Rozwiązanie paradoksów Rossa i Priora okazało się trudnym zadaniem. Jego pierwsze dwa etapy, obejmujące identyfikację prawdziwych natur implikacji i wartości logicznych, zostały opisane w artykułach "Rozwiązanie paradoksu implikacji materialnej – 2024" i "Rozwiązanie dylematu Jörgensena – 2024". Ten artykuł opisuje trzeci etap, obejmujący odkrycie brakujących funktorów modalnych i Klasycznego Rachunku Modalności. Na zakończenie zostają podane procedury rozwiązania obu paradoksów.

Paradoks implikacji materialnej pozostawał nierozwiązany od starożytności, ponieważ uważano, że naturą implikacji jest wynikanie. Artykuł ukazuje, że tą naturą jest przeciwstawność. Zostaje podane rozwiązanie paradoksu wraz z odpowiednimi zmianami nazewnictwa, dodaniem konektywów i postulatem przejęcia roli dotychczasowej implikacji przez równoważność. Ponadto zaproponowane zostają zmiany nazewnictwa bramek logicznych, odwzorowujących kompetycję w elektronice.

Dylemat Jörgensena długo stanowił dla logiki zagadkę. Do jego rozwiązania okazało się konieczne dokonanie pewnych rozstrzygnięć filozoficznych. Artykuł podaje te rozstrzygnięcia i omawia sposób rozwiązania dylematu.

Greek philosophy, especially Aristotelianism, because of the concept of God present in this thought, did not raise the issue of divine omniscience and divine knowledge of evil. The divine omnisciene seemed to be contrary to God’s perfect being. In the time of Themistius, whose thought I present in this paper, Neoplatonism and Christian Neoplatonism showed new possibilities of solving this problem. Themistius being aware of these new topics and including them in his own philosophy, still however represents ancient Aristotelianism with (...) all its limitations. He asked about divine knowlegde of evil, but in his answer he repeated only the Aristotelian doctrine: God knows only Himself, because He Himself is the most perfect object of knowledge and cannot know less perfect beings. (shrink)

The purpose of this article is to distinguish the position which I call „arealism” from both semantic realism and semantic anti-realism. Arealism is based on the deflationary critique of the logico-semantic debate on realism, i.e., on the argument which undermines the foundationist presuppositions of this debate. I attempt to draw carefully the distinction between arealist, deflationist approach to the problem of realism and the position of semantic anti-realism, which is usually framed in terms of the assertability-conditions semantics. Moreover, I argue (...) that linguistic antirealism faces problems similar to those which haunted transcendental idealism. In the second part of the paper I demonstrate in a dialectical manner that arealism (1) is holistic in a particular Wittgensteinian sense, (2) does not support nor assume linguistic relativism, (3) should not be confused with meta-theoretical thesis of inexhaustibility of semantics, (4) involves a particular strategy of deflationary criticism, and (5) does not lead to semantic nihilism or eliminationism. (shrink)

Artykuł oferuje nowe rozwiązanie problemu usytuowania umysłu (situated cognition), polegające na wykazaniu, jak i dlaczego ludzki umysł wydobywa z otoczenia nie informację, lecz wiedzę. Wiedza jest definiowana jako informacja posiadająca dla organizmu określoną wartość. Zaprezentowany został mechanizm, za pomocą którego owa wartość zostaje do bodźca informacyjnego wprowadzona. Usytuowanie – według tej interpretacji – polega na tym, że część poznania procesów człowieka wykonują za niego inni ludzie, mianowicie ci, którzy wytworzyli jego otoczenie poznawcze. Otoczenie poznawcze jest definiowane jako suma wartościowych (...) bodźców informacyjnych. Wiedza wydobyta z otoczenia definiuje różne style poznawcze człowieka, które – z uwagi na zewnętrzne źródło klasyfikacji – nazywane są ekotypami poznawczymi. Wyróżnione zostają cztery ekotypy poznawcze człowieka, na podstawie kształtu ich otoczenia poznawczego (rodzaje ofert ucieleśniających wartościową informację) oraz kompetencji poznawczych niezbędnych do wydobycia wiedzy z otoczenia. (shrink)

