This book revives inductive logic by bringing out the underlying epistemology. The resulting structural reliabilist theory propounds the view that justification supervenes on syntactic and semantic properties of sentences as justification-bearers. It is claimed to set up a genuine alternative to the prevailing theories of justification. Kawalec substantiates this claim by confronting structural reliabilism with a number of epistemological problems. While the book is addressed to both professionals and students of philosophical logic, probability, epistemology, and philosophy of science, it also (...) surveys ideas central to the development of philosophy in the 20th century. It will be a valuable companion to multifarious graduate and postgraduate courses. (shrink)

The article reviews the book Metodologia nauk [Methodology of the Sciences], by Adam Grobler.

We show that if among the tested hypotheses the number of true hypotheses is not equal to the number of false hypotheses, then Neyman-Pearson theory of testing hypotheses does not warrant minimal epistemic reliability. We also argue that N-P does not protect from the possible negative effects of the pragmatic value-laden unequal setting of error probabilities on N-P’s epistemic reliability. Most importantly, we argue that in the case of a negative impact no methodological adjustment is available to neutralize it, so (...) in such cases the discussed pragmatic-value-ladenness of N-P inevitably compromises the goal of attaining truth. (shrink)

Przedmowa Problematyka związana z zależnościami przyczynowymi, ich modelowaniem i odkrywa¬niem, po długiej nieobecności w filozofii i metodologii nauk, budzi współcześnie duże zainteresowanie. Wiąże się to przede wszystkim z dynamicznym rozwojem, zwłaszcza od lat 1990., technik obli¬czeniowych. Wypracowane w tym czasie sieci bayesowskie uznaje się za matematyczny język przyczynowości. Pozwalają one na daleko idącą auto¬matyzację wnioskowań, co jest także zachętą do podjęcia prób algorytmiza¬cji odkrywania przyczyn. Na potrzeby badań naukowych, które pozwalają na przeprowadzenie eksperymentu z randomizacją, standardowe metody ustalania zależności przyczynowych (...) opracowano na początku XX wieku. Zupełnie inaczej sprawa przedstawia się w przypadku badań nieeksperymentalnych, gdzie podobne rozwiązania pozostają kwestią przyszłości. Zadaniem tej książki jest podanie warunków, które powinny być spełnione przez te rozwiązania, oraz sformułowanie proceduralnego kryterium zależności przy¬czynowych jako szczegółowej realizacji tych warunków. Pociąga ono waż¬kie konsekwencje dla filozofii i metodologii nauk, które ujawnia – podany w Części II – zarys me-todolo¬gii proceduralnej. W literaturze przedmiotu brakuje w miarę wszechstronnego i systema¬tycznego omówie¬nia najnowszych filozoficznych i metodologicznych dys¬kusji na temat przy¬czynowości, co niech będzie wytłumaczeniem, dlaczego w niektórych punktach obecnej książki szczegółowo referuję trudno dos¬tępne teksty źró¬dłowe. Przymiotnik „proceduralny” używam tu w znaczeniu węższym niż Huw Price (w którego pracach właściwszy byłby termin „kryterialny”) dla podkre¬ślenia – zgodnie z łacińskim źródłosłowem procedo – że dla ustalenia przy¬czyny niezbędne jest podjęcie przez uczonych określonych interakcji z ba¬daną rzeczywistością. Zalążki zamysłu prezentowanego w tej książce przedstawiłem podczas warsztatów filozoficznych „Philosophy and Probability” w roku 2002, zor¬ganizowanych przez Instytut Filozofii Uniwersytetu w Konstancji. Wdzięczny jestem uczestnikom tych warsztatów za uwagi, a przede wszyst¬kim następującym osobom: Luc Bovens, Brandon Fitelson, Alan Hájek, Stephan Hartmann oraz Jon Williamson. Podczas międzynarodowej konferencji „Analytical Pragmatism”, zorgani¬zowanej w Lublinie w roku 2003 przez Wydział Filo¬zofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, odniosłem swoją koncepcję do prac Nancy Cartwright. Szczególnie inspirujący okazał się komentarz Huw Price’a do mojego referatu i przeprowadzona z nim dysku¬sja. Ujęcie koncepcji metodologii proceduralnej na szerszym tle współ-czes¬nego nurtu empirystycznego w filozofii nauki przedstawiłem w roku 2004 podczas konferencji „5th Quadrennial Fellows Conference”, zorgani¬zowanej przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu. Szczególnie pomocne w dalszych moich pra¬cach były