"Años después, el vital y vitalista encargado de la primera comisión etílica del siglo asiste en vivo y en directo a la muerte de la Escuela de Frankfurt y, lo que es verdaderamente decisivo, a la desaparición de las comisiones etílicas. Entretanto, ha manoseado territorios, aporías e intensidades, se ha fugado y se ha confesado como un filósofo: excesivo y excedido, sacudido por el canto escéptico y a un tiempo candoroso de su propia risa afirmativa. Experiencia y deseo es la (...) ponencia indecible, aforística, desnuda, esa que sólo se comparte en el seminario permanente de la noche"--. (shrink)

Reseña de una obra de gran actualidad y relevancia, en la cual se reúnen las contribuciones de diversos autores adscritos al horizonte de la Hermenéutica Crítica, desde el cual proceden a analizar, con vistas a desarticularla, la violencia configuradora de la realidad contemporánea, prestando especial atención a la filosofía del lenguaje puesta en juego por la tradición hermenéutica.

Kohlberg basamakları çerçevesine uymayan ahlâkî yargı sıklıkla geçiş basamaklarında değerlendirilmektedir. Bu konuların bir denge basamağında olmayıp, daha çok iç çatışma düzeyinde oldukları farz edilmektedir. Bu makalede, sözü edilen görüşe karşı çıkılmakta, 4 1/2 yargısının diğer herhangi bir ahlakî yargı tipinden daha tutarsız olmadığı ve Basamak 4 1/2'un ayrı bir basamak olarak kabulü gerektiği savunulmaktadır. Bu kabul ancak; ahlakî biliş mimarisinde ayrı bir köşe taşı olarak Basamak 4 1/2' u içine alan yeni bir basamak sınışandırması çerçevesi içinde mümkün olacaktır.

The principles offered by beliefs affect the thinking styles of individuals. Although it has been argued in recent studies that believers and non-believers have different thinking styles, there are few studies examining the relationship between belief and cognitive styles in Muslim groups. In this study, the relationships between intrinsic religious motivation and "critical thinking", which is one of the most desired thinking skills today, and " dichotomous thinking", which can be expressed as black-and-white thinking and primarily associated with negative structures, (...) were examined. The study was carried out with 395 university students, and the data was obtained by a socio-demographic information form, the Intrinsic Religious Motivation Scale, the Critical Thinking Disposition Scale, and the Dichotomous Thinking Scale. Findings suggested a positive significant relationship between intrinsic religious motivation and critical thinking and dichotomous thinking, and a positive significant relationship between critical thinking and dichotomous thinking. Regarding the relationship between dichotomous thinking and critical thinking, intrinsic religious motivation had a mediating role. The Islamic faith often invites reasoning and thinking and affirms this way of thinking; at the same time, it offers various conceptual tools for dichotomous thinking with discourses such as heaven-hell, good-evil, dark-light, and faith-denial. Although critical thinking and dichotomous thinking are seen as opposite constructs, the findings have been interpreted as the Islamic belief supporting both critical thinking and dichotomous thinking at the same time, thus reducing the rigidity of dichotomous thinking. The findings were discussed in the light of the relevant literature, and suggestions were made for further research. (shrink)

Cervantesu antični klasiki niso bili tuji, z njimi se je seznanil v času šolanja in med bivanjem v Italiji. Da mu je bil klasični svet blizu, dokazuje z vpletanjem antičnih elementov, snovi in motivike. Huma­nistična nota v njegovem delu je najbolj opazna v nenehni obrambi svobode in človeškega dostojanstva oziroma vrednosti človeškega bitja samega po sebi v skladu z renesančnim konceptom človeka. Svoboda kot ključni pojem in temelj Cervantesove poetike navezuje njegov opus na renesančno tradicijo. Premiso o človekovi svobodi in (...) njeni temeljni vrednosti Cervantes izrazi na številnih mestih. Cervantesovo izrazito usmerjenost k svobodi in prežetost njegovega dela z njo pa je treba razumeti tudi skozi njegovo osebno izkušnjo in mučno ujetništvo v Alžiru, kjer je preživel pet let. Da bi preživel ter ohranil bistrost duha in razuma, je začel pisati. (shrink)

Cerkveni očetje so bili v srednjeveških pridigah med najbolj pogosto navajanimi avtoritetami, takoj za Svetim pismom. Citati so se uporabljali na različne načine: kot eksegeza prebranega, kot komentar moralnega nauka ali kot močan argument za določeno izjavo. Hieronim je sodil v srednjem veku med najpomembnejše avtoritete, njegove odlomke in citate je najti v številnih zbirkah pridig. Prispevek predstavi recepcijo svetega Hieronima v zbirki pridig iz 15. stoletja, znani kot Sermones Discipuli de tempore et de sanctis cum Promptuario exemplorum et de (...) miraculis Beatae Mariae Virginis, ki jo je napisal nemški dominikanec Johannes Herolt (†1468). V tej zbirki so citati iz različnih Hieronimovih del, večinoma iz njegovih pisem. Kljub poudarku Hieronimovih besedilih analiza vključuje tudi odlomke iz t. i. psevdo-Hieronima. (shrink)

In the Statesman, Plato seems to be advocating that in the absence of a true king who will rule independently of laws, the next best thing as far as just rule is concerned is to ad here rigidly to existing laws, whatever they are. The rule of the true king is given as an example of virtuous rule in the sense that virtue politics or jurisprudence holds that laws cannot always deal justly with particular cases. But Plato’s view of what (...) we must do when there are no true kings forthcoming seems to preclude a virtue theoretical understanding of politics and laws. In this paper I will investigate the view that the image of the true king, who relies on written laws for convenience only, provides a model for a more realistic appeal to virtue in jurisprudence, that is, a respect of laws that is compatible with equity, in the sense understood by Aristotle.Čini se da Platon u Državniku zagovara shvaćanje prema kojemu u odsutnosti istinskog kralja koji će vladati neovisno o zakonima druga najbolja stvar, što se tiče pravedne vladavine, jest strogo pridržavanje postojećih zakona, što god oni bili. Uloga istinskog kralja navodi se kao primjer vrle vladavine u tom smislu što politika ili jurisprudencija koje se zasnivaju na vrlini drže da zakoni ne mogu uvijek pravedno izlaziti na kraj s pojedinačnim slučajevima. No čini se da Platonovo shvaćanje toga što moramo činiti kada ne postoje istinski kraljevi sprječava razumijevanje politike i zakonâ koje se zasniva na teoriji vrline. U ovom članku ispitujem shvaćanje prema kojemu slika istinskog kralja, koji se na pisane zakone oslanja samo iz praktičnih razloga, pruža model za realističnije pozivanje na vrlinu u jurisprudenciji, to jest poštivanje zakonâ koje je spojivo s nepristranošću u onom smislu u kojem to razumije Aristotel. (shrink)

