Celem artykułu jest wprowadzenie do omówienia strategii cenzorskich stosowanych wobec utworów Włodzimierza Scisłowskiego złożonych do publikacji w piśmie satyrycznym „Kaktus” w latach 1957–1960. Materiał źródłowy stanowi zbiór kryptotekstów, czyli poufnych dokumentów oceniających artykuły z tygodnika, powstały w Wojewódzkim Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu. Cenzorzy ingerowali w utwory satyryczne Scisłowskiego – we fraszki, wiersze, poematy, ballady, zarzucając autorowi złośliwe i przejaskrawione przedstawianie rzeczywistości politycznej i społecznej kraju. Część utworów ukazała się po wprowadzeniu narzuconych przez urząd cenzury zmian, (...) część nie została dopuszczona do publikacji. (shrink)

Celem artykułu jest omówienie strategii cenzorskich stosowanych wobec utworów Włodzimierza Scisłowskiego złożonych do publikacji w piśmie satyrycznym „Kaktus” w latach 1957–1960. Materiał źródłowy stanowi zbiór kryptotekstów, czyli poufnych dokumentów oceniających artykuły z tygodnika, powstały w Wojewódzkim Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu. Cenzorzy ingerowali w utwory satyryczne Scisłowskiego – we fraszki, wiersze, poematy, ballady, zarzucając autorowi złośliwe i przejaskrawione przedstawianie rzeczywistości politycznej i społecznej kraju. Część utworów ukazała się po wprowadzeniu narzuconych przez urząd cenzury zmian, część nie (...) została dopuszczona do publikacji. (shrink)

Studie komentuje a kriticky rozvádí Ginzburgovu koncepci indexického paradigmatu ve vědách o člověku. Zasazuje metodu čtení vedlejších detailů coby indikátorů nějaké přímo nepřístupné skutečnosti do historického, kulturního a zejm. technického kontextu na příkladech proměn lékařské diagnostiky či znalectví umění. Sleduje souvislosti mezi vývojem gramotnosti, písmových forem a grafologických postupů v 19. století a nástup technických forem zápisu, který vnesl do řady oborů nové postupy interpretace a analýzy a zproblematizoval tradiční hranice mezi přírodními, sociálními a humanitními vědami.

Recenzní studie věnovaná knize Markuse Krajewskiho Paper Machines: About Cards & Catalogues, 1548-1929 mapuje konceptuální dějiny kartotéky s důrazem na transformaci knihovnických katalogů z podoby vázané, tištěné knihy do formy standardizovaných a mobilních kartotéčních lístků. Soustředí se především na vliv materiálních podmínek produkce vědeckých textů na povahu vědění a jeho klasifikace - v tomto směru také analyzuje kartotéční systém Niklase Luhmanna coby trojrozměrné písmo, jímž je psána jeho teorie sociálních systémů.

To, Odisej, ti zamudnežu piše Penelopa tvoja.Nič ne odpiši nazaj! Rajši mi pridi ti sam!Troja, odurna danajskim ženám, poteptana na tleh je!Priam in Troja tegà sploh nista vredna bila.O, da takrat, ko s svojim brodovjem je plul proti Šparti,bedno vlačugar končal v divjih bi morskih vodáh!V postelji ne bi prezebala zdaj, zapuščena in sama,tarnala ne bi, kako dnevi počasi teko,tuhtala ne bi, kako noči naj predolge si krajšam,ne bi ob statvah bedé vdova si utrujala rok.

V pričujočem sklopu so prevedena izbrana pisma Galilea Galileija ter njegovih korespondentov o problematiki razmerja med naravoslovnim oz. filozofskim raziskovanjem in Svetim pismom in s to problematiko povezani dokumenti iz Vatikanskega tajnega arhiva iz obdobja t. i. Galileijevega prvega procesa. Sklop zaključuje Galileijeva Razprava o morskem plimovanju, ki vsebinsko sicer ne zadeva omenjene problematike, je pa nastala kot posledica takratnega dogajanja. Vsa pisma so prevedena po kritični izdaji Galileijevih del, Le Opere di Galileo Galilei, ur. Antonio Favaro, Barbèra, Firence 1890–1909. (...) Dokumenti iz Vatikanskega tajnega arhiva so prevedeni po kritični izdaji I documenti vaticani del processo di Galileo Galilei. Nuova edizione accresciuta, rivista e annotata da Sergio Pagano, Archivio segreto vaticano, Mesto Vatikan 2009. Prevod Mojca Mihelič. Besedili Galileo Galilei poklican h kardinalu Bellarminu in Ukor kardinala Roberta Bellarmina Galileu Galileiju je prevedel Gašper Kvartič. Opombe in komentarji Matjaž Vesel in Mojca Mihelič. (shrink)

