Of the first six chapters of the Phenomenology of the spirit -- Summary of the course in 1937-1938 -- Philosophy and wisdom -- A note on eternity, time, and the concept -- Interpretation of the third part of chapter VIII -- A dialectic of the real and the phenomenological method in Hegel.

Le noyau de cet ouvrage est formé par les notes prises de janvier 1933 à mai 1939 au cours que fit Alexandre Kojève à l'Ecole pratique des Hautes Etudes, sous le titre La philosophie religieuse de Hegel, et qui était en réalité une lecture commentée de la Phénoménologie de l'Esprit. Chaque année de cours est complétée par le résumé publié dans l'Annuaire de l'Ecole des Hautes Etudes. De plus, les trois premières leçons de l'année 1937-1938 et toute l'année 1938-1939 sont (...) données dans leur texte intégral. Enfin, en guise d'introduction, on trouvera la traduction commentée de la section A du chapitre IV de la Phénoménologie de l'Esprit, parue dans Mesures (14 janvier 1939). (shrink)

Alexandre Kojève: A Man of Influence offers a multifaceted approach to the work of Alexandre Kojève, in which eleven international scholars combine their perspectives on key aspects of the Russo-French thinker's work. The result: an original reappraisal of its significance that prompts a better understanding of the contemporary world.

A Russian in Paris -- Russian contexts -- Madmen -- The possessed -- Godmen -- The Hegel lectures -- The last revolution -- Time no more -- The book of the dead -- The later writings -- Nobodies -- Roads or ruins? -- Why finality? -- The grand inquisitor.

Fenomenološka tradicija dugo je smatrala da prirodna percepcija nije ni konceptualno artikulirana niti upravljana determinističkim zakonima, već je radije organizirana prema praktično artikuliranoj strukturi tjelesnog bitka-u-svijetu. Ali to ostavlja problem objašnjavanja kako percepcija može omogućiti opravdavajuću podršku mišljenju. Odgovor fenomenologa jest taj da nam značenjska struktura prirodne percepcije omogućuje da mislimo o objektima motivirajući pojedinačne misli o objektima kakvima se oni predstavljaju u percepciji. Pokazujem kako takvo gledište omogućuje izlaz iz briga koje more suvremenu filozofiju uma.The phenomenological tradition has long (...) contended that natural perception is neither conceptually articulatednor governed by deterministic laws, but rather organized according to the practically articulatedstructure of bodily being-in-the-world. But this leaves the problem of explaining how perceptioncan provide justificatory support to thought. The phenomenologists’ answer is to say thatthe meaningful structure of natural perception makes it possible for us tothink about objects by motivating particular thoughts about the objects as they present themselvesin perception. I show how this view provides a way out of worries that plague contemporary philosophyof mind. (shrink)

Rad razmatra predavanja o globalnoj etici koje je držao John Dewey tijekom svojih međunarodnih putovanja, posebno tijekom dvije godine koje je proveo u Kini . Tvrdim da je Deweyev naturalizam, utemeljen na uvažavanju načina na koje se djelo Charlesa Darwina može primijeniti u humanističkim disciplinama, pruža modele za međukulturalnu etičku diskusiju. Smatram da se neke prepreke uvažavanju Deweyevog doprinosa globalnoj etici mogu naći u pogrešnim čitanjima i krivim interpretacijama njegovog djela, poput onih koje je razvio Roberto M. Unger. Naposljetku, smatram (...) da postoji mala vjerojatnost pojave globalne etike sve dok ljudi ne nadiđu uske nad-naturalističke i ne-naturalističke dogme i ne prihvate naturalističke svjetonazore. (shrink)

Kojève le célèbre inconnu. Il est toujours utile, pour comprendre un philosophe, de connaître certains traits de sa vie. C'est bien le cas pour Kojève (1902-1968), bien que cela soit difficile. Un temps soupçonné d'être un espion soviétique, exceptionnellement discret, il brouilla les cartes toute sa vie en donnant souvent de lui une image factice. Kojève remyclopédiste. C'est un philosophe au sens où il chercha sans cesse. Kojève veut tout savoir pour tout comprendre et pour dire le tout. Une pensée (...) à contre-courant. Philosophe controversé qui réactualisa Hegel et fut critiqué par Jacques Derrida, il veut trouver et dire la vérité. À une époque où le "politiquement correct" produit un scepticisme de principe, ses prises de position peuvent paraître singulièrement dogmatiques, immodestes, voire folles. La vie est une comédie, car l'on n'y est jamais sûr de rien. Mais c'est la seule que nous ayons à jouer, si l'on en croit Kojève. Et la seule chance qu'elle "vaille le coup", c'est qu'en prenant le risque de la jouer, on le fasse sérieusement."--Page 4 of cover. (shrink)

Figure décisive et controversée de l'hégélianisme contemporain, repère pour tant de penseurs français d'avant et d'après-guerre au premier rang desquels Bataille, Lacan et Sartre, Alexandre Kojève apparaît avant tout comme un commentateur de la Phénoménologie de l'Esprit, dont la lecture est le fruit d'un croisement hardi d'heideggerianisme et de marxisme. Demeurent pourtant largement insoupçonnés l'unité et l'enjeu de son projet global : la constitution d'une anthropologie philosophique radicale, finitiste et athée, nouant les catégories existentielle et logique du Désir, de l'Action, (...) du Discours et de l'Histoire. Cet ouvrage constitue donc la première analyse de fond du système philosophique de Kojève. Il ne se propose pas seulement d'approfondir la thèse centrale méconnue de l'Introduction à la lecture de Hegel, livre-somme du légendaire séminaire tenu à l'École pratique des hautes études, mais s'attaque également au vaste opus posthumum de Kojève, que ce soit le tentaculaire "Essai d'une Histoire raisonnée de la philosophie païenne, le gémellaire et plus resserré " Le Concept, le Temps et le Discours", paru en 1990, l'énigmatique Kant, publié en 1973, ou l'essai inédit sur L'Athéisme de 1931. Une large palette d'approches permet d'éclairer les aspects les plus actuels de l'entreprise originale de Kojève - en particulier la portée du thème paradoxal de la " Fin de l'Histoire " - et ses implications dans le champ de la psychanalyse, des sciences humaines, de la déconstruction derridienne, de la théorie littéraire et de la philosophie politique. (shrink)