uwagi Jamesa Bogena, Janet Kourany, Jamesa Lennoxa, Johna Nortona, Thomasa Bonka, Jana Woleńskiego i Johna Worralla, za które wyra¬żam swoją wdzięczność. Korpus książki powstał podczas mojego stażu w Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu, który odbyłem jako stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w roku akademickim 2004-2005. Uczestniczyłem w tym czasie w życiu naukowym Centrum i w pracach badawczych zespołu z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Carnegie-Mellon w Pittsburghu kierowanego przez Clarka Glymoura. Na jego ręce składam podziękowanie za wiele po¬mocnych uwag do moich wy¬stąpień oraz tekstów i za dyskusje przede wszystkim z nim samym i z jego najbliższymi współpracownikami: Peterem Spirtesem oraz Richardem Scheinesem, a także pozostałymi członkami tego zes¬połu, doktorantami i uczestnikami seminarium badawczego „Causality in the Social Sciences”. Za wieloletnie wsparcie, wielopłaszczyznowe inspiracje towarzyszące pi¬saniu tej książki, a także liczne pomocne uwagi do jej wcześniejszych wersji dziękuję przede wszystkim Księdzu Profesorowi Andrzejowi Bronkowi oraz Księdzu Profesorowi Józefowi Herbutowi, współprowadzącemu seminarium doktorskie w Katedrze Metodologii Nauk Katolickiego Uniwersytetu Lubel¬skiego im. Jana Pawła II, jak również pozostałym uczestnikom tego semina¬rium. Dziękuję mojej Żonie, dr Annie Kawalec za wiele wysiłku włożonego w ulepszenie redakcji – językowej i merytorycznej – obecnej książki. Książkę tę można czytać na kilka sposobów. Czytelnikom zainteresowa¬nym przede wszystkim prowadzeniem badań empirycznych polecałbym rozpoczęcie od Rozdziału 2. i kontynuację pozostałych rozdziałów Części I, a następnie Dodatków. Czytelnikom zainteresowanym problemami filozo¬fii i metodologii nauk polecałbym rozpoczęcie lektury książki od Części II i uzupełniającą lekturę Rozdziału 2., a następnie Wprowadzenia i Zakończenia. Czytelnikom mniej zainteresowanym zagadnieniami teoretycznymi pole¬całbym zapoznanie się z fascynującymi dziejami odkrycia przyczyn cholery przez Johna Snowa, które rekonstruuję w Rozdziale 1. W dalszej części nato¬miast polecałbym przejście do Wprowadzenia i Zakończenia, które w mniej specjalistyczny sposób przybliżają proponowane tu rozstrzygnięcia. Tekst książki nie był dotąd publikowany. Wyjątkiem są pewne fragmenty Rozdziału 8. oraz 9., które w zmienionej postaci ukazały się w Rocznikach Filozoficznych (Kawalec 2004). -/- Lublin, luty 2006 r. (shrink)

The article reviews the book Metodologia nauk [Methodology of the Sciences], by Adam Grobler.

The widespread particularist account of the onset of molecular biology that identifies it with the discovery of the DNA structure in 1953 has been recently contested. The paper contributes to this debate by focusing on a more recent discovery of small noncoding RNAs. First, it outlines a particularist account of the microRNAs discovery and the origins of the particularist predilection of the modern scientometric studies of science dynamics. Next, it discusses its limitations and proposes an alternative, modified processualist account of (...) the discovery. In the final part, the paper applies this approach to unravel network dynamics of the research on the first two microRNAs that were discovered, namely lin-4 and let-7. (shrink)

In this work, we explore the epistemic import of the value-ladenness of Neyman-Pearson’s Theory of Testing Hypotheses by reconstructing and extending Daniel Steel’s argument for the legitimate influence of pragmatic values on scientific inference. We focus on how to properly understand N-P’s pragmatic value-ladenness and the epistemic reliability of N-P. We develop an account of the twofold influence of pragmatic values on N-P’s epistemic reliability and replicability. We refer to these two distinguished aspects as “direct” and “indirect”. We discuss the (...) replicability of experiments in terms of the indirect aspect and the replicability of outcomes in terms of the direct aspect. We argue that the influence of pragmatic values is beneficial to N-P’s epistemic reliability and replicability indirectly. We show that while the direct influence of pragmatic values can be beneficial, its negative effects on reliability and replicability are also unavoidable in some cases, with the direct and indirect aspects possibly being incongruent. (shrink)