MYSTICAL EXPERIENCE IN THE ALEPH AND THE WRITING OF THE GOD BY JORGE LUIS BORGES In my paper I undertake an analysis of chosen short stories of Jorge Luis Borges in which the problem of mysticism occupies an important place. I claim that Borges, whose works are known for covering philosophical issues of most fundamental importance, is a writer who describes the impossibility of reaching a mystical experience in the modern world. As far as philosophical background of Borges is concerned (...) there exists a well-spread opinion that Borges, who readily confessed his admiration for Berkeley and Hume, was an idealist himself. My point is that even though the Berkeleyan epistemology influenced Borges, there is a fundamental difference between those thinkers which consists of the fact that in the philosophy of Berkeley there is a place for God. As a result it can be claimed that the world as an object of God's experience has a stable existence. There is no place for such a privileged being neither in the ontology nor epistemology proposed by Borges. The world as described by him can be called a fiction because there is no privileged subject whose experience would not be accidental and private. For that reason the description of mystical experience is always a failure when it refers to modern times. I demonstrate it at length by the analysis of the short story entitled The Aleph, while taking into consideration other texts as well. (shrink)

The purpose of this paper is to demonstrate how Friedrich Wilhelm Nietzsche’s writing, which is distinguished by a wide variety of forms and ongoing beginnings, bears an unmistakable imprint of Plato’s writing-in-becoming. The work begins with the area of correspondence, primarily from the philologist Erwin Rohde’s recognition of Plato as a model for Nietzsche’s Thus Spoke Zarathustra, but also from Nietzsche’s testimony that his Zarathustra is platonizing, the work points to the motif of death as a place where Plato’s and (...) Nietzsche’s poetics meet, given their transformations of the Homeric idea of the hero’s fate. The illuminating power of the atmosphere of death also points to Aesop’s character as a foundation upon which Plato bases his Socrates, which directs this paper toward demonstrating that Nietzsche’s assessment of Plato’s writing as an “infinitely accentuated Aesopian fable” turns out to be a self-assessment. (shrink)

The problem of interpreting music’s function or role is scrutinized by grounding music’s significance through a selected reading of Platonic philosophy and a reinterpretation of the concept of “pharmakon” familiar to ancient Greeks, and in particular, the Athenians. Views on both mousike and the artistic practice of music in that era are taken into account. The “pharmakon” is analyzed through a concept of love as a harmonizing force and a variety of contexts are explicated, showing that it concerns any object (...) that gives rise to beneficial and detrimental effects. It also changes mental states or the manner of thinking in such a way that the value of the pharmakon is undecidable a priori and dependent upon an axiology of anticipation. Plato’s metaphysics and philosophy of music can be read to show that music can be both a poison and a remedy in regard to the ways it is used, which is analogous to drugs, medicine, or technological entities such as writing. In this context attention is given to the problem of mania, and how music can be both a force that gives rise to such a condition as well as a technique of alleviating it, since it is a tool for manipulating the intrapsychic dialogue of the embodied soul. -/- Znaczenie muzyki w nawiązaniu do Platona i pojęcia „farmakon" Problematyka interpretacji funkcji lub roli muzyki jest badana poprzez ugruntowanie znaczenia muzyki w wybranych wątkach filozofii Platona i reinterpretacji pojęcia „farmakon” bliskiego starożytnym Grekom, a zwłaszcza Ateńczykom. Uwzględnia się poglądy zarówno odnośnie mousike jak i ówczesnej praktyki artystycznej. „Farmakon” analizowany jest poprzez koncepcję miłości jako harmonizującej siły oraz przez różne konteksty, które są wyeksplikowane, aby wskazać na to, że dotyczy jakiegokolwiek przedmiotu, który powoduje korzystne jak i szkodliwe efekty. Zmienia także stany umysłowe lub sposób myślenia tak, że wartość farmakonu jest nierozstrzygalna a priori i powiązana z aksjologią antycypacji. Metafizyka i filozofia muzyki Platona może być czytana w sposób ukazujący, że muzyka może być zarówno trucizną jak i środkiem zaradczym, w zależności od formy jej użytkowania, co jest analogiczne z narkotykami, medycyną i technicznymi bytami takimi jak pismo. W tym kontekście zwraca się uwagę na problem szału i tego, że muzyka może być zarówno siłą, która wywołuje ów stan, jak i środkiem załagodzenia go, ponieważ jest ona narzędziem manipulacji intrapsychicznego dialogu ucieleśnionej duszy. (shrink)

