In Nederland worden al geruime tijd zowel op landelijk als op lokaal niveau en zowel vanuit het beleid als door bezorgde ouders uiteenlopende inspanningen geleverd om onderwijssegregatie tegen te gaan. In dit artikel wordt betoogd dat we desondanks voor een zware opgave staan, aangezien het uitoefenen van individuele vrijheid en het streven naar sociale gelijkheid voor spanningen kan zorgen. In het artikel wordt de stelling uitgewerkt dat sociale integratie in het onderwijs via gemengde scholen niet per se de enige en (...) beste manier is om het ideaal van gelijke kansen te realiseren. Verder stellen we dat een onderscheid moet worden gemaakt tussen vrijwillige en onvrijwillige vormen van onderwijssegregatie. Als alternatief voor integratie worden daarom de mogelijkheden voor vrijwillige separatie geëxploreerd. (shrink)

Amsterdam University Press is a leading publisher of academic books, journals and textbooks in the Humanities and Social Sciences. Our aim is to make current research available to scholars, students, innovators, and the general public. AUP stands for scholarly excellence, global presence, and engagement with the international academic community.

A scheme of analysis for separatism is proposed. Its purpose is twofold: to indicate the essential factors in a separatist process, and to explain the waves of active and « dead » separatist activity.The central idea is the distinction between three dimensions in the separatist process : conflict, mobilization and collective action. Both dimension on its own is determined by certain factors. Conflict depends on contradictions of identity and interest structure between people and nation. Mobilization is primarily a function of (...) the social, economic and political opportunities of the people as against the nation. Collective action is the result of the presence, strength and behaviour of the elite and social movement in people and nation.Evolution from one dimension to the next one depends upon the factors of the dimensions involved and on a) the policy of the nation and b) the societal changes caused by the modernization process.Finally one can explain inactive and active periods by verifying the presence or absence of these nine factors. It seems then that there are false and real « dead » periods, and that some separatist activity has a sound basis white other has not. (shrink)

In The Law of Peoples , Rawls tries to develop a theory of international justice by extending a liberal conception of domestic justice to a society that consists not only of reasonable and well-ordered liberal peoples, but also of decent nonliberal peoples. Within the boundaries set by his theory of political liberalism Rawls hopes to convince us that a reasonably just Society of Peoples might be possible. Such a society, according to Rawls, consists of all those peoples who observe the (...) different ideals and principles of the Law of Peoples in their mutual relations. It is a society that can at least eliminate the ‘gravest forms of political justice’ and prevent new ‘great evils of human history’ from taking place’. The target that Rawls sets for himself is of course very admirable, but one has to remain cautious about the way in which he tries to develop such a political conception of international justice. One has to keep a keen eye on the different steps that take place in the extension of a liberal conception of domestic justice to a reasonably just Law of Peoples. We try to claim that Rawls loses an essential element of international justice in this extension, that is the idea of equal liberty. (shrink)

This paper argues that the philosophical analysis of moral responsibility would benefit from focusing more on the social freedom of individuals. In a critique of Frankfurt, it is argued that an individual only is responsible for the consequences of her action if she had the opportunity not be responsible for them. The resulting theory of moral responsibility is applied to the analysis of collective decision processes, and in particular to political decision making. The main conclusion is that, though we do (...) not bear ‘absolute responsibility’ for all of the consequences of our actions, our moral and political responsibility is larger than often is assumed. (shrink)

Door pluralisme gelijk te stellen met tolerantie wordt het moeilijk om vanuit de eenheid van eigen cultuur normen en waarden tot begrip voor andere opvattingen te komen. Pluralisme kan tot vervlakking en waarde-loos denken leiden. Ware tolerantie komt pas voort uit een eigen cultuurwereld, die zich open stelt voor verschillende andere culturen.