Abstract The opening section outlines probabilism in the 20th century philosophy and shortly discusses the major accomplishments of Polish probabilist thinkers. A concise characterization of Bayesianism as the major recent form of probabilism follows. It builds upon the core personalist version of Bayesianism towards more objectively oriented versions thereof. The problem of a priori probability is shortly discussed. A tentative characterization of Kazimierz Ajdukiewicz’s standpoint regarding the inductive inference is cast in Bayesian terms. His objections against it presented in Pragmatic (...) Logic are presented. His 1958 paper on justification of non-deductive inference, as amply demonstrated by K. Szaniawski and I. Niiniluoto, extends his earlier Baysian position from 1928 monograph. In the closing section Ajdukiewicz’s standpoint is presented as a characteristically pragmatist and empiricist version of Bayesianism, which remains an unexplored and stimulating position. (shrink)

Any serious attempt to give an account of the cognitive aspect of science – as contrasted with e.g. its social or cultural aspects – cannot ignore the automation revolution. In the conception presented in this paper the results of computer science are taken seriously and integrated with many of the ideas concerning what constitutes scientific inquiry that have been proposed at least since the early Middle Ages. The central idea is that of reliable inquiry. Science makes explicit and elaborates on (...) the methods of acquiring beliefs in our daily life. The central question a scientific method applied to inquiry needs to face is if it is reliable in getting to the truth. On the reliabilist criteria presented here, if a method is logically warranted to get to the right answer – given data and background knowledge available – and to stick to it afterwards, then it is reliable. This is a normative theory, but the standard of reliability is adjusted to the domain of the inquiry at hand. This paper presents the central tenets of the reliabilist conception of science and briefly outlines the main results underlying it. Roughly, the aim of science is interesting truth about the world around us (scientific realism) and reliabilist epistemology affords us precise answers as to how far science can succeed in this task – given the methods, goals and background assumptions available. The philosophical task to deliver an adequate understanding of science is taken to be continuous with scientific research itself (naturalism), a major part of which is concerned with delivering causal explanations (causality) and can only be carried out with limited resources (computability). Many of the ideas integrated into the reliabilist conception of science and precisely articulated therewith have appeared earlier in both philosophy and science (history of ideas). I conclude the exposition of the ideas integrated into the reliabilist conception of science with discussions of sample case studies where the reliabilist conception of science has been applied to actual scientific research. For obvious reasons none of the grand conceptions of science from the distant past is adequate. Towards the end of this paper I give some substance to the claim that among the few contemporary conceptions of science reliabilist epistemology is the the most comprehensive account. For only it systematically elaborates the ideas of reliability and computability accompanying science from its inception. None of the past or contemporary alternatives to a thoroughly revised understanding of science offered by the reliabilist approach can embrace the recent outburst of new sciences such as computer science, Bayesian statistics and cognitive science. An outline of open problems and directions for future research concludes the paper. (shrink)

The paper outlines and discusses the major tenets of moderately pluralistic methodology. The latter is juxtaposed to J. Życiński’s principle of natural interdisciplinarity. It instantiates scientific pluralism as a domain-specific agenda for research. The symbolic and causal understanding are integrated in this methodological conception by means of a specific kind of counterfactual reasoning, which is coined the delimiting counterfactual. It makes the moderately pluralistic methodology applicable to non-experimental research. -/- Streszczenie Tytuł: “Umiarkowanie pluralistyczna metodologia” -/- Artykuł prezentuje i omawia zasadnicze (...) założenia koncepcji umiarkowanie pluralistycznej metodologii. Ta ostatnia jest zbieżna z J. Życińskiego zasadą naturalności interdyscyplinarnej. Reprezenuje ona szeroko rozumiany nurt pluralizmu naukowego w zakresie sposobu prowadzenia badań w danej dziedzinie. W tej koncepcji połączone są dwa poziomy rozumienia symboliczny i przyczynowy za pomocą swoistego rodzaju wnioskowań kontrfaktycznych, określonych tu jako rozgraniczających wnioskowań kontrfaktycznych. Dzięki nim umiarkowanie pluralistyczna metodologia ma zastosowanie do badań nieeksperymentalnych. -/- Słowa kluczowe: pluralizm naukowy, Józef Życiński, Rudolf Carnap, wnioskowanie kontrfaktyczne . (shrink)