Rozwój logiki był możliwy dzięki stworzeniu języka formalnego, którego symbolika była ciągle doskonalona. Autor artykułu analizuje przyczyny dostarczania przez alfabet znaków (symboli) oznaczających elementy, na których dokonuje się operacji logicznych. W pierwszej części rozpatruje użycie symboli alfabetycznych. Alfabet (jako zbiór liter ) tworzy kod o charakterze fonetycznym. Wykorzystanie notacji alfabetycznej łączy się z defonetyzacją alfabetu. W drugiej części autor odwołuje się do dążeń Fregego, przekonanego, że język może być wyłącznie pismem. Jednak niepowodzenie w konstruowaniu grafów całkowicie adekwatnych do potrzeb arytmetyki (...) doprowadziło Fregego do odrzucenia idei "myśli czystej". Postawił on pytanie, czy zapis logiczny mógłby być łączony z innym źródłem poznania a priori, jakim jest intuicja geometryczna, przy czym grafy wykorzystujące intuicję przestrzeni musiałyby być degeometryzowane. W końcu autor stawia pytanie, czy wymagania dowodowe rozumowań w logice mogą obejść się bez tego aspektu zachowanego przez pismo alfabetyczne, jakim jest liniowość, czyli ciągłość łańcucha myśli. (shrink)

Jak wiadomo, teksty biblijne czyta się wielorako. Jednym z uprawnionych, aczkolwiek niewykorzystanych sposobów ich lektury jest odczytanie w klu­czu antropologicznym. Wtedy całe partie Biblii można traktować jako wynik rzeczywistej refleksji nad człowiekiem, jego naturą, kondycją, losem, którą przeprowadzili archaiczni myśliciele i wyrazili przemyślnym, symbolicznym językiem. W perspektywie takiego interpretacyjnego założenia Pismo Święte staje się tyle wyjątkowym, ile niedocenionym źródłem wiedzy o człowieku. Nigdzie indziej nie zgromadzono tak konsekwentnie i w takiej liczbie opi­sów ludzkich losów uwzględniających żywe i bogate doświadczenie (...) religijne. Uznając swoistość tego doświadczenia, zyskuje się ogrom materiału do badań w ramach filozoficznej antropologii. Metodami tej dyscypliny, za pomocą jej systemu pojęciowego można czytać i interpretować mit adamiczny, historię patriarchów, sędziów. Można medytować nad losami bohaterów biblijnych: królów, proroków, uczniów Jezusa w planie antropologicznym, a wynik tej refleksji wyrazić za pomocą siatki pojęciowej filozofii człowieka. (shrink)

Ustanowienie w zrodzonym z Boga Ojca Synu-Logosie idealnych wzorów jest pierwotnym aktem stwórczym Boga, ujętego przez Jana Szkota Eriugenę jako Niestworzona Natura Stwarzająca, która powołuje do istnienia Stworzoną Naturę Stwarzającą. Bóg dokonał całości stworzenia jednym aktem. Stworzenie zaistniało jako proste i doskonałe według woli Boga. Eriugena uważa, że stworzenie w Logosie przyczyn prymordialnych zostało w Księdze Rodzaju opisane w formie procesu. Ten alegoryczny zapis stanowi źródło informacji o stworzonej rzeczywistości. Dla Eriugeny całe Pismo Święte jest pełnoprawnym źródłem informacji, ponieważ (...) autorem Pisma jest zawsze prawdomówny Bóg. Stwórca pragnie, aby człowiek, który dokonał błędnego wyboru i utracił doskonałość, mógł powrócić do tego stanu, więc otwiera przed człowiekiem Księgę Natury, którą jest stworzony wszechświat oraz Księgę Pisma, którą jest Pismo Święte. Biblia, zawierająca symbole, nauki i opisy, została dana również współczesnej ludzkości, aby rozumna natura człowieka mogła nakierować go na drogę powrotu do Boga i stanu doskonałości. Analiza stworzenia oraz analiza Pisma Świętego powinny zbliżać człowieka do Boga. Wypowiedź egzegetyczna stanowi ważny aspekt interpretacji Pisma, więc Eriugena stawia warunki, które są konieczne lub stanowią wsparcie dla poprawnego wnioskowania. Warunki te dotyczą niesprzeczności pomiędzy wspomnianymi Księgami, roli ludzkiego intelektu w prowadzonych badaniach oraz znaczenia ludzkich autorytetów. Autor artykułu omawia wymagania, określone przez Eriugenę i dokonuje ich interpretacji uwzględniając fakt rozwoju różnych dziedzin współczesnej nauki. ----------------------- Zgłoszono: 29/03/2022. Zrecenzowano: 12/05/2022. Zaakceptowano do publikacji: 31/05/2022. (shrink)