Od opublikowania tekstu Maxa Blacka The Identity of Indiscernibles (1952) — stanowiącego locus classicus analitycznych dyskusji dotyczących obowiązywania zasady identyczności przedmiotów nieodróżnialnych — minęło już blisko 60 lat. W rozlicznych tekstach napisanych od tego czasu niejednokrotnie zwracano uwagę, że rozwiązanie problemu w dużej mierze determinowane jest przez przyjęte założenia, np. odnośnie zaakceptowanej wersji zasady identyczności przedmiotów nieodróżnialnych (np. Adams 1979) lub natury przestrzeni (np. O’Connor 1976). W poniższym tekście postaram się pokazać, w jaki sposób zmiany w przyjętych założeniach wpływają (...) na wnioski dotyczące obowiązywania zasady identyczności przedmiotów nieodróżnialnych. Dodatkowo wskażętakże na pewne związki pomiędzy koncepcjami indywidualności a rozstrzygnięciami dotyczącymi odróżnialności. (shrink)

Autor prezentuje własną interpretację fenomenologicznej zagadki „w sobie” przedmiotu rzeczywistego i samego świata. Rozwiązanie tej zagadki ma rozstrzygające znaczenie dla właściwego zrozumienia fenomenologii transcendentalnej. Według Husserla, rzecz transcendentna jest „w sobie” w odniesieniu do faktycznego doświadczenia, ponieważ jej esse nie rozpływa się w percipi i może istnieć nawet wtedy, gdy nie jest faktycznie doświadczana. „W sobie” przedmiotu realnego nie oznacza jednak jego istnienia poza wszelkim możliwym sposobem dania w świadomości, ale jest idealną jednością daną w nieskończonej wielości rzeczywistych i (...) możliwych przejawów tego samego dopuszczającego określenia x. Wszystkie przedmioty realne są jednostkami sensu, ale sens nie przenika przedmiotu w nieskończoności jego przejawów, a w konsekwencji niewyczerpywalne x jako nosiciel tożsamości przedmiotu zawiera nadwyżkę wykraczającą poza sens. Zasadnicza teza artykułu brzmi, że „w sobie” rzeczy transcendentnej i świata realnego odpowiada czystemu x i jego nadwyżce przekraczającej sensy noematyczne. (shrink)

Artykuł nawiązuje do dyskusji wokół uzgodnienia realizmu naukowego z argumentem pesymistycznej indukcji (PI) i jest próbą jej rozwinięcia. Przedstawia propozycję dodatkowej argumentacji na rzecz realizmu naukowego, odwołującą się do pominiętej w realizmie strukturalnym i semirealizmie relacji korespondencji między następującymi po sobie teoriami. Pokazuje, że choć sposób argumentowania przyjęty w dotychczasowej dyskusji, opierający się na strategii divide et impera, trafnie odnosi się do przypadków zmiany teorii podobnych, do zastąpienia teorii optycznej Fresnela teorią elektromagnetyczną światła, to nie jest odpowiedni dla przypadków zmiany (...) teorii, w których poprzedniczka i następczyni pozostają w relacji korespondencji. Rozwiązanie Worralla pomija istotne przesłanki, jakie z tej relacji wynikają dla rozumienia ciągłości teoretycznej. Uwzględnienie specyficznej różnicy zakresu zjawisk w następujących po sobie teoriach, które łączy relacja korespondencji, pozwoliło wskazać inny rodzaj ciągłości między teoriami i sformułować dodatkowe uzasadnienie dla realistycznego stanowiska wobec tego typu zmiany teorii. Wykazano, że w przypadku relacji korespondencji aproksymacyjna prawdziwość teorii i jej ciągłość mają inny charakter niż przyjmowany w strategii divide et impera, gdyż opierają się na innej relacji między następującymi po sobie teoriami. Odwołanie się do ograniczonego zakresu poprzedniczki i jej „lokalnego” względem następczyni charakteru pozwoliło uniknąć niektórych zarzutów, wysuwanych przeciwko argumentom na rzecz realizmu naukowego, odwołujących się do relacji korespondencji. W świetle przeprowadzonych rozważań teza, że zmiana dojrzałych teorii, odnoszących sukces, przeczy ich aproksymacyjnej prawdziwości, nie znajduje właściwego odniesienia do przypadków zmiany teorii, w wyniku której poprzedniczkę i następczynię łączy relacja korespondencji. Przedstawiona argumentacja uchyla zarzut PI w stosunku do tego rodzaju zmiany teorii i nie narzuca niektórych ograniczeń realizmu naukowego wynikających z realizmu strukturalnego. --------------- Zgłoszono: 24/03/2021. Zrecenzowano: 18/06/2021. Zaakceptowano do publikacji: 05/07/2021. (shrink)

