Artykuł referuje poglądy amerykańskiego filozofa Daniela C. Dennetta, dotyczące językowego charakteru świadomości. W pierwszym kroku autor rekonstruuje Dennettowską strategię naturalizacji świadomości, pokazując, jak język umożliwia powstanie świadomości w toku ewolucji ludzi. Naturalizacja ta jest możliwa, wedle Dennetta, jedynie przy behawiorystycznym założeniu, zgodnie z którym świadomość jest ukrytym zachowaniem językowym. Autor pokazuje, jak Dennett przyswaja i przekształca pierwotne pomysły behawiorystów Meada, Skinnera i Jaynesa, wpisując je w ewolucyjny scenariusz. Inskrypcja ta prowadzi do konkretnych problemów, rozważanych w ostatniej części (...) pracy: a) w filozofii Dennetta występują właściwie dwie definicje świadomości: pierwsza głosi, że świadomość jest pewnego rodzaju zachowaniem językowym, druga natomiast, że jest wirtualną maszyną memetyczną; b) Dennett nie wyjaśnia zasady rozstrzygalności, która pokazywałaby, jak dana treść umysłu może zostać uświadomiona, zamiast tego podaje tylko metaforę rywalizacji, w której pewne zdarzenia w mózgu wygrywają z innymi; c) wpisanie możliwego scenariusza rozwoju świadomości w pejzaż ewolucji nie oznacza jeszcze, że teoria może zostać empirycznie sprawdzona. (shrink)

W części III przedstawiono motywacje do aktywności autonomicznego systemu inteligentnego w postaci bólu i przyjemności. Wskazano, ze kształtowanie zaawansowanych stanów świadomości takiego systemu wymaga innego rodzaju motywacji w postaci ciekawości i potrzeby zrozumienia. Przedstawiono neuronalne podłoże tych motywacji. Zaproponowano kompleksowy model umysłu świadomego, obejmujący wszystkie poziomy przetwarzania informacji. Przedstawiony model wyjaśnia główne cechy ludzkiej psychiki. Wyjaśnia, jak się tworzy świadomość refleksyjna i samoświadomość, jak umysł formułuje sens i cel swego istnienia, a także sens istnienia otaczającego go świata, w jaki (...) sposób uzyskuje wolną wolę i jak może skutecznie działać dla dobra swojego i dobra świadomości osadzonej w neuronowych polach modelujących. Wyjaśnia, jak potrzeba rozumienia i potrzeba harmonii może tworzyć dobro i inne wartości etyczne. Jakie emocje kierujące umysłem mogą wyzwolić uczucia empatii i altruizmu. Wyjaśnia też, że dla spełnienia tych funkcji, dla nauczenia się wszystkiego, co dobre i moralne, niezbędne jest ciało i możliwość postrzegania oraz oddziaływania na otoczenie. To bezpośredni dowód na konieczność zjednoczenia ciała i ducha aby zaistniały intencjonalnie moralne byty samoświadome. (shrink)

Celem pracy jest wskazanie na podstawowe procesy neurologiczne i biofizyczne konstytuuj ące kompleksowy model umysłu świadomego. Przedstawiono zarówno model obliczeniowy działania neuronowych pól tworzących mentalne reprezentacje rzeczywistości, jak i biologiczne koncepcje realizacji tych funkcji mózgu. Wyjaśniono motywacje ludzkiego i zwierzęcego działania. Przedstawiono koncepcje, jak powstaje świadomość oraz jak rozpoznajemy, że jesteśmy świadomi, co objaśnia także problem samoświadomości. Wskazano, że zrozumienie fenomenu świadomości usuwa antynomię teleologicznego i przyczynowego charakteru natury ludzkiej, co niweluje dualizm cielesnego i duchowego charakteru substancji tworzącej nasze (...) umysły. W części pierwszej przedstawiono ograniczenia koncepcji obliczeniowego modelu rozpoznawania poprzez porównywanie i poszukiwanie podobieństw wzorców według Perlovsky’ego oraz wskazano na sposób rozwinięcia tej koncepcji poprzez uwzględnienie morfologii i biologicznych funkcji sieci neuronowej mózgów naturalnych. Pokazano, że neuronowe pola synaptyczne o strukturze hierarchicznej impresjonów w rozumieniu hipotezy Vadakkana mogą spełniać role neuronowych pól modelujących zaangażowanych w gówne procesy psychiczne. Zauważono, że rozszerzony w ten sposób poziom analizy funkcji mózgu w dalszym ciłgu nie pozwala na wyjaśnienie fenomenu świadomości i konieczne jest przeanalizowanie podłoża biochemicznego i molekularnego tych procesów, co zostanie przedstawione w następnych częściach pracy. (shrink)

