Rozwiązanie paradoksów Rossa i Priora okazało się trudnym zadaniem. Jego pierwsze dwa etapy, obejmujące identyfikację prawdziwych natur implikacji i wartości logicznych, zostały opisane w artykułach "Rozwiązanie paradoksu implikacji materialnej – 2024" i "Rozwiązanie dylematu Jörgensena – 2024". Ten artykuł opisuje trzeci etap, obejmujący odkrycie brakujących funktorów modalnych i Klasycznego Rachunku Modalności. Na zakończenie zostają podane procedury rozwiązania obu paradoksów.

W pracy dyskutujemy epistemologiczne funkcje paradoksów w kosmologii. Podkreślamy heurystyczną funkcję paradoksów ilustrując tezę Franka Wilczka, że paradoksy w fizyce są dobre. Dyskusję roli paradoksów w kosmologii prowadzimy na przykładzie historycznego paradoksu Olbersa, ale wnioski które wyciągamy posiadają charakter ogólny. Argumentujemy, że proces rozwiązywania paradoksów w schemacie poznawczym pełni rolę dodatniego sprzężenia zwrotnego ponieważ wiedza uzyskana na wyjściu jest podawana na wejście i ma wpływ na korektę modelu, zmianę jego założeń bazowych. Taki proces wydaje się być (...) nie jednostkowym, ale powtarzalnym co sprawiać może wrażenie, że kosmologia jest nauką w stanie permanentnego kryzysu. (shrink)

The aim of this paper is to present lucid and sympathetic approach to Heraclitean paradoxes. I do not intend to resolve them in terms of Aristotelian logic. Instead, I attempt to reveal their connection with language, their dependence on Greek semantics and syntax. From such a point of view one may eventually see the great significance of language in general as an epistemic guide in Heraclitus' philosophical investigations.

Supervaluation is a method which has been invented to deal with the reference failure. In his 1975 paper K. Fine suggested that it might be applied to the analysis of the phenomenon of vagueness as well. The paper tries to assess the pros and cons of the supervaluation theory of vagueness. Supervaluation provides us with the means for analysing vagueness without eliminating it from the language, and allows to solve the main paradox connected with vagueness; i.e. the sorities paradox. The (...) preservation of classical logic was thought to be one of its main virtues. The solution to sorities which supervaluationism proposes is a very counterintuitive one, however. Moreover, it seems that it does not preserve classical logic after all. Besides, the theory of supervaluation is not able to handle the higher-order vagueness. Nevertheless it remains one of most attractive semantic theories of vagueness available. In conection with the objections raised against supervaluationism arises the problem concerning the interpretation of the meaning of the supervaluationism's key notion, namely the notion of supertruth. The paper offers one such interpretation. (shrink)

Raport powstał z inicjatywy Fundacji Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo w ramach projektu „Centrum Edukacji i Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych - Oddziały Bydgoszcz i Łódź". Stanowi on rezultat badań zjawiska niepełnosprawności i kategorii społecznej, jaką stanowią osoby niepełnosprawne, oraz funkcjonowania ponad 30 agencji zatrudnienia wyspecjalizowanych we wsparciu osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Pierwszy rozdział ekspertyzy dotyczy sposobów definiowania zjawiska niepełnosprawności, w drugim zaś - podjęto zagadnienie budowania potencjału niepublicznych służb zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Trzeci rozdział raportu zawiera informacje dotyczące przyjętej (...) metodologii badań, a czwarty prezentuje wyniki analiz zebranego materiału empirycznego w odniesieniu do oferty agencji zatrudnienia i jej klientów. Tematem piątego rozdziału pracy jest kondycja agencji zatrudnienia osób niepełnosprawnych, prowadzonych przez organizacje pozarządowe. Motyw przewodni kolejnego rozdziału to otoczenie zewnętrzne agencji zatrudnienia. Ostatnia cześć raportu dotyczy rekomendacji wspomagających rozwiązywanie dylematów rozwojowych, przed którymi stoją agencje zatrudnienia. ** This report was made on the initiative of the Foundation Supporting Disabled Mathematicians and IT professionals in the project "Centre for Education and Vocational Activation of Persons with Disabilities - Branches Bydgoszcz and Lodz." It is the result of research on disability phenomenon and people with disabilities social category. It contains information about operations of more than 30 employment agencies specialized in helping people with disabilities into the labor market. First chapter of expertise relates to methods for defining the prevalence of disability and in the second - it was the issue of capacity building for non-disabled employment services. Third chapter of the report provides information on the methodology of research, and the fourth presents the results of an empirical analysis of the collected material in relation to the offer of employment agencies and their clients. Theme of the fifth chapter of the work is the condition of the disabled employment agency run by NGOs. Theme of the next chapter is the external environment of employment agencies. Last part of the report focuses on solving a recommendation supporting development dilemmas faced by agencies employment. -/- . (shrink)