Nijedno drustvo, pogotovo ono koje, poput Srbije, u kratkom razdoblju proslo kroz duboke potrese koji jos uvek traju, ne moze se adekvatno analizirati bez pogleda iz ugla svakodnevnog zivota i iskustva obicnih ljudi. Primena savremenih socioloskih i antropoloskih teorija svakodnevice na Srbiju danas u potrazi za personalizovanim tumacenjem kojim obicni ljudi osmisljavaju samima sebi sve sto im se dogodi u poslednjih petnaestak godina, moze imati i sire teorijske implikacije, buduci da se iz nase perspektive lakse sagledava ogranicenost i neuniverzalnost teorija (...) nastalih u stabilnim drustvima. U ovom nacrtu markiraju se neke od tih teorija, polazne pretpostavke, kao i kljucni dogadjaji i simbolicki optereceni pojmovi nase najnovije istorije koji ce biti u zizi analize naracija obicnih ljudi prikupljenih tematskim terenskim istrazivanjem. (shrink)

U tekstu autor postavlja problem razumijevanja odnosa između slobodnog vremena i slobode. Problem se prvo otkriva opisom ontičke strukture odnosa čovjeka i vremena. Opis se razvija u ontološku postavku o slobodnom vremenu kao najizvornijem načinu odnosa čovjeka i vremena, odnosno kao načinu čovjekova bitka . Postavka se preispituje na relevantnoj građi povijesti filozofije . Na poticajima koje nalazi u Fichteovom i Hegelovom pojmu vremena autor analizu usmjerava prema otkrivanju ontološkog smisla modernog susreta vremena i slobode, signifikacija kojega se događa u (...) pojmu slobodnog vremena.Author addresses the problem of comprehension of relationship between the free time and freedom. Firstly, the problematic concept is called forth through the description of an ontic structure of relations between a man and time. Secondly, the problem leads to the ontological thesis on the free time as the most originary linkage between a man and time, i.e. mode of human being . This thesis is investigated furthermore within the most relevant material in the history of philosophy . Finally, on the impulses found in Fichte’s and Hegel’s concept of time author turns his attention towards bringing about the ontological sense of the modern encounter of time and freedom which takes place in the concept of free time. (shrink)

Alexandre Kojve (1902-1968) was Hegel's most famous interpreter, reading Hegel through the eyes of Marx and Heidegger simultaneously. The result was a wild if not hypnotic mlange of ideas. In this book, Drury reveals the nature of Kojve's Hegelianism and the extraordinary influence it has had on French postmodernists on the left (Raymond Queneau, Georges Bataille, and Michel Foucault) and American postmodernists on the right (Leo Strauss, Allan Bloom, and Francis Fukuyama). According to Drury, Kojve followed Hegel in thinking that (...) reason has triumphed in the course of history, but it is a cold, soulless, instrumental, and uninspired rationalism that has conquered and disenchanted the world. Drury maintains that Kojve's conception of modernity as the fateful triumph of this arid rationality is the cornerstone of postmodern thought. Kojve's picture of the world gives birth to a dark romanticism that manifests itself in a profound nostalgia for what reason has banished - myth, madness, disorder, spontaneity, instinct, passion, and virility. In Drury's view, these ideas romanticize the gratuitous violence and irrationalism that characterize the postmodern world. (shrink)

Istraživanja povijesnog razvoja bioetike rijetko su kao predmet svog interesa imala fenomen bioetičkih institucija.U prvom dijelu rada se iznosi pregled povijesnog razvoja bioetike, nakon čega slijede glavne teze najvažnijih teorija institucija . Središnji dio rada obrađuje teoriju institucija Arnolda Gehlena, prema kojoj su institucije društvene činjenice u kojima se zajednički prihvaćaju i provode životne svrhe, a koje čovjek stvara s ciljem odterećenja od neizvjesnosti vlastite egzistencije, subjektivne motivacije i trajne improvizacije u odlučivanju.U zaključnom dijelu rada analiziraju se mogućnosti i ograničenja (...) aplikacije teorije institucija Arnolda Gehlena u istraživanju razvoja bioetičkih institucija.The research of historical development of bioethics has rarely had the phenomenon of bioethics institutions as the focus of its interest. In the first part of the present paper a historical overview of bioethics is exposed.Subsequently, the major theses of the most important theories of institutions are discussed. The central part of the paper deals with the theory of institutions by Arnold Gehlen. According to that theory, institutions are social constructs in which life purposes are collectively accepted and realized. The man creates those constructs aiming at alleviation from uncertainty of his own existence, subjective motivation, and continuous improvization in decision making.Concluding part of the paper provides an analysis of the potentials and limitations of the application of Arnold Gehlen’s theory of institutions in an attempt of investigating the phenomenon of bioethics institutions. (shrink)