De moderne Olympische Spelen werden in 1896 ingesteld op initiatief van de bevlogen Franse edelman Pierre de Coubertin. In de loop van de 115 jaar die de Spelen nu oud zijn, zijn het karakter en de context ervan aardig gelijk opgegaan met die welke sport in het algemeen doormaakte in het kielzog van de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Zo stonden de OS in de eerste periode, tot de jaren dertig van de twintigste eeuw, vooral in het teken van het idealistische (...) amateurisme van de hogere klasse. In de tweede periode vervaagde met de opkomst van de grote ideologische systemen en de koude oorlog het universalistische, kosmopolitische ideaal van De Coubertin cum suis. Van Berlijn 1936 tot en met Peking 2008 zijn veel edities van OS met politieke verwikkelingen omgeven geweest. Vanaf Montreal 1976 beginnen ook de kosten van de Spelen een belangrijk element te worden in de discussies. Het proces van bidding leidde bijvoorbeeld tot corruptie onder de leden van het Internationaal Olympisch Comité. Klassengebonden culturele, politieke en economische factoren lijken in achtereenvolgende fasen de beoefening van de topsport te hebben bepaald. De vraag die ik in dit artikel centraal wil stellen is hoe, in hoeverre en met welke recht commerciële overwegingen de organisatie van de OS bepalen? Dit lijkt met het oog op de toekomst de meest relevante vraag. (shrink)

Lang, lang geleden werd de planeet getiranniseerd door een gigantische draak. De draak was groter dan de grootste kerk en was bedekt met dikke, zwarte schubben. Zijn rode ogen gloeiden van haat en uit zijn verschrikkelijke bek stroomde onophoudelijk stinkend, geelgroen slijm. Hij eiste van de mens een ijzingwekkend eerbetoon: om zijn enorme honger te stillen, moesten er iedere avond bij het vallen van het duister tienduizend mannen en vrouwen aan de voet van de berg, waar de draak-tiran woonde, afgeleverd (...) worden. Soms slokte de draak deze arme zielen gelijk op; soms sloot hij ze echter op in de berg waar zij maanden of jaren wegkwijnden totdat zij uiteindelijk opgegeten werden. (shrink)

Internationale markten zijn de afgelopen decennia sterk mondiaal ontwikkeld en veel bedrijven zijn in deze geglobaliseerde context uitgegroeid tot belangrijke, quasi-politieke spelers. Deze stormachtige economische ontwikkelingen bieden kansen en welvaart aan velen, maar kennen echter ook schaduwzijden, van milieubelasting tot belastingontwijking. In deze bundel verkennen de auteurs het idee van de ‘open samenleving’ om vat te krijgen op deze nieuwe realiteit. De open samenleving naar het ideaal van Popper, waarin mensen de vrijheid hebben om hun mening uit te drukken, (...) initiatief te nemen, en elkaar tegen te spreken, wordt gezien als de grondslag voor vrijheid, welvaart, en vooruitgang. Deze bundel onderzoekt of de toegenomen openheid van markten de open samenleving als politiek ideaal dichterbij heeft gebracht. De auteurs werpen vanuit verschillende perspectieven een kritisch licht op de bedreigingen die voortvloeien uit mondiale markten en de toegenomen macht van ondernemingen. Ze stellen óók de vraag of het gedachtegoed van de open samenleving inspiratie kan bieden bij het tegengaan van die bedreigingen. Kunnen nieuwe vormen en interpretaties van ‘openheid’ worden gevonden, die tegenwicht bieden tegen de excessen van de vrijemarkteconomie? (shrink)

‘De meeste ideeën van Spinoza waren in zijn dagen zeer impopulair, maar dat is inderdaad wel veranderd. Een van zijn karakteristieke ideeën staat echter haaks op onze manier van denken en blijft waarschijnlijk nog lang ongeliefd, namelijk de stelling dat wij erop moeten vertrouwen dat een kleine minderheid, een filosofisch ontwikkelde minderheid namens iedereen geïnformeerd blijft, onze toestand beoordeelt en waakzaam is, een intellectuele avant-garde die zich wil uitspreken om de vrijheid en de gelijke rechten van de rest van (...) de samenleving te beschermen.’. (shrink)

Het moderne leven wordt beheerst door drie tegenstellingen, die overwonnen moeten worden: de neiging in het westerse denken om het ik gelijk te stellen aan de rede, de vrees voor isalement van het individu, dat tot cosiaal conformisme leidt en de door de mens geschapen technologie, die een wereld tot stand brengt, waarin het scheppende vermogen wordt verstrikt. Een echte uitweg geeft hij niet en ook zijn tragisch socialisme komt niet goed uit de verf. Hij wil wel een klassenloze maatschappij, (...) maar dan in een paternalistisch-individualistisch kader. (shrink)