Tradycyjne teorie psychologii moralności podkreślają rolę rozumowania i „wyższych procesów poznawczych”, podczas gdy ostatnie prace z tego zakresu uwypuklają udział emocji. W niniejszym artykule rozpatruję dane pochodzące z neuroobrazowania wspierające teorię sądzenia moralnego, zgodnie z którą zarówno procesy „poznawcze”, jak i emocjonalne pełnią istotne a czasami wzajemnie konkurencyjne role. Dane te wskazują, że rejony mózgu związane z kontrolą poznawczą (przednia część zakrętu obręczy i grzbietowo boczna kora przedczołowa) są zaangażowane w rozwiązywanie trudnych moralnych dylematów, w których wartości utylitarne wymagają (...) naruszenia „osobistej” sfery moralnej, co wiąże się ze wzrostem aktywności rejonów mózgu związanych z emocjami i poznaniem społecznym (przyśrodkowa kora przedczołowa, górna bruzda skroniowa, tylna część zakrętu obręczy, bieguny skroniowe, ciało migdałowate). Odkryliśmy także, że aktywność w~obszarach mózgu obejmujących przednią część grzbietowo bocznej kory przedczołowej prognozuje różnice w sądzeniu moralnym, w odmiennych warunkach — obszary te wykazują większą aktywność podczas wydawania sądów o~charakterze utylitarnym. Przypuszczam też, że coraz lepsze rozumienie fizjologicznych i neuronaukowych podstaw wydawania sądów moralnych może mieć wpływ na rozwiązywanie dylematów moralnych w~świecie realnym. (shrink)

SPIS TREŚCI Ryszard Moń Wstęp -/- Rozdział 1: Lękam się świata bez filozofii. O nieodzowności humanistyki w dobie techniki i globalizacji -/- 1.1 Konieczność filozofii 1.2 Narodziny sztuk wyzwolonych 1.3 Uniwersytet domem humanistyki 1.4 Upadek humanistyki 1.5 Uniwersytet – biznes i korporacyjna logika 1.6 Kognitywny kapitalizm 1.7 Złowroga moc etatyzmu 1.8 Pragmatyzm a ideały kształcenia 1.9 Demokracja – dialog, kultura, światopogląd 1.10 Humanistyka na straży demokracji 1.11 Edukacja filozoficzna w szkole 1.12 Podsumowanie – filozofia jako fundament -/- Rozdział 2: Czy (...) starożytna paideia może być alternatywą dla współczesnej pedagogiki? Antyczne metody wychowawcze i ich obecna rola -/- 2.1 Filozofia jako sposób życia 2.2 Rola ćwiczeń duchowych w paidei starożytnej Grecji oraz starożytnego Rzymu 2.3 Antyczna paideia a aktualne wzorce kształcenia -/- Rozdział 3: Problem ujawniania przez nauczyciela własnej tożsamości moralnej w nauczaniu etyki i filozofii -/- 3.1 Nauczyciel na lekcjach filozofii i etyki 3.2 Etyka, moralność i tożsamość 3.3 Matthew Lipmana filozofowanie z dziećmi i młodzieżą 3.4 Filozofia! Ale jaka? 3.5 Nauczyciel-filozof 3.6 Tożsamość moralna nauczyciela -/- Rozdział 4: Język i filozofia. O Naturalnym Metajęzyku Semantycznym i jego związkach z filozofią -/- 4.1 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – rozważania wstępne 4.2 Inspiracje filozoficzne koncepcji NMS 4.3 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – cel i założenia koncepcji 4.4 Kierunki rozwoju NMS 4.5 Jak wykorzystać NMS w dydaktyce filozofii? -/- Rozdział 5: Metody problemowe na lekcji etyki i filozofii jako możliwe działanie prewencyjne -/- 5.1 Metody rozwiązywania problemów – informacje ogólne 5.2 Rozwiązywanie problemów poznawczych 5.3 Rozwiązywanie problemów decyzyjnych 5.4 Rozwiązywanie problemów praktycznych 5.5 Nauczanie i uczenie się metodą „układanki” 5.6 Metoda wychowania bez porażek 5.7 Rola nauczyciela 5.8 Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów 5.9 Oceny i wartościowania 5.10 Podsumowanie Rozdział 6: Trudności w uczeniu się – profilaktyka i terapia -/- 6.1 Trudności w uczeniu się 6.2 Specyficzne trudności w uczeniu się 6.3 Niepowodzenia szkolne 6.4 Profilaktyka i terapia -/- Aneks – konspekty lekcji o tematyce filozoficznej i etycznej. (shrink)

