Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie - SF) jest często przedstawianajako gatunek literacki dobrze przystosowany do spekulacji filozoficznej. SF i filozofia dzielą zainteresowanie kwestią nieśmiertelności, a ich ujęcia tego tematu można zestawić i porównać. Proponujemy tutaj zarys taksonomii różnych modeli czy wizji nieśmiertelności oferowanych przez filozofów i autorów fantastyki naukowej. Po wskazaniu istotnych rozbieżności między tymi modelami przedstawiamy sugestię, że pewne problemy oraz wątpliwości wysuwane przez pisarzy SF i filozofów wynikają z pomieszania różnych modeli. Mamy nadzieję, że te porównania (...) pokażą wstępnie, w jakim sensie można powiedzieć, że fantastyka naukowa funkcjonuje jako dyskurs filozoficzny. (shrink)

Giacomo Leopardi is one of those authors whose texts oscillate on the border between literature and philosophy. It is true that Leopardi does not use traditional forms of philosophical expression, but the fact is that most of the considerations of the Italian thinker are expressed by the simultaneous conduct of two discourses: literary and philosophical. Leopardi experimented almost every form of literary expression, but he went down in history mainly as a poet, who contained a significant part of his highest (...) beliefs in poetry. The practice of philosophizing through poetry is nothing new in literature, and the various connections between literature and philosophy are almost ancient, but the ongoing discussions in the world of Italian critics about the relationship between Leopardi and philosophy suggest that the reflective lyrics of the famous poet from Recanati are an noteworthy case. This article is a reflection on the use of figures of speech in the process of explaining the worldview by Leopardi, with particular emphasis on metaphor, and on the overall impact of the poetic medium on the presentation and shaping of adopted ideology. (shrink)

W artykule podjęto problem związków zachodzących między retoryką a współczesną antropologią filozoficzną. Głównym punktem odniesienia jest dzieło Hansa Blumenberga. Rekonstrukcja założeń antropologicznych odwołujących się wprost do tradycji retorycznej zostanie uzupełniona analizą jego programu metaforologii – dyscypliny badającej logikę poznania przedpojęciowego. Koncept człowieka jako istoty nacechowanej brakiem – zarówno biologicznymi deficytami, jak i przypadkowością egzystencji, prowadzi do interesującej zmiany paradygmatu rozumienia samej antropologii. Skoro homo defectus zdany jest na prowizoryczność wiedzy o świecie i o sobie samym, antropologia powinna zrezygnować z perfekcjonistycznych (...) roszczeń poznawczych i zwrócić się ku badaniu metaforycznych zasobów języka, które determinują zarówno dyskurs filozoficzny, jak i potoczny język. (shrink)

Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie - SF) jest często przedstawianajako gatunek literacki dobrze przystosowany do spekulacji filozoficznej. SF i filozofia dzielą zainteresowanie kwestią nieśmiertelności, a ich ujęcia tego tematu można zestawić i porównać. Proponujemy tutaj zarys taksonomii różnych modeli czy wizji nieśmiertelności oferowanych przez filozofów i autorów fantastyki naukowej. Po wskazaniu istotnych rozbieżności między tymi modelami przedstawiamy sugestię, że pewne problemy oraz wątpliwości wysuwane przez pisarzy SF i filozofów wynikają z pomieszania różnych modeli. Mamy nadzieję, że te porównania (...) pokażą wstępnie, w jakim sensie można powiedzieć, że fantastyka naukowa funkcjonuje jako dyskurs filozoficzny. (shrink)

Tematem artykułu są zaobserwowane w dyskursie internetowym poglądy osób bezdzietnych z wyboru (BzW) na kwestie wykluczenia. Zwracają one uwagę na wykluczenia kulturowe, których doznają, nie wpisując się w normatywny wzorzec rodziny nuklearnej. Równocześnie przejawiają silnie dyskryminacyjne postawy wobec osób dzietnych – zwłaszcza tych w gorszej sytuacji finansowej. Tekst powstał na podstawie badań prowadzonych w 2019 i 2020 roku w internetowej strefie publicznej (komentarze na blogu Bezdzietnik.pl) oraz prywatnej (facebookowe grupy dedykowane osobom bezdzietnych z wyboru). Szczególną uwagę zwrócono na zawarty w (...) wypowiedziach podtekst ideologiczny i światopoglądowy, wskazujący na bliskie związki wypowiadających się osób z ideologią liberalną. (shrink)

