As historians of science increasingly turn to work on recent (post 1945) science, the historiographical and methodological problems associated with the history of contemporary science are debated with growing frequency and urgency. This book brings together authorities on the history, historiography and methodology of recent and contemporary science to review the problems facing historians of contemporary science, technology and medicine and to explore new ways forward. The chapters explore topics which will be of ever increasing interest to historians of postwar (...) science, including the difficulties of accessing and using secret archival material, the interactions between archivists, historians and scientists and the politics of evidence and historical accounts. (shrink)

This is a fully revised and updated version of Hans van der Doel"s Democracy and Welfare Economics.

Elizabeth Ezra _Georges Melies: The Birth of the Auteur_ Manchester: Manchester University Press, 2000 ISBN 071905396 x + 166 pp.

Did the Florentine philosopher Marsilio Ficino (1433-99) influence the art of his time? Art historians have been fiercely debating this question for decades. This book starts with Ficino's views on the imagination as a faculty of the soul, and shows how these ideas were part of a long philosophical tradition and inspired fresh insights. This approach, combined with little known historical material, offers a new understanding of whether, how and why Ficino's Platonic conceptions of the imagination may have been received (...) in the art of the Italian Renaissance. The discussion explores Ficino's possible influence on the work of Botticelli and Michelangelo, and examines the appropriation of Ficino's ideas by early modern art theorists. (shrink)

With no precise boundaries, always on the move and too complex to be defined by space and time, is it possible to map the human subject? This book attempts to do just this, exploring the places of the subject in contemporary culture. The editors approach this subject from four main aspects--its construction, sexuality, limits and politics--using a wide ranging review of literature on subjectivity across the social and human sciences. The first part of the book establishes the idea that the (...) subject is constructed through detailed histories of the subject. The second part shows that sexuality cannot be assumed to be natural through the contributors' research on the place of sexuality in subjectivity and subjectivity in sexuality. The essays in the third part take issue with the idea of a singular, self-contained identity. Power relations and the effects of power are consistent themes throughout the book and the final section deals explicitly with relations of power, whether organized around gender, race, class or other kinds of difference. Contributors: Steve Pile, Nigel Thrift, Miles Ogborn, Carolyn Steedman, David Matless, David Sibley, David Bell, Julia Cream, Vic Seidler, Hester Parr, Chris Philo, Marcus Doel, Paul Rodaway, Nigel Rapport, Stephen Frosh, Valerie Walkerdine, Gillian Rose and Michael Keith. (shrink)

Als Plato de hedendaagse academie zou aanschouwen, zou hij niet alleen stomverbaasd zijn over de massificatie en de byzantijnse bureaucratie, maar gezien het ethische doel van de universiteit zou hij ook reden hebben om bezorgd te zijn.

Else Margarete Barth (1928-2015) was een Noors-Nederlandse filosoof.0Else Barth vond dat filosofie in dienst zou moeten staan van de combinatie van medemenselijkheid en helder, geïnformeerd denken en discussiëren. Barth was ervan overtuigd dat zorgvuldig redeneren en debatteren noodzakelijk is voor het verbeteren van menselijke relaties. Met logica als wapen bestreed ze vaagheid en vooroordelen. Om logica van betekenis te maken voor het praktische leven, verbond ze het met analytisch onderzoek naar ideeën die rondwaren in wetenschap en politieke cultuur. Haar bijzondere (...) belangstelling ging daarbij uit naar anti-argumentatieve en anti-parlementaire houdingen en denksystemen die, vaak ten faveure van een hoger doel, minachting voor (groepen) individuen legitimeren of zelfs aanmoedigen. Met haar pleidooi voor een 'empirische logica' leverde Barth een originele bijdrage aan de Europese wijsbegeerte, die ook voor de huidige tijd relevant is.0'Empirische logica' is een selectie uit Barths werk. De bundel bevat voorbeelden van toegepast empirisch-logisch onderzoek, naar de logische grondslagen van het Duitse idealisme bijvoorbeeld, die volgens Barth dezelfde zijn als die van de klassieke homeopathie, naar het denken van de Noorse nazi Quisling, maar ook naar de onevenredige aandacht voor 'gemiddelden' in de sociale wetenschappen, die tot stigmatisering leidt. In beschouwende stukken reflecteert de auteur onder meer op het belang van cultuur-georiënteerd logica-onderwijs en zoekt ze een verklaring voor de kloof tussen logica en politiek. Ten slotte zijn essays0opgenomen die Barth schreef over filosofen die haar inspireerden: Bertrand Russell, Evert Willem Beth en Arne Naess. (shrink)

