The paper provides an analysis and interpretation of selected literary texts by Ewa Lipska, with particular focus on poems: 11 września 2001 [September 11th, 2001] and Kopalnia [The Mine]. In these metapoetic poems, Lipska makes use of jewellery imagery in order to emphasise the processuality of an act of creation, its ethical ambivalence, and its complex sources. The offered interpretations refer, among other things, to theses by Carl Gustav Jung and Pierre Marc de Biasi. Analysing the way in which the (...) poet uses motifs of gemstones and metaphors with a jewel – and also demonstrating strategies of the literary refining of poems – the author of this paper challenges the hypothesis of the end of the ‘goldsmith convention’ in contemporary Polish poetry. (shrink)

Nowożytna nauka nie dysponuje adekwatnymi narzędziami opisu i interpretacji geniuszu oraz szaleństwa. Metody obiektywne i statystyczne oraz racjonalistyczna analiza gubią specyfikę tych zjawisk. Geniusz i szaleństwo można badać i interpretować w oparciu o teorię archetypów Junga, według której są one elementami procesu jakościowej transformacji świadomości (inicjacji), ale ich znaczenie w kontekście procesu kształtowania osobowości (indywiduacja) jest odmienne. W kontekście procesu twórczego oraz kultury jako takiej zagadnienie nabiera dodatkowej rangi. Geniusz i szaleństwo można interpretować konstruktywnie (syntetycznie) w oparciu o metaforę drogi (...) okrężnej, która ujmuje złożoną naturę zarówno aktywności symbolicznej człowieka, procesu twórczego, jak i kultury. Podobnie pomocna jest tu koncepcja circumambulatio (okrążania) Junga. (shrink)

W artykule przedstawiono twórczość jako integralny składnik procesu poznania. Podział pola percepcyjnego na figurę i tło jest przejawem obecności twórczości w procesie poznania, podobnie jak jej efektem jest konstrukcja spostrzeżenia składającego się z: czucia i informacji (teoria J.Gibsona), czy z informacji przetwarzanych „od góry” i „od dołu” (teorie poznawcze). Konsekwencją ścisłego związku twórczości z poznaniem są odstępstwa twórców (in plus lub in minus ) od tzw. normy psychicznej.

The article’s primary purpose is to discuss the process of creating the extended interview titled _“Innego końca świata nie będzie”. Z Barbarą Skargą rozmawiają Katarzyna Janowska i Piotr Mucharski_ [En. _“There will be no Other End of the World”. Katarzyna Janowska and Piotr Mucharski Are Talking with Barbara Skarga_], published in 2007. The analysis refers to Barbara Skarga`s personal archive, which is available at the Joint Libraries of the Faculty of Philosophy and Sociology of the University of Warsaw, the Institute (...) of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, and the Polish Philosophical Society. Archival materials related to this ‘spoken book’ involve mainly computer printouts with handwritten deletions, notes, and additions. The article also includes the philosopher’s typescripts related to her academic activity. Studying the process of shaping the conversation in _Innego końca świata nie będzie_… leads to more general conclusions about the style of Barbara Skarga’s language. Conclusions indicating the type of subjectivity revealed in the interview were also used to discuss the author’s essays. (shrink)

Artykuł przedstawia analizę historii zakończeń dwóch wierszy Anny Kamieńskiej – „Kiedy odchodzą wielcy” oraz „Jesteś mi ciepły młody”. Znane nam dokumenty literackie pozwalają znaleźć wspólny element tych dwóch procesów, z których jeden polegał na nieoczekiwanym dopisaniem puenty do ostatniej znanej nam wersji rękopiśmiennej wiersza, a drugi puentą uczynił w ostatnim etapie prac nad utworem zapis ze środka wcześniejszego brulionu. Tą częścią wspólną jest medytacyjny, nieretoryczny charakter warsztatu pisarskiego dojrzałej poetki. Jeśli pominąć oczywiste różnicy między obiema wierszami i procesami, z których (...) się wyłoniły, pozostanie silne podobieństwo, prawdopodobnie cecha charakterystyczna dla sposobu, w jaki pisała Anna Kamieńska przynajmniej od lat sześćdziesiątych minionego wieku, gdy proces twórczy był dla niej nie tyle okazją do znalezienia formy myśli, ale sam był myślorodny. (shrink)