The problem discussed in the study is part of the polemics connected with the so-called “Platonic question,” to be precise, it seeks to prove that the so-called two Platonic “critiques” of the writing/text (Plato’s Phaedrus, 275c ff., Letter VII 341c ff.) are not sufficient evidence that, according to Plato, dialectic procedures to discover and know the first forms of being may be realised only in a sensu stricto dialogue, in the act of living speech, and they cannot be fixed in (...) a writing/text. On the basis of the Platonic descriptions of dialectic procedures three forms of dialectic skill (διαλεκτικὴ τέχνη) have been distinguished: synoptic dialectics, which is always a kind of propedeuctics of research in the form of ordering the results of sense perception in sets and trying to find in them a criterion of possibility for this ordering in the form of something one; hypothetical dialectics that calls for a thesis whose object is the ontic status of this one, where it is, and how to verify this thesis in a reliable manner; and diairetic dialectics that allows to elicit from the most general concept some definitions of concrete objects. By analysing the descriptions of dialectic procedures in Platonic texts, numerous statements of the Philosopher himself in the mouth of Socrates, or the Guest of Elea, we may conclude whether these procedures are carried out exclusively in the philosopher’s intellect, and Platonic dialogues are their written form “for voices,” or else they have, among other things, didactic purposes. (shrink)

This paper examines one of the important aspects of Michel Foucault’s political philosophy: different mechanisms subordinating people to the governing discourse. In contrast to the prevailing theories of the “public sphere”, seeking an liberation through the liberation of speech, Foucault focuses his attention on the “order of the discourse”, and the inevitable power that language has upon people. Among numerous strategies of power/knowledge the following seem to be of the greatest importance: the power of fiction, exclusion, normalization, and the appropriation (...) of discourse. (shrink)

„Ruch Filozoficzny” and the freedom of scientific research in Poland (in 1947-1957 years). Presented article refers to the situation in the Polish philosophy, which took place between 40-50 of the twentieth century. Author’s reflections are carried on the example of attempts to reactivate in the realities of war, the polish philosophical journal “Ruch Filozoficzny” founded in 1911 by Kazimierz Twardowski. Political conditions have made the magazine was renewed twice, at each time was the greatest merit of Tadeusz Czeżowski. (...) He was assisted by the other representatives of the Lvov-Warsaw School, who worked in various academic centers in Poland. The reconstruction of the history of the magazine in the postwar years, will be based on previously unpublished archival material. In its conclusions, the author tries to point out of great importance of independent from the political authorities publishers on development of Polish philosophy. (shrink)

Postęp medycyny bez wątpienia ma w swym założeniu troskę o człowieka. Nowe technologie zawsze budziły jednak kontrowersje i strach przed nieodpowiednim ich wykorzystaniem. Nie jest nowym stwierdzeniem, iż to nie w samej metodzie, a w sposobie jej wykorzystania tkwi ryzyko. Nowa genetyka rozbudziła w społeczeństwach ogromne nadzieje, co pozwoliło rozwinąć się nowej gałęzi przemysłu nie zawsze związanego z medycyną. Podstawowym celem genetyków medycznych jest opracowanie metod leczenia chorób dotąd nieuleczalnych, na co mogą pozwolić metody edycji DNA. Entuzjastycznie podchodzący do nowych (...) technologii transhumaniści będą dopatrywali się w edycji DNA najwyższej troski o ludzkość oraz przybliżania jej do wyższego stadium rozwoju. (shrink)

Recenzja książki: Elaine Landry, _Categories for the Working Philosopher_, Oxford University Press, Oxford, 2017, ss. xiv+471.

The author treats the lesson as a discussion, a communicative event. Therefore, the lesson becomes a process, not just an effect with a dialogue structure. The author preceeds further – the lesson with verbal, vocal and non-verbal communicative activities, genders of speech and methods is seen as a text.

The article reviews the book Słowa i zbawienie. Dyskurs religijny w perspektywie filozofii Hilarego Putnama [Words and Salvation: Religious Discourse in the Perspective of Hilary Putnam's Philosophy], by Piotr Sikora.

The article reviews the book Słowa i zbawienie. Dyskurs religijny w perspektywie filozofii Hilarego Putnama [Words and Salvation: Religious Discourse in the Perspective of Hilary Putnam's Philosophy], by Piotr Sikora.

We formulate a cosmogonic indifference principle in cosmology in terms of a dynamical system theory. While the choice between generic and fine tuned initial condition for our Universe has a rather philosophical character, there is a very generic set of initial conditions which give rise to the concordance inflectional ΛCDM model which becomes in good agreement with astronomical observations.