G.E.M. Anscombe znalazła w Etyce nikomachejskiej Arystotelesa pewną niekonsekwencję: Arystoteles zdaje się twierdzić, że cokolwiek wynika z namysłu, jest wyborem, i że słaby wolą może się skutecznie namyślać, ale i że — z drugiej strony — on nie wybiera. Anscombe znajduje rozwiązanie tej sprzeczności: Arystoteles powinien był, jej zdaniem, zaznaczyć, że by z namysłu wynikał wybór, to, ze względu na co się namyślamy, musiałby sam być przedmiotem uprzedniego wyboru. Badam to rozwiązanie i znajduję jego słabe strony, jak niebezpieczeństwo (...) nieskończonego regresu, trudność prześledzenia genealogii wyborów i nieosiągalność pierwotnego celu. Pomimo to próbuję je ulepszyć, poddając pod dyskusję, czy tego rodzaju pierwotne wybory, jakich wymaga rozwiązanie Anscombe, nie są jednak czasem naprawdę podejmowane i czy ich cele nie są rozkładalne na takie, które można realistycznie mieć nadzieję osiągnąć. (shrink)

Poznawalność jako modalność de re: pewne rozwiązanie paradoksu Fitcha W artykule staramy się znaleźć nowe, intuicyjne rozwiązanie paradoksu Fitcha. Twierdzimy, że tradycyjne wyrażenie zasady poznawalności opiera się na błędnym rozumieniu poznawalności jako modalności de dicto. Zamiast tego proponujemy rozumieć poznawalność jako modalność de re. W artykule przedstawiamy minimalną logikę poznawalności, w której zasada poznawalności jest ważna, ale paradoks Fitcha już nie obowiązuje. Logikę charakteryzujemy semantycznie, a także poprzez podejście aksjomatyczne i tabelaryczne.

Artykuł stanowi próbę przypomnienia sensu kluczowej dla myśli Schopenhauera antynomii rysującej się pomiędzy koniecznym zdeterminowaniem ludzkiego losu przez fakt, iż wszystkie wydarzenia zachodzące w świecie są tylko formami obiektywizacji woli, a szansą na przynajmniej częściową wolność ludzkiej osoby, uzyskaną poprzez współczucie, wyrzeczenie i ascezę. Kant antynomię tę rozwiązał poprzez oddzielenie od siebie świata przyrody nieożywionej, podległego zasadzie mechanicznego determinowania i świata przyrody ożywionej, pobudzanej przez samorzutność wolności. Schopenhauer, który ostatecznie nie akceptował tego podziału, zaproponował inne rozwiązanie owej antynomii, przedstawione (...) tu w najogólniejszych zarysach. (shrink)

Postęp technik transplantacyjnych otworzył możliwości ratowania życia ludzi, którzy dawniej skazani byli na nieuchronną śmierć. Wraz z rozwojem, a co za tym idzie – upowszechnianiem się tego typu zabiegów ciągle wzrastała liczba oczekujących na przeszczep, a organów brakowało; to skłoniło do poszukiwania nowych ich źródeł, a jednym z nich stały się narządy naturalne pobierane od zwierząt. Rozwiązanie to miało wypełnić lukę, spowodowaną wysokim popytem, a jednocześnie stworzyć możliwość dokonywania transplantacji bez konieczności radzenia sobie z wątpliwościami moralnymi, jakie pojawiają się (...) przy pobieraniu narządów ludzkich. Stosowanie jednakże nowego materiału do przeszczepów pociągnęło za sobą nowe, nieznane dotąd problemy natury etycznej, których przedstawieniu poświęcony będzie ten artykuł. (shrink)

W pierwszej części tej pracy określa się pewien abstrakcyjny analogon problemu minimalizacji dla funkcji Boole’owskich oraz pojęcia implikantu pierwszego, w taki sposób, że ten ogólny problem może być rozwiązany za pomocą tych samych kroków co w przypadku klasycznym, tzn. przez: 1) znalezienie implikantów pierwszych, 2) znalezienie wszystkich rozwiązań utworzonych z implikantów pierwszych. W drugiej części pokazuje się, że klasyczny problem minimalizacji oraz pewne problemy teorio-mnogościowe a nawet pewne problemy z zakresu teorii grafów są szczególnymi przypadkami ogólnego problemu sformułowanego w części (...) pierwszej. (shrink)