U Rusiji, dve decenije nakon urusavanja Sovjetskog Saveza, Staljinova popularnost je po anketama javnog mnjenja ogromna, posto se mnogi prisecaju nekadasnjeg ugleda zemlje i svog osecaja sigurnosti. Slicno tome, mnogi Srbi, koji su bili najveca grupa u bivsoj Jugoslaviji, s nostalgijom su gledali na vreme nacionalnog ponosa i materijalnog komfora. Nasuprot tome, potcinjene etnicke zajednice u isto to vreme osecale su frustraciju u teznji za nacionalnim ponosom. Svaki politicki poredak ima jednu pripovest sacinjenu od odabranih i povezanih dogadjaja koji promovisu (...) nacionalne interese. Iako se zavrsila oruzana borba, u bivsoj Jugoslaviji ostala je podeljenost koja je perpetuirana konkurentskim narativima o tome sta se i zbog cega dogodilo. U Rusiji,?nevidiljivi staljinizam? u porastu jos jednom je omalovazio iskustvo zrtava represije. Ovaj clanak pruza preliminarna razmatranja o razdvajanju narativa u Rusiji i Srbiji i pokusava da objasni jednu od kljucnih prepreki u pomirenju s prosloscu. (shrink)

V Franciji s v tem obdobju spremenili ustavo. Vanjo so bili vnešeni popolna prepoved smrtne kazni ter nekaj popravkov, ki jih je zahtevala ratifikacija Lizbonske pogodbe. Spremenjena je bila tudi ureditev odgovornosti predsednika republike. Poleg tega je francoski ustavni svet v postopku presoje ustavnosti zakonov podal nekaj opaznih odločitev. V njih je z uporabo tehnike ciljev ustavne veljave večinoma omogočil takšne razlage ustave in zakonov, ki... Preprečevanje kriminalitete. Varnostno pridržanje. Nadzor imigracije. Povratništvo. Mladoletniška kriminaliteta.

V prvi polovici 18. stoletja je bila objavljena serija devetih oziroma desetih latinskih tiskov z naslovom Lakonsko ogledalo Evrope (Laconicum Europae speculum). Podobe z napisi je zasnoval Paul Decker mlajši (1685-1742), Johann Wolfgang Baumgartner (1709-1761) je postavil le tisk za Nizozemca, same bakroreze so izdelali različni bakrorezci (Christian Friedrich Lottes, Johann Georg Pinz, Philipp Andreas Kilian, Andreas Hoffer), uredil in izdal pa jih je Martin Engelbrecht (1684–1756) v Augsburgu okrog leta 1730. Celotni naslov je daljši, Lakonsko ogledalo Evrope, v katerem (...) je brez predsodkov, posmehovanja ali zaničevanja predstavljenih njenih devet posebej uglednih narodov in ljudstev, ki se v določenih lastnostih in znamenjih razlikujejo, vse zaradi radovednosti in zabave (Laconicum Europae speculum: quo IX. illius praecipuae nationes et populi, absque omni praeiudicio, ludibrio et opprobrio, saltem curiositatis et oblectationis gratia, certis characteribus et symbolis discernuntur, ob oculos positum).1 V naslovu je torej pojasnjen tudi razlog za nastanek teh tiskov, izšli so ≫zaradi radovednosti in zabave≪ (curiositatis et oblectationis gratia). Podobno kot ostale razpredelnice ljudstev ti bakrorezi niso bili mišljeni kot predstavitev realnih podob, temveč so bili namenjeni tudi zabavi. (shrink)

Ovaj rad opisuje promene naucne paradigme u demografiji do kojih je doslo u kontekstu drustveno-politickih procesa tokom zadnje dve decenije dvadesetog veka. Promena se posmatra u domenu analize reproduktivnog ponasanja gde je, kako tvrdi autorka, teorija demografske tranzicije ostala dominantan okvir analize ali je prednost dobila njena modifikovana verzija koja primat daje idejnim u odnosu na struktrualne varijable u objasnjavanju reproduktivnog ponasanja; i u domenu socijalne politike, gde je, po recima autorke, napusten koncept planiranja porodice a na njegovo mesto stupio (...) koncept populacione politike. Autorka, medjutim, tvrdi da alarmirajuca upozorenja i ostra retorika o populacionim problemima nisu doveli do formulisanja specificnih mera populacione politike te da su demografski diskursi koji su u to vreme prepravili javni prostor bili mnogo znacajniji za politiku identiteta - nacionalnog i rodnog - nego za socijalnu politiku. (shrink)

La teoría médica (humoral) que explicó la existencia de la melancolía permaneció inmutable desde su formulación hipocrático-galénica en la Antigüedad hasta bien entrada la Modernidad, pero su valoración social sufrió, en cambio, sucesivas transformaciones. El neoplatonismo florentino, con su postulación de la libertad humana como máxima dignidad del hombre y con su asociación entre genio y locura, permitió concebir la melancolía como un don deseable (y ya no sólo como una enfermedad producida por exceso de bilis negra en el cuerpo): (...) don en que se adivinó una estética característica y que tuvo simultáneas asociaciones con la teología, el amor, la estética, la ciencia y el arte. (shrink)

The paper examines the dialectics of the sense of life and death. In the analysis three mutually dependent points of view are applied: existential , moral and psychological ones. The author focuses on the individual confronting the impending unescapa- bili_ty of death in an existential condition of a fatal desease. On this practical level it is concerned with the knowing and understanding the proces of dying and its inner dimension as well as its external determination.