The paper discusses basic philosophical assumptions of the new conception of scientific research which tends to possibly complete automation of research. The theoretical underpinnings of reliable inquiry sets a framework for a comprehensive spectrum of attainable solutions to a research problem formulated in the framework given the theoretical assumptions and available evidence. The framework is general, but the success criteria are adjustable to a domain of inquiry. Research on causal dependencies in macroeconomics seems a successful application of the framework.

N. Cartwright's recent results on invariance under intervention and causality (2003) are reconsidered. Procedural approach to causality elicited in this paper and contrasted with Cartwright's apparently philosophical one unravels certain ramifications of her results. The procedural approach seems to license only a constrained notion of intervention and in consequence the "correctness to invariance" part of Cartwright's first theorem fails for a class of cases. The converse "invariance to correctness" part of the theorem relies heavily on modeling assumptions which prove to (...) be difficult to validate in practice and are often buttressed by independently acquired evidence. (shrink)

The paper focuses on knowledge generation, a topic frequently overlooked in the traditional debates in epistemology and philosophy of science. We focus on investigation as the primary process generating knowledge and its products. Investigation is taken as a generalization of the research process that includes similar knowledge-generating practices in aboriginal communities. To characterize the complexity of investigation processes and their products we go beyond traditional epistemological characterization of knowledge in terms of mental states and turn to the concept of routine. (...) Investigation processes share a common symbolic representation form which we call here a knowledge thread. The dynamics of the knowledge thread may be characterized by two intertwined tiers: cognitive and institutional. Using examples from our previous studies, especially on the recent discovery of microRNAs in molecular biology, we illustrate the dynamics of threads and claim that it is susceptible to the social network analysis which, however, requires insightful applications and sound interpretation of the results. Such an interpretation, as we suggest, may further be elaborated on the grounds of anthropological theories of distributed agency and distributed cognition. (shrink)

A survey of the modern theories of explanation leads us to conclude that it is J. Woodward\'s conterfactual approach that seems to set out a promising agenda for setting up a satisfactory model of explanation. Such a model would need to come to terms with two stipulations, i.e. to reflect causal asymmetry and be empirically adequate. To meet the latter I modify the counterfactual model of explanation to require a class of observationally equivalent (Bayesian) causal models instead of the true (...) causal model. For in most cases empirical adequacy of causal models, i.e. their identifiability and consistency with observed distributions, would neither grant the stronger conclusion Woodward embeds in his conterfactual account of explanation nor license metaphysical naturalism. (shrink)

We analyse the issue of using prior information in frequentist statistical inference. For that purpose, we scrutinise different kinds of sampling designs in Jerzy Neyman’s theory to reveal a variety of ways to explicitly and objectively engage with prior information. Further, we turn to the debate on sampling paradigms (design-based vs. model-based approaches) to argue that Neyman’s theory supports an argument for the intermediate approach in the frequentism vs. Bayesianism debate. We also demonstrate that Neyman’s theory, by allowing non-epistemic values (...) to influence evidence collection and formulation of statistical conclusions, does not compromise the epistemic reliability of the procedures and may improve it. This undermines the value-free ideal of scientific inference. (shrink)

Building on our diverse research traditions in the study of reasoning, language and communication, the Polish School of Argumentation integrates various disciplines and institutions across Poland in which scholars are dedicated to understanding the phenomenon of the force of argument. Our primary goal is to craft a methodological programme and establish organisational infrastructure: this is the first key step in facilitating and fostering our research movement, which joins people with a common research focus, complementary skills and an enthusiasm to work (...) together. This statement—the Manifesto—lays the foundations for the research programme of the Polish School of Argumentation. (shrink)