Jak opisać współczesne Chiny? Gdzie szukać analogii dla ich dzisiejszego dynamicznego rozwoju? W komentarzach często powraca teza, że Państwo Środka wybrało własną, absolutnie unikalną drogę rozwoju. Inni wskazują na podobieństwa z ewolucją kapitalizmu w Europie Zachodniej - Chiny miałyby teraz przechodzić jej najbardziej brutalną XIX-wieczną fazę. Dopiero w przyszłości "naturalną" koleją rzeczy zapanuje tam demokracja i upowszechnią się instytucje państwa opiekuńczego. Slavoj Žižek proponuje jeszcze inną interpretację - błyskotliwą i pełną paradoksów. Być może rzeczywiście Chiny odtwarzają pewną fazę rozwoju (...) zachodniego kapitalizmu. Jest to jednak faza na tyle wczesna, że na ewentualną demokratyzację Państwa Środka będziemy musieli czekać jeszcze wiele lat. Bardziej prawdopodobne jest jednak to, że mamy dziś do czynienia z powtórką rewolucji kulturalnej z czasów Mao Tse-Tunga. Tak jak wtedy zachęca się obywateli, by podejmowali "spontaniczne" działania, które partia czujnie nadzoruje. Tym razem jednak ich celem jest budowa nowych, kapitalistycznych porządków. (shrink)

Współcześnie można zaobserwować pewien paradoks. Z jednej strony wiele słyszy się o wolności sumienia, więźniach sumienia, konflikcie sumienia, klauzuli sumienia. Z drugiej zaś sumienie jest powszechnie ignorowane, przynajmniej w filozofii. Inny rodzaj paradoksu jest następujący: sumienie, które częstokroć w historii jawiło się jako sprzymierzeniec wszystkich walczących przeciw bezprawiu i przeciw arbitralności tyranów, dziś stawiane jest w opozycji wobec obiektywnego prawa moralnego, albo jako racja usprawiedliwiająca wybór po linii zła moralnego. Filozof ma obowiązek zadać pytanie: dlaczego tak sie dzieje? Artykuł poświęcony (...) jest zagadnieniu sumienia. Na początku przypomniana zostaje tradycyjna dystynkcja: intentio, synderesis i conscientia. Sumienie zostaje wprowadzone jako schemat syntetyzujący teorię praktycznej racjonalności i koncepcję wolnej woli. Duch ludzki doświadcza szczególnego napięcia pomiędzy wezwaniem do posłuszeństwa absolutnym i obiektywnym wymogom prawa naturalnego a skłonnością do niezależności płynącą z doświadczenia własnej indywidualności. "Veritatis Splendor" pomaga wyjaśnić owe różne typy paradoksów. (shrink)