Mediteransko nasljeđe kulture, filozofije, povijesti i umjetnosti nepregledan je univerzum procesa, informacija, sinteza i imaginacija. Sam po sebi, Mediteran se predstavlja kao jedna opća imenica takvog opsega da predstavlja rod u kojem je velik dio opće europske kulture uvijek jedna od njegovih vrsta. No, ipak, riječ je o dojmu koji ne može težiti precizno utvrđenoj konstataciji već jednoj općoj opservaciji koja samo pokazuje da zamisao o zahvaćanju u smisao Mediterana kao nasljeđa ili suvremenosti predstavlja jedan ogroman, ali nikad dokraja dovršen (...) posao.Kao opće i široko obuhvatno ime, mediteranski prostor, onaj virtualni i onaj stvarni, otvorio je prostor mnogim iznimnim osobnostima. koje ukazuju na pojedinačni značaj svake od njih. Neizbježno, one ne mogu u kontekstu mediteranskog prostora predstavljati više od pojedinačnog slučaja koji nikad ne može obuhvatiti cjelokupni doseg pojma mediteranskog. Ali ono što mogu jest obznaniti one vlastite dosege koji ukazuju na vrijednost onoga što im je u mediteranskom prostoru otvoreno da misle, stvaraju i žive. U kontekstu Mediterana tu je uvijek prisutna jedna dimenzija napetosti između općeg i pojedinačnog, između napora da se izrazi duh vremena i nasljeđa, vlastito slaganje i neslaganje s njim, ali i promišljanje koje može probiti duh danog. Jedan od takvih filozofskih i umjetničkih osobnosti jest Albert Camus. Kao jedna od danas gotovo zaboravljenih figura mišljenja i umjetnosti, njegovo propitivanje humaniteta u djelima kao što su Mit o Sizifu i Pobunjeni čovjek svojevremeno su ostavili dubok trag iza sebe. Iako on nije napisao svoje pismo o humanizmu kao što je to učinio Heidegger , njegovo se djelo čini kao poseban slučaj jednog općeg govora o humanizmu suprotstavljen i zasigurno najpoznatijem intelektualcu svog doba, Jeanu Paulu Sartreu, intelektualnom hegemonu onoga doba. Postoji iskušenje da se Camusa u toj konstelaciji dovede u vezu s, recimo, stoicizmom, no time bismo promašili bit u odgovaranju na pitanje koliko bi njegov humanizam imao snage biti suvremeni humanizam, a koliko nova tehnika interpretiranja istog. Stoga mi je namjera propitati, suvremenu mogućnost tvorbi Camusovih promišljanja o povijesti, humanizmu, politici i umjetnosti, kao i danas uočljivi pomak u odnosu na prijašnje dosege u propitivanju etičnosti, politike i umjetnosti na mediteranskom prostoru.The cultural, philosophical, historical and artistic heritage of the Mediterranean is a measureless universe of processes, information, syntheses and imaginations. In itself, the Mediterranean portrays a general noun of such scope that it represents a kind in which a large part of general European culture is always but one of its sub varieties. However, this is but an impression, which cannot aspire to become a precisely verifiable or verified statement, or a general observation, which only demonstrates that the idea of penetrating the meaning of the Mediterranean as a heritage or contemporaneity represents an enormous yet never fully completed task.The Mediterranean space – both the virtual and actual – as a general and widely inclusive toponym has opened its doors to countless exceptional individuals, who point to the particular significance of each. Inevitably, within the context of the Mediterranean space they cannot exemplify more than a particular case that can never embrace the range of the Mediterranean concept as a whole. Yet, what they can do is disclose their own reaches that point to the value of that which is open to them in the Mediterranean realm to be thought, created and lived. A dimension of tension between the general and the particular, between the effort to express thespirit of time and heritage, one’s agreement and disagreement with it, as well as one’s reflections capable of penetrating the spirit of the given – are invariably present within the context of the Mediterranean. One such philosophical and artistic individual is Albert Camus. As one of the almost forgotten figures of thought and art today, his questioning humanity in The Myth of Sisyphus and The Rebel once left a profound trace. Although he never wrote a letter on humanism as Heidegger did , his work appears to be a special case of a general speech on humanism opposed to even surely the most famed intellectual of his time, Jean-Paul Sartre, the intellectual hegemon of his time. Within this constellation one can easily be tempted to compare Camus with, for example, Stoicism, but by doing so one would fail to answer the question of whether his humanism has the strength to be a contemporary humanism or just a novel interpretation technique of the same. This paper intends to examine the contemporary possibilities of constructing Camus’s reflections on history, humanism, politics and art, as well as the today distinct shift in relation to the earlier reaches of the studies into ethicality, politics and art within the space of the Mediterranean. (shrink)