Celem artykułu jest analiza procesu twórczego Hansa Christiana Andersena. Autorka skupia się na wczesnych latach twórczości pisarza, a następnie zestawia je z dojrzałym okresem jego twórczości. Zwraca uwagę na problemy z interpretacją utworów tłumaczonych oraz pokazuje pojawiające się w nich różnice na podstawie rożnych zakończeń Królowej Śniegu. Następnie analizuje, na czym, w jaki sposób i przy użyciu jakich środków pisał Andersen. W części poświęconej dziennikom pisarza analizuje cele i aspiracje Andersena oraz sposób, w jaki zapisy z podróży przekładają się później (...) na zapis literacki. W kolejnej części przedstawia proces twórczy widziany oczyma samego pisarza oraz jego krytyków. We wnioskach końcowych podkreśla silną sensualność utworów Andersena, związki z językiem mówionym oraz towarzyszące baśniopisarzowi pod koniec życia przekonanie, że udało mu się dobrze wykorzystać dar, który otrzymał od Boga. (shrink)

Artykuł przedstawia proces twórczy Wiesława Myśliwskiego. Skupia się szczególnie na dwóch aspektach pracy pisarza. Pierwszy z nich Myśliwski określa terminem „bezradność owocująca”, to stan, który bezpośrednio poprzedza pisanie. Drugi określiłam jako „teorię pierwszego zdania”, a pojęcie to utworzyłam na bazie wypowiedzi pisarza. Artykuł zawiera analizę pierwszych zdań powieści Wiesława Myśliwskiego. Sygnalizuję możliwość zestawienia „bezradności owocującej” z innymi, choć podobnymi, koncepcjami procesu twórczego m.in. Emila Ciorana czy Sandora Maraiego.

Celem niniejszego artykułu jest analiza odnalezionych przez autorkę rękopisów Augusta Antoniego Jakubowskiego, które są pierwszymi znanymi materiałami zapisanymi ręką poety. Do tej pory badacze dysponowali jedynie źródłami drukowanymi lub odpisami wykonanymi przez osoby trzecie. Rękopisy ujawnione w kolekcji Simona Gratza w zbiorach Historical Society of Pennsylvania składają się z dwóch części (czystopisu i brudnopisu), obejmując łącznie 5 stron wierszy podpisanych nazwiskiem Jakubowskiego. Omawiane rękopisy stanowią reprezentatywny przykład wszechstronnych umiejętności pisarskich i poetyckiej dykcji Jakubowskiego oraz pokazują jego osobowość twórczą w nowym (...) oświetleniu. Nie tylko przynoszą nową wiedzę o dorobku poety, jego zainteresowaniach lekturowych, wrażliwości i podjętym wysiłku adaptacji w USA, ale także umożliwiają usytuowanie znanych utworów w nowej perspektywie badawczej oraz odzyskanie utraconego sensu wierszy zagubionych lub przepisywanych obcą ręką. Robocze zapiski Jakubowskiego pozwalają „podejrzeć” poezję _in statu nascendi_, wniknąć w proces twórczy poety oraz dostarczyć nowych informacji o jego warsztacie pisarskim. (shrink)

W ramach poetyckiej twórczości Tadeusza Różewicza, jego skłonność do unikania zamkniętej formy wierszy, zmieniając i proponując ich w różnych tomach w celu odnowienia ich znaczeń, zauważono i szeroko badano. To, co jednak wymaga je­szcze dogłębnego przestudiowania, to proces twórczy dotyczący jego niepublikowanych prac, takich jak szkice przygotowawcze przechowywane w jego archiwum. Krytyka genetyczna jest cennym kluczem do odkrycia procesu twórczego Różewicza, a także niektórych aspektów jego poetyki, które w publikowanych utworach pozostają dość zamglone. W niniejszym artykule chciałabym przeanalizować (...) rękopisy jednego wiersza z _Płaskorzeźby_, czyli _Do Piotra_. Wśród najważniejszych cech tych szkiców znajdują się liczne cytaty biblijne, które ujawniają religijny sposób odczytywania poematu, który całkowicie zanika w wydanej formie _Do Piotra_. Z analizy tych szkiców można dostrzec także interesujące powiązania z innymi wierszami _Płaskorzeźby_, odsłaniające znacznie głębszy poziom interpretacji całego tomu. (shrink)