The first comprehensive examination of the debate between Leo Strauss and Alexandre Kojève on the subject of philosophy and tyranny. On Tyranny remains a perennial favorite, possessing a timelessness that few philosophical or scholarly debates have ever achieved. On one hand, On Tyranny is the first book-length work in Leo Strauss’s extended study of Xenophon, and his “Restatement” retains a vivacity and directness that is sometimes absent in his later works. On the other, “Tyranny and Wisdom” is perhaps the most (...) succinct yet fullest articulation of Alexandre Kojève’s overall political thought, and it presents what may be the most uncompromising alternative to Strauss’s position as a whole. This volume contains for the first time a comprehensive and critical examination of the debate from scholars well versed in the thought of Strauss, Kojève, Hegel, Heidegger, and the end of history thesis. Of particular interest will be the appendix, which offers for the first time Kojève’s unabridged response to Strauss, a response previously available only from the Fonds Kojève at Le Bibliothèque Nationale de France. Accessible to students and scholars alike, this volume works equally well in the classroom and as a resource for more advanced research. (shrink)

What becomes of our clearest theories of explanation, when faced with the unpalatable quantum phenomena that seem to undermine the direct conceptual connection between the fundamental material entities and the self-standing material objects of everyday parlance? The general explanatory theory advocates unification of explanatory concepts with everyday discourse, identification of essentially similar characteristics between direct experience and the hypothesised explanatory ontology, and a conceptualisation of phenomena in terms of objects enduring causally regulated change. On the other hand quantum theory feeds (...) antirealist suspicions about the worth of realist explanatory endeavour with examples of phenomena in which the structure of material separation and individuation based on spatial extension is insufficient for construction of deeper explanatory narratives. An example from history of science, that of Newton’s law-constitutive definition of objects in response to D escartes problem of bodies is used to suggest a possible strategy for explanations unifying the quantum and common-sense conceptual domains, provided the anti-realist challenge to such enterprise is read as questioning the epistemological justification of interpretation of experience in both cases.Što se događa s najjasnijim dostupnim teorijama objašnjenja kada se suoče s problematičnim kvantnim pojavama koje naizgled potkopavaju neposrednu konceptualnu poveznicu između fundamentalnih materijalnih entiteta i samoopstojnih materijalnih predmeta iz svakodnevnog govora? Opća teorija objašnjenja preporuča objedinjenje teoretskih eksplanatornih pojmova sa svakodnevnim govorom, određenje esencijalno sličnih karakteristika između neposrednog iskustva i hipotetske eksplanatorne ontologije te konceptualizaciju pojava kroz predmete koji istraju kroz uzročno regulirane promjene. S druge strane, kvantna teorija potkrjepljuje antirealistične sumnje o valjanosti eksplanatornog nastojanja realizma primjerima pojava u kojima je struktura materijalne razdvojenosti i individuacije temeljene na prostornoj protežnosti nedovoljna za izgradnju dubljih eksplanatornih narativa. Primjerom iz povijesti znanosti, Newtonovom definicijom predmeta temeljenom na zakonima kao odgovorom na Descartesov problem materijalnih tijela, daje se moguća strategija izgradnje objašnjenja koja objedinjuju kvantne i “zdravorazumske” konceptualne domene, ukoliko se antirealistična kritika te izgradnje u oba slučaja shvati kao propitivanje epistemološkog opravdanja tumačenja iskustva. (shrink)

The paper analyses the philosophical aspects of the 'religion - national mythology' synthesis. The main directions of the study are as follows: 1. Both on the individual and social plan, the orientation of the transcending universalizing power of religion could vary depending on the macro-social movements a community /or an individual/ is involved in. For the individual as for the community, religion could be a cultural position transcending ego and ethno-centrism, mono-cultural tendencies; in situations of internal differentiation and disintegration of (...) these entities, the universalizing binding role of religion is partialized and determined by various social groups, who are often in opposition to each other due to their economic political, ethnic, psychological features; 2. This process is usually related to the invalidation of universally uniting religious-moral bonds and values and intensification of differences: power, property, doctrinal differences to a shift of the weight center from internal spiritual movements /particularly typical of mysticism, asceticism, priesthood/ on to practical social action - reformist heresies, the various practical theologies of revolution, liberation, the religious-motivated wars; 3. When reduced to an ethnic, political, or state emblem, religious affiliation to Judaism, Islam Orthodoxy, Catholicism, Protestantism has become and still remain a tool for the sacralization of military and political conflicts. In religion-motivated conflict situations, opposing parties de-sacralize their Sacred Books as their acts contradict the books' moral content; 4. The power of historical mythologies is in reverse proportion to the capacity of a nation to periodically renew its social life world - its psychological attitudes labour relations, political stereotypes; 5. In this type of situation religion is usually reduced to 'belonging', as G. Davie put it, at the expense of 'believing' and a corresponding moral behavior. The religious universe becomes thus subordinated to partial group values, instead of standing above them. Ovaj tekst analizira filozofske aspekte sinteze 'religija - nacionalna ideologija'. Sledeci su glavni pravci studije: 1. I na individualnom i na drustvenom planu, usmerenje na transcendiranju, univerzalizaciji moci religije moze varirati u zavisnosti od makrosocijalnih kretanja zajednice koji je u njih ukljucen. Kako za pojedinca tako i za zajednicu, religija bi mogla biti kulturno stanoviste koje transcendira egocentrizam i etnocentrizam, kao i monokulturna kretanja; u situacijama unutrasnjih raslojavanja i dezintegracije tih entiteta, univerzalizujuca uloga religije je parcijalizovana i odredjena od razlicitih drustvenih grupa koje cesto stoje nasuprot jedna drugoj zbog njihovih politickih, ekonomskih etnickih i psiholoskih osobina. 2. Taj je proces obicno povezan s obezvredjivanjem univerzalno ujedinjujucih religijsko-moralnih vrednosti i intenziviranjem razlika: moc, svojina, doktrinalne razlike; 3. Kada su svedeni na etnicke, politicke ili drzavne simbole, religiozna pripadnost judaizmu, islamu, pravoslavlju, katolicanstvu, protestantizmu postaje i ostaje sredstvo za sakralizaciju vojnih i politickih sukoba. U situacijama sukoba koji religijski motivisani, protivnicke strane desakralizuju svete knjige druge strane kako njihova dela protivrece moralnom sadrzaju tih knjiga. 4. Moc istorijskih mitologija je u obrnutoj srazmeri sa sposobnoscu nacije da periodicno obnovi svoj drustveni svet zivota - svoja psiholoska drzanja, radne odnose, politicke stereotipe. 5. U situaciji tog tipa religija je obicno svedena na 'pripadnistvo', kako na to ukazuje G. Dejvi naustrb 'verovanja' i odgovarajuceg moralnog ponasanja. (shrink)