It is now conventional wisdom that conscious experience — or in Nagel’s canonical characterization, “what it is like to be” for an organism — is what makes the mind-body problem so intractable. By the same token, our current conceptions of the mind-body relation are inadequate and some conceptual development is urgently needed. Our overall aim in this paper is to make some progress towards that conceptual development. We first examine a currently neglected, yet fundamental aspect of consciousness. This aspect is (...) the spontaneity of consciousness, by which we mean its inner plasticity and inner purposiveness. We then sketch a “neurophenomenological” framework for thinking about the relationship between the spontaneity of consciousness and dynamic patterns of brain activity as studied in cognitive neuroscience. We conclude by proposing that the conscious mentality of sentient organisms or animals is active and dynamic, and that this “enactive” conception of consciousness can help us to move beyond the classical dichotomy between materialism and dualism. (shrink)

W artykule rekonstruuję podstawowe zręby tzw. przeżywaniowej koncepcji świadomości, której współtwórcami byli m.in. Roman Ingarden, Antoni B. Stępień, Karol Wojtyła i Wojciech Chudy. Niektóre istotne elementy tej koncepcji zawierają się również w poglądach Arystotelesa, Tomasza z Akwinu, Kartezjusza, Kanta, Brentano, Husserla i Bergsona. Według koncepcji przeżywaniowej, zwanej także refleksywną, główną cechą świadomości jest jej zdolność do samoujawniania się sobie - zdolność do samoprzenikania, samoprzezroczystości lub - jak powie G. Ryle - fosforoscencji. Dzięki niej przeżycia świadome kierują się nie (...) tylko w stronę przedmiotów wobec nich transcendentnych, aleteż w stronę samych siebie. W związku z tym, w ślad za Husserlem, można mówić o „drugiej intencjonalności” strumienia świadomości oraz o wielu różnych odmianach samoświadomości. Spośród różnych odmian samoświadomości specjalnego znaczenia nabierają jednak te, które mają charakter zdecydowanie nieprzedmiotowy, nietematyczny, nieaktowy i nierefleksyjny, jak np. Husserlowska świadomość retencjonalno-protencjonalna, Ingardenowskie przeżywanie czy, wcześniej, refleksja in actu exercito u św. Tomasza i scholastyków, ego cogito u Descartesa, apercepcja transcendentalna u Kanta, intellektuelle Anschauung u Fichtego, inneres Bewusstsein u Brentana i intuicja u Bergsona. Wydaje się, że zdolność świadomości do samoprzenikania i samoujawniania się sobie stanowi jedną z najbardziej kluczowych jej cech, a jednocześnie jej cechę najbardziej specyficzną i dystynktywną. (shrink)

Badania przy użyciu rezonansu magnetycznego sugerują, że przynajmniej niektórzy pacjenci w tzw. stanie wegetatywnym mogą być bardziej „świadomi”, niż to się do tej pory wydawało. W artykule zamierzam omówić te badania; następnie rozważę, o jakie rozumienie pojęcia świadomości może w nich chodzić; a wreszcie zastanowię się nad etycznymi implikacjami tych odkryć. Zamierzam też rozważyć, czy posiadanie wyższych form świadomości zawsze ma być dodatkową racją przemawiającą przeciwko zaprzestaniu podtrzymywaniu funkcji życiowych. Tym samym, w artykule chciałbym wskazać istotność badań z (...) zakresu kognitywistyki dotyczących pojęcia świadomości dla etycznej oceny pewnych praktyk medycznych. (shrink)

Cette traduction d'un fragment du livre de L. Brunschvicg, expert et critique reconnu de la philosophie de Descartes, et de sa part un tentative de créer une synthèse de la pensée carthésienne si complexe et si conflictuelle intérieurement. Descartes y est présenté comme savant, mathématician et philosophe dont la contribution a l'évolution de la pensée philosophique européenne de la crise (qui s'est traduit par la confrontation entre l'aristotélisme et la naturalisme modern) est devenue aujourd’hui l'héritage de tout l'humanité. Brunschvicg décrit (...) l'etendue et les conséquences de cette revolution mathématique et philosophique après une étude approfondie de toutes les plus grandes œuvres de Descartes et sa correspondence. (shrink)

The paper argues that dozens conceptions of consciousness encountered in cognitive neuroscience, the philosophy of mind, and other related fields (e.g. phenomenal, access consciousness; sensorimotor, perceptual, self-consciousness; normal, altered and impaired consciousness, visual, tactile, social, body, animal, machine consciousness) can all be understood as constituted with reference to four fundamental criteria i.e. epistemic (dealing with kinds of consciousness), semantic (concerned with orders of consciousness), physiological (reflecting states of consciousness) and pragmatic (types of consciousness).

