Według koncepcji Mariana Mazura, człowiek jest systemem autonomicznym zdolnym do samosterowania. Jedna z podstawowych cech tego systemu – dynamizm charakteru – jest możliwa do wyrażenia za pomocą logarytmu naturalnego z ilorazu starzenia się do współczynnika rozbudowy systemu autonomicznego. Niniejszy artykuł prezentuje Kwestionariusz Dynamizmu Charakteru. Narzędzie to stworzone zostało w celu empirycznego przetestowania założeń teorii Mazura oraz w celu uchwycenia potencjalnych związków dynamizmu charakteru z innymi konstruktami, osadzonymi w tradycjach psychologicznych: na przykład Regulacyjną Teorią Temperamentu. Kwestionariusz Dynamizmu Charakteru mierzy (...) dynamizm charakteru na skali jakościowej i ilościowej. Artykuł prezentuje teorię Mazura, jej związki z teorią temperamentu Strelaua, narzędzie badawcze opracowane przez autorów i wyniki wstępnych analiz – przeprowadzonych na grupie 54 osób. Obserwacje poczynione w badaniach pilotażowych prezentują obiecujący obraz. Sugerują zgodność teorii Mazura z danymi empirycznymi oraz możliwość rozszerzenia rzeczonej teorii, dzięki obserwacjom efektów, niewyrażonych bezpośrednio w pracy Mazura. (shrink)

Artykuł stanowi próbę określenia najważniejszych współczesnych trendów dotyczących rozpoznania społecznych, politycznych i kulturowych aspektów myśli (tradycji) liberalnej. W tym celu przedstawione i poddane analizie są dwa podejścia. Pierwsze z nich to główna obecnie definicja liberalizmu przez pryzmat praw i uprawnień jednostki. Teoria liberalna w tym ujęciu związana jest w bardziej ogólnymi dyskursami społeczno-kulturowymi na temat pluralizmu, praw jednostek, rządów prawa, konstytucjonalizmu, swobód politycznych, wolnego rynku i praw człowieka. Z drugiej strony zbadane zostaje stanowisko I. Wallersteina, dla którego liberalizm jest (...) wyrafinowanym konstruktem, projektem nastawionym na stworzenie i rozwijanie "geokultury" współczesnego świata - ideologicznej bazy usprawiedliwiającej nierówną dystrybucję bogactw i władzy w skali globalnej, układu powiązań określanego mianem nowożytnego (kapitalistycznego) systemu-świata. Zdaniem Wallersteina - którego wykładnia zaakceptowana zostaje w niniejszym tekście - ewolucja struktur systemu-świata nie uległa jeszcze zakończeniu, a niedawno jeszcze głoszony triumf kapitalizmu i liberalizmu musi być postrzegany przez pryzmat wielu faz, stadiów rozwoju i przemian zamiast w ramach tezy o "końcu historii". (shrink)

Problem with understanding the system is subject to analysis, with particular emphasis on position presented by Franz Kröner. The article is an attempt to show that Kröner's work is in line with started in the beggining of 20th century tradition of critical thinking towards philosophical system.

The main goal of the paper is to indicate some misunderstandings in Ingarden's criticism of vob Bertalanffy's conception of open system.