U ovom clanku bice izlozena polemika o kalam kosmoloskom argumentu, koja je razvijena u srednjovekovnoj islamskoj teologiji i filozofiji. Glavni momenti ove polemike bili su izlozeni stolecima pre u Filoponovoj kritici Aristotelove teze da je svet vecan i da nije moguca aktuelna beskonacnost. Filopon prihvata tezu da je aktuelna beskonacnost nemoguca, ali on misli da, upravo zbog toga, svet ne moze biti vecan. Naime, prema Filoponu, nesto ne moze da nastane ako njegovo po?stojanje zahteva prethodno postojanje beskonacnog broja drugih stvari, (...) od kojih jedna dolazi posle druge. Filopon i njegovi sledbenici u srednjevekovnoj islamskoj teologiji, zvani kalam teolozi, ponudili su argumente protiv koncepcije temporalno beskonacnog univerzuma, koji bi bio shvacen kao sukcesivni kauzalni lanac. S druge strane, srednjovekovni islamski mislioci, zvani falasifah /filozofi/ ili aristotelijanci ponudili su argumente u prilog Aristotelove koncepcije vecnosti univerzuma. Odlucujuci problem u raspravi izmedju kalam i falsafa srednjovekovnih muslimanskih mislilaca bio je problem beskonacnosti. U ovom clanku bice prikazani neki od krucijalnih momenata tih argumenata. (shrink)

RESUMENLa melancolía no era desconocida en el mundo clásico. Al contrario, era un ámbito en el que los hombres melancólicos abundaban. Aristóteles, en el texto de Problemas XXX, 1, introduce una precisión acerca de este tema. Dice: Todos los hombres excepcionales son melancólicos. Esta condición obedece, según el Estagirita, a causa físicas –un exceso de bilis negra- y, por tanto, todos aquellos que tengan este exceso participarán también de la excepcionalidad que está reservada a los grandes personajes. Se trata de (...) una afirmación extraña si tenemos en cuenta otros pasajes aristotélicos y que ha provocado interpretaciones diversas y abundantes comentarios. En este trabajo propongo analizar la cuestión de la melancolía en ese texto aristotélico a partir, en primer lugar, de la ubicación del problema en el mundo clásico, avanzando luego hacia una definición de melancolía según el espíritu del Estagirita y su ubicación dentro del corpus doctrinal para finalizar con una conclusión que propone una interpretación base en algunos conceptos de matriz medieval.PALABRAS CLAVEMelancolía - Genialidad - Aristóteles - Tomás de AquinoABSTRACTMelancholy was not unknown in the classic era. On the contrary, that was a time in which melancholic men were many. Aristotle, in the Problems XXX, 1, introduces a precision about this topic. He says: All the exceptional men are melancholic. This condition obeys, according to the Estageira-born, to physical causes – an excess of black bile - and, therefore, all those who have this excess will take part also of the exceptional nature that is reserved to the eminent figures. That is a strange statement if we bear in mind other Aristotelic passages, and it has raised a wide range of interpretations as well as numerous comments. In this work I analyze the question of melancholy in this text, beginning with the contextualization of the problem in the classic world, advancing then towards a definition of melancholy according to the spirit of the Estageira-born and its place inside his doctrinal corpus, finishing with a conclusion that proposes a basic interpretation in some concepts of medieval inspiration.KEYWORDSMelancholy, genius, Aristotle, Thomas Aqu. (shrink)

Prisutnost Heideggera u Hrvatskoj pokazuje se u rasprostranjenom čitanju i raspravljanju temeljnih pojmova njegova mišljenja, o čemu svjedoče tri internacionalna simpozija u 80-im godinama. Posrednici Heideggerove misli bili su sveučilišni profesori filozofije već u 60-ima.Najutjecajniji među njima, V. Sutlić, svoju filozofsku koncepciju artikulira i razvija kao »povijesno mišljenje«. Njegova intencija u radovima 60-ih godina jest svojevrsna sinteza Marxova i Heideggerova mišljenja, dok u knjizi Praksa rada kao znanstvena povijest imanentnom analizom pokazuje Marxovu misao u pripadnom joj povijesnom toposu ozbiljenja Hegelove (...) filozofije putem prakticiranja rada nošenog samonadmašivanjem znanosti. U temeljnim odrednicama »povijesnog mišljenja« – povijesni sklop , zgoda, čistina, zagovaranje povijesne otvorenosti – prepoznajemo odlučne pojmove Heideggerova mišljenja. G. Petrović zagovara trajni dijalog između Marxova i Heideggerova mišljenja, legitimirajući ga njihovom povijesnom usmjerenošću, u kojoj prednost daje Marxovu pojmu ‘revolucije’ naspram Heideggerovu ‘prispijeću bitka’.Die Anwesenheit Heideggers in Kroatien zeigt sich in der verbreiteten Erertörung der Grundbegriffe seines Denkens, wie das drei in den 80-er Jahren gehaltenen internationallen Symposien zeugen. Das Heideggersche Denken haben aber schon in den 60-er Jahren die Universitätsprofessoren der Philosophie vermittelt.V. Sutlić, der einflußreichste von ihnen, hat seine philosophische Konzeption als „geschichtliches Denken” artikuliert und entwickelt. In seinen Arbeiten der 60-er Jahren neigt er zu eigenartiger Synthese des Marxschen und Heideggerschen Denkens, während in dem Buch Die Praxis der Arbeit als wissenschaftliche Geschichte das Marxsche Denken in dem ihm zugehörigen geschichtlichen Topos freilegt. Das ist der Topos der Verwirklichung der Philosophie Hege1s durch das Praktizieren der von der sich selbst ständig übertreffenden Wissenschaft getragenen Arbeit. In den Grundbestimmungen des „geschichtlichen Denkens” – des geschichtliche Zusammenhang Sein – Dasein, Seiendes, das Ereignis, die Lichtung, das Befürworten der geschichtlichen Offenheit – erkennt man die entscheidenden Begriffe de Heideggerschen Denkens. G. Petrović befürwortet den dauerenden Dialog zwischen dem Denken Marx und Heideggers. Solchen Dialog berechtigt er mit der geschichtlichen Ausrichtung beider Denker in welcher Petrović den Vorteil der Revolution gegenüber dem Ankunft des Seins sieht. (shrink)

Biografija. Ili: modusi postojanija Bruna Latura -- Lociranje Laturovog diskursa -- Nakon modernosti, postmodernosti, postpostmodernosti-nismo nikada ni bili moderni? -- Reakcije: Laturov diskurs kao provokacija.