William Molyneux w liście kierowanym do Johna Locke’a zapytał, czy osoba, która była niewidoma od urodzenia, jest w stanie po odzyskaniu wzroku odróżnić sześcian od kuli, tzn. bryły, które były jej znane wcześniej wyłącznie dotykowo? Przegląd współczesnych rozważań dotyczących pytania Molyneux prowadzi do spostrzeżenia, że nie bez znaczenia dla omawianej kwestii pozostają empiryczne badania nad percepcją, niemniej wielu autorów podkreśla, iż pomimo niewątpliwej pomocy ze strony nauki, problem Molyneux jest z zasady nieempiryczny i ostatecznie jego rozwiązanie wynika z czysto (...) teoretycznego namysłu. Celem niniejszego artykułu jest wykazanie, że świadectwa empiryczne są niezastąpione przy próbie rozwiązania problemu Molyneux. Odwołuję się do danych na temat percepcji u osób niewidomych od urodzenia. Analizując argumentację G. Evansa przeciwko pozytywnej odpowiedzi na pytanie Molyneux oraz posiłkując się analizą S. Gallaghera na rzecz stanowiska przeciwnego, staram się wykazać, że informacje o kształcie przedmiotów są kodowane w odmienny sposób w zależności od kanału sensorycznego, którym docierają do mózgu. Mówiąc krótko, informacja o kształcie widzianym i odczuwanym dotykowo ma charakter modalny. (shrink)

„De incerti aestimatione” („O szacowaniu rzeczy niepewnych”) G.W. Leibniza z 1678-ego roku stanowi próbę wyprowadzenia ogólnej metody dla rozwiązania problemu punktów, czyli podziału puli w dowolnej rundzie gry. Część wyjaśniająca zawiera szereg definicji i pomysłów pojawiających się w pismach Leibniza w poprzednich latach. Wśród nich znajduje się definicja pojęcia prawdopodobieństwa (probabilitas) kojarzonego wówczas z niezakończonym jeszcze sporem o probabilizm moralno-teologiczny. Jest to w tym wypadku skojarzenie uzasadnione faktem, że w korespondencji i późniejszych pismach Leibniz proponuje rozważać prawdopodobieństwo w znaczeniu matematycznym (...) w przeciwieństwie do znaczenia używanego w teologii moralnej. „De incerti aestimatione” jest drugą pracą Leibniza, w której poświęca on uwagę grom, zagadnieniu ich sprawiedliwości i oczekiwanej wartości, którą nazywa nadzieją. W artykule omówiono prawne, moralne i metafizyczne konteksty pojęć probabilitas, jus (prawa) i ratio, jak również ograniczenia moralnego zastosowania pojęcia prawdopodobieństwa. Przedstawiono także rozwiązanie problemu punktów przez Leibniza, które, choć błędne, stanowi niezależną od Pascala propozycję zastosowania do tego problemu metody rekurencyjnej. (shrink)

Celem artykułu jest wykazanie, że przyjmowane na gruncie multimodularnej teorii umysłu rozwiązanie problemu integracji modułów jest niewystarczające. Emocje nie mogą być jedynymi czynnikami, które synchronizują i integrują pracę modułów, ponieważ nie funkcjonują stale, same wymagają synchronizacji modułów niezbędnych do ich aktywizacji i nie pozwalają na wyjaśnienie mechanizmu koordynacji modułów potrzebnej do uzyskania nowej funkcji. Wskazuje się także na dość uproszczone pojmowanie emocji przez psychologów ewolucyjnych.