Review of Paweł Kawalec, Przyczyna i wyjaśnianie. Studium z metodologii i filozofii nauki, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Unfounded—conspiracy and health—beliefs about COVID-19 have accompanied the pandemic worldwide. Here, we examined cross-nationally the structure and correlates of these beliefs with an 8-item scale, using a multigroup confirmatory factor analysis. We obtained a two-factor model of unfounded (conspiracy and health) beliefs with good internal structure (average CFI = 0.98, RMSEA = 0.05, SRMR = 0.04), but a high correlation between the two factors (average latent factor correlation = 0.57). This model was replicable across 50 countries (total N = 13,579), (...) as evidenced by metric invariance between countries (CFI = 0.96, RMSEA = 0.06, SRMS = 0.07) as well as scalar invariance across genders (CFI = 0.98, RMSEA = 0.04, SRMS = 0.03) and educational levels (CFI = 0.98, RMSEA = 0.04, SRMS = 0.03). Also, lower levels of education, more fear of COVID-19, and more cynicism were weakly associated with stronger conspiracy and health beliefs. The study contributes to knowledge about the structure of unfounded beliefs, and reveals the potential relevance of affective (i.e., fear of COVID-19) and cognitive (i.e., cynicism) factors along with demographics, in endorsing such beliefs. In summary, we obtained cross-cultural evidence for the distinctiveness of unfounded conspiracy and health beliefs about COVID-19 in terms of their structure and correlates. (shrink)

I borrow part of the title of my paper from Susan Sontag. In 2003, a year before her death, Susan Sontag published an essay entitled Regarding the Pain of Others. There she takes up the subject of the moral significance of presenting the views of war, violent human death exposed to the lenses of cameras. Her approach to the contemporary issue of mediatisation through the image of the sight of human suffering provokes a question: Do we need teleethics today, the (...) ethics of remote moral relations? Using the method of comparative analysis in the area of cultural determinants of ethics, I draw attention to the contemporary challenges that the culture of late modernity imposes on the morality of everyday life. My thesis is this: The images of human suffering provided by the media reveal the imperfection of our morality. As moral subjects, we are not prepared to respond to the suffering of human beings absent from face-to-face relationships. So, we need teleethics. The paper is devoted to this issue. (shrink)

Modelowanie komputerowe odgrywa istotną rolę we współczesnej nauce. Epistemologiczna rola, jaką odgrywają takie modele oraz prowadzone na ich bazie symulacje skłaniają do postawienia pytań o możliwe użycie podobnych metod w filozofii. Pomysły wykorzystania narzędzi matematycznych do sformułowania koncepcji filozoficznych sięgają czasów Barucha Spinozy i Isaaca Newtona. Newtonowska filozofia przyrody stała się przykładem udanego zastosowania matematycznych rozważań do opisu przyrody na poziomie fundamentalnym. Oczywiście podejście Newtona otworzyło zarówno nowe obszary badań w fizyce, jak i stało się źródłem dla nowych rozważań o (...) rzeczywistości fizycznej. Według Michała Hellera niektóre teorie fizyczne można traktować jako specyficzne formalizacje koncepcji filozoficznych. Modelowanie komputerowe w filozofii może być traktowane jako rozszerzenie tej idei, co będę starał się ukazać w niniejszym artykule. Będę również rozważał rolę modelowania komputerowego jako źródła nowych metafor filozoficznych zgodnie z koncepcją technologii definiującej D. J. Boltera. Rozważania te wiodą do konkluzji mówiącej, że w metodologii filozofii zachodzą istotne zmiany. Nowe podejście nie sugeruje odrzucenia bądź zanegowania dotychczasowych metod, a wskazuje raczej nowe narzędzie analityczne filozofii i źródło inspirujących metafor. (shrink)

The aim of the article is to assess the situation in terms of wage inequality and identify factors influencing changes in the levels, dynamics and relations of wages in voivodeships in Poland in 2012–2021. In Poland, during the analyzed period, an economic crisis occurred in 2012 as a consequence of the crisis of 2008–2009 and since 2020. Average monthly gross wages in Poland will be used for this purpose. Based on this data, deviations, relationships, and rates of change will be (...) calculated. To carry out the analysis and evaluation, I will use statistical data published in the Statistical Yearbooks of the Central Statistical Office in Warsaw for the years 2012–2021. In this article, the region will be identified with the voivodeship, according to the administrative division. (shrink)