An analysis of students’ difficulties for a curricular topic may help the educator to gain better insight into students’ reasoning about that topic which is a prerequisite for high-quality teaching. The purpose of this study was to demonstrate how distractor analysis may be used for identifying students’ difficulties in a certain topic. In order to be in position to perform invariant measurement and to easily relate students’ difficulties to their achievement levels, we decided to take a Rasch modeling approach. Our (...) study included 14 wave optics items and 286 students from five universities in Slovenia, Croatia, and Bosnia and Herzegovina. Rasch modeling was used to estimate item and student measures, as well as to create option probability curves which allowed us to relate students’ achievement levels to the choice of individual distractors. It has been found that all 14 included items function in line with the Rasch model. In 10 out of 14 items there were distractors chosen by at least 25% of students. For several out of these 10 items, the option probability curves indicated that attractiveness of individual distractors depended on students’ ability levels. We could conclude that the Rasch-based distractor analysis may provide very useful information for differentiation of physics instruction. Analiza studentskih poteškoća vezanih za određenu nastavnu temu može pomoći predavaču u stjecanju boljeg uvida u studentsko razumijevanje određene teme, što je preduvjet za visokokvalitetnu nastavu. Svrha ovog istraživanja sastojala se u demonstriranju načina na koji analize ometača mogu biti iskorištene za identificiranje studentskih poteškoća u određenom području. Kako bismo mogli provoditi invarijantna mjerenja i lako povezati studentske poteškoće s razinama njihovih postignuća, odlučili smo se studiju provesti u okviru Rasch formalizma. Naše istraživanje obuhvatilo je 14 zadataka iz područja valne optike i 286 studenata s pet sveučilišta u Sloveniji, Hrvatskoj te Bosni i Hercegovini. Rasch modeliranje korišteno je za procjenu težine zadataka i sposobnosti studenata, kao i za kreiranje krivulja vjerojatnosti ponuđenih opcija što nam je omogućilo povezivanje razine razumijevanja studenata s izborom pojedinačnih ometača. Utvrđeno je da svih 14 zadataka funkcionira u skladu s Rasch modelom. Za 10 zadataka imali smo ometače koje je odabralo najmanje 25 % studenata. Kod nekoliko od ovih 10 zadataka krivulje vjerojatnosti ponuđenih opcija ukazuju na to da atraktivnost pojedinačnih ometača ovisi o razinama sposobnosti učenika. Možemo zaključiti da analiza ometača primjenom Rasch modeliranja može dati vrlo korisne informacije za diferencijaciju nastave fizike. (shrink)

Analiza studentskih poteškoća vezanih za određenu nastavnu temu može pomoći predavaču u stjecanju boljeg uvida u studentsko razumijevanje određene teme, što je preduvjet za visokokvalitetnu nastavu. Svrha ovog istraživanja sastojala se u demonstriranju načina na koji analize ometača mogu biti iskorištene za identificiranje studentskih poteškoća u određenom području. Kako bismo mogli provoditi invarijantna mjerenja i lako povezati studentske poteškoće s razinama njihovih postignuća, odlučili smo se studiju provesti u okviru Rasch formalizma. Naše istraživanje obuhvatilo je 14 zadataka iz područja valne (...) optike i 286 studenata s pet sveučilišta u Sloveniji, Hrvatskoj te Bosni i Hercegovini. Rasch modeliranje korišteno je za procjenu težine zadataka i sposobnosti studenata, kao i za kreiranje krivulja vjerojatnosti ponuđenih opcija što nam je omogućilo povezivanje razine razumijevanja studenata s izborom pojedinačnih ometača. Utvrđeno je da svih 14 zadataka funkcionira u skladu s Rasch modelom. Za 10 zadataka imali smo ometače koje je odabralo najmanje 25 % studenata. Kod nekoliko od ovih 10 zadataka krivulje vjerojatnosti ponuđenih opcija ukazuju na to da atraktivnost pojedinačnih ometača ovisi o razinama sposobnosti učenika. Možemo zaključiti da analiza ometača primjenom Rasch modeliranja može dati vrlo korisne informacije za diferencijaciju nastave fizike. (shrink)