Kara – jako immanentny element społeczeństwa – jest obiektem szeroko zakrojonych badań teoretyków różnych dziedzin – prawników, filozofów jak i socjologów. Bardzo często refleksje na jej temat wiązały się z artykułowaniem określonych postulatów – analiza tego, czym jest kara, przybierała tu postać twierdzeń o tym, czym kara być powinna. Dopiero wiek XIX przyniósł głębsze zainteresowanie historią kary. To wtedy właśnie analizy karania zaczęły przyjmować charakter deskryptywny, starając się ująć, jaką funkcję przypisywano karze w danym społeczeństwie w określonym momencie historycznym. Wydaje (...) się, że właśnie w tym paradygmacie należy osadzić to, co na temat przeobrażeń systemów karania miał do powiedzenia Michel Foucault. Charakterystyczne dla Foucaultowskiego ujęcia procesu przeobrażeń systemu karania byłoby przy tym to, że karę traktuje on jako „złożoną funkcję społeczną” a towarzyszące jej metody analizuje nie jako „proste konsekwencje przepisów prawa (…), ale jako swoiste techniki, które należałoby widzieć w szerszym kontekście metod sprawowania władzy”. Dokonana przez Foucaulta analiza ukazuje, że dana forma karania jest ściśle sprzężona z aktualną technologią władzy – służy wsparciu władzy i realizacji właściwych jej celów. Przyjęte przez Foucaulta założenie, by karę ujmować w pierwszym rzędzie jako funkcję polityczno-społeczną, a właściwie środek sprawowania władzy, otwiera nowe możliwości zrozumienia nie tylko historycznych metod karnych, lecz umożliwia również zrozumienie wciąż kontrowersyjnego zjawiska więziennictwa. Opis dostarczony przez francuskiego historyka idei pozwala uzasadnić fakt, że trwające od prawie 200 lat więziennictwo, mimo często druzgocącej krytyki, wciąż stanowi podstawę systemu karnego. Paradoksalny - bo permanentny - kryzys więziennictwa oznacza, że więziennictwo – w takiej samej mierze, w jakiej kiedyś starało się realizować funkcje właściwe władzy dyscyplinarnej – dzisiaj jest narzędziem realizującym funkcje właściwe biowładzy. Na kanwie analizy karania zaproponowanej przez Foucaulta trwanie więziennictwa wynika z faktu, że to, co z perspektywy starego modelu władzy dyscyplinarnej jawi się jako porażka - a więc zjawisko recydywy czy niesprawiedliwość systemu karnego – z perspektywy biowładzy jawi się jako pochodna nowych sposobów sprawowania władzy. (shrink)

Este libro analiza y reconstruye una de las teorías científicas que más discusiones han provocado en el ámbito de la biología, de la filosofía y de la sociedad: la teoría de la selección natural. Esta teoría, que ocupa un lugar central en la biología evolutiva, se encuentra en el centro de la revolución darwiniana, uno de los cambios más radicales ocurridos en la historia de la ciencia y, sin dudas, uno de los que más consecuencias han tenido sobre la ciencia (...) en general, sobre la filosofía y sobre el mismo modo en que nos percibimos en el mundo. -/- Si bien se trata de una teoría que parece sencilla de comprender, ha sido especialmente elusiva a los intentos de reconstrucción, no hay acuerdo con respecto a su estructura ni a cuáles son sus conceptos fundamentales. En este trabajo, asumiendo el marco conceptual brindado por el estructuralismo metateórico, se propone una reconstrucción que permite no solo dar cuenta adecuadamente del modo en que la teoría funciona en la práctica científica actual, sino que, además, permite explicitar la importancia filosófica antes aludida. -/- Frente a los desacuerdos marcados en la filosofía de la biología, pero también en textos y manuales de los biólogos evolutivos, respecto del modo de presentación adecuado y la naturaleza de la teoría, la estrategia reconstructiva consiste en discutir la teoría en su origen, tal como apareció en los textos de uno de sus codescubridores, Charles Darwin. La intención del libro es, entonces, no solo explicitar la estructura de la teoría, sino, además, su lugar en el pensamiento de Darwin, en la revolución darwiniana y en la biología evolutiva. (shrink)