Razprava se ukvarja z analizo prvega pisma iz Hieronimove korespondence. Avtor je imel do njega očitno ambivalenten odnos, kar kliče k iskanju večplastne sporočilnosti spisa. Po poskusu datacije, retorični in slogovni analizi ter predstavitvi osnovne zgodbe, ki je vključena vanj, se pokaže, da je pismo kljub navidezni hagiografski šablonskosti vsebinsko bogato. Analiza se zato nadaljuje na dveh področjih. Kraj dogajanja, poznoantično mesto, ne more preživeti brez nove vodilne osebnosti, škofa. Je s pismom Hieronim želel tlakovati pot na vercelski škofovski (...) sedež prijatelju Evagriju iz Antiohije? Ob analizi nejasnih spolnih identitet obeh glavnih oseb iz zgodbe, nemoškega mladeniča in moško neuklonljive ženske, se pokaže, da je Hieronim v novem času iskal nov krščanski ideal, meništvo, ki ga je preko te zgodbe umestil v kontinuiteto z mučeništvom. (shrink)

Der Aufsatz behandelt das Problem der sozialpsychologischen Folgen, wenn der Zusammenstoss zweier Kulturen eine Verarmung der einen Kultur mit sich bringt. Die nordamerikanischen Indianer bieten ein gutes Beispiel zum Studium dieses Problems und unter ihnen besonders die Taosin- dianer, die trotz der Berührung mit fremden Kulturen verhältnismässig wenig Mischehen auf weisen. Der Verfasser sieht als die Hauptmöglichkeiten der Reaktion auf eine kulturelle Verarmung an : neue Objektbeziehungen, Anpassung des Denkens, autistische und körperliche Reaktionen. Der Peyote-Kult der ungefähr 1909-10 in Taos (...) eingeführt wurde, wird als eine typisch autistische Reaktion aufgefasst und erklärt. Während im allgemeinen die Kultur der Pueblo-Indianer auf Mässigung und Sachlichkeit aufgebaut ist, ruft der berauschende Genuss des mexikanischen Kaktus, der im Mittelpunkt des Peyote-Kults steht, Visionen hervor, die einen Widerspruch zur traditionellen psychischen Haltung der Pueblo-Indianer bilden. Verfasser schildert die wichtigsten Züge der Glan-Organisation und der religiösen Erziehung, wie sie sich aus seinen Erfahrungen und Beobachtungen in Taos ergeben haben. Die individualistischen Strebungen werden in der Pueblo-Erziehung unterdrückt, beziehungsweise auf die Gemeinschaft projiziert. Der Zusammenstoss mit individualistischen Kulturen, wie die der Nomaden-Indianer, der Mexikaner und Amerikaner, bedeutet deshalb eine schwer zu bewältigende Aufgabe für die Mitglieder des Pueblo. Der Peyote-Kult mildert den intensiven Kollektivismus der Pueblo-Kultur und erleichtert damit dem Individuum die Auseinandersetzung mit den fremden Kulturen. Er kann diese Aufgabe besonders gut erfüllen, weil er als indianische Religion gilt und so keinen Widerspruch mit indianischen Gebräuchen darstellt. Der Verfasser kommt zu dem Schluss, dass in einer Situation, in der eine apollinisch-kollektivistische Kultur auf eine dionysisch-individualistische auftrifft und durch sie eingeschränkt wird, die erstere durch eine Verstärkung des kollektiven Autismus reagiert. L’article étudie le problème des conséquences psychologiques et sociales du choc de deux cultures, lorsque ce choc amène un appauvrissement de l’une d’elles. Les Indiens de l’Amérique du nord offrent un exemple favorable à l’étude de ce problème et, parmi eux particulièrement les Indiens du Taos qui, en dépit du contact avec les cultures étrangères, ont peu connu de mariages „mixtes“. L’auteur considère comme principales réactions possibles à un appauvrissement culturel les réactions suivantes : nouveaux rapports d’objets, adaptation de la pensée, réaction autistique et corporelle. Le culte du peyote qui a été introduit dans le Taos vers 1909-10 est conçu et expliqué comme une réaction typiquement autistique. Alors que, en général, la culture des Indiens pueblos est fondée sur la mesure et l’objectivité, dans le culte du peyote on utilise avant tout le cactus mexicain qui enivre et amène des visions qui sont en opposition avec l’attitude psychique traditionnelle des Indiens pueblos. L’auteur décrit les traits les plus importants de l’organisation de clans et de l’éducation religieuse telles qu’elles lui sont apparues au cours de ses expériences et observations dans le Taos. Les tendances individualistes sont réprimées dans l’éducation pueblo ou projetées sur la communauté. Aussi le choc avec une culture individualiste comme celle des Indiens nomades, des Mexicains et des Américains, impose au membre de la communauté pueblo une tâche difficile à accomplir. Le culte du peyote facilite à l’individu une explication avec les cultures étrangères. Il joue ce rôle tout particulièrement parce qu’il passe pour une religion indienne et ne présente pas de contradiction avec les coutumes indiennes. L’auteur arrive à la conclusion que, dam le cas où une culture apollinienne-collective se heurte à une culture dyoni- sienne-individualiste et se trouve refoulée par elle, la première réagit par un renforcement de l’autisme collectif. Les transformations dans le Taos sont un exemple des relations entre culture collective et culture individualiste et les échanges se terminent en ce cas par l’adaptation de traits individualistes par la culture collectiviste dominée. (shrink)