Paraphrased within the title of this text is a note Hannah Arendt made in August 1952. After reading Carl Schmitt?s Nomos der Erde, Arendt tries to confront Schmitt?s idea of a just war. In the text I attempt to reconstruct Arendt?s readings of differing political philosophy texts within the context of her thinking concerning the relationship between violence and power, force and law. Arendt?s refusal to accept the existence of violence which can "conquer" freedom and "create" right and democracy, brings (...) contradiction to the great tradition of the followers of Marx, to whom Arendt undoubtedly belongs: how is and is revolutionary violence even possible and does violence as resistance to injustice bring justice?. Naslov ovoga teksta je parafraza jedne beleske Hannah Arendt koja je napisana avgusta 1952. godine. Posle citanja Schmittove knjige Nomos der Erde, Arendt pokusava da se suprotstavi njegovom razumevanju pravednog rata. U tekstu rekonstruisem njena razlicita citanja mnostva tekstova politicke filozofije, u kontekstu Arendtovog razlikovanja izmedju nasilja i vlasti, snage i zakona. Arendtovo odbijanje da prihvati postojanje nasilja koje moze "osvojiti" slobodu i "stvoriti" pravo i demokratiju, suprotstavlja je velikoj tradiciji sledbenika Marxa, kojoj ona nesumnjivo pripada: da li je i na koji nacin moguce revolucionarno nasilje i da li nasilje kao otpor nepravdi donosi pravdu?. (shrink)

U ratu se, prema Rozencvajgu, citava filozofija, tj.?idealizam?, pokazuje u svojoj lazi, odnosno, u svojoj neosnovanosti koja je istovremeno epistemoloska i egzistencijalna. Ta dvostruka pouka navodi ga da skicira konture jednog?novog misljenja? koje proizilazi iz loma univerzalne totalizacije svih partikularnosti. Taj lom se odvija kroz ponovno revitalizovani glas otpora singularnosti. Dakle, mora se preispitivati sta se kod Rozencvajga u Novom misljenju imenuje kao?sistem? Zvezde. Citajuci ovo remek-delo, a posebno njegov drugi deo, primecujemo dvostruku funkcionalnost Otkrovenja. Sa jedne strane, ono obasjava (...) celu knjigu, te citav?sistem? u izvesnom smislu, dakle, Ii IIdeo o Stvaranju, odnosno, o Izbavljenju. Sa druge strane, Otkrovenje rezultira suzenim, uskim smislom: ono obelodanjuje Stvaranje, takodje i obelodanjuje Izbavljenje, a ona sama se pokazuje kao?voljena dusa? u svom tragicnom ropstvu. U snaznijem ili sirem smislu, jedino Otkrovenje postoji, koje se tice stvaralacke proslosti i izbavljajuce buducnosti. Prema tome, u Zvezdi se ocrtava jedna opsta ekonomija flukseva, odnosno multipliciteta koji su otvoreni jedni spram drugih.?Sistem? je sistem vremena. Sistem jeste Otkrovenje.?Filozofiranje u formi sveta?, dakle, ono sto Rozencvajg promovise, razjasnjava se ovom konstatacijom koja zauzvrat stoji na celu poduhvata da se ponovo misli odnos filozofije prema religiji. (shrink)

The author examines the character of the changes taking place in contemporary Serbian society. He emphasizes at the same time that contemporary Serbian philosophy is facing these crucial questions as well, which without it cannot be even addressed, let alone solved. The key difference between modern West European and contemporary Serbian societies, seen from the perspective of philosophy, is demonstrated most clearly in the manner of constituting institutions and transforming the modern Serbian society. In the process of building modern institutions (...) philosophy, not just in our country but throughout the Slavic East, has not had the role it played in Europe. Here lies the explanation why natural consciousness and an original ethos, though considerably modified, still remain unadapted and today represent a major obstacle to the establishment of the rule of European law. Without a change in the sense of justice and respect for the law it is impossible to accomplish the transformation of the society in which the law recognized by a democratic state could not be super ordinate to any reason. The crucial role of philosophy in this process is seen by the author not only in establishing modern European institutions and acceptance of the principle of European legislation, but above all in its influence on the transformation of the original ethos and establishment of new criteria on which the reflection, decision making and action of any individual would be based.. Autor u ovom radu nastoji da pokaze u cemu se sastoji sustinski karakter promenama koje se danas ostvaruju u savremenom srpskom drustvu, ukazujuci istovremeno, da i savremena srpska filozofija stoji pred tim sustinskim pitanjima, koja se bez njenog sudelovanja ne mogu na valjan nacin ni predociti, a kamo li da se mogu uvideti putevi njihovog razresenja. Kljucna razlika izmedju modernog zapadnoevropskog i savremenog srpskog drustva, sagledanog iz perspektive filozofije, najjasnije se pokazuje u nacinu konstituisanju institucija i nacina preobrazaja modernog srpskog drustva. U izgradnji modernih institucija filozofija, ne samo u nas, vec i na celom slovenskom istoku nije imala onu ulogu koju je imala u Evropi. U toj cinjenici nalazi se objasnjenje zasto su prirodna svest i izvorna obicajnost, iako znatno izmenjeni, ostali ipak neprilagodjeni i danas predstavljaju jednu od glavnih prepreka u uspostavljanju vladavine evropskog prava. Bez promene osecanja pravednosti i postovanja zakona nije moguce izvrsiti preobrazaj drustva u kojem pravo priznato od demokratske drzave ne bi moglo biti nadredjeno nikakvom umu. Kljucnu ulogu filozofije, autor ne vidi samo u uspostavljanju modernih evropskih institucija i prihvatanju nacela evropskog zakonodavstva, vec pre svega u njenom uticaju na preobrazaj izvornog etosa i uspostavljanje novih merila na kojima ce biti zasnovano promisljanje, odlucivanje i delanje svakog pojedinca.. (shrink)