Deklaracija o svjetskome ethosu, što su ju predstavnici velikih svjetskih religija i manjih duhovnih konfesija usvojili na drugom Parlamentu religija svijeta u Chicagu 1993., utrla je put prema onoj vrsti sporazumijevanja koju nije imala nikada do sada. Naime, pokušaji dijaloga među religijama, ekumenizam i tolerancija, koji su bili ključni pojmovi u drugoj polovini 20. stoljeća, imali su bazični nedostatak, a to je pokušaj prihvaćanja i uvažavanja tuđeg učenja, koje se razlikuje od vlastitoga, tj. sve se svodilo na »vježbanje tolerancije«. Naspram (...) navedenih nastojanja u međureligijskoj i međukonfesionalnoj suradnji, svjetski ethos nastoji doći do zajedničkih temelja, i to ne samo zajedničkih u religijama već i u nereligijskim etičkim sustavima, te se trudi pronaći i odrediti ethos na kojemu bi se zasnivale profesije koje čine bazu razvoja suvremenog društva.Declaration Toward a Global Ethic, adopted by representatives of great world religions and lesser spiritual confessions at II. Parliament of World Religions in Chicago 1993, have paved the way towards that kind of understanding that was never reached before. Namely, attempts of dialogue between religions, ecumenisms of tolerances, that were key terms in the second half of 20th century, all have basic failure, i.e., an attempt to accept and respect doctrines of the others, different from our own, i.e. everything was reduced to “practicing tolerance”. Against the above mentioned efforts in interreligious and interconfessional cooperation, the global ethic try to reach the common grounds, not just common in religion but also in unreligious ethical systems, and it attempts to find and determine the ethos which should serve as fundamentals for professions that make basics of contemporary society development. (shrink)

Ovaj rad predstavlja rezultate empirijskog istraživanja provedenog radi ispitivanja mišljenja učitelja vokalno-instrumentalne i teorijske nastave pri hrvatskim i srpskim glazbenim školama o učenju na daljinu. Istraživanje je provedeno tijekom svibnja 2020., u vrijeme kad su sve glazbene škole zbog pandemije COVID-19 u potpunosti prešle na sustav učenja na daljinu. Rezultati pokazuju da su se učitelji, usprkos brojnim problemima, osobito lošim internetskim vezama i lošom kvalitetom zvuka dobivenim elektroničkim uređajima, uspješno nosili s realizacijom nastave glazbe na daljinu. Pronađene su statistički značajne (...) razlike u odgovorima nastavnika o učenju na daljinu s obzirom na vrstu nastave koju vode, pa su učitelji koji izvode instrumentalnu i vokalnu nastavu bili bolji u izvođenju učenja na daljinu u odnosu na one koji vode teorijsku nastavu. Usprkos vjerovanju nastavnika da je prijenos potpunog znanja nemoguć putem tehnologije, većina njih otvorena je za mogućnost smislene primjene IKT-a. Stoga se intenzivira pitanje profesionalnog usavršavanja i kontinuirane podrške učiteljima od strane nadležnih institucija Hrvatske i Srbije. This paper presents the results of empirical research conducted to examine the opinion of teachers of vocal, instrumental, and theoretical teaching at Croatian and Serbian music schools on distance learning. The survey was conducted during May 2020, at a time when all music schools have completely switched to a distance learning system due to the COVID-19 pandemic. The results showed that teachers, despite numerous problems, especially poor internet connections and poor sound quality obtained by electronic devices, have successfully coped with the realization of distance music teaching. Statistically significant differences were found in teachers’ responses about distance learning regarding the type of classes led by teachers, so teachers who lead instrumental and vocal classes are better at performing distance learning compared to those who lead theoretical classes. Despite the belief of teachers that the transfer of complete knowledge is impossible through technology, most of them are open to the possibility of meaningful application of ICT. Therefore, the issue of professional development and continuous support to teachers by the competent institutions of Croatia and Serbia is intensifying. (shrink)

Namen pričujoče raziskave je prikazati do sedaj zanemarjeno vlogo češkoslovaških slavistov pri oblikovanju Parry-Lordove teorije ustnega pesništva. Potek predstavlja v obliki zgodbe o pristnem odkritju, ki izhaja iz določenega znanstvenega okolja (Antoine Meillet, praški lingvistični krožek itd.). Glavne vloge v njej igrajo Matija Murko, ustanovitelj češkoslovaške slavistike Roman Jakobson in nekateri drugi raziskovalci. Največ pozornosti članek posveča Murkovim in Parryjevim znanstveno-raziskovalnim strategijam, ki sta jih uporabljala med potovanji na Balkan leta 1930, in jih primerja. Članek razkriva tudi določene povezave med (...) Murkom in Lordom, ter nekatere njihove dokaze, ki do sedaj še niso bili objavljeni. (shrink)