Mocną stroną Wciórki jest dobra orientacja wśród poglądów nowożytnych filozofów. Szczególnie wartościowe są końcowe rozdziały książki, zwłaszcza porównanie dwóch koncepcji Boga: filozoficznej i religijnej. Słabszą stroną podręcznika jest opracowanie i prezentacja metafizyki klasycznej. Autor nie pokazał mianowicie, jak jest jeszcze możliwa metafizyka po Kancie. Nie ustosunkował się do zarzutów M. Heideggera, który klasyczna filozofia Boga nazywa onto-teologią, sprowadzającą jakoby Boga do rzędu bytów ograniczonych. Świadomie nie wszedł w dyskusję z fizyką współczesną, mimo ze np. kosmologia relatywistyczna i teoria kwantów są (...) wyzyskiwane w celu negacji potrzeby istnienia Boga Stwórcy dla wyjaśnienia świata. Brak konkretnych przykładów w przedstawianiu argumentów św. Tomasza sprawia wrażenie aprioryzmu. W sumie książka Wiedzieć, ze jest Bóg nie wydaje się być ostatnim słowem w filozofii Boga, ale może być materiałem do dalszych przemyśleń. Obecny artykuł ma na celu sprowokowanie dyskusji, która by przybliżyła rozwiązanie sporu o argumenty na istnienie Boga. (shrink)

Mocną stroną Wciórki jest dobra orientacja wśród poglądów nowożytnych filozofów. Szczególnie wartościowe są końcowe rozdziały książki, zwłaszcza porównanie dwóch koncepcji Boga: filozoficznej i religijnej. Słabszą stroną podręcznika jest opracowanie i prezentacja metafizyki klasycznej. Autor nie pokazał mianowicie, jak jest jeszcze możliwa metafizyka po Kancie. Nie ustosunkował się do zarzutów M. Heideggera, który klasyczna filozofia Boga nazywa onto-teologią, sprowadzającą jakoby Boga do rzędu bytów ograniczonych. Świadomie nie wszedł w dyskusję z fizyką współczesną, mimo ze np. kosmologia relatywistyczna i teoria kwantów są (...) wyzyskiwane w celu negacji potrzeby istnienia Boga Stwórcy dla wyjaśnienia świata. Brak konkretnych przykładów w przedstawianiu argumentów św. Tomasza sprawia wrażenie aprioryzmu. W sumie książka Wiedzieć, ze jest Bóg nie wydaje się być ostatnim słowem w filozofii Boga, ale może być materiałem do dalszych przemyśleń. Obecny artykuł ma na celu sprowokowanie dyskusji, która by przybliżyła rozwiązanie sporu o argumenty na istnienie Boga. (shrink)

Celem artykułu jest prezentacja i krytyczna analiza koncepcji uczuć egzystencjalnych, autorstwa współczesnego filozofa psychiatrii o orientacji fenomenologicznej — Matthew Ratcliffe’a. Uczucia egzystencjalne są specjalną klasą stanów afektywnych, nadającą emocjonalnego zabarwienia subiektywnemu doświadczeniu rzeczywistości. Mają one charakter przedrefleksyjny i stanowią niejawne tło świadomości fenomenalnej, które w potocznym doświadczeniu pozostaje poza polem uwagi. Uczucia te mają ścisły związek z emocjami, determinując typy przedmiotów intencjonalnych zawartych w stanach emocjonalnych i wyznaczając repertuar możliwych do doświadczenia emocji. Najważniejsze uczucia egzystencjalne, które wyróżnia Ratcliffe, to: (1) (...) poczucie rzeczywistości, czyli przedrefleksyjne i fenomenalne wrażenie o realnym istnieniu świata jako takiego; (2) poczucie przynależności, czyli przedrefleksyjne i fenomenalne wrażenie własnego istnienia i osadzenia w świecie pośród osób i rzeczy. Te dwie kategorie stanowią fundamentalne składowe pierwszoosobowego doświadczenia podmiotu, wyznaczając tym samym jego relację do innych ludzi oraz rzeczywistości w jej najbardziej ogólnym sensie. W artykule przedstawiam główne cechy i typy uczuć egzystencjalnych. Zwracam także uwagę na szczególną rolę psychopatologii w analizie i uzasadnianiu istnienia tego zjawiska. W związku z tym, za Ratcliffem, opisuję w jaki sposób określone aspekty uczuć egzystencjalnych ulegają dezintegracji w przebiegu epizodów zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy schizofrenia. Pokazuję także różnicę pomiędzy fenomenologicznym i poznawczo-behoawioralnym podejściem do zaburzeń psychicznych. Powołując się na badania neurobiologiczne staram się wskazać potencjalne neuronalne korelaty uczuć egzystencjalnych. Tekst wieńczą krytyczne uwagi na temat koncepcji uczuć egzystencjalnych w ujęciu Matthew Ratcliffe’a. Rozwiązanie zidentyfikowanych wad i niedociągnięć tej teorii filozoficznej zarazem nakreśla przyszłe perspektywy jej rozwoju. (shrink)