Het begrijpen van verschijnselen is een belangrijk doel van de wetenschap. Echter, onder wetenschappers en wetenschapsfilosofen bestaat traditioneel de neiging om het belang van wetenschappelijk begrijpen te bagatelliseren. Het wordt bijvoorbeeld omschreven als een psychologisch bijproduct van wetenschappelijke verklaringen. Typerend is de opmerking van de psycholoog Edward C. Tolman dat sommige wetenschappers verklaringen nodig hebben voor hun innerlijke gemoedsrust. Verklaringen zouden bij hen de ‘innerlijke spanningen’ wegnemen die ontstaan bij de confrontatie met onverklaarde verschijnselen . Begrijpen verwijst in deze (...) interpretatie enkel naar psychologische aspecten van wetenschappelijke verklaringen, die van persoon tot persoon kunnen verschillen. In combinatie met het traditionele beeld van de objectieve wetenschap, waarbij het resultaat van wetenschap niet afhankelijk mag zijn van dergelijke aspecten, leidt deze interpretatie tot de opvatting dat begrijpen niet moet worden gezien als een wezenlijk doel van de wetenschap. (shrink)

De pessimistische zinnen, waarvan vele op het eerste gezicht klaar en begrijpelijk schijnen, blijken bij nadere beschouwing zinlooze woordenreeksen. De schrijver onderscheidt in zijn logische onderzoekingen drie stadia. In het eerste stadium -- dat van het naïeve begrijpen -- komen ons de pessimistische zinnen, vooral wanneer we in een slechte stemming zijn, zeer vertrouwd voor; in het volgende stadium -- dat der logische analyse -- ontpoppen zij zich als zinlooze woordverbindingen, terwijl in het derde stadium een verklaring wordt gezocht voor (...) het tegenstrijdig karakter der beide voorafgaande stadia. Schächter komt, na toepassing der logische analyse op eenige pessimistische zinnen, tot de conclusie, dat de uiterlijke vorm dezer zinnen misleidend is. Deze zinnen wekken namelijk den indruk, alsof de vertwijfeling, die door hen wordt uitgedrukt, op een gegeven toestand betrekking heeft. Zulk een pessimisme zou echter niet "echt" zijn, wijl daarbij toch stilzwijgend wordt verondersteld, dat een andere, mogelijke -- helaas niet werkelijke -- toestand begeerenswaardig zou zijn. Zoo is de verachting van alle aardsche goederen alleen bij die menschen echt, die rijk aan genotmogelijkheden zijn. Het pessimisme van arme menschen beteekent in den grond der zaak een bekrachtiging van de waardeering voor aardsche goederen. Van een symptomatisch gezichtspunt uit beschouwd, worden pessimistische uitingen niet als uitspraken aangezien, zooals de formuleeringen der omgangstaal en der wetenschap, die de een of andere zakelijke situatie beschrijven, maar als symptomen van bepaalde stemmıngen. Onze taal bestaat uit verschillende "lagen", tusschen welke "overeenkomsten" bestaan. Zoo kan men onderscheiden tusschen een -- met betrekking tot de "waardeeringen" -- neutrale taallaag en een laag, waarin alle dingen en verschijnselen met waardeeringsmaatstaven worden gemeten. Zoowel binnen de waardeeringsvrije, neutrale taal als binnen de waardeeringstaal onderscheidt Schächter een grammaticale en een toegepaste taal. Bij de analyse der taal stooten we op een laag, waarin alle gebeurtenissen uitsluitend van het gezichtspunt van den mensch uit worden beschouwd, waarin bij voorbeeld de zon geschapen is met het doel, den mensch goede diensten te bewijzen. Opvattingen als deze hebben tot het vaststellen van bepaalde regels geleid, die in onze taal, of liever in een van haar lagen, nog steeds gelden. Er zijn zinswendingen, die in de eene taallaag verboden, maar in een andere volkomen toelaatbaar zijn. Iedere taallaag heeft haar eigen regels, haar eigen logica. Binnen bepaalde taallagen hebben de pessimistische uitingen "zin". Het zijn de lagen, waarin vragen en zinnen worden "verstaan". Buiten deze lagen zijn de pessimistische formuleeringen zinloos. (shrink)