Namjera je ovog rada pokazati neke elemente Miltonovih i Lockeovih političkih spisa, ovisno o njihovim odnosima prema različitim medijima. Milton u svojoj argumentaciji protiv cenzure mora pokazati da se sve drevne instance za cenzuru, često citirane u njegovom stoljeću, mogu interpretirati kao primjeri drugog fenomena. Međutim, Milton prepoznaje, analizirajući mjesta u Platonovoj Državi i nekim biblijskim temama, doseg i značaj nepojmovnih, netiskanih, neverbalnih oblika komunikacije; on ih opisuje kao znakove djetinjastog, ženskog ili neobrazovanog ponašanja, kao beznačajne fenomene iz perspektive političke (...) slobodne utjelovljene u slobodi tiska. Stav Johna Lockea je isti. Pokazat ću lanac ideja, sličan Miltonovom, u njegovim djelima Dvije rasprave o vladi i Pismo o toleranciji, fokusirajući analizu na pojam adijafore. (shrink)

W ekstremalnie rozbieżnej ocenie krytyki przypisuje się Arno Schmidtowi nieprzeciętne poczucie humoru lub neguje wręcz jego istnienie nawet w minimalnym wymiarze. za jedną z charakterystycznych tendencji w literaturze powojennej uznają krytycy skłonność do melancholii i pesymizmu, a współczesny humor określają jako "pogodne zarozumialstwo". W utworach epickich Schmidta światopogląd i niezwykły dystans jego protagonistów wobec przedstawianej rzeczywistości empirycznej manifestuje się w sposób ogromnie sugestywny w strukturach stylistycznych. Komizm językowy i sytuacyjny oraz skłonność do ironizowania w duchu sarkazmu to zjawiska najbardziej eksponowane. (...) Różnorodność i bogactwo językowych środków komizmu i ironii, dają się zauważyć w analizowanych przykładach. Schmidt sięga poprzez neologizmy, epitety, peryfrazy, enumerację, dwuznaczności, grę słów, aliterację, okazjonalne rymy, obcojęzyczność i archaizację, do sentencji i autokomentarzy, parodii i trawestacji cytatów, aluzji, kontrafaktury, a także komizmu sytuacyjnego. Komizm w warstwie językowej nie jest tu jednak równoznaczny z pogodnym, dobrodusznym humorem; zdeterminowany przez ironiczny dystans i czysto parodystyczne, satyryczne cele da się zakwalifikować jedynie jako sarkazm i szyderstwo, graniczące z cynizmem, jako gest wielkiego mędrca, który sam dla siebie jest najdoskonalszym światem. Obok innych cech narracji również opisane fenomeny gwarantują pisarzowi swego rodzaju unikalną pozycję w najnowszej literaturze niemieckiej. (shrink)