Istraživanje je provedeno na uzorku učenika trećih razreda strukovnih škola i gimnazija. Od uključenih učenika, gimnaziju je pohađalo njih 253, a srednje strukovne škole 352 učenika. Cilj istraživanja bio je ispitati neke specifičnosti u percepciji učenika srednjih škola o važnosti nastavnih predmeta iz područja likovnih umjetnosti. Napravljena je posebna analiza samo za dvije odabrane zavisne varijable: važnost nastavnih predmeta iz područja likovnih umjetnosti za razvoj pamćenja i sposobnosti za učenje ostalih nastavnih predmeta te interes i zadovoljstvo sudjelovanjem u likovnim aktivnostima. (...) Rezultati pokazuju da ne postoji statistički značajna razlika između učenika gimnazija i strukovnih škola u procjeni sudjelovanja u aktivnostima nastave likovne umjetnosti te u procjeni važnosti likovnih aktivnosti za razvoj pamćenja i sposobnosti za učenje ostalih predmeta. Postoji statistički značajna spolna razlika u procjeni sudjelovanja u aktivnostima nastave likovne umjetnosti te u procjeni važnosti likovnih aktivnosti za razvoj pamćenja i sposobnosti za učenje ostalih predmeta. Može se zaključiti da ispitanici nisu bili u mogućnosti procijeniti koliko i u koju svrhu će im u daljnjem školovanju i budućem zanimanju koristiti kompetencije stečene u nastavi likovne umjetnosti. This research was carried out on a sample of third year pupils of vocational schools and gymnasiums. Of the surveyed pupils, 253 of them attended gymnasiums, while 352 attended vocational secondary schools. The goal of this research was to examine specificities in secondary school pupils’ perceptions of the importance of subjects in the field of the fine arts. A separate analysis was undertaken for only two selected dependent variables: the importance of subjects in the field of the fine arts for developing memory and the ability to learn other subjects, and interest in and satisfaction with participation in fine arts activities. The results show that there is no statistically significant difference between the estimation of gymnasium and vocational school pupils regarding participation in fine arts activities or in their estimation of the importance of fine arts activities in developing memory and the ability to learn other subjects. There is a statistically significant gender difference in the estimation of participation in fine arts activities, as well as in the estimation of the importance of fine arts activities in developing memory and the ability to learn other subjects. It can be concluded that respondents were unable to estimate how much or why they would use competencies gained in fine arts teaching in their continued education or their future careers. (shrink)

Eden glavnih grehov, pripisanih tradicionalni filozofski estetiki, je normativizem, ki naj bi predstavljal grožnjo umetniški svobodi. Če naj bo normativizem eden glavnih grehov tradicionalne estetike, potem ni nič čudnega, da naj bi po mnenju nekaterih predstavnikov analitične estetike odrešitev našli v begu v čisti deskriptivizem. Ta naj bi bil ne le osvobojen vseh normativističnih teženj, pač pa tudi vsakršnega vrednotenja. Kot rezultat tega smo dobili več klasifikatoričnih ter aksiološko nevtralnih definicij umetnosti. Narejeni so bili poskusi ustvariti nekatere čisto deskriptivne koncepcije (...) umetnosti, ki naj bi po mnenju njihovih avtorjev nudile vsestranske značilnosti umetniške praxis in ki istočasno ne bi vsebovale nobenih vrednostnih sestavin ter nobenega normativizma. Institucionalna teorija umetnosti Georga Dickieja je klasičen primer tega pristopa. Vendar pa niti institucionalna teorija umetnosti niti katerikoli drugi poskusi ustvariti čisto deskriptivne in klasifikatorične teorije umetnosti niso izpolnili pričakovanj in niso postali izčrpne ter uspešne teorije umetnosti. Zdi se, da to ni bilo naključno ter da ni moglo biti drugače. Morali bi pričakovati, daje, kot je poudaril Theodor Adorno, »zamisel o vrednostno nevtralni estetiki nesmisel«. Mislim, daje obča teza, po kateri ima estetika vedno neke normativne temelje, preveč radikalna in premočna. Osebno bi raje govoril o normativnih vidikih estetike. Kot lahko vidimo, stopnja normativnosti različnih teorij ni vedno enaka. Vendar pa sam ne dvomim, da je estetika aksiološka disciplina ter da nobena čisto deskriptivna teorija ne more ponuditi vseobsežne označbe umetnosti. (shrink)

Razlicite ideje o tome kako se vasiona pojavila i kako se razvija, bile su u indijskoj tradiciji povezane sa mitskim, religijskim i filozofskim idejama i kontekstima, a razvijale su se u rasponu od oko 2.500 g. - od 15. v. st. e., do 16. v. - tj. od vremena veda, do purana. Kad je rec o nastanku vasione, dve glavne ideje su prisutne. Po jednoj koncepciji vasiona se samopostala, a bogovi su eventualno bili prva bica u sledu daljeg razvoja. Po (...) drugom shvatanju, vasiona je bozanska tvorevina, koje je nekad nastalo u mukotrpnom procesu, ili kao emanacija u bozanskoj igri. Indijska tradicija je poznavala i razlicite kritike mitskih i religijskih shvatanja, koji su davali prednost naturalistickim i materijalistickim objasnjenjima nastanka i razvoja univerzuma. Jedna od specificnosti indijskih kosmogonija i kosmologija je bilo i operisanje sa velikim vremenskim rasponima, sto su im omogucili indijski brojevi koje je u 13. v. u Evropu uveo Fibonaci. (shrink)

Velej Paterkul je bil rimski ekvit, vojaški poveljnik in senator, ki je svojo politično kariero opravljal pod Avgustom in Tiberijem. Vse, kar vemo o njem, nam je povedal sam v svojem zgodovinskem delu Historia Romana. Popisal je zgodovino vse do Tiberijeve vladavine, zaradi slabe ohranjenosti prve knjige pa je težko reči, kje je začel. Bil je prvi rimski zgodovinar, ki je svoje delo označil za transcursus, v katerem bo popisal samo najpomembnejše dogodke. Slednje na splošno opisuje bolj podrobno, če so (...) bili bližje času, v katerem je pisal. Kljub temu da je Velejevo delo pravzaprav edino ohranjeno prozno delo iz časa Avgustove in Tiberijeve vladavine, je malo antičnih del, ki so jih tako v antiki kot kasneje citirali tako malo. Zanemarjali so ga predvsem zaradi njegovega navdušenja nad Tiberijem in njegovo vladavino. (shrink)