Tematyka prepozytury szpitalnej w Zebrzydowicach jest ściśle związana z osobą Mikołaja Zebrzydowskiego, który w 1599 roku ufundował w rodowej siedzibie szpital dla 12 weteranów wojskowych, przede wszystkim dla tych, którzy należeli do bractwa żołnierskiego świętego Michała Archanioła założonego przez wojewodę w 1596 roku. W jego zamierzeniu przebywający tam chorzy mieli otrzymać odpowiednią opiekę zarówno dla ciała, jak i dla duszy, dlatego też zarząd przytułku oraz troskę o potrzeby pacjentów zostały powierzone miejscowemu proboszczowi, który był zarazem prepozytem tegoż szpitala. Z czasem (...) okazało się, iż takie rozwiązanie nie zadowalało fundatora i ostatecznie zdecydował on o przekazaniu tego dzieła braciom bonifratrom, których sprowadził do Zebrzydowic z Krakowa w 1611 roku. W niniejszym artykule został ukazany jeden z etapów procesu poszukiwania lepszego sposobu na zarządzanie równocześnie fundacją i parafią, który Zebrzydowski spróbował wcielić w życie już w 1601 roku. Niepublikowany dotąd dokument biskupa Bernarda Maciejowskiego z 3 sierpnia 1601 roku, oblatowany w aktach czynności biskupa krakowskiego (edycja wraz z tłumaczeniem w aneksie), wprowadzał rozwiązanie dążące do utrzymania prepozytury kosztem miejscowej parafii, zaś osobą łączącą obie jednostki administracyjne miał być od tej pory prepozyt, a nie proboszcz. Dokument ten stanowi zarazem ciekawy przykład współpracy biskupa ze szlachtą w sprawach kościelnych, co było niezwykle istotne w ówczesnym systemie zależności pomiędzy kolatorami miejscowego kościoła a biskupem ordynariuszem, odpowiedzialnym za całość życia kościelnego na terytorium zarządzanej przez siebie diecezji. (shrink)

Dan Lloyd jest profesorem filozofii w Trinity College. Tytuł i motto omawianej książki nawiązuje do wiersza Allena Ginsberga „Skowyt" [„Widziałem najwspanialsze umysły mego pokolenia, zniszczone obłędem,... którzy ukończyli uniwersytety chłodnym promiennym okiem..." ]. Książka Radiant Cool jest napisana prostym językiem, chociaż pojawia się w niej wiele neurofenomenologicznego „żargonu", co może zniechęcać do dalszej lektury. Książka dostarcza dobrego wprowadzenia do fenomenologii Husserla i do debat obecnych we współczesnej, angloamerykańskiej filozofii świadomości, odwołujących się do wyników badan neurologicznych. Można ją polecić studentom filozofii, (...) psychologii oraz neurologii. Wprowadzający charakter książki podkreślają liczne schematy, wytłuszczenia, wcięcia tekstu, tabelki itp., mające unaocznić główne toki rozumowania. Cechy ujemny takich schematów i rysunków jest to, ze równocześnie zawyżają one pole rozumienia i sprawiają wrażenie, że tak naprawdę, to problem świadomości już został rozwiązany. Dlatego podczas czytania Radiant Cool należy ciągle pamiętać, że tezy Lloyda są z założenia „optymistyczne" i mają informacyjno-komercyjny charakter. (shrink)

Dan Lloyd jest profesorem filozofii w Trinity College. Tytuł i motto omawianej książki nawiązuje do wiersza Allena Ginsberga „Skowyt" [„Widziałem najwspanialsze umysły mego pokolenia, zniszczone obłędem,... którzy ukończyli uniwersytety chłodnym promiennym okiem..." ]. Książka Radiant Cool jest napisana prostym językiem, chociaż pojawia się w niej wiele neurofenomenologicznego „żargonu", co może zniechęcać do dalszej lektury. Książka dostarcza dobrego wprowadzenia do fenomenologii Husserla i do debat obecnych we współczesnej, angloamerykańskiej filozofii świadomości, odwołujących się do wyników badan neurologicznych. Można ją polecić studentom filozofii, (...) psychologii oraz neurologii. Wprowadzający charakter książki podkreślają liczne schematy, wytłuszczenia, wcięcia tekstu, tabelki itp., mające unaocznić główne toki rozumowania. Cechy ujemny takich schematów i rysunków jest to, ze równocześnie zawyżają one pole rozumienia i sprawiają wrażenie, że tak naprawdę, to problem świadomości już został rozwiązany. Dlatego podczas czytania Radiant Cool należy ciągle pamiętać, że tezy Lloyda są z założenia „optymistyczne" i mają informacyjno-komercyjny charakter. (shrink)