Negatieve kijk van de voormannen van de Amerikaanse revolutie op de kansen in Europa van vrijheid en gelijkheid. Historische schets van het anti-amerikanisme in Europa. Anti-Europese gevoelens van afkeer in de VS. Het anti-amerikanisme, de omstreden Irak-oorlog en Guantanamo. Verwijten van de VS aan Europa. 'Op te merken blijft een constante in de onenigheid tussen Europa en de VS die gedurende tweehonderd jaar nauwelijks is veranderd. De drie geloftes van de Franse Revolutie, "Liberté, Égalité, Fraternité", zijn aan beide zijden (...) van de Atlantische Oceaan verschillend uitgelegd'. In de VS, anders dan in Europa, staat vrijheid voorop. (shrink)

Genomineerd voor de Socratesbeker 2024. De mens is irrationeel. Verliefd op zijn eigen gelijk. Doof voor feiten argumenten. Verblind door honderden denkfouten. Een makkelijke prooi voor nepnieuws. Gevangen in filterbubbels. Zo is het heersende idee. Maar klopt het wel? In dit boek verweeft filosoof Maarten van Doorn de jongste inzichten uit de psychologie, communicatiewetenschappen, filosofie en politicologie. Hij neemt ons mee op een reis langs verrassende onderzoeksresultaten en scherpzinnige filosofen en geeft nieuwe antwoorden op dringende vragen: Waarom geloven we wat (...) we geloven? Hoe veranderen mensen van mening? Zijn we echt in een post-truth tijdperk aanbeland? Hoe gevaarlijk is misinformatie? Zijn onze emoties of onze ratio de baas in ons hoofd en in onze maatschappij? Waarom we beter denken dan we denken biedt een hoopvol geluid in een gepolariseerde wereld. (shrink)

Klimaatverandering is hot. Maar de meningen van wetenschappers en politici hierover verschillen enorm. Sommige wetenschappers beweren dat het helemaal niet mogelijk is om vast te stellen dat het klimaat verandert door toedoen van de mens; anderen zeggen juist dat het onzinnig is om de gevolgen van de uitstoot van broeikasgassen op het klimaat te negeren. Wie heeft er gelijk? Hoe moeten we met de onzekerheid hierover omgaan? En nog zo'n vraag: wat is eigenlijk 'duurzaam'? De term 'duurzaam' lijkt te pas (...) en te onpas gebruikt te worden. Hoe moeten we ons politiek, cultureel en in het persoonlijke leven tot klimaatverandering en duurzaamheid verhouden? (shrink)

John Rawls wordt algemeen beschouwd als een van de meest invloedrijke filosofen van de voorbije eeuw. In zijn befaamde boek 'A Theory of Justice' uit 1971 staat het principe van de rechtvaardigheid centraal dat hij beschouwt als de belangrijkste maatschappelijke waarde in de samenleving. Mensen zijn fundamenteel gelijkwaardig. Daarom is het voor Rawls evident dat een ethisch systeem zich richt tot iedereen. Natuurlijk beseft hij dat mensen niet gelijk zijn of beter gezegd, niet over dezelfde begaafdheden beschikken noch over dezelfde (...) startposities. Waar het bij hem op aan komt is de onvrijwillige achterstanden, dus achterstanden die niet gebaseerd zijn op vrijwillige keuze, weg te werken. De denktank Liberales organiseerde tussen 2012 en 2016 vijf John Rawlslezingen. Ze werden gehouden door schrijver en oud-politicus Jan Terlouw, en de hoogleraren Frank Vandenbroucke, Paul Cliteur, Philippe Van Parijs en Patrick Loobuyck. De inleidingen werden gegeven door de Liberales-kernleden Daniël Boomsma, Claude Nijs, Kasper Ossenblok, Andreas Tirez en Dirk Verhofstadt. 0Het doel van deze lezingen was om het gedachtegoed van Rawls bekend te maken bij een breder publiek en te toetsen aan de hedendaagse politieke, sociaaleconomische en maatschappelijke omstandigheden. In dit boek zijn de John Rawlslezingen en de inleidingen gebundeld. (shrink)