Cosmopolitan liberals would be ready to fight - and to kill and be killed for the sake of restoring international justice or for the abolition of profoundly unjust political institutions. Patriots are ready to do the same for their own country. Sometimes the cosmopolitan liberals and patriots would fight on the same side and sometimes on the opposite sides of the conflict. Thus the former would join the latter in the defense of Serbia against Austria-Hungary but would oppose the white (...) Southerner patriots in the American Civil War. In this paper I argue that fighting and killing for one?s country is, in both of those cases, different from the defense of one?s own life and the lives of those who cannot defend themselves. Killing for one?s country is killing in order to fulfill a particular political preference. The same is the case with fighting for the abolition of a profoundly unjust political institution. It is not amoral or immoral to refuse to kill for any one of these two political preferences because there is no reason to believe that either political preference trumps our moral constraints against killing. Kosmopolitski liberali bi bili spremni da se bore - kao i da ubijaju i budu ubijeni - zarad uspostavljanja medjunarodne pravde ili za ukidanje duboko nepravednih politickih ustanova. Patrioti su spremni da ucine isto za svoju zemlju. Ponekad se kosmopolitski liberali i patrioti bore na istoj strani, a ponekad na suprotnim stranama u sukobu. Tako bi se, na primer, liberali pridruzili patriotima u odbrani Srbije od Austrougarske, ali bi se suprotstavili belim juznjackim patriotima u Americkom gradjanskom ratu. U ovom radu obrazlazem tezu da je borba i ubijanje za svoju zemlju u oba slucaja nesto razlicito od odbrane sopstvenog zivota i zivota onih koji ne mogu da se sami brane. Ubijanje za svoju zemlju jeste ubijanje kako bi se ostvarila odredjena politicka preferencija. Isto vazi za ratovanje zarad ukidanja duboko nepravedne politicke ustanove. Nije amoralno ili imoralno odbiti da ubijamo zbog bilo koje od ovih politickih preferencija, zato sto nema razloga da verujemo kako bilo koja od njih nadjacava moralne uzde koje nas sprecavaju da ubijamo. (shrink)

Cilj ovog rada je da razmotrimo zašto, i na koji način se Kvajn pozicionira između logičkih pozitivista i epistemoloških nihilista u pogledu shvatanja empirijskog svedočanstva. Naime, on će na nov način formulisati kriterijume opservacionalnosti s namerom da prevaziđe probleme koji su za logički pozitivizam bili nepremostivi, a da time ne žrtvuje objektivnost nauke poljuljanu krahom tradicionalnog pristupa epistemološkim pitanjima. Privučeni provokativnošću Kvajnovog istovremenog ispoljavanja radikalnih, ali i konzervativnih tendencija, odnosno namere da održi balans između stanovišta tradicionalne filozofije i epistemološkog nihilizma, (...) nastojaćemo da ispitamo koliko je Kvajn uspešan u svojoj zamisli. U zavisnosti od odgovora na to pitanje ocenićemo značaj i relevantnost kvajnovskog naturalističkog pristupa za empirističku epistemologiju. (shrink)

U radu se raspravljaju eksplicitne i anticipativne kritike ranog kapitalizma i neoliberalizma , s naglaskom na Deweyevoj kritici koja je aktualna i danas. Naglašava se Deweyev poziv za metodu inteligencije koja bi, kao znanstvena metoda, svim vidovima društva donijela odgovarajuće pravne, institucionalne i civilizacijske promjene. One bi kontinuirano doprinosile razvoju slobode i napretku preko kontrole slobodnog tržišta. Zapaža se da, prema Deweyu, integralni pojam odgoja zauzima posebno mjesto u njegovom naučavanju. Osim usvajanja znanja, odgovarajući odgoj se tiče razvitka slobodne, slobodoumne (...) i liberalne osobnosti, koja se ne dostiže kroz neki određeni moralni odgoj, a posebno ne kroz religiju. Konačno, važno je zadržati one postupke iz prošlosti koji su bili konstruktivni – posebno se to tiče razdoblja socijalizma. (shrink)

U ovom prilogu izlazu se dva konkurentska prosvetiteljska modela tolerancije i iskusava njihov status i domet. U prvom delu rada se ukazuje na granice one?religijske tolerancije? umerenog toka prosvetiteljstva koju reprezentuju Lok i Volter i koja do danas dominira u javnom i akademskom diskursu. Drugi deo kroz likove Spinoze, Bejla i Didroa, izlaze koncepciju?univerzalne? ili?filozofske? tolerancije radikalnih prosvetitelja. Zakljucuje se da, uprkos njenoj teorijskoj nadmoci, izgledi drustvene implementacije potonje, srecom ili ne, i dalje nisu veci nego sto su bili u (...) sedamnaestom i osamnaestom veku. (shrink)

Že od vsega začetka je dobro znano, da so se po padcu Troje Ahajci surovo znesli nad preživelimi Trojanci, samo proti dvema, Eneju in Antenorju, so se zaradi starega gostinskega prijateljstva in ker sta se zmeraj zavzemala za mir in vrnitev Helene, odpovedali slehernemu vojnemu pravu. Nato je po raznih nezgodah Antenor z množicoEnetov, ki so bili zaradi upora pregnani iz Paflagonije in so, ker so pred Trojo izgubili kralja Pilajmena, iskali voditelja in bivališče, prišel v najbolj notranji zaliv Jadranskega (...) morja. Eneti in Trojanci so pregnali Evganejce, ki so prebivali med morjem in Alpami, in zasedli njihovo ozemlje. Kraj, kjer so najprej stopili na kopno, se imenuje Troja in po njem so poimenovali Trojanski okraj. Vsemu ljudstvu je ime Veneti. (shrink)

U ovom radu izlaze se kratak pregled Vincovog poimanja drustvenih nauka kao neodvojivih od filozofije i Vitgenstajnovog uticaja na ovakvo shvatanje. Autor ukazuje da su brojne primedbe kriticara za subjektivizam i relativizam uzrokovane nedovoljnom razradom i generalizacijama koje nalazimo u ranim Vincovim tekstovima, a koji su bili predmet njegove samokritike u kasnijem periodu. Osim tematizovanja standardno prihvacenog znacaja Vitgenstajnovih pojmova jezickih igara, zivotnih formi i sledjenja pravila po drustvenu teoriju, u tekstu se naglasava znacaj manje tematizovanih koncepata preglednog prikaza i (...) aspektnog sagledavanja po Vincovo poimanje mogucnosti razumevanja drugih kultura. (shrink)