Metafizyczny kreacjonizm a paradoksy teizmu ewolucyjnego: przyczynek do dyskusji w ramach współczesnego tomizmu Autor artykułu dowodzi, że metafizyczny kreacjonizm, z którym spotykamy się w filozofii św. Tomasza z Akwinu, w odróżnieniu od kreacjonizmu amerykańskiego oraz teologiczno-‑biblijnego, jest teorią, która wyrasta z czysto filozoficznego wyjaśnianie początków świata i człowieka. Nie jest zatem ideą biblijną przeniesioną na teren filozofii. Podobnie jak teizm metafizyki Arystotelesa, a także teizm metafizyki św. Tomasza z Akwinu nie jest teizmem religijnym, lecz teizmem czysto filozoficznym, gdyż wyrasta z (...) metafizycznego wyjaśniania rzeczywistości. Kreacjonizm metafizyczny jest ostatecznym wyjaśnieniem źródła istnienia bytów, które dane są nam w doświadczeniu, jako niekonieczne w istnieniu i zmienne. Natomiast kreacjonizm amerykański, jest interpretacja biologiczno-kosmologiczną biblijnej prawdy o stworzeniu świata w określonym przedziale czasowym i w punkcie wyjścia odwołuje się do danych Objawienia, które chce naukowo potwierdzić Artykuł został podzielony na dwie części. W części pierwszej zostały przedstawione węzłowe elementy metafizycznej teorii stworzenia ex nihilo i jej rozumienie. W drugiej zaś części artykułu zostały przywołane elementy teizmu ewolucyjnego, które z punktu metafizycznego kreacjonizmu są źródłem różnych paradoksów, a niekiedy i absurdów oraz domagają się ponownego przemyślenia. (shrink)

Artykuł ten jest próbą odpowiedzi na pytanie o status informatyki jako dyscypliny wiedzy oraz o miejsce, jakie zajmuje ona pośród innych nauk.Wśród informatyków i filozofów dominują cztery poglądy dotyczące statusu informatyki jako nauki. Pierwszym z nich jest twierdzenie, że informatyka to gałąź matematyki. Jeżeli podstawową działalnością informatyków jest pisanie programów – działalność matematyczna – to informatyka jest po prostu działem matematyki, czyli nauką formalną. Nie wszyscy jednak badacze zgadzają się z tym poglądem, twierdząc, że pisanie programów to rodzaj eksperymentu, a (...) informatyka jest nauką przyrodniczą. Eksperymentowanie za pomocą komputerów jest czymś więcej niż tylko metodą pomocniczą w innych naukach, odgrywa bowiem istotną rolę również w obrębie samej informatyki. Wielu informatyków uważa jednak, że traktowanie uprawianej przez nich dyscypliny jako nauki formalnej lub przyrodniczej jest niewłaściwe, ponieważ zaniedbuje podstawowe stawiane przed nią zadanie – rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputerów. Informatyka jest zatem gałęzią inżynierii. Innym dominującym obecnie poglądem jest traktowanie informatyki jako nowej dyscypliny wiedzy, która wykorzystuje zarówno osiągnięcia inżynierii, jak i metody formalne i eksperymentalne. Sama nie jest jednak ani gałęzią matematyki, ani nauką przyrodniczą, ani też dziedziną inżynierii. (shrink)

Przedmiotem artykułu jest egzemplarystyczna teoria etyczna Lindy Zagzebski (2017). To nowa i ciekawa propozycja ufundowania teorii etycznej na emocji podziwu moralnego. W pierw­szej części prezentuję główne założenia egzemplaryzmu — wyjaśniam, kim są osobowe wzory moralne, jaką rolę w teorii Zagzebski odgrywa admiracja oraz na czym polega swoistość egzemp­laryzmu Lindy Zagzebski. W drugiej, krytycznej części wskazuję walory egzem­pla­rystycznej teo­rii etycznej. Powołuję się na liczne dane empiryczne potwierdzające wagę modelowania w moral­nej edukacji oraz funkcję pozytywnych emocji w doskonaleniu moralnym. Podkreślam ważny, praktyczny (...) wymiar teorii Lindy Zagzebski. W trzeciej części wskazuję na trudności egzempla­ryzmu, powiązane z przypisywaniem admiracji fundamentalnej roli w formułowaniu teo­rii etycz­nej, takie jak kłopoty z definiowaniem emocji podziwu, jej ambiwalentny charakter oraz wtór­ność admiracji wobec wartości jej przedmiotu. Nadto wykazuję, że teoria Lindy Zagzebski nie spełnia jednej z najważniejszych funkcji teorii etycznej, jaką jest rozwiązywanie problemów etycznych. (shrink)