faktu poznawania na odległość oraz nowej filozoficznej subdyscypliny, jaką jest dzisiaj teleepistemologia. Główny motyw jest jednak starszy, bardziej podstawowy i niezależny od koncepcji Goldberga oraz opisanego przezeń eksperymentu Telegarden. Stanowi go obawa przed nastaniem epoki (...) powszechnej, interaktywnej halucynacji – lęk przed ucieczką od świata realnego w stronę rozmaitych środowisk wirtualnych, obawa przed pełnym zanurzeniem się (imersją) w świat Matrixa. To z tego powodu od kilku dekad poszukuję coraz lepszych określeń poznania źródłowego, a problematyka źródłowości i granic wiedzy źródłowej, nieodmiennie, jest według mnie największy wyzwaniem każdej epistemologii: w każdej jej odmianie i na każdym etapie jej rozwoju. (shrink)

W systemie filozoficznym Jana Szkota Eriugeny wszystko, co istnieje, to natura złożona z bytów i niebytów. Poznawalne dla ludzkiego intelektu części natury to byty, natomiast niepoznawalne części natury to niebyty. Bytem jest zmysłowa część natury ludzkiej oraz rzeczywistość materialnych form. Dla ludzkiego intelektu Niebytem jest Bóg oraz ustanowione przez Niego prymordialne przyczyny i materia. Bóg stworzył wszystko z niczego w ludzkiej naturze. Nierozumny wybór człowieka doprowadził do upadku ludzkiej natury i stworzenia, które z doskonałości przeszło do istnienia w świecie doczesnym. (...) Syn Boży – Bóg-Logos stał się człowiekiem, który dokonał odkupienia ludzkości. W ostatecznych czasach rzeczywistość materialna zostanie zniesiona i stworzenie w ludzkiej naturze dostąpi powszechnego powrotu do pierwotnej doskonałości. Ludzkie intelekty dokonają własnego – ostatecznego sądu i wybrani skierują się ku Stwórcy. Następnie dojdzie do przebóstwienia wybranych – zjednoczenia stworzenia ze Stwórcą bez zmieszania natur, bez zniesienia fundamentalnych różnic ontologicznych oraz bez panteizmu, który w tej koncepcji jest wykluczony. Przebóstwieni będą kontemplować Boga, co oznacza, że będą wiecznie poznawać Niepoznawalnego. Wydaje się, że nawet dla ludzi zgłębiających załomy filozoficznej wiedzy o Bogu w XXI wieku ta szczęśliwa wizja przebóstwienia, które będzie nieustannym procesem poznawania Niepoznawalnego, może być atrakcyjna. (shrink)

W artykule tym autor wskazuje zarówno na określone luki pojęciowe w systemie kartezjańskim, jak i wyjaśnia potrzebę wypełnienia tych luk – w przekonaniu autora może się to przyczynić zarówno do większej jasności wypowiedzi Kartezjusza, jak i do ich większej spójności logicznej. Szczegółowo analizuje jedynie dwa z takich pojęć, tj. metodyki i metodologii. Oba mają charakter kategorialny, ale pierwsze z nich jest ogólniejsze niż drugie. Krótko rzecz ujmując, metodyka dotyczyć może zarówno zasad poznawczych, jak i moralnych, wyznaniowych i innych jeszcze, natomiast (...) metodologia tych reguł, które są zalecane i stosowane w którymś z tych obszarów problemowych. Autor przyjmuje również, że z metodyką mamy do czynienia wówczas, gdy mowa jest o czynnościach przygotowawczych do intelektualnego wkroczenia na każdy z tych obszarów myślenia i praktycznego postępowania i poszukujemy tych racji, które sprawiają, że to myślenie i postępowanie staje się racjonalne. Natomiast z metodologią mamy do czynienia wówczas, gdy już znajdujemy się na którymś z tych obszarów i zmierzamy – w sposób racjonalnie zaplanowany – do wytyczonych na nim celów. (shrink)

