Zapoczątkowany w XX w. spór o człowieka wyraża się pytaniem o to, czy ma on własna rzeczywistość, czy raczej jest wytworem sił historycznych. W ostatnich dziesięcioleciach zdecydowana przewagę zdobyła ta druga opcja, wspierana zwłaszcza argumentami kulturowych i społecznych konstruktywistów. Niektórzy filozofowie XX stulecia, określając te sytuacje ubóstwieniem historii, wykazywali, iż nie cała rzeczywistość jest kulturowo konstruowanym, historycznie zmiennym sensem, i ze do tej nie podlegającej historycznej konstrukcji sfery należy także rzeczywistość ludzkiego bytu. Do tej grupy dołączył ostatnio m.in. J. Habermas, (...) jeden z wcześniejszych radykalnych zwolenników opcji konstruktywistyczno-historycystycznej, wykazując potrzebę odwołania się w dyskursie o człowieku do jeżyka metafizyczno-religijnego, wyrażając tym samym potrzebę odwołania się do czegoś, co w świecie i w człowieku nie-historyczne i co warunkuje ludzkie istnienie w świecie historycznym. Autor niniejszego artykułu proponuje zwrócenie się do wielkiej tradycji mistycznej, z której, w jego mniemaniu, płynie nauka o potrzebie szacunku dla rzeczywistości, w tym także dla rzeczywistości ludzkiej, której uznanie jest, według niego, podstawowym warunkiem ludzkiej autonomii i trwania w dziejach oraz panowania nad nimi. (shrink)

Notwithstanding the opportunities it provides, the implementation of some measures of the EU Common Agricultural Policy (EU CAP), including agri-environment-climate measures (AECMs), also generates threats. The study identifies an extremely disturbing process that can be referred to as “internal neo-colonialism”, which has been driven by the technocratic agrarian policy of the EU and transformations in Poland at the turn of the twenty-first century. The associated disadvantageous practices mainly affect areas under threat of marginalisation and peripheralisation, including Poland with its post-Socialist (...) heritage, which has shaped the attitudes and behaviour of society and has consolidated linkages between politics and business. In order to retrace such activities, the study analyses EU funds granted in support of farmers implementing AECMs, with a focus on analysing the place of residence of the “farmer” and the location of the farm. As the research shows, the attractiveness of CAP support causes Polish agriculture and Poland’s countryside, including its natural and financial resources, to be drained by so-called “suitcase farmers”, i.e. people/entities not tied to the place where the agricultural activity is pursued, many of whom live in cities. One common practice is to take over land located in legally protected areas noted for their high quality of natural environment. Not only does the practice of land grabbing strengthen the social exclusion of rural communities and the peripheralisation and pauperisation of these areas, but it also hinders discussion about environmental justice and the ecological integrity of rural areas. (shrink)

Obóz Kultury 2.0 Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski, Agata Jałosińska, Andrzej Klimczuk, Maciej Rynarzewski, Jacek Seweryn, Stunża M., D. Grzegorz, Marcin Wilkowski & Anna Orlik .

This paper examines how the Polish communist intelligence service attempted to recruit professor Stefan Węgrzyn, who was a prominent specialist on automatic control and computer science in post-war Poland. Eventually, Węgrzyn’s refusal to cooperate with the Polish spy agency, together with his profound relationship with French scientist and servomechanism expert Jean Charles Gille, made them both targets of surveillance orchestrated by the communist security apparatus. In the broader context of human-intelligence studies, this case study involves the problem of moral ambiguity. (...) We experience informative examples of scientists, who often – not only during the Cold War – have had to choose between commitment to the rules of the academic world, along with its openness and transparency on the one hand, and patriotism including an ethos of secrecy for the sake of the homeland’s prosperity, on the other hand. (shrink)

This article regards the field of neuroscience and indicates on the proper or erroneous functioning of the human brain. Intellectual virtues, especially practical wisdom play a significant role in capturing the truth and implementing it in life. The agile formation of the cognitive function of man encompasses both his reason as well as the sensual judgment of utility with all the bodily backup. The brain possesses great plasticity in the production of neuronal connections. Habit as a permanent wont utilizes the (...) reactions being developed to the construction of often inappropriate mechanisms, that in turn are not easy or completely impossible to eliminate. When practical reason is introduced into a false ethos, the brain responds by forming “ruts” of neuronal connections which seem difficult to consider as something appropriate. The reparation of the existing situation and the removal of the wrong habit require relevant virtues so as to unblock the psychological resistance that is deeply rooted within the physiological neuronal substrate. The learning about the virtues of St. Thomas Aquinas is the best warranty not only for theoretical explanations, but also for the practical application of virtues in dealing with the arised situation. Only well-formed virtues give the opportunity to correct the false instinctive cognition and liberate from erroneous actions. (shrink)

Starting with the words that finish, or interrupt Master Wincenty’s Polish Chronicle, I interpret its historiographic content as characteristic of 12th century humanism, expression of love, of wisdom. The infallible condition of ethicalarete may be found to be formulated in the last words of the Chronicle concerning humanity which consists in tolerant indulgence of others’ vices and modesty about one’s virtues.