Na tragu pitanja o tome što znači biti plesni pedagog, cilj ovoga rada bio je ispitati neke odrednice profesije plesnog pedagoga te prikazati način na koji plesni pedagozi progovaraju o onom ‘pedagoškom’ u svojoj profesiji. Primjenom kvalitativnog istraživanja te metodom dubinskog intervjua s plesnim pedagozima koji djeluju u različitim područjima odgojno-obrazovnog i umjetničkog rada, nastojalo se je opisati i analizirati područje njihova rada, odgojnog djelovanja te odgojne vrijednosti koje oni u svome radu afirmiraju. Temeljem kvalitativne analize podataka i primjenom interpretativne (...) fenomenološke analize u bogatom empirijskom narativu identificirano je pet tema: poimanje plesa kao dimenzije umjetničkog i odgojnog djelovanja, odrednice pedagoškog rada, značenje pedagoške uloge, transformacija umjetničke prakse u pedagošku praksu i posebnost odgojno-obrazovne metode. Rezultati istraživanja govore o tome kako plesni pedagozi doživljavaju i tumače svoj pedagoški rad – prije svega kao odgojni rad u kojemu se događa spoj umjetnosti i pedagogije pri čemu je naglašeno njihovo pedagoško umijeće kao neraskidivi dio profesionalnog habitusa plesnog pedagoga. Following the question of what it means to be a dance pedagogue, the aim of this paper was to examine some determinants of the profession of dance pedagogue and to establish the meaning and understanding of the way dance pedagogues speak about the ‘pedagogical’ in their profession. By applying qualitative research and the method of in-depth interviews with dance pedagogues who work in different fields of education and art, we tried to describe and analyse the area of their work, their educational activities, and values they promote in their work. As a result of the qualitative analysis and the interpretative phenomenological analysis of the rich narratives, we have identified five topics: the notion of dance as a dimension of artistic and educational activity; the determinants of pedagogical work; the meaning of pedagogical role; the transformation of artistic practice into pedagogical practice; the distinguishing characteristic of the educational method. The results point to the conclusion that dance pedagogues see their work as a primarily educational work that combines art and pedagogy. The pedagogical knowledge of the dance pedagogues is an inseparable part of their professional habitus. (shrink)

Nastojanje da se dokuci ono sto je vazno o coveku uopste, kroz razmatranje prividno lokalnih tema, ideal je kojem je prema samorazumevanju neprekidno tezio srpski filozof, eticar i drustveni teoreticar, dr Svetozar Stojanovic. Ideje koje je izneo u decenijama svoga stvaralastva izrazavale su jedno vreme sada sve vise iza nas. Uprkos tome, njegove ideje su ostale jedan moguci kljuc za razumevanje nase sadasnjosti. Sta vise, njihovo ponovno otkrivanje ima potencijal da pokrene na dalekosezno razmisljanje o principima preobrazaja identiteta, kako drustvenog (...) i politickog, tako i individualnog i opsteljudskog. (shrink)