Aristotle in Analytica Posteriora presented a notion of proof as a special case of syllogism. In the present paper the remarks of Aristotle on the subject are used as an inspiration for developing formal systems of demonstrative syllogistic, which are supposed to formalize syllogisms that are proofs. We build our systems in the style of J. Łukasiewicz as theories based on classical propositional logic. The difference between our systems and systems of syllogistic known from the literature lays in the interpretation (...) of general positive sentences in which the same name occurs twice (of the form SaS). As a basic assumption of demonstrative syllogistic we accept a negation of such a sentence. We present three systems which differ in the interpretation of specific positive sentences in which the same name occurs twice (of the form SiS). The theories are defined as axiomatic systems. For all of them rejected axiomatizations are also supplied. For two of them a set theoretical model is also defined. (shrink)

The notion of conceptual system is usually connected with criticism or defence of relativism but sometimes the notion appears in discussion on realism/anti-realism. The aim of the article is: (1) to present connection between understanding of notion of conceptual system and ways of understanding of realism/anti-realism; (2) to present that notion may constitute a foundation of argument for realism, although usually it is taken as argument for anti-realism. Investigations of the article create the basis for discussion of the conception of (...) relativity proposed by Adam Grobler in Truth and Relativity. (shrink)

The paper deals with the procedure of explaining the secondary immune response. First, the basic concepts of the mechanistic account of explanation developed by Machamer, Darden and Craver will be considered. Subsequently, I will focus on the concepts describing the activation of the elements of the immunological system viewed as a signal decoding process. The analysis will make it possible to argue for the thesis that the explanations of the secondary immune response, formulated in immunology, aim to describe the possible (...) procedures of simplifying the signal decoding process. The following considerations will make it possible to show the specificity of the mechanistic explanations formulated in immunology, and to demonstrate their significance for medical sciences. (shrink)

Vuvodnim rocniku ORGANONu Pavel Cmorej ve svych @@piton lch z logicjce syntaxe predvadel, jak je prirozeny jazyk mozne nahlizet prismatem 'standardni' logiky. Historicky ovsem neexistuje jedna logika,ale ruzne logicke systemy, ktere spolu castecne soupeii (tak jako treba klasicka a intuicionisticka logika), castecne jeden druhy rozsiruji (Iako treba klasicky vyrokovy a klasicky predikatovy pocet) ci se navzajem doplnuji (Iako napriklad modalni a temporalni logika). To co je v logice obecne prijimano za standard, je fakticky vysledkem interakce a soutezeni ruznych neustale (...) vznikajicich systemu. (shrink)

Poznanie jest formą bytu absolutnego rozumu jako indyferencji podmiotu i przedmiotu i dokonuje się poprzez nieskończone ustanawianie podmiotu i przedmiotu, jako że wszelka wiedza może się artykułować w określaniu, ograniczaniu. W poznaniu to, co nieskończone, staje się obiektywne w tym, co skończone. Drugą zasadą wyróżniania rzeczy jednostkowych obok samopoznania absolutu jest świadomość ludzka, która w systemie identyczności nie jest prawomocnie wyprowadzona z samopoznania absolutu.

The subject of the present article, which presents a part of a Doctor Thesis dealing with the ethics of W. D. Ross, are some selected problems of the deontological part of that ethical system. The analysis relates to Ross’s attitude in meta-ethics, as well as his concepts in the sphere of normative ethics.

In the following pages we propose a theory on cognitive systems and the com-mon strategies of perception, which are at the basis of their function. We demon-strate that these strategies are easily seen to be in place in known cognitive sys-tems such as vision and language. Furthermore we show that taking these strat-egies into consideration implies a new outlook on immune function calling for a new appraisal of the immune system as a cognitive system.

The starting point of the investigations undertaken in the article is the thesis of empirical indeterminacy of scientific theories. According to this thesis the same set of empirical data can be differently explained by different theories, none of which will be found compelling. The reason for that is that no specific theory is a logical consequence of observational statements. This thesis can be so generalized as to include systems of value as well. Theoretical statements serve as justification of observational statements, (...) although the former are not entailed by the latter. Similarly with judgements of value: they justify moral norms but are not entailed by them. Consequently the same obligations can be justified on the grounds of different systems of value. Systems of value are not therefore determined by moral obligations and have the same function in ethics as theory does in science. Systems of value remain, however, radically different from scientific theories because the relations that bind observational statements with scientific observations are quite different from those that bind moral norms with human behaviour in ethics. (shrink)