Er zijn een aantal redenen om de binnen de Reformatorische Wijsbegeerte door H. van Riessen ontwikkelde filosofie van de techniek aan te vullen. Het ging Van Riessen alleen om de moderne techniek: “de reformatorische benadering van de moderne techniek en waarom deze wezenlijk verschilde van de techniek van alle tijden. Dat verschil zit in de wetenschappelijke basis van de moderne techniek.” Zijn definitie was beperkt: “De ‘moderne techniek’ is de, in een economische verbandstructuur vervlochten en daardoor gecoördineerde, en overigens in (...) wetenschappelijke zin ontplooide, vrije, beheersende vorming met technische operatoren, met als doel, de productie van die cultuurobjecten, die voor deze vorming geschikt zijn.” En zijn 7de en 8ste stelling luidden: “De transformatie van energie door middel van technische operatoren is karakteristiek voor de moderne, wetenschappelijk ontplooide techniek” en “De kenmerkende methode der wetenschappelijke ontplooide techniek is die van de neutraliserende functiedeling en functie-integratie.”. (shrink)

Een veelgehoorde kritiek op islamitische scholen is dat kinderen er worden geïndoctrineerd en dat dit in strijd is met het doel van onderwijs in een democratische samenleving. Dit artikel onderzoekt de principiële vraag of ouders ervoor zouden kunnen kiezen om hun kind naar een school te sturen waar hij of zij geïndoctrineerd wordt, bijvoorbeeld omdat zij denken dat het kind op een religieuze school minder kans loopt te worden gestigmatiseerd. Daarnaast wordt bekeken of het waarschijnlijk is dat kinderen op (...) islamitische scholen in Nederland daadwerkelijk geïndoctrineerd worden. (shrink)

Tijdens zijn bewogen leven schreef Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590) vele teksten en voerde hij talloze gesprekken. Zijn doel: zijn medemensen overtuigen van het belang om niet slaafs achter anderen aan te lopen maar zélf na te denken. Want elk mens heeft voldoende redelijke vermogens om het leven zelfstandig vorm te geven en het goede te doen. De Kruidhofjes bevat twee bundels met dialogen – gesprekken die Coornhert zelf voerde of onderweg heeft gehoord. De dialogen zijn te zien als medicijnen (...) tegen wat Coornhert zag als de ziekte van zijn tijd: onnadenkendheid en religieuze scherpslijperij. Enerzijds probeert Coornhert obstakels voor een goed en gelukkig persoonlijk leven weg te halen. Hier gaat het vooral om het bestrijden van onbegrip en onwetendheid. Anderzijds probeert Coornhert obstakels voor vreedzaam samenleven op te ruimen. Dat is de reden waarom nogal wat dialogen ingaan op religieuze kwesties als kerkbezoek, de mis en kerkelijke ceremonies; onenigheid over deze onderwerpen vormde immers de belangrijkste oorzaak van de heftige onderdrukking, vervolging en oorlog in de zestiende eeuw. Dit verklaart ook de felheid van veel van de dialogen. Discussies over religieuze denkbeelden en gebruiken waren niet zomaar interessant tijdverdrijf voor bij de borrel. Het ging ergens om: om de waarheid, je zielenheil en de inrichting van de maatschappij. In 45 dialogen probeert Coornhert zo zijn medemens te motiveren tot eerlijkheid naar zichzelf en verdraagzaamheid naar de ander. (shrink)

In juni 2011 lanceerde een aantal Belgische prominenten en academici, onder aanvoering van auteur David Van Reybrouck, het G1000-project . Dit initiatief heeft tot doel om in november 2011 duizend willekeurig gekozen Belgische burgers van beide kanten van de taalgrens bijeen te brengen in Brussel om een hele dag samen te discussiëren over de toekomst van België. Vervolgens zal een kleinere groep van geselecteerde burgers meer concreet uitwerken hoe de prioriteiten die uit deze discussie of 'deliberatie' naar voor komen (...) het best gerealiseerd kunnen worden. Onder het motto 'als de politici er niet uitgeraken, laat de burgers dan beraadslagen' probeert het initiatief een bijdrage te leveren aan het doorbreken van de huidige impasse in de Belgische politiek, waarbij de verkozen politici er nu al meer dan een jaar lang niet in slagen om een regering te vormen of om een akkoord te sluiten over een nieuwe fase in de staatshervorming. (shrink)