In several recent essays, Sydney Shoemaker argues that introspective knowledge lacks certain central features which parallel the conditions satisfied by ordinary cases of sense perception. In one influential paper, he discusses and criticizes the “broad perceptual” model of the nature of introspective knowledge of mental states, the view which claims that our introspective awareness of internal facts is analogous to our awareness of facts about the external world. This model may be characterized by its conformance to two conditions of ordinary (...) perceptual awareness which Shoemaker dubs the causation condition and the independence condition. Shoemaker attacks the broad perceptual model by arguing that certain mental facts are “self-intimating”, with the implication being that introspective awareness of mental states does not satisfy the independence condition, and hence its character is not adequately captured by the broad perceptual model. In what follows, I will discuss the main arguments of Shoemaker’s essay. I will argue that a broad perceptual model of introspection can successfully circumvent the central problems he raises; and along the way I will develop some criticisms regarding certain aspects of Shoemaker’s positive proposal.U nekolicini recentnih tekstova, Sydney Shoemaker tvrdi da introspektivnom znanju nedostaju određene ključne centralne značajke koje odgovaraju uvjetima zadovoljenima u običnim slučajevima osjetilne percepcije. U jednom utjecajnom radu on razmatra i kritizira »široki perceptualni « model prirode introspektivnog znanja mentalnih stanja, stajalište koje tvrdi da je naša introspektivna svijest unutrašnjih činjenica analogna našoj svijesti o činjenicama izvanjskoga svijeta. Ovaj model može biti okarakteriziran njegovom sukladnošću dvama uvjetima obične perceptivne svijesti koje Shoemaker naziva uvjet kauzacije i uvjet neovisnosti. Shoemaker napada široki perceptualni model tvrdeći da su određene mentalne činjenice »samozadane«, implicirajući da introspektivna svijest o mentalnim stanjima ne zadovoljava uvjet neovisnosti, te stoga njen karakter nije adekvatno obuhvaćen širokim perceptualnim modelom. U onome što slijedi razmotrit ću glavne argumente Shoemakerovoga rada. Tvrdim da široki perceptualni model introspekcije može uspješno zaobići centralne problem koje on ističe; i usput ću razviti neke kritike vezane uz određene aspekte Shoemakerovog pozitivnog prijedloga.Dans plusieurs essais récents, Sydney Shoemaker affirme que la connaissance introspective est dépourvue de certaines caractéristiques centrales correspondant aux conditions qui, elles, sont remplies dans les cas ordinaires de perception sensorielle. Dans un article influent, il examine et critique le modèle « perceptuel large » de la nature de la connaissance introspective des états mentaux, une position qui affirme que notre conscience introspective des faits internes est analogue à notre conscience des faits du monde externe. Ce modèle peut se définir par sa conformité à deux conditions de la conscience perceptuelle ordinaire que Shoemaker appelle condition de causation et condition d’indépendance. Shoemaker attaque d’abord le modèle perceptuel large en affirmant que certains faits mentaux se « laissent entendre d’eux-mêmes », impliquant que la conscience introspective des états mentaux ne remplit pas la condition d’indépendance et que, par conséquent, son caractère n’est pas saisi de manière adéquate par le modèle perceptuel large. Dans ce qui suit, j’examinerai les principaux arguments de l’essai de Shoemaker. J’affirmerai qu’un modèle perceptuel large de l’introspection peut contourner avec réussite les problèmes centraux qu’il soulève ; ce faisant, je développerai quelques critiques à l’égard de certains aspects de la proposition positive de Shoemaker.In ein paar rezenten Essays postuliert Sydney Shoemaker, das introspektive Wissen ermangele gewisser zentraler Spezifika, die den in herkömmlichen Fällen der Sinneswahrnehmung erfüllten Umständen gleichkommen. In einem wirkungsreichen Paper behandelt und kritisiert er das „breite perzeptive“ Modell der Natur des introspektiven Wissens von Mentalzuständen, eine Betrachtungsweise, die besagt, unser introspektives Bewusstsein der internen Tatsachen sei übereinstimmend mit unserem Bewusstsein der Tatsachen über die Außenwelt. Dieses Modell lässt sich aufgrund seiner Deckungsgleichheit mit zwei Voraussetzungen des ordinären perzeptiven Bewusstseins illustrieren, die Shoemaker Bedingung der Kausalität bzw. Bedingung der Unabhängigkeit nennt. Shoemaker attackiert das breite perzeptive Modell, indem er bekräftigt, bestimmte mentale Fakten seien „selbstimplizierend“; zudem befriedige das introspektive Bewusstsein der Mentalzustände nicht die Bedingung der Unabhängigkeit, weswegen dessen Charakterzug inadäquat vom breiten perzeptiven Modell umfasst werde. Im Folgenden gehe ich die Hauptargumente von Shoemakers Essay durch. Ich stelle die Behauptung auf, das breite perzeptive Modell der Introspektion könne die von ihm aufgeworfenen Kernprobleme erfolgreich umgehen. Nebenher erarbeite ich einige Kritik in puncto gewisser Aspekte von Shoemakers positivem Vorschlag. (shrink)

Johan Huizinga u svojoj knjizi Homo ludens tvrdi kako civilizacija proizlazi i razvija se u igri i kao igra. Ona jest jedna od ljudskih karakteristika, ljudski obred, a služi za rekreaciju, zabavu, ali i učenje. Može li se onda dobro usmjerenom igrom razvijati ljudsko mišljenje? Cilj programa filozofije za djecu jest uvježbavanje multidimenzioniranog mišljenja. Po Mathew Lipmanu multidimenzionirano mišljenje jest cjelina koja se sastoji od kritičkog, kreativnog i skrbnog mišljenja. Program filozofije za djecu usmjeren je i prema predškolskoj i osnovnoškolskoj (...) populaciji. Radi toga je u programu neizbježna igra kao put k razvitku multidimenzioniranog mišljenja. U radu ćemo prikazati i nekoliko igara usmjerenih k uvježbavanju umnih sposobnosti koje se koriste u programu filozofije za djecu.Johan Huizinga, in his book Homo ludens, claims that civilization arises and develops through play and as a play. Playing is a characteristic of humans, a human ritual and yet it is for recreation, fun, but also for learning. Can it be then that well-directed play leads to a development of human thinking? The aim of philosophy for children programme is practising multidimensional thinking. According to Mathew Lipman, multidimensional thinking is the entirety consisted of critical, creative and caring thinking. Philosophy for children programme is directed towards pre-school as well as towards elementary-school population. For that reason this programme considers play as an inevitable way into the development of multidimensional thinking. In this paper we will also present a few games which are being used in philosophy for children programme, and which are also directed towards practising intellectual abilities. (shrink)

Traganja za dušom i duševnošću motivirala su filozofe na stvaranje koncepcija raznolikog spektra tumačenja. Možemo li spoznati dušu, možemo li definirati duševnost, što bi to zapravo bilo i postoje li takve kategorije koje bi uopće mogle biti predmetom spoznaje, pitanja su na koja nailazimo i u filozofskoj misli Pavla Vuk-Pavlovića.Ishodište njegove filozofije jest doživljaj kao mjesto preplitanja gnoseoloških, ontoloških i etičkih problema te pristup fenomenu doživljaja gradi na kritičkom prevladavanju neokantovskih i pozitivističkih strujanja. Iz kompleksnosti razumijevanja doživljaja iščitavamo specifičnost jedinstva (...) svjesnosti kao subjektivne i predmetnosti kao objektivne komponente doživljaja, njihove složene međuodnose koji produciraju i originalnu filozofsku teoriju pluralizma svjetova te se na kraju pitaju i o mogućnosti filozofije kao takve.Searching for the soul and spirituality has been motivating philosophers to create conceptions of diverse interpretations. Can we gain insight into the soul, can we define spirituality, what is spirituality as a matter of fact and are there such categories that could be the subject of insight – are all questions that we come across in the philosophical thoughts of Pavao Vuk-Pavlović.Experience, as the locus of interlacement between gnoseological, ontological and ethical problems, is where he starts his philosophy. He builds his approach to the phenomenon of experience upon a critical transcendence over the Neo-Kantian and positivistic currents. It is from the complexity of his understanding of experience that we can read out the specific quality of the unity between one’s consciousness – as the subjective component – and the object of one’s experience – as the objective component of experience – their complex interrelations that also give rise to his original philosophical theory of the pluralism of worlds and, finally, investigate the capabilities of philosophy as such. (shrink)