Artykuł dotyczy kilku aspektów korespondencji Gustawa Waliszewskiego, skierowanej do Juliana Bartoszewicza w latach 1853–1855 i stanowiącej obecnie część Archiwum rodziny Bartoszewiczów z Archiwum Państwowego w Łodzi. Listy, obejmujące 163 karty, scharakteryzowane zostały z kilku perspektyw: a) biograficznej, która daje wgląd w osobowość młodego, ledwie zaczynającego karierę naukową człowieka, marzącego o karierze „narodowego Thierry’ego”; b) genetycznej, która listy traktuje jako materiał dokumentujący proces twórczy nad studiami historycznymi i felietonami dla „Dziennika Warszawskiego”, a także opisuje zmagania debiu­tanta z ograniczeniami cenzuralnymi; (...) c) prasoznawczej – związanej z obszernie eksplorowaną w listach tematyką rozwoju „Dziennika Warszawskiego”, jego rywalizacji z „Gazetą Warszawską” i walki o wpływy pisma na prowincji. Dodat­kowym kontekstem staje się cykl artykułów wspomnieniowych poświęconych Waliszewskiemu autorstwa Juliana Bartoszewicza, które stanowią swoiste dopełnienie niezachowanego bloku listów Bartoszewicza do Waliszewskiego. (shrink)

Niniejszy artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, jak wyglądała praca redakcyjna Anny Kamieńskiej nad _Notatnikiem_. Spostrzeżenia na temat procesu twórczego czynione są na podstawie fragmentu rękopiśmiennego dziennika z okresu 31 X 1971–15 II 1972 oraz publikowanych w latach 70. odcinków dzieła na łamach czasopisma „W drodze” i wydanych w latach 80. książek. Analiza zmian redakcyjnych skupia się tu na wybranych formach językowych. Wśród nich możemy wyróżnić np. zamianę rzeczowników w zaimki, zdrobnień w formę neutralną lub skrót, pytania w twierdzenie, eliminację (...) partykuł i osoby „ja” w czasownikach i zaimkach. Wszystkie wymienione zabiegi prowadzą do skrócenia zapisów, nadania im aforystycznego charakteru. (shrink)

Inleiding tot de Duitse filosoof (1724-1804).

Le procès de l'histoire signifie chez Hegel à la fois que l'histoire est un processus, et qu'elle est un tribunal où l'esprit du monde exerce son droit absolu.

Le procès d'Anaxagore.--Le procès de Protagoras.--Le procès de Diagoras.--Le procès de Socrate.--Les procès de Démade et d'Aristote.--Les derniers procès intentés à des philosophes.--La procédure employée dans les procès d'impiét é.--Conclusions.

Treścią artykułu jest charakterystyka cech swoistych polskiej wersji modernizmu. Analiza polskiej myśli estetycznej z przełomu XIX i XX w. wskazuje, że program polskich modernistów niesłusznie utożsamia się z estetyzmem. Wydaje się, że modernistycznego odwrotu od rzeczywistości nie należy traktować jedynie jako ucieczki od skomplikowanych problemów ówczesnej codzienności. Równie uprawnione jest interpretowanie go jako sposobu wiodącego do zachowania wartości humanistycznych, które zatraciły się w otaczającej artystów rzeczywistości. Aksjologię modernistów uzasadniało założenie o monistycznym charakterze bytu. Jego naturalną konsekwencją było traktowanie sztuki - (...) ze względu na jej cechy - jako jedynego rodzaju działalności ludzkiej, który umożliwia kontakt z Absolutem. Bowiem zbliżenie do istoty rzeczy jest możliwe jedynie poprzez dzieło sztuki stanowiące przekaz wartości absolutnych. Wysoka ranga twórczości wynika z faktu, iż wartości te są zapośredniczone w duszy twórcy. (shrink)