John Rawls wordt algemeen beschouwd als een van de meest invloedrijke filosofen van de voorbije eeuw. In zijn befaamde boek 'A Theory of Justice' uit 1971 staat het principe van de rechtvaardigheid centraal dat hij beschouwt als de belangrijkste maatschappelijke waarde in de samenleving. Mensen zijn fundamenteel gelijkwaardig. Daarom is het voor Rawls evident dat een ethisch systeem zich richt tot iedereen. Natuurlijk beseft hij dat mensen niet gelijk zijn of beter gezegd, niet over dezelfde begaafdheden beschikken noch over dezelfde (...) startposities. Waar het bij hem op aan komt is de onvrijwillige achterstanden, dus achterstanden die niet gebaseerd zijn op vrijwillige keuze, weg te werken. De denktank Liberales organiseerde tussen 2012 en 2016 vijf John Rawlslezingen. Ze werden gehouden door schrijver en oud-politicus Jan Terlouw, en de hoogleraren Frank Vandenbroucke, Paul Cliteur, Philippe Van Parijs en Patrick Loobuyck. De inleidingen werden gegeven door de Liberales-kernleden Daniël Boomsma, Claude Nijs, Kasper Ossenblok, Andreas Tirez en Dirk Verhofstadt. 0Het doel van deze lezingen was om het gedachtegoed van Rawls bekend te maken bij een breder publiek en te toetsen aan de hedendaagse politieke, sociaaleconomische en maatschappelijke omstandigheden. In dit boek zijn de John Rawlslezingen en de inleidingen gebundeld. (shrink)

Het idee van de vooruitgang is jong, gezien in het licht van de menselijke beschaving. De oude Griekse mythologie schilderde een cyclische neergang, steeds slechtere tijden wisselden elkaar af, tot uit de absolute neergang weer iets nieuw zou ontstaan, de joodse visie was lineair, er was een steeds grotere neergang tot de Messias een nieuw tijdperk zou inluiden. De moderne idee van vooruitgang heeft twee hoofdstromingen, de voortuitgang van de techniek en de vervolmaakbaarheid van de mens, met universele democratie als (...) einddoel. De middelen om dit doel te bereiken zijn nog niet gevonden. (shrink)

In dit artikel onderzoek ik of de standaardbenaderingen van burgerschapsonderwijs in de Lage Landen geschikt zijn om jonge mensen voor te bereiden om de huidige politieke realiteiten tegemoet te treden, laat staan om onrecht te bestrijden. Ik laat zien waarom een nadruk op ‘democratische principes’ of de rechtsstaat de status quo waarschijnlijk niet zal veranderen zolang opvoeders er niet in slagen de aandacht voor de waarheid te cultiveren die nodig is om te kunnen oordelen over rivaliserende normatieve claims. Met name (...) op tolerantie gebaseerde interpretaties van burgerschap zullen weinig bereiken in afwezigheid van burgerlijke deugden – vooral moreel oordelen en morele moed – die nodig zijn voor dissent. Dissent omvat minimaal een bereidheid om de waarheid te spreken tegen de macht. Maar het ernstigste probleem betreffende burgerschapsonderwijs op school betreft de legitimiteit ervan, gegeven dat dat onderwijs gebaseerd is op een door de overheid opgelegd curriculum met als doel een gewenste respons op de boodschap ervan op te leggen en te conditioneren. Daardoor staat het per definitie vijandig tegenover dissent. (shrink)

inleiding aangekondigd. Ik hoop dat mijn verkenning van het verschijnsel informatisering en van de grenzen die het recht daaraan stelt, voor u even spannend is als voor mij. Informatisering is een verzamelbegrip. Ik zal proberen het nader te omlijnen: Hoe kan het worden omschreven? Valt informatisering nader te kwalificeren door verschillende aspecten eraan te onderscheiden of door haar te plaatsen in een sociale context? Modelleert informatisering onze werkelijkheid? Zo ja, is dat goed of verkeerd? Hoe kan informatisering worden benaderd vanuit (...) het recht? Welke grenzen stelt het recht? U mag van mij niet verwachten dat ik de grenzen van het recht ga trekken. Niet de grenzen, hooguit grenzen. Nog liever wil ik spreken van bakens, juridische bakens. Bakens markeren de route, maar leggen die niet vast. Bakens kunnen verboden inhouden, maar ook opdrachten. Bakens kunnen ook signalen geven dat iets is toegestaan: het moet niet, het mag. Met u wil ik op zoek gaan naar juridische bakens bij informatisering. Niet zozeer naar vaststaande, geldende bakens, maar naar mogelijke bakens. Anders gezegd: niet de geldende rechtsregels, maar de rechtsbeginselen die eraan ten grondslag liggen, zijn het doel van onze zoektocht. (shrink)

