W artykule podjęto kwestię władzy jako istotnej kategorii występującej w komiksach serii „Tytus, Romek i A’Tomek” H. J. Chmielewskiego. Relacje władzy i przywództwa są tworzone i reprodukowane w mikrośrodowisku, jaką tworzy trzech głównych bohaterów zrzeszonych w specyficzny rodzaj koleżeńskiej grupy: tworzą oni zastęp harcerski funkcjonujący przy szkole podstawowej. Stabilność tej grupy podtrzymywana jest przez ramy instytucjonalne, w których funkcjonują bohaterowie. W kategoriach analitycznych władza jest tu rozumiana na sposób neoweberowski (podejście transformacyjne) oraz poststrukturalistyczny (władza dyscyplinarna). Szczególną rolę pełni (...) tu postać zastępowego A’Tomka: jest on liderem środowiskowym, autorytetem i przedstawicielem elit. (shrink)

Katoicka nauka spoleczna koncentruje się wokół zagadnień godności osoby ludzkiej oraz wynikających z niej uprawnień indywidualnych i spolecznych. Jednym ze szczególnych uprawnień jest prawo do wolności obywatelskiej, wyrażające się w wolności działania, myślenia, przekonań religijnych i możliwości budowania spoleczeństwa obywatelskiego. Prawo do wolności jest często rozpatrywane także w kontekście różnych filozoficznych koncepcji, a zwłaszcza w filozofii liberalnej. We współczesnej historii Polski tego rodzaju myśl wolnościowa związana była z istnieniem opozycyjnych ugrupowań dysydenckich i politycznych. Interesującym zagadnieniem z punktu widzenia powstawania neoliberalnej (...) idei wolnosci w ramach opozycji demokratycznej przed 1989 rokiem w Europie Środkowo-Wschodniej jest zwrócenie uwagi na dwa podstawowe elementy myslenia na przekór komunistycznej tradycji. Pierwszym z tych zagadnieh jest problematyka autonomii jednostki. Drugie zagadnienie natomiast mozna okreslic mianem spoleczehstwa obywatelskiego. (shrink)

Katoicka nauka spoleczna koncentruje się wokół zagadnień godności osoby ludzkiej oraz wynikających z niej uprawnień indywidualnych i spolecznych. Jednym ze szczególnych uprawnień jest prawo do wolności obywatelskiej, wyrażające się w wolności działania, myślenia, przekonań religijnych i możliwości budowania spoleczeństwa obywatelskiego. Prawo do wolności jest często rozpatrywane także w kontekście różnych filozoficznych koncepcji, a zwłaszcza w filozofii liberalnej. We współczesnej historii Polski tego rodzaju myśl wolnościowa związana była z istnieniem opozycyjnych ugrupowań dysydenckich i politycznych. Interesującym zagadnieniem z punktu widzenia powstawania neoliberalnej (...) idei wolnosci w ramach opozycji demokratycznej przed 1989 rokiem w Europie Środkowo-Wschodniej jest zwrócenie uwagi na dwa podstawowe elementy myslenia na przekór komunistycznej tradycji. Pierwszym z tych zagadnieh jest problematyka autonomii jednostki. Drugie zagadnienie natomiast mozna okreslic mianem spoleczehstwa obywatelskiego. (shrink)

This article assesses cultural studies and the concept of organizational culture. Cultural studies, created at the University of Birmingham, focused mostly on the analysis of culture and its connections to authority. The Centre for Contemporary Cultural Studies created its own approach to hegemony, describing it as an interaction between elites and the power-deprived rest of the society. However, this situation is widely accepted and based on common agreement. CCCS used the theory of structuralism in order to obtain further insights to (...) the origins of culture. The author also describes the theory of organizational culture in order to present the culture of an enterprise as a way for national culture to manifest itself. In addition to this, an attempt is made to look at the organizational culture from the point of view of hegemony. (shrink)

The article reviews the book Edukacja oświeceniowa a szkoła tradycyjna. Z dziejów kultury intelektualnej i filozoficznej [Enlightenment Education and Traditional Education: From the History of Intellectual and Philosophical Culture], by Stanisław Janeczek.

The subject of this article are two fundamental concepts of Hobbes’ political philosophy: “war of all against all” and political power. The analysis of anthropological basis of Hobbes’ political theory is of crucial importance for these considerations. It shows that the state of nature and the political state create dialectical relationship, not an insurmountable opposition. The further exploration leads to the conclusion that the sovereign power is identical with the rights and brutal actions of the individual living in the state (...) of nature. In other words, political state is merely a continuation of conflicts taking place in the “war of all against all”. In order to conceal this fact Hobbes provides the sovereign power with the ideological effect of objectivity. The power based in sheer violence is masked as Leviathan who exists in the minds of its subject, creating an illusion of a cohesive social order devoid of any antagonisms and, therefore, objective. (shrink)

W ostatnich latach mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem neuroetyki, tj. subdyscypliny nauk o mózgu badającej rozmaite zagadnienia etyczne w kontekście funkcjonowania ludzkiego umysłu i mózgu. Centralnym przedmiotem tych badań jest specyficznie ludzka zdolność do wydawania sądów moralnych oraz jej mechanizmy. Tymczasem twierdzenia neuroetyki mają znacznie szerszy wymiar; wykracza on bowiem poza kwestie czysto opisowe i obejmuje swym zasięgiem zagadnienia teoretyczne etyki. W niniejszym artykule rozważam znaczenie badań neuroetycznych dla analiz przeprowadzanych w obszarze etyki normatywnej oraz metaetyki.