The author shows in his article how the awareness of the difference between truth and provability in mathematics has developed. He points out the role played in this process by Gödel's results concerning incompleteness of formalised theories and also indicates the attempts at overcoming these limitations by giving up the finitistic condition and by allowing infinitary methods in the notion of mathematical proof. The philosophical assumptions that one accepts are important for the problem under discussion. For strict formalists and intuitionists (...) the problem of distinguishing between truth and proof does not exist at all. For them a mathematical statement is true if it is provable, where proofs are considered to be our own constructions - syntactic or mental. The situation is entirely different for the proponents of platonism (realism) in the philosophy of mathematics. It can be said that it is just the platonist approach to mathematics that made it possible for Gödel to both pose the problem and to understand and show the difference between provability and truth. (shrink)

The subject of this article is the problem of animal consciousness. Our folk interpretations and explanations of animal behaviour appeal to conscious mental states like e.g. fear or anger. Scholars, however, do not agree as to whether animals do in fact have conscious mental states similar to humans. According to Shettleworth, one may distinguish three positions in relation to this problem: radical opponents of the concept of animal consciousness who claim that animal are not conscious in any interesting sense; sceptics (...) who believe that some species probably do have consciousness yet it cannot be subject to scientific investigations due to subjective nature of conscious mental states; cognitive ethologists who believe that most species are potentially conscious and the central task for behavioural biologists is the investigation of the nature of their consciousness ; cognitive ethologists argue that their claims are supported by four arguments connected with gradual evolution; flexible and complex behaviour; animal communication, and neurophysiological similarity. These arguments have to face strong philosophical counter-arguments, especially the one from multiple realizability and the zombie hypothesis. In response, a new methodological approach is proposed to avoid these difficulties. It is based on Morgan’s Canon, interpreted here as a kind of zoo-psychological Ockham’s razor. Key words ANIMAL, CONSCIOUSNESS, SHETTLEWORTH. (shrink)

ARE NEURAL CORRLEATES OF CONSCIOUSSNESS NECESSARY FOR PHILOSOPHY? This article discusses philosophical issues concerning theory of neural correlates of consciousness (NCC) and the possible philosophical interpretation of the positions taken by scholars dealing with these issues, whether these views expressly refer to the philosophy of mind, or not. In the first part I will present existing theories regarding the NCC, and try to find their common ground. The concept of NCC was defined by D. Chalmers, by F. Crick and Ch. (...) Koch, and by A. Damasio and it is argued that those definitions are perfectly complementary. The summary of this section presents the methodological problems associated with the theory of NCC pointed out by J. Bremer. In the second part, the intersection of the positions is contrasted with the classical discussion concerning the philosophy of mind and interpreted from a philosophical point of view. In particular, the issue of possible points of contact between the classical phenomenological method and NCC is pursued. (shrink)

Artykuł poświęcony jest jednej z najbardziej wieloznacznych powieści Stanisława Lema — Pamiętnikowi znalezionemu w wannie. Świat bohatera Pamiętnika, pozbawiony łączności z tym, co zewnętrzne, zawiera się w umyśle postaci. Samoidentyfikacja wiążąca się nierozerwalnie z odosobnieniem, jest paradoksalnie niemożliwa do osiągnięcia w labiryncie korytarzy budowli. „Ja” bohatera, dążące do „bycia sobą”, nie może zdobyć pełni tożsamości, ponieważ niezdolne pozostaje do dookreślenia siebie w relacji do struktur Gmachu.

Artykuł jest próbą analizy koncepcji minimalistycznej neurofilozofii autorstwa Henrika Waltera w kontekście dyskusji dotyczącej problemu psychofizycznego. Bezpośrednio związana z ową koncepcją teoria o „zróżnicowanej metafizyce” została w tekście powiązana z ideą pluralizmu eksplanacyjnego i ukazana jako metodologiczna alternatywa dla poszukiwania fundamentalnych teorii świadomości. Jednocześnie poza ewentualnymi zaletami metafilozoficznej refleksji podejmowanej w ramach minimalistycznej neurofilozofii zarysowane zostały jej podstawowe ograniczenia i problemy związane m.in. z uznaniem superweniencji za punkt łączący różnorodne stanowiska neurofilozoficzne.

Roger W. Sperry received the Nobel Prize for Physiology in 1981 for his outstanding scientific achievements in connection with the study of people with severed brain commissures. Sperry linked the results of his research to philosophical considerations pertaining to the conscious mind of human beings and its place in the natural sciences. He was interested in the philosophical question of whether or not the severing of the cerebral hemispheres constituted a violation of the unity of consciousness. Sperry’s explanatory account of (...) mind-body interaction forms part of a broadly construed theory of emergent interactionism – one that also purports to guarantee the unity of consciousness. In this article, I first present an intellectual profile of Sperry, outlining the evolution of his philosophical-scientific analyses. I then outline the emergence and flourishing of theories of emergence, along with the elements essentially associated with them. Using this as a basis, I go on to consider Sperry’s account of emergent interaction more closely, focusing on his understanding of downward causation. In conclusion, I show how his theory corresponds to a version of emergent interactionism, and seek to address some criticisms leveled against it. I also aim to establish how far this theory can be said to answer the question of the conscious character of mental states. (shrink)