Rad predstavlja pokusaj da se jedna konkretna naucna polemika o temi koja je opterecena znatnim ideoloskim nabojem "zanrovski" preusmeri ka formi naucnog dijaloga, i time ucini plodnijom u naucnom smislu. Glavna pitanja koja se razmatraju ticu se pokusaja teorijskog odredjenja petooktobarske revolucije i uloge koju je pokret "Otpor" imao u njoj. U radu se brani teza da teorijski modeli "talasa demokratizacije" i "izborne revolucije" nude najutemeljenije okvire za razmatranje pitanja koja se u tekstu otvaraju. Kljucni problemi o kojima se u (...) radu raspravlja su sledeci: u kojoj meri oslanjanje na strane izvore i teorijske okvire zakrivljuje uvide u lokalne politicke procese kakva je razlika izmedju "uvezenih" i "izbornih revolucija"; koje su posebnosti izborne revolucije u Srbiji i koje je njeno mesto u "drugom talasu" postkomunisticke demokratizacije; koliki je relativni znacaj stranih i lokalnih inicijativa prilikom organizovanja izbornih revolucija; u cemu je razlika izmedju klasicnih odnosa izmedju davalaca i primalaca politicke pomoci i novih odnosa, koji se zasnivaju na nacelu sinergije; koja su ogranicenja ili-ili logike objasnjenja u razmatranju politicke saradnje stranih i domacih aktera; sta povezuje strategiju nenasilnog otpora, proaktivnu logiku politickog delovanja i Otporov "Plan B"; najzad, postoji li mehanicka veza izmedju prisustva strane pomoci i gubljenja kontrole nad rezultatima izborne revolucije. U zavrsnom odeljku, otvara se pitanje negativnih i pozitivnih aspekata nasledja Otpora kao politickog projekta i nudi pokusaj da se razmatranje o dometima pokreta poveze sa razumevanjem "dinamike nade" kao politickog projekta na kojem je Otpor sistematski radio. (shrink)

Ovaj rad bavi se presjekom umjetnosti, imaginacije, emocija i etičkog obrazovanja iz perspektive inovativne sinteze kognitivne teorije emocija i Gestalt pedagogije. Jedan od elemenata ove sinteze kognitivna je teorija emocija kakvu podržava Martha Nussbaum. Emocije se shvaćaju kao procjene koje se odnose na percepciju svijeta oko nas. Emocije su naši stavovi, razumijevanja i evaluacije svijeta iz perspektive naših ciljeva i projekata. To se pokazalo kao odlična polazišna točka za proučavanje emocija i drugih domena unutar etike obrazovanja. U ovom radu uvodim (...) pojam ‘iskustvene imaginacije’ i ukazujem na njezine metodologije koje smo razvili kao dio istraživanja preklapanja Gestalt pedagogije, kognitivne teorije emocija i pristupa etici iz perspektive umijeća življenja. Potom predstavljam sintezu kognitivne teorije emocija i Gestalt pedagogije, nakon čega razjašnjavam koncept iskustvene imaginacije, naglašavam njezinu ulogu u etičkom obrazovanju te zaključujem s nekolicinom osvrta na pristup umijeća življenja etici i etičkom obrazovanju. The paper discusses the intersection between art, imagination, emotions, and ethical education from the perspective of an innovative synthesis of cognitive theory of emotion and Gestalt pedagogy. One of the elements of this synthesis is the cognitive theory of emotion as endorsed by Martha Nussbaum. Emotions are understood as evaluative judgments that are related to our perception of the world around us. Emotions are our attitudes, understandings, and assessments of the world from the perspective of our goals and projects. This proves an excellent starting point from which to address them as an essential part of ethics education. Next, art and imagination are considered as a vehicle by which to address emotions and other domains within ethics education. Here, I introduce the concept of “experiential imagining” and point to the methodologies that sustain it. I have developed this concept as part of my research on the overlap between Gestalt pedagogy, cognitive theory of emotion, and the art of life approaches to ethics. Next, I present the synthesis between cognitive theory of emotion and Gestalt pedagogy. I then illuminate the concept of experiential imagination, emphasise its role in ethics education, and conclude with some reflections on the art of life approach to ethics and ethics education. (shrink)

Using the categories of the epistemic and epistemological field of theory the author is trying to show on the basis of Bled presentations of Mihailo Markovic and Milan Kangrga that their conceptions belong to two separated theoretical fields, which are incompatible with each other. Therefore even in that period we could not speak about a common praxis-philosophy nor a common vision of Marxism. Koristeci kategorije epistemickog i epistemoloskog polja teorije autorica na osnovu bledskih referata Mihaila Markovica i Milana Kangrgi pokusava (...) pokazati da njihove koncepcije pripadaju dvema razlicitim filozofskim poljima koje se ne mogu sloziti, tako da ni u to vreme se nije moglo govoriti o nikakvoj zajednickoj praxis-filozofiji ni zajednickoj viziji marksizma. (shrink)