Author: Lipski Dawid Title: WŁADYSŁAW TATARKIEWICZ’S ANALYSIS OF ARISTOTLE’S PHILOSOPHY SYSTEM (Władysława Tatarkiewicza analiza systemu filozofii Arystotelesa) Source: Filo-Sofija year: 2011, vol:.13/14, number: 2011/2-3, pages: 521-534 Keywords: WŁADYSŁAW TATARKIEWICZ, METAPHYSICS OF ARISTOTLE’S Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:The paper attempts to present and critique the original analysis of Aristotle’s philosophy system, especially the layout and meaning of basic concepts in this system, which was performed by Władysław Tatarkiewicz in his (...) dissertation. The author, trying to conceive the overall philosophy of Aristotle through analysis of its key concepts, advanced thesis that Aristotle’s philosophical views on the “science of being” do not form a single compact system, but rather a plural and multi-layered model, in which each of the individual “layers” has an appropriate system of concepts. Although this diversity causes certain pluralism of principles within the system, there is one point – νοũς, which remains the principle uniting the whole order. It is the guarantor of order, unity of the system, but at the same time it also allows differences of entities. Divine νοũς becomes the last word in metaphysics. Keywords: Władysław Tatarkiewicz, metaphysics of Aristotle’s. (shrink)

Problem of Axiological Legitimization of the Universal System of the Protection of Human Rights Summary In this paper it is argued that legitimization of the universal system of the protection of human rights depends primary not from the content of values recognised as fundamental but rather from metaaxiological solutions related to the way of existence and to the possibility of cognition of these values. Legitimisation is based on the recognition of an objective nature and of cognoscibility of basic values. Realisation (...) of the primary aim of this paper is linked to the problem of different meanings of the notion of universality, used in the context of the universal system of the protection of human rights. First, descriptive and normative meanings have to be distinguished. In the case of normative sense, there are moral and legal meanings of “universality”. An axiological justification of the universality of human rights in the legal sense leads to the legitimisation of the universal system. It is shown that modifications of – broadly accepted in the Polish theory of law – definitions of an axiological justification of legal norms are needed. These definitions base such a justification on the valuations made by particular groups of subjects. It is argued that it is much more convenient to refer to valuations understood as meanings of sentences of certain kind. -/- Streszczenie W artykule zmierza się do uzasadnienia tezy, że legitymizacja uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka jest oparta nie tyle na treści wartości uznawanych w tym systemie, ale na uznanych w nich rozstrzygnięciach metaaksjologicznych, dotyczących tego, jak istnieją wartości podstawowe dla tego systemu i czy są one poznawalne. Walor legitymizacyjny posiada przede wszystkim uznanie obiektywnego charakteru tych wartości i ich poznawalności. Realizacja zasadniczego celu zakłada uporządkowanie podstawowych pojęć dotyczących problematyki powszechności praw człowieka – termin „powszechność” stosowany w odniesieniu do praw człowieka w kontekście uniwersalnego systemu ochrony ma wiele znaczeń. Przede wszystkim odróżnić trzeba powszechność w aspekcie opisowym i w aspekcie normatywnym. W przypadku powszechności w aspekcie normatywnym w grę może wchodzić powszechność w sensie ideowym i powszechność w sensie pozytywnoprawnym. Uzasadnienie tej ostatniej jest też uzasadnieniem poszukiwanej tu legitymizacji uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka. Prowadzone analizy prowadza także do sformułowania postulatów dotyczących sposobu definiowania uzasadnienia aksjologicznego norm prawnych. Modyfikacji wymagają powszechnie przyjmowane w polskiej teorii prawa definicje relatywizujące takie uzasadnienie do ocen przyjmowanych przez konkretne podmioty oceniające lub ich grupy. (shrink)