Poza niepewnością co do tego, jaki jest świat, można być także niepewnym swojego przestrzennego lub czasowgo położenia w świecie. Celem artykułu jest postawienie problemu wynikającego z połączenia tych dwóch rodzajów niepewności, a następnie rozwiązanie go i wyciągnięcie dwóch lekcji z tego rozwiązania.

Zawarta w niniejszym artykule dyskusja z tekstem Saula Smilansky’ego O wątpliwej moralności pewnych form modlitwy składa się z dwóch części. W pierwszej bronimy tezy, że fikcyjne przykłady prezentowane przez autora albo nie stanowią powszechnie akceptowalnych form modlitwy, albo dają się interpretować tak, że nie stanowią etycznego problemu. Życzenie komuś śmierci jest bowiem zawsze nieetyczne, ale w każdej wyobrażalnej sytuacji zagrożenia życia możliwa jest modlitwa o rozwiązanie, które nie pomnaża śmierci.W drugiej części bronimy tezy, że prezentowany w przykładach Smilansky’ego stosunek (...) ludzi do Boga w ogóle nie jest religijny, a w konsekwencji działania w nich opisane nie zasługują na miano „modlitwy”. Kiedy bowiem w naszym nastawieniu do Boga liczy się tylko to, że jest On zdolny zmienić bieg zdarzeń na naszą korzyść, a to, że jest On dobry umyka naszej uwadze, wówczas nie mamy na myśli Boga tradycji religijnej. W tym punkcie przywołujemy myślicieli należących do nurtu tzw. Wittgensteinowskiego fideizmu, których krytyka modlitwy błagalnej idzie być może zbyt daleko, skłania jednak do refleksji nad granicami właściwego stosunku do Boga. (shrink)

Boża ukrytość jest problemem, który domaga się potraktowania z należytą powagą. Nie należy od tego problemu uciekać. Nie należy również ułatwiać sobie sprawy z Bożym ukryciem przez wprowadzanie rozwiązań, które sprawiają, że napięcie związane z problemem ukrytości znika lub zostaje złagodzone. Zaproponowane przeze mnie w książce Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu rozwiązanie, które nazwałem absconditeizmem, jest próbą zmierzenia się z problemem ukrytości w jego najmocniejszej możliwej postaci. Rozważam ten problem, biorąc pod uwagę również najmocniejszą wersję teizmu, którą (...) określa się jako klasyczny teizm. Artykuł stanowi łączną odpowiedź na teksty, których autorami są Maciej Bała, Ryszard Mordarski oraz Marek Słomka. Odnoszę się do pojawiających się w wyżej wymienionych tekstach krytyk, doprecyzowuję moje stanowisko oraz przedstawiam racje, dla których uważam, iż proponowany przeze mnie absconditeizm, stanowiący poważne i unikające ułatwień ujęcie problemu ukrytości, jest właściwym sposobem podejmowania tego zagadnienia. (shrink)

Boża ukrytość jest problemem, który domaga się potraktowania z należytą powagą. Nie należy od tego problemu uciekać. Nie należy również ułatwiać sobie sprawy z Bożym ukryciem przez wprowadzanie rozwiązań, które sprawiają, że napięcie związane z problemem ukrytości znika lub zostaje złagodzone. Zaproponowane przeze mnie w książce Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu rozwiązanie, które nazwałem absconditeizmem, jest próbą zmierzenia się z problemem ukrytości w jego najmocniejszej możliwej postaci. Rozważam ten problem, biorąc pod uwagę również najmocniejszą wersję teizmu, którą (...) określa się jako klasyczny teizm. Artykuł stanowi łączną odpowiedź na teksty, których autorami są Maciej Bała, Ryszard Mordarski oraz Marek Słomka. Odnoszę się do pojawiających się w wyżej wymienionych tekstach krytyk, doprecyzowuję moje stanowisko oraz przedstawiam racje, dla których uważam, iż proponowany przeze mnie absconditeizm, stanowiący poważne i unikające ułatwień ujęcie problemu ukrytości, jest właściwym sposobem podejmowania tego zagadnienia. (shrink)