W artykule przedstawiono twórczość jako integralny składnik procesu poznania. Podział pola percepcyjnego na figurę i tło jest przejawem obecności twórczości w procesie poznania, podobnie jak jej efektem jest konstrukcja spostrzeżenia składającego się z: czucia i informacji (teoria J.Gibsona), czy z informacji przetwarzanych „od góry” i „od dołu” (teorie poznawcze). Konsekwencją ścisłego związku twórczości z poznaniem są odstępstwa twórców (in plus lub in minus ) od tzw. normy psychicznej.

W artykule przedstawiam zastosowanie Jungowskiej koncepcji cienia do problematyki Innego.Wskazuję na możliwości teoretyczne, jakie otwiera przed refleksją etyczną Jungowskakoncepcja cienia, oferująca możliwość intrapersonalego rozważenia tego problemu. Koncepcjata daje możliwość odmiennego i pełniejszego spojrzenia na kwestie wolności, równości iodpowiedzialności.

Celem autora było udowodnienie, że kalwaria Mikołaja Zebrzydowskiego nie była (jak dotychczas twierdzono) wzniesiona na terenie pustostanu. Skopiowana na ziemiach pomiędzy Górą Żar a Górą Lanckorońską za traktatem Christiana Kruik van Adrichema Jerozolima obejmowała przede wszystkim królewszczyzny, głównie wsie Zakrzów, Stronie i Leśnicę. Nałożenie układu Miasta Świętego na tereny wiejskie spowodowało zabranie chłopom najbardziej urodzajnych pól znajdujących się na południowych stokach, a w konsekwencji m.in. głód i migrację. W związku z tym autor rozpatrzył fundację kompleksu jako powód zmian układów ruralistycznych (...) i przemieszczeń ludności chłopskiej. W tym celu zostały przeanalizowane odpisy z nieistniejących ksiąg kancelarii kościelnych, rzucające nowe światło na fundację polskiej Jerozolimy. Zawarte w nich wiadomości, uzupełnione informacjami ze źródeł Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Kurii Metropolitalnej i Archiwum Prowincji Bernardynów w Krakowie oraz z wydanymi drukiem materiałami dały spójny obraz sytuacji tenuty zakrzowskiej w XVII wieku. Już w pierwszej połowie tego stulecia nastąpił niemal całkowity upadek wsi Leśnica i zmiany organizacji wsi Stronie, którą końcem XVII wieku starano się ratować zakładaniem nowego osiedla na wzgórzu Niespiennik. Na pozostałych w rękach chłopów kamienistych polach, położonych na północnych stokach, rósł tylko owies. Poza tym spustoszenie przynosiły wylewy rzeki Stryszówki. Zaprowadzona przez Zebrzydowskiego fundacja odcisnęła się także na wiejskiej parafii Stryszów, której proboszcz zaczął od początku XVII stulecia notować spadek liczby przychodzących do stryszowskiego kościoła parafian i wydawanego mu z obu wsi mesznego. (shrink)

The book presents a collection of articles authored by several members of the Warsaw School of Political Theory, affiliated with the University of Warsaw. The team of scholars, first founded in the 1970s by professor Artur Bodnar, has been conducting research under the leadership of professor Miroslaw Karwat.

Number 1 of Fides et ratio contains a phrase crucial for the dialogue between science and philosophy. Its meaning is clear in the Latin, polish, English, German, French and Portuguese versions, but it loses its strength in the Italian and Spanish texts.

In this article we try to estimate the activity of the banking institution in the General Government which used the pre-war apparatus of The National Bank of Agriculture. The bank was one ofthe largest banks realising the aim delineated by the government of the Second Polish Republic, such as the support of agricultural reform in the mid-war period. German authorities in the General Government used assets of the bank for other tasks. They were eager to use The National Bank of (...) Agriculture and the Polish staff employed in the bank in order to liquidate fast and effectively the mid-war assets of the bank. Leaving The National Bank of Agriculture was also good for Polish staff in the bank. Raising pre-war debts was the only way to guarantee salary and pensions forthe employees of the National Bank of Agriculture and taking care of them in the hard life of occupation. The activity of the National Bank of Agriculture in the General Government was also profitable for a part of debtors as they could pay the pre-war credits earlier. One reason for agriculture farms becoming poorer and even ruined was war actions and the occupation. However, the farmers could save money and gather capital more easily. When they often sold food in secret, they got a large amount of money. In many cases, paying back the pre-war debt was the only reasonable way of getting rid of almost valueless money, although it did not mean that it was done without doubts. In the beginning, many people claimed that they would give it back to whom they had borrowed from. However, after a while the patriotism of farmers who were debtors was overcome by the willingness to have no debts and leave children in a new condition. The period of German occupation and increasing inflation was used for paying back the debt in valueless money, not only by farmers but also by owners of the large mansions such as Earl Adam Branicki. (shrink)

In this paper we present a negative solution of counting problems for some classes slightly different from bounded arithmetic (▵ 0 sets). To get the results we study properties of chains of finite automata.