This Element offers a new theoretical model of acculturation within the general framework of cultural psychology. It is divided into four sections. First, cross-cultural and cultural orientations are contrasted. The psychology of economic migration (EARN), separate from the psychology of acculturation (LEARN), is the theme of the next section. Berry's model of acculturation preferences is discussed in section three. It serves as a contrasting reference point for the tripartite model of bicultural competencies, developed in the final section. The three interconnected (...) components are symbols, language, and values/practices characterize both enculturation and acculturation. As a second culture learning process, acculturation is not restricted to immigration. It may take a vicarious (remote) shape in the home country. Reaching bicultural competencies and identities, in the long run, is the proposed outcome of acculturation. (shrink)

Assuming, according to Jaspers, that the measure of truth of a philosophical system is the lifestyle of its creator as well as his ability at drawing conclusions resulting from philosophical speculation to the requirements of practical action, the question must be asked, to what extent, if at all Wojciech Słomski's book tries to recognise and name the philosophically characteristic merging of theory and practise. Despite this, it shouldn't be the superior aim of any biography, let alone the biography of a (...) philosopher. However in the case of Professor Antoni Kępiński, the connection between theoretical views and real life holds meaning not only for judging the truth of these views but most of all for a correct understanding of them. (shrink)

Unfounded—conspiracy and health—beliefs about COVID-19 have accompanied the pandemic worldwide. Here, we examined cross-nationally the structure and correlates of these beliefs with an 8-item scale, using a multigroup confirmatory factor analysis. We obtained a two-factor model of unfounded (conspiracy and health) beliefs with good internal structure (average CFI = 0.98, RMSEA = 0.05, SRMR = 0.04), but a high correlation between the two factors (average latent factor correlation = 0.57). This model was replicable across 50 countries (total N = 13,579), (...) as evidenced by metric invariance between countries (CFI = 0.96, RMSEA = 0.06, SRMS = 0.07) as well as scalar invariance across genders (CFI = 0.98, RMSEA = 0.04, SRMS = 0.03) and educational levels (CFI = 0.98, RMSEA = 0.04, SRMS = 0.03). Also, lower levels of education, more fear of COVID-19, and more cynicism were weakly associated with stronger conspiracy and health beliefs. The study contributes to knowledge about the structure of unfounded beliefs, and reveals the potential relevance of affective (i.e., fear of COVID-19) and cognitive (i.e., cynicism) factors along with demographics, in endorsing such beliefs. In summary, we obtained cross-cultural evidence for the distinctiveness of unfounded conspiracy and health beliefs about COVID-19 in terms of their structure and correlates. (shrink)

This book grew out of the conviction that the original concepts of the Poznań School of Legal Theory are still perfectly suited for application today, in the era of moral pluralism and multicentric legal systems. Moreover, since we are in the midst of a period of heated disputes over the grounds of the normativity of law, and are confronting controversies about the basis for the legitimacy of court decisions, over the results of legal interpretation, and concerning the coherence of legal (...) systems, it would seem that the legal-theoretical proposals put forward by the circle of Poznań legal theorists, supported as they are by firm methodological foundations, have not by any means lost their value. (shrink)

Celem artykułu jest ukazanie wpływu Kantowskiej koncepcji wolności i zła na myśl Schellinga z tzw. pisma o wolności. W pierwszej części przedstawiam trudności wyjaśnienia zła jako kategorii moralnej na gruncie koncepcji wolności ujętej jako racjonalna autonomia i przedstawionej w Uzasadnieniu metafizyki moralności i Krytyce praktycznego rozumu: Kant utożsamia wolność z posłuszeństwem prawu moralnemu i tym samym nie jest w stanie ugruntować możliwości samego wyboru dobra i zła, jak również osobowego i jednostkowego charakteru wolności człowieka jako zmysłowo-rozumnej całości. Następnie pokazuję niesatysfakcjonującą (...) próbę rozwiązania tych trudności w Religii w obrębie rozumu, w której, na gruncie teorii maksym, podejmuje on problem możliwości zła jako aktu wolności: Kant nie jest w stanie określić statusu skłonności do zła jako pozaempirycznej podstawy zła, jak i tegoż powszechności. W drugiej części omawiam Schellinga oryginalną koncepcję wolności, która ukazuje jej osobowy i jednostkowy charakter na gruncie nowej ontologii ja jako bytu swobodnie się samookreślającego. Koncepcja ta pozwoliła mu podjąć próbę rozwiązania przejętego od Kanta problemu zła. (shrink)