U ovom radu pokusacemo da ponudimo opstiji nacrt za razmatranje odnosa izmedju toga kako se na pitanje religijske tolerancije gleda u dva dokumenta koja hriscanska i islamska religijska tradicija priznaju i slave. Rec je o Milanskom ediktu i o Ustavu Medine. Ovi dokumenti su za svoje vreme bili revolucionarni. Medjutim, sami ovi dokumenti, kao i religijska ucenja, na kojima su oni zasnovani, ne mogu biti merilo za uredjivanje odnosa u nase vreme. Oni su izlozeni u pojmovnom okviru i u vrednosnom (...) sistemu koji je vladao u doba kada su ta ucenja i ti dokumenti nastali. Mnogi odnosi koji su tada postojali, danas ne postoje. Na primer, u Milanskom ediktu afirmise se opste pravo na religiju, a u Ustavu Medine uzajamna tolerancija avramovskih monoteistickih religija, dok se osobe koje danas nazivamo ateistima ili agnosticima uopste pominju. (shrink)

Razlika između prikaza vrhunskog sportaša nekad i danas možda se najbolje ocrtava u točki susreta kiborg-teorije i studija o sportu. Rekonceptualizacija pojma ‘sportaš’ u tome se smislu otvara kao pomak od ‘prirodnoga’ ka ‘umjetnom’. Tijekom ljudske povijesti vrhunski sportaši uvijek su bili doživljavani kao na određeni način ‘ne-prirodni’ i slavljeni kao heroji koji su nadvladali granice svojih prirodnih tijela. Današnji sportski događaji privlače više gledatelja nego ikada ranije, a oštra konkurencija podiže i same standarde i kriterije natjecanja. Sportovi koji privlače (...) mase gledatelja već su odavno predstave ‘nakaza’; gledateljima na stadionima ili pred televizorom u udobnosti njihovih domova gotovo je nemoguće zamisliti da bi i sami ikad mogli postići tako super-mišićavo tijelo sa super-brzim refleksima. Staromodni krv, znoj i suze još su uvijek negdje prisutni, iako inkorporirani u napredna dostignuća moderne tehno-kulture. Mnoštvo pitanja koja proizlaze iz takve perspektive pronašla su svoje mjesto za raspravu u relativno novom pluriperspektivnom pristupu izazovima biotehnološkog doba – bioetici. Bioetika nudi platformu za dijalog o bitnim pitanjima današnjice, dijalog koji nadrasta disciplinarne, stručne, historijske i kulturološke pozicije. Takav diskurs suočava se, međutim, sa pluralizmom u pristupima kao i metodološkim barijerama te pretpostavlja stvaranje odgovarajuće teorijske podloge. Ovaj rad će izdvojiti samo neke problemske točke koje u području sporta plastično ocrtavaju nedostatnosti postojećih monoperspektivno orijentiranih koncepcija. U tome smislu, naglasit će se samo neki simptomi koji ukazuju na dezorijentiranost svakodnevnog življenja, a koji se na osoben način prikazuju u sportu: krhkost etičkih pozicija sadržanih u konceptima »duha sporta« i fair playa u sučeljavanju sa znanstveno-tehničkim napretkom, objektivacija tijela, te porast interesa za aktivnostima visokog rizika. U ovome radu navedena obilježja razumijevaju se kao znakovi potrebe za nadilaženjem redukcionističkih i monoperspektivnih pristupa, donedavno dominantnih, a koje osobit bioetički pristup ima mogućnosti nadići. (shrink)