Problem of Axiological Legitimization of the Universal System of the Protection of Human Rights Summary In this paper it is argued that legitimization of the universal system (UN-system) of the protection of human rights depends primary not from the content of values recognised as fundamental but rather from metaaxiological solutions related to the way of existence and to the possibility of cognition of these values. Legitimisation is based on the recognition of an objective nature and of cognoscibility of basic values. (...) Realisation of the primary aim of this paper is linked to the problem of different meanings of the notion of universality, used in the context of the universal system of the protection of human rights. First, descriptive and normative (prescriptive) meanings have to be distinguished. In the case of normative sense, there are moral and legal meanings of “universality”. An axiological justification of the universality of human rights in the legal sense leads to the legitimisation of the universal system. It is shown that modifications of – broadly accepted in the Polish theory of law – definitions of an axiological justification of legal norms are needed. These definitions base such a justification on the valuations made by particular groups of subjects. It is argued that it is much more convenient to refer to valuations understood as meanings of sentences of certain kind. -/- Streszczenie W artykule zmierza się do uzasadnienia tezy, że legitymizacja uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka jest oparta nie tyle na treści wartości uznawanych w tym systemie, ale na uznanych w nich rozstrzygnięciach metaaksjologicznych, dotyczących tego, jak istnieją wartości podstawowe dla tego systemu i czy są one poznawalne. Walor legitymizacyjny posiada przede wszystkim uznanie obiektywnego charakteru tych wartości i ich poznawalności (uznanie kognitywizmu aksjologicznego). Realizacja zasadniczego celu zakłada uporządkowanie podstawowych pojęć dotyczących problematyki powszechności praw człowieka – termin „powszechność” stosowany w odniesieniu do praw człowieka w kontekście uniwersalnego systemu ochrony ma wiele znaczeń. Przede wszystkim odróżnić trzeba powszechność w aspekcie opisowym i w aspekcie normatywnym. W przypadku powszechności w aspekcie normatywnym w grę może wchodzić powszechność w sensie ideowym (moralnym) i powszechność w sensie pozytywnoprawnym. Uzasadnienie tej ostatniej jest też uzasadnieniem poszukiwanej tu legitymizacji uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka. Prowadzone analizy prowadza także do sformułowania postulatów dotyczących sposobu definiowania uzasadnienia aksjologicznego norm prawnych. Modyfikacji wymagają powszechnie przyjmowane w polskiej teorii prawa definicje relatywizujące takie uzasadnienie do ocen przyjmowanych przez konkretne podmioty oceniające lub ich grupy. (shrink)

El objetivo de este artículo es presentar una reconstrucción de la teoría de los grupos dereferencia. La teoría, desarrollada por Robert K. Merton, ha sido largamente utilizada enlos más variados campos de las ciencias sociales, aunque con escasa o nula consideraciónmetateórica hasta ahora. La reconstrucción atenderá a la presentación que de la misma serecoge en sendos artículos de su libro Social Theory and Social Structure, de 1968, a saber:“Contributions to the theory of reference group behavior” y “Continuities in the theory (...) ofreference groups and social structure”. Para presentar esta reconstrucción me apoyaré en elinstrumental de la Metateoría Estructuralista. Después de una consideración informal de lateoría, serán presentados sus modelos potenciales, modelos, modelos potenciales parciales,sus aplicaciones intencionales y algunos comentarios acerca de la noción de “grupo de referencia”en lo que respeta su carácter relacional y disposicional. (shrink)

Este artigo analisa a teoria da democracia de Carl Schmitt e procura destacar, a partir disso, suas virtudes e deficiências. O texto é dividido em duas partes. Na primeira sustenta-se que a teoria schmittiana de democracia se desenrola em dois níveis diferentes, um nível conceitual, essencialmente analítico, e um nível fenomênico, que segundo Schmitt seria meramente descritivo. Nesse horizonte pode-se compreender melhor a teoria schmittiana da democracia e sua crítica à democracia parlamentar. Na segunda parte, apresenta-se algumas (...) críticas à posiçáo de Schmitt. (shrink)

The paper proposes as a to-be-recommended meaning for “A is wrong”: “A would be prohibited by any moral code or system which all rationa1 persons would prefer to any other moral system, or to none, for a society in which they believed they and/or their children would spend their lives”. The term “rational” is to mean “vividly aware, over a period of time, so as to influence desires”. It is not contended that this proposal expresses what people actually mean by (...) their moral terms; it is suggested that people would respect moral claims if moral statements were so construed. (shrink)

El siguiente artículo reflexiona en torno a las líneas de continuidad, relaciones de proximidad y elementos de diferenciación posibles de detectar en dos campos teóricos de creciente protagonismo al interior de las ciencias sociales: la teoría de sistemas de Niklas Luhmann y la deconstrucción de Jac..