The article reviews the book Byt i sens. Księga Pamiątkowa VII Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Szczecinie, 14–18 września 2004 roku, edited by Renata Ziemińska and Ireneusz Ziemiński.

Przedmiotem artykułu są teorie pierwszych ontologów greckich: Ksenofanesa, Parmenidesa i Melissosa na temat bytu, jego jedności i tożsamości, z uwzględnieniem niektórych poglądów Zenona. Naczelnym problemem artykułu jest pytanie o naturę relacji bytu względem świata u filozofów eleackich. Celem jest opis sposobu rozumienia tego powiązania, zaproponowanego przez każdego z nich. W rezultacie analiz porównawczych, opierając się na badaniu zachowanych fragmentów tekstów starożytnych, okazało się, że Ksenofanes jest autorem koncepcji Jedno-Boga tożsamego ze światem, zaś Parmenides sformułował oryginalną teorię bytu transcendującego świat cielesny, (...) ale stanowiącego jego rację tożsamości jako całości. Przedstawiona w artykule interpretacja poglądów Parmenidesa stanowi ujęcie odmienne od powszechnie przyjmowanego. Melissos natomiast wykorzystując Parmenidejski sposób rozumienia bytu jako czegoś jednego umieszcza go w świecie. Zbliża to poglądy Melissosa do poglądów Ksenofanesa. Każda z tych teorii nastręcza jednak wielu problemów interpretacyjnych, wynikających przede wszystkim z niewielkiej ilości tekstów źródłowych. ------------------------- Zgłoszono: 06/11/2022. Zrecenzowano: 13/12/2022. Zaakceptowano do publikacji: 20/12/2022. (shrink)

The purpose of this article is to compare the Thomist and the Scotist theory of relations. The main feature of the Thomist theory is an effort to minimize the ontological import of the specific essential ratio of relation as such, called esse ad, and to reduce the ontological import of its other aspect, the esse in or inherence understood as a common feature of all accidents, to the esse in of its foundation. The Scotists, on the other hand, have no (...) tendency to deflate the esse ad of a relation. Moreover, according to Malafossa of Barge’s theory (adopted by B. Mastri and B. Belluto), a relation involves two different instances of esse in. The one, called esse in velut in subiecto, is that generic inherence common to all accidents (which, therefore, does not occur in the substantial relations of divine persons). The other, esse in velut in fundamento, belongs specifically to relation as such and reflects the fact that very relation, even a substantial one, is not only a relation towards something, but necessarily also a relation of something towards something else. In spite of the fact, therefore, that the Thomist and Scotist doctrines are usually grouped together as mere subvariants of anti-reductive realism, they must be regarded as substantially different. (shrink)

Często używa się wyrażenia „wchodzenie w byt'' zamiast np. „zmiana substancjalna" czy w ogóle powstawanie. Aby sprawdzić, czy to wyrażenie jest poprawne, trzeba zbadać, jak rozumie się w nim terminy składowe: „byt" i „wchodzenie". Dlatego artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej będziemy się starali określić, co rozumiemy przez „byt", w drugiej, co mamy na myśli, mówiąc o „wchodzeniu w byt". Kiedy w czasie pewnej dyskusji padło hasło tzw. ontologii dynamicznej, a jako koronny jej przykład podano „rzekę, do której (...) nie można dwa razy wstąpić", uznałem za konieczne zaprzeczyć nie tylko trafności przykładu, ale także zakwestionować bytowość rzeki. Uzasadniłem moje stanowisko tym, ze ruch nie jest zmianą, a więc nie nadaje się do ilustracji ontologii dynamicznej, rzeka zaś to zbiór bytów indywidualnych, mianowicie cząstek H2O i wielu innych, np. CO2, ograniczony warunkami zewnętrznymi. (shrink)

Często używa się wyrażenia „wchodzenie w byt'' zamiast np. „zmiana substancjalna" czy w ogóle powstawanie. Aby sprawdzić, czy to wyrażenie jest poprawne, trzeba zbadać, jak rozumie się w nim terminy składowe: „byt" i „wchodzenie". Dlatego artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej będziemy się starali określić, co rozumiemy przez „byt", w drugiej, co mamy na myśli, mówiąc o „wchodzeniu w byt". Kiedy w czasie pewnej dyskusji padło hasło tzw. ontologii dynamicznej, a jako koronny jej przykład podano „rzekę, do której (...) nie można dwa razy wstąpić", uznałem za konieczne zaprzeczyć nie tylko trafności przykładu, ale także zakwestionować bytowość rzeki. Uzasadniłem moje stanowisko tym, ze ruch nie jest zmianą, a więc nie nadaje się do ilustracji ontologii dynamicznej, rzeka zaś to zbiór bytów indywidualnych, mianowicie cząstek H2O i wielu innych, np. CO2, ograniczony warunkami zewnętrznymi. (shrink)

Wolicka's book on Being and Sign, which deals with semiotics of John of St. Thomas, can serve as a typical model of the approach to the Thomistic philosophy as it is practiced by the KUL's School of Philosophy, namely, "in its close cooperation between the chairs of metaphysics, history of philosophy, and methodology of science." Following the tradition of KUL's school of philosophy, the author treats "the problematics of signs as a typical boundary problem which contains several different theoretical points (...) of view, and especially the metaphysical, noetic and logical one.". (shrink)