De traditionele causaliteitsleer - een hoofdstuk der filosofie, - kent slechts oorzaken en gevolgen. Dit boek rekent daar mee af en voert in wetenschap de begrippen middel en doel in. Een zaak van logica. De auteur is van zeer goeden huize en de kwaliteit straalt ook van dit manuscript af. Schrijver weet waar hij het over heeft Ik acht de probleemstelling oorspronkelijk en, belangrijker nog, ook zeer relevant. Het boek kan zeer goed gebruikt worden voor onderwijsdoeleinden. Het kan ook (...) richting geven aan nieuw onderzoek. R. van Woudenberg, hoogleraar theoretische filosofie, Vrije Universiteit Amsterdam Het manuscript is boeiend doordat het duidelijk maakt hoezeer een strikt causale benadering (zoals in de natuurwetenschappen gebruikelijk is) ontoereikend is wanneer er sprake is van menselijk handelen. Bedoelde oorzaken en beoogde gevolgen blijven oorzaak en gevolg. G. Nienhuis, hoogleraar natuurkunde, Universiteit Leiden Dit boek is serieus en zeer origineel. Het is van belang dat het wordt uitgebracht en - vooral ook - dat het wordt gelezen. A.C. Hemerijck, decaan Faculteit der sociale wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam Table of Contents Inleiding Hoofdstuk 1. Wetenschap in vogelvlucht Hoofdstuk 2. Juiste vragen en goede antwoorden Hoofdstuk 3. Weten waardoor en weten waarvoor Hoofdstuk 4. Versta onder een doel niet een begeren Hoofdstuk 5.. Van causalisme naar finalisme Hoofdstuk 6. Verklaren, voorspellen, ontwerpen Hoofdstuk 7. Vanwaar dat odium op het doelbegrip? Hoofdstuk 8. Alle analyse is empirisch Hoofdstuk 9. Wetenschap en het onbewuste Hoofdstuk 10. Mimesis als breed verschijnsel Hoofdstuk 11, Ministerie ontwikkelt beleidsanalyse Hoofdstuk 12. Opvoeding als voorbeeld Hoofdstuk 13 Toepassingen per discipline Uitleiding Index Personen en Zaken About the Author Gijs Kuijpers is emeritus hoogleraar politicologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. (shrink)

Dit boek biedt een kritische inleiding in de godsdienstfilosofie, aan de hand van een confrontatie tussen enerzijds G.W.F. Hegels filosofie van de monotheïstische religies en anderzijds godsdienstwetenschappelijke inzichten in en vanuit de godsdiensten zelf. Het doel is te komen tot een wijsgerige verheldering van wat deze religies kenmerkt. Wat kan een filosofische benadering van de verschillende godsdiensten, zoals die van Hegel, bijdragen aan een beter begrip ervan? Hoe zou de godsdienstfilosofie een rol kunnen spelen in het actuele debat over (...) religie, en de verhouding daarvan tot de grondslagen van recht en politiek? De manier waarop we over God denken en dus hoe we geloven, beïnvloedt onze moraal en ons recht, de wetten die we maken en de wijze waarop we die toepassen. Hegel had veel op met het christendom. In zijn ogen vormde het christelijk geloof ten opzichte van andere, eerdere godsdiensten een vervolmaking en een voltooiing van de religie. Filosofisch bezien is het christendom de religie van vrijheid en van verzoening van God en de mens met elkaar. Alle godsdiensten die voorafgingen aan het christendom, beschouwt hij als beperkter en eenzijdiger: de ‘ware geest’ is daarin nog onvoldoende ontwikkeld. Deze hoogst controversiële claim wordt in dit boek aan een nader, kritisch onderzoek onderworpen. (shrink)

In de twee inleidingen wordt ingegaan op de opvoedingswetenschap als menswetenschap en op de aard, taak en noodzaak van de theoretische pedagogiek. Afgevraagd wordt wat opvoeden is. Gezag en verantwoordelijkheid, doel, noodzaak en mogelijkheid der opvoeding komen aan de orde. Welke grenzen en opvoedingsmiddelen zijn er? Tot slot een aanhangsel met en opsomming van personen en publikaties van werken, totstandkoming van stichtingen, enz.