Petrić motivira svoj pokušaj deheleniziranja filozofije i kršćanske teologije činjenicom da su oko četiri stotine godina nakon »starih teologa«, koji su bili pod utjecajem Platonove filozofije, skolastički teolozi počeli u teologiju uvoditi Aristotelovu filozofiju i uzimati njegove »bezbožnosti« kao temelje vjere. Ispričava ih što nisu poznavali niti mogli poznavati stare teologe jer nisu znali grčki i stoga su im bili nepoznati Platonovi i Aristotelovi izvorni tekstovi u kojima se ti stari mudraci spominju. Ne oprašta im, međutim, što su pokušali »bezbožnošću (...) poduprijeti pobožnost«. Stoga Petrić nastoji pokazati da je Aristotel našao sve problemske motive svoje metafizike, fizike i etike u prastarih egipatskih i kaldejskih mudraca, i to najvećim dijelom posredovanjem Platona. Isto tako nastoji pokazati kako je spomenute probleme Aristotel preformulirao, pretumačio u duhu starogrčkog jezika i duha, ali djelomično i prešućivao.Heideggerov analogni noviji pokušaj dehelenizacije filozofije i kršćanske teologije polazi od teze o »zaboravu pitanja o bitku«, odnosno o »smislu bitka«. Taj »zaborav« skrivila je tradicionalna metafizika koja je tretirala bitak kao »najopćenitiji« i stoga »najrazumljiviji« pojam i na taj način dispenzirala filozofiju da ponovo promišlja pitanje o bitku. Pitanje o bitku blokirala je metafizika i time što je bitak tretirala kao »biće« i navela teologiju da i Boga tretira kao »biće«, doduše kao »najviše«, ali ipak kao biće. To je omogućilo da se teologija razumije kao »pozitivna« znanost i time se uvrsti među druge »pozitivne« znanosti. Heideggerov motiv da »destruira« tradicionalnu metafiziku jest da usmjeri mišljenje prema njegovoj zaboravljenoj bitnoj zadaći, a time i teologiju da se, oslobođena od tradicionalne metafizike, uputi novim putovima.Najnoviji poticaj kritičkom tematiziranju dehelenizacije kršćanske vjere, i uopće europskog duha, dao je teolog i sadašnji papa Joseph Ratzinger, posebno u svom predavanju na Sveučilištu u Regensburgu, u kojem je desetak puta kritički apostrofirao dehelenizaciju. Podvrgnuo je kritici tri vala dehelenizacijskog programa u kršćanskoj teologiji: od izgona metafizike iz teologije u Reformaciji, preko historiziranja u liberalnoj teologiji 19. i 20. stoljeća, do brisanja tragova helenizacije kršćanske vjere u ideji inkulturacije. Ratzinger podvrgava kritici ograničavanje uma , započeto matematizacijom europske znanosti u renesansnom platonizmu, koje je Kant kanonizirao. Posljedice toga ograničavanja uma nisu relevantne samo za kršćanstvo koje teži suprotnome, tj. proširenju uma , nego i za zapadnoeuropski duh u cjelini.Petrić’s attempt at dehellenizing philosophy and Christian theology was motivated by the fact that about four centuries after the “ancient theologians”, who were influenced by Plato’s philosophy, scholastic theologians began to introduce Aristotle’s philosophy into theology and adopt his “impieties” as the foundations of faith. He justifies their ignorance and inability to learn about the ancient wise men by the fact that they had no knowledge of Greek and were thus not familiar with the original texts of Plato and Aristotle in which the wise men were mentioned. He does not forgive them, however, for trying to “support piety by impiety”. Thus Petrić attempts to demonstrate how Aristotle found all the problem motives of his metaphysics, physics and ethics in the wise men, drawing mostly upon Plato. He also attempts to show how Aristotle reformulated the mentioned problems, reinterpreted them in the spirit of the old Greek language and thought, but also ignored some of them.Heidegger’s more recent similar attempt at dehellenizing philosophy and Christian theology is grounded on a thesis of the “neglect of the question of being” – that is, the “meaning of being”. This “neglect” is the result of traditional metaphysics which treated being as “the most general” and thus “the most understandable” notion, and in such a way dispensed philosophy to reconsider the question of being. The question of being was blocked by metaphysics in that it treated being as an “entity”, prompting theology to treat God as an “entity” as well, though “the supreme” but still an entity. This led to the understanding of theology as a “positive” science and its eventual classification among the “positive” sciences. Heidegger’s motive to “destroy” traditional metaphysics is to stream thought towards his forgotten major goal, and thus prompt theology, once freed from traditional metaphysics, to seek new strands.The most recent attempt at critical thematization of dehellenization of Christian faith and European spirit in general has been made by the theologian and present pope, Joseph Ratzinger, particularly in his lecture delivered at the University in Regensburg in which he repeatedly criticized dehellenization. Three stages of dehellenization program in Christian theology are the subject of his criticism: from the banishment of metaphysics from theology in the Reformation, through historization in liberal theology of the nineteenth and twentieth century to the erasing of the traces of Hellenization of Christian faith in the idea of inculturation. He also argues against mind limitation started by mathematization of European science in Renaissance Platonism and canonized by Kant. The consequences of mind limitation are not only relevant to Christianity which strives towards the very opposite – broadening of the mind , but to the Western spirit on the whole. (shrink)

Ovaj je zbornik nastao kao rezultat istraživanja provedenog unutar istoimenoga znanstveno-istraživačkoga projekta na kojemu su urednici istovremeno bili i glavni istraživači, a ostali autori članovi istraživačke skupine. Kao svjedoci različitih vrsta otklona od prevladavajućeg, uobičajenoga, normalnoga, pozitivnog ili ponašanja koje se karakterizira kao asocijalno, zapitali smo se – što postojeće čini normom, treba li odstupanje od norme nužno smatrati devijacijom i kakvi su poželjni društveni odgovori na odstupanja od normi. Često se smatra ispravnim upravo ono što je prevladavajuće, a ono (...) što predstavlja otklon označava se kao devijacija u negativnome značenju onoga što nije ispravno, nije posve ispravno, ili čak onoga što treba sankcionirati. Naš je početni stav bio da ono što prevladava ne smije biti neupitna norma, kao što ni ono što je otklon nije po automatizmu devijacija. Međutim, ne smatramo ni da prevladavajuću normu, samom tom činjenicom što je prevladavajuća, nužno treba kritizirati te da je svaki otklon po sebi poželjan. Cilj našeg istraživanja bio je istražiti različite oblike deficita i devijacijau u domeni formiranja vjerovanja individualnih, grupnih, kolektivnih i institucijskih epistemičkih aktera (socijalna epistemologija) i u domeni društvenog i institucijskoga djelovanja (filozofija politike i filozofija psihijatrije). Nastavno na to, pokušali smo identificirati vrijednosti postojećih normi, koliko odgovaraju poželjnim vrijednostima te koji su poželjni društveni odgovori na otklone od normi. (shrink)

Recent scientific studies have shown that involving children in music activities influences their mental, emotional, and social development; music is, thus, being used increasingly for medical and therapeutic purposes. In order to discover whether some elements of particular methods of music therapy can be applied in music teaching in primary schools, we conducted a qualitative research in which the participants were third-year elementary school pupils in Osijek. To collect the data, we used a systematic observation procedure. Data analysis involved both (...) qualitative and quantitative analyses. The research results show that the introduction of elements of certain methods of music therapy is possible and that pupils are happy to participate in all the activities carried out. In doing so, pupils demonstrate imagination, creativity, independence at work, and willingness to cooperate. Novija znanstvena istraživanja pokazuju da uključivanje djece u glazbene aktivnosti utječe na njihov psihički, emocionalni i socijalni razvoj zbog čega se glazba sve više koristi i u medicinske, odnosno terapeutske svrhe. Kako bismo saznali je li moguće neke elemente iz pojedinih metoda glazboterapije primijeniti i u nastavi glazbe u osnovnoj općeobrazovnoj školi, proveli smo kvalitativno istraživanje u kojemu su sudionici bili učenici trećeg razreda jedne osnovne škole iz Osijeka. Za potrebe prikupljanja podataka koristili smo postupak sustavnog promatranja, a za analizu podataka kvalitativnu i kvantitativnu analizu. Rezultati istraživanja pokazali su da je uvođenje elemenata iz pojedinih metoda glazboterapije moguće te da učenici rado sudjeluju u svim provedenim aktivnostima. Pritom učenici iskazuju maštovitost, kreativnost, samostalnost u radu te spremnost na suradnju. (shrink)