W artykule zaprezentowane zostały zarówno podobieństwa, jak i różnice w rozumieniu projektu teorii moralnej u Henry’ego Sidgwicka i Johna Rawlsa. W pierwszej części omówione zostało rozumienie teorii moralnej przez autora The Methods of Ethics, w części drugiej przedstawiono koncepcję Rawlsa jako kontynuację, pod pewnymi względami, dzieła Sidgwicka. Według tego ostatniego teoria moralna jest porównawczą analizą różnych metod etyki odkrywanych w potocznej świadomości moralnej. Teoria moralna jest niezależna od metafizyki i psychologii oraz rozstrzygnięć właściwych dla nich problemów, takich jak problem wolnej (...) woli czy źródeł władzy moralnej. Autor Teorii sprawiedliwości bezpośrednio nawiązuje do rozumienia teorii moralnej przedsta-wionego przez Sidgwicka. John Rawls stwierdza: „przez »teorię moralną« rozumiem systematyczne i porównawcze badanie koncepcji moralnych, zaczynając od tych, które historycznie i według obecnych szacunków wydają się najbardziej istotne”. Należy podkreślić niezależność teorii moralnej rozumianej jako etyka normatywna od innych dziedzin filozofii. Zadaniem filozofii moralnej jest rozwiązanie zagadnień powiązanych z tradycyjną problematyką filozoficzną, które dotyczą na przykład istnienia prawdy moralnej. Odpowiedzi udzielane przez filozofię moralną zależą od pogłębienia naszego rozumienia struktur koncepcji moralnych. (shrink)

W artykule autor rysuje syntezę ontologii Witkiewicza z ontologią brytyjskiego ewentysty. Zaznacza wspólne podejście obu filozofów do Einsteina, a także podobne rozwiązanie problemu stosunku logiki do intuicji, ale odróżnia fundamentalizm monadologiczny od ewentystycznego. Czy te fundamentalizmy są nie do pogodzenia? Przyjmuje się że kwanty energii wcale nie muszą być czymś antymonadycznym, a ewolucję naszego wszechświata utożsamia się z ekspandowaniem kwantów energii i ich transformacją w materię martwą i żywą – przy czym materia martwa albo zawierałaby monadyczne potencje, albo byłaby (...) jakąś ich postacią. Autor częściowo akceptuje stappowską interpretację whiteheadowskiej ontologii.Jednak zamiast whiteheadowskiego panpsychizmu autor proponuje witkiewiczowską psychobiologię. Czy można wyjaśnić aktualizowanie się spotencjalizowanych zdarzeń-monad za pomocą mechanizmów dekoherencyjnych i zasad kwantowego darwinizmu? (shrink)

Mówienie, rozmowa, dialog i dyskusja to cztery bliskoznaczne terminy i cztery fenomeny ze sobą spokrewnione. Mówienie to sensowne artykułowanie dźwięków przez podmiot osobowy i jako takie jest warunkiem pozostałych aktywności. Rozmowa jest wzajemnym mówieniem do siebie przynajmniej dwóch osób na jakiś temat. Dialog i dyskusja, będące rozmową osób, różnią się przedmiotem, celem i strukturą. Dla obu rozmowa jest fundamentem. Warunkiem dialogu i dyskusji jest wewnętrzna wolność osób, które w nich biorą udział. Głównym celem dialogu jest zapoznanie się ze stanowiskiem i (...) poglądami jego uczestników na określony temat. Uczestnicy dialogu nie muszą posiadać równych kompetencji. Dyskusja jest dialogiem sformalizowanym, kwalifikowanym. Jej celem jest rozwiązanie jakiegoś problemu. W dyskusji musi być zatem wyraźnie określony jej przedmiot, aspekt oraz muszą zostać uzgodnione pojęcia. Dyskutanci muszą posiadać podobne kompetencje w dyskutowanych sprawach. Dyskusja posiada też swą wewnętrzną, logiczną strukturę. -------------- Zgłoszono: 22/09/2020. Zrecenzowano: 06/11/2020. Zaakceptowano do publikacji: 20/11/2020. (shrink)