The article reviews the book Edukacja oświeceniowa a szkoła tradycyjna. Z dziejów kultury intelektualnej i filozoficznej [Enlightenment Education and Traditional Education: From the History of Intellectual and Philosophical Culture], by Stanisław Janeczek.

Tradycyjna sylogistyka proponuje wysnuwanie wniosku o relacji między dwoma zbiorami z dwóch przesłanek kategorycznych, z których każda stwierdza coś o relacji łączącejjeden z tych zbiorów z trzecim (którego nazwa stanowi tzw. termin średni). Od średniowiecza znana jest metoda sprawdzania poprawności formalnej sylogizmu na podstawie wnikliwej oceny jego składni, a od XIX wieku również metoda graficznego przedstawiania przesłanek na diagramie Venna dla trzech zbiorów, których wzajemne relacje stanowią temat sylogizmu. W diagramie tym pewną trudność stanowi pojawiająca się w wielu przypadkach (...) niepusta suma obszarów. W przedstawianym artykule proponuje się nową metodę przedstawienia przesłanek sylogizmu, polegającą na prezentacji obszarów, w których mogą lub muszą według przesłanek znajdować się elementy zbiorów, i tych obszarów, które z pewnością są puste. W szczególności dla niepustej sumy obszarów proponuje się wykorzystanie relacji rotalnej między dwoma obszarami tworzącymi niepustą sumę i możliwe ujednoznacznienie tej relacji przez wskazany w przesłance pusty obszar diagramu. Rotal relation and an empty region as a tool for deciding the validity of traditional sylogism moods as exemplified by selected third figure ones Traditional syllogistics sugests inferring a result about the binary relation between sets from the two categorical premisses each of which state something about a relation between one of them to a third set (whose name is called the middle term). Since the Middle Ages it is known how to check the formal correctness of a syllogism by the detailed analysis of its syntax, and since the 19th century also how to present the premisses graphically on the Venn diagram for three sets, whose mutual binary relations consttute the subject of syllogistics. The non-empty sum of subregions is sometimes not very comfortable to deal with. In the paper a new method is described for presenting syllogisms premisses, which consists in indicating the subregions, in which the premisses say some elements may or have to be located and those subregions which are announced empty. In particular, for the non-empty sum of two regions the rhotal relation is suggested together with the the possible corresponding empty region, had it been suitably indicated by one ot he premisses. (shrink)

Teizm probabilistyczny a tradycyjna doktryna actus purus Teizm probabilistyczny Dariusza Łukasiewicza wyrasta z nieklasycznego rozumienia natury Boga, zwłaszcza atrybutów prostoty i wszechmocy. Redefinicja tych atrybutów w kategoriach współczesnej filozofii analitycznej powoduje, że teizm probabilistyczny jest bliższy teizmu otwartego niż klasycznego teizmu. Jednak niezwykle ważną zasługą tego podejścia jest opracowanie wszechstronnego komponentu naukowego dla teizmu otwartego, co powoduje, że teizm probabilistyczny umożliwia poszerzenie teizmu otwartego o perspektywę współczesnej nauki. Fundamentalnym znaczeniem teizmu probabilistycznego jest nie tyle pogodzenie występowania zdarzeń przypadkowych z (...) teorią opatrzności, co raczej danie możliwości teizmowi otwartemu do wypłynięcia na szerokie wody dzisiejszych debat teistycznych, toczonych wśród współczesnych naukowców, a nie tylko wśród filozofów i teologów. Bez tego teizm otwarty pozostaje w ramach wąskiej teologicznej perspektywy, interesującej tylko dla teologów chrześcijańskich lub naukowców wyznających światopogląd chrześcijański. (shrink)

Esej jest próbą rozważenia problemu zła w polityce. Punktem wyjścia są refleksje polityczne B. Pascala i M. Montaigne. Historia filozofii służy tutaj do konceptualizacji problemów aktualnych i w gruncie rzeczy nieprzemijających. Namysł nad źródłami władzy i legitymizacją państwa okazuje się uniwersalną medytacją dotyczącą ludzkiego losu i wolności w obliczu egzystencjalnych zagrożeń. Raison d’État and Rationale of Appearances. An Essay on the Roots of Evil in Politics This essay attempts to weigh in on the problem of evil in politics. The starting (...) point follows the political reflections of B. Pascal and M. Montaigne. Here, the history of philosophy is used to conceptualize the problems of the present and, in fact, those that are enduring. Thinking about the sources of power and a state’s legitimacy proves to be a universal meditation on human destiny and freedom when challenged by existential threats. (shrink)

B. Spinoza w Etyce w porządku geometrycznym dowiedzionej argumentuje za nieśmiertelnością ludzkiej duszy. Bliższa analiza pokazuje jednak, że owa „nieśmiertelność” niewiele ma wspólnego z tą, za którą opowiadała się tradycyjna metafizyka. W artykule badam argumentację Spinozy i wykazuję, że dowody tez, na które się powołuje, są problematyczne.