Après avoir élaboré son projet qui consiste à modifier la Nature et l'Humanité, la technoscience passe à l'action et ravage les domaines complexes du sacré. Afin de prévenir une crise générale apportant le désagrément de l'imminence terreur apocalyptique, l'Afrique engage un procès fondé sur les valeurs africaines en partant du principe selon lequel l'humanité est un patrimoine appartenant à tous les hommes, à toutes les générations et à toutes les races.

Le code italien de déontologie de l’avocat impose à ce dernier, outre un devoir général de probité, un devoir de vérité dans le procès. Ce travail analyse la portée de ce devoir et soutient qu’il revient plutôt à l’interdiction du mensonge et au devoir de faire des assertions justifiées par les preuves disponibles. Cela ne signifie pas cependant que la vérité ne joue aucun rôle dans le procès. En effet, d’une part, les assertions en justice soulèvent une prétention de vérité, (...) fondée sur une conception de la vérité comme correspondance, et, d’autre part, les apports des avocats et des parties, notamment à travers les procédures contradictoires, permettent de découvrir la vérité sur les faits pertinents. (shrink)

Pour penser l'effectivité, Hegel a convoqué l'expérience humaine dans sa dimension historique, religieuse, et culturelle. Le propos de cet ouvrage est d'examiner le processus par lequel s'élabore une théorie de l'agir dans la philosophie de Hegel. Les effectivités de l'esprit en mouvement permettent de concevoir la confrontation du sujet et du réel par la médiation de la culture, du droit, de l'art, et de la philosophie. Et La Phénoménologie de l'esprit nous semble constituer un jalon incontournable dans cette perspective. Le (...) mouvement dans lequel est engagé l'esprit dans son effectuation s'inscrit dans l'exigence de la réconciliation du concept et de l'histoire pour permettre à l'humaine condition de se donner des institutions effectives du sens. Il en est ainsi de la vie des peuples à travers la cité antique, les exploits de ses héros, ses poètes, ses comédiens comme producteurs de l'oeuvre universelle. Pour Hegel, l'individu est inscrit dans un contexte et dans une histoire, mais c'est par sa présence agissante et créatrice qu'il contribue à la vie de la cité et par conséquent à l'histoire universelle. C'est ce processus en tant que devenir-monde que notre réflexion se propose d'exposer à partir de la problématique du procès d'effectuation de l'esprit. (shrink)

https://revistes.uab.cat/enrahonar/article/view/v25-menke.

« Alles Ständische und Stehende verdampft, alles Heilige wird entweiht, und die Menschen sind endlich gezwungen ihre Lebensstellung, ihre gegenseitigen Beziehungen mit nüchternen Augen anzusehen. » « Tout ce qui était stable et établi se volatilise, tout ce qui était sacré se trouve profané et les humains sont enfin forcés de considérer d’un regard sobre leur position dans la vie..

« Alles Ständische und Stehende verdampft, alles Heilige wird entweiht, und die Menschen sind endlich gezwungen ihre Lebensstellung, ihre gegenseitigen Beziehungen mit nüchternen Augen anzusehen. » « Tout ce qui était stable et établi se volatilise, tout ce qui était sacré se trouve profané et les humains sont enfin forcés de considérer d’un regard sobre leur position dans la vie..

Que toute réalité soit conçue comme processus en cours relevant d'un rapport d'interaction ; que tout réel ne soit donc jamais analysable comme entité individuelle mais comme relation ; qu'il y ait par conséquent à l'origine de tout phénomène non pas une mais toujours deux instances fonctionnant corrélativement : c'est là une représentation de base de la culture chinoise, dont la lecture de Wang Fuzhi (1619-1692) permet ici de saisir les enjeux.