Wisdom is a unique personal attribute, mostly discussed in humanistic disciplines. Over the course of the last 30 years, the concept of wisdom has found a place in the psychological literature as well. Yet we still do not have a clear definition of it. Hence the main purpose of this article is to provide an overview of definitions of wisdom. Those proposed in the recent past can be categorized into four groupings: firstly, wisdom can be defined as a composite of (...) competences or personality factors; secondly, it can be identified with that which counts as a positive outcome in respect of a person’s psychosocial development; thirdly, it can be regarded as a system of knowledge about the meaning and conduct of life; fourthly, it can be defined as a process emerging in real-life contexts. Finally, a very large majority of authors assume that wisdom depends on one’s having an unusually well-integrated personality structure. (shrink)

SOPHIA – GOD’S WISDOM. QUALITY, ENERGY OR SEPARATE DIVINE PERSON IN THE THEOLOGY OF THE EASTERN CHURCH (TO THE 15th CENTURY) The representation of Sophia – personified God’s Wisdom, based on the text of old-testament Sapiental Books, took quite an important place in the spiritual culture of Byzantium. What should be noted is the Empire inhabitants’ striving to identify Wisdom with one of the persons of Trinity. A vast majority of the Church Fathers and later East Christian thinkers inclined towards (...) christological interpretation of Sophian images. The Second Hypostasis – the Word Incarnate, was identified with Sophia by Justin Martyr, Athenagoras of Athens, Clement of Alexandria, Origen, Methodius of Olympus, Eusebius of Caesarea, Cyril of Jerusalem, Athanasius of Alexandria, Gregory of Nazianzus, Gregory of Nyssa, Cyril of Alexandria, Theodoret of Cyrus, Anastasius of Sinai, Patriarch Germanus of Constantinople, St. Theodore of Stoudios, Symeon the Metaphrast, St. Simeon the New Theologian, and Philotheos Kokkinos – author of three extensive educational works devoted to Sapiental metaphors, presented in the Book of Proverbs. Several other apologists preferred to identify God’s Wisdom with the Holy Spirit (Theophilus of Antioch, Irenaeus of Lyons, Paul of Samosata). At the same time in the Byzantine theology emerged a completely abstract interpretation of Sophia, based on the views of Saint Basil the Great, Pseudo-Dionysius the Areopagite and Maximus the Confessor. Its highlight was to be a theory, proposed by Gregory Palamas in the fourteenth century, according to which Sophia should be understood primarily as one of the uncreated energies of God. (shrink)

The title concepts of criticism, crisis, and wisdom are taken from the paradigm of Kantian philosophy and are characterised in the development given by the contemporary philosopher Odo Marquard. In this connection I present the relationship between wisdom and thinking in the Enlightenment usage. The call for philosophy to be self-understanding in the sense of the Enlightenment Bildung and the autonomy of science and wisdom sounds particularly strong here. I conclude that philosophy becomes stupidity when it turns into a field (...) that—because of some kind of philosophical fundamentalism—would like to become this one-sided attitude towards reality that eliminates and replaces other attitudes. (shrink)

Po II wojnie światowej Paul Ricoeur podjął sie nauczania filozofii w Collège Cévenol w wiosce Chambon-sur-Lignon, gdzie napisał swój doktorat poświęcony fenomenologicznej analizie woli. Przejęte od Milana Kundery paradoksalne pojęcie „mądrości niepewności”, zastosowane do dzieła Ricoeura jako całości naświetla specyfikę jego wkładu w rozwój hermeneutyki filozoficznej XX wieku.

The rapid development of empirical science and theoretical grounds related with them, results in many theories on the origin, evolution and nature of the world, sometimes interpreted as contradictory to the theological conception. Consequently, under the influence of these achievements, within theology itself, an opinion about autonomy of both domains and their complementarity seems to be more and more popular. Facing this relation, it is theology that should present the possibility of such understanding of the revealed truths that they could (...) coexist with scientific discoveries. Based directly on biblical texts, the sophiological vision of origin and nature of the world seems to be very interesting among other theological conceptions regarding this topic. The present article attempts to confront the sophiology’s presumptions on the eternal creative Wisdom with scientific thesis on the world’s nature, its development and on human existence in order to demonstrate the possibility of coexistence of these discourses with no contradiction. (shrink)

Artykuł omawia analizę fenomenu życia religijnego w filozofii Williama Jamesa (1842-1910). Wskazano na kalwińskie korzenie twórcy pragmatyzmu a zwłaszcza na prezbiteriański schemat zwany sylogizmem praktycznym, który w powodzeniu życiowym szukał potwierdzenia posiadania łaski religijnej. Twórca pragmatyzmu, rozpoczął swoje badania od analizy przeżyć ludzkich z perspektywy psychologicznej. Pod koniec życia coraz więcej uwagi poświęcił analizie fenomenu życia religijnego. Poglądy swoje wyłożył w wykładach edynburskich w roku 1901, które zostały wydane w książce Doświadczenia religijne. Analizie przeżyć religijnych poświęcone są też końcowe partie (...) Pragmatyzmu (1907). James wskazuje na znaczenie przeżyć religijnych w życiu człowieka. Uważa, że istotę religii stanowi poczucie zależności, odczucie obecności tego, co nadprzyrodzone. W religii nie chodzi o dogmaty, instytucje czy rytuały, lecz o pożytek, jaki przynosi ona jednostce, porządkując jej życie. Głównym celem religii pozytywnych jest wyzwolenie człowieka od zła. Tak opisana religijność jawi się jako swoista sapientia, życiowa mądrość, która porządkuje ludzkie życie i wnosi w nie wartość dodatnią. Stąd takie rozumienie religii zostaje określone w artykule mianem sapientia pragmatica. (shrink)

W niniejszym artykule zaprezentowana została wizja mądrości praktycznej w ujęciu Paula Ricoeura. Głównym celem rozważań było sprawdzenie, na ile jego propozycja umożliwia dokonanie oceny zjawisk wpływających negatywnie na zdolności krytyczne człowieka. Omawiane zagadnienie przedstawiono w świetle poglądów innych współczesnych myślicieli, takich jak Alasdair MacIntyre czy Charles Taylor. Przeprowadzone analizy wykazały, że mądrość praktyczna kreuje wizję dobrego życia, buduje więzi przyjaźni, domaga się teleologicznego sposobu urzeczywistniania idei sprawiedliwości. Konfrontacja wątków podjętych przez Ricoeura ze specyfiką kultury liberalizmu neutralnego pozwoliła na stwierdzenie, (...) że współcześnie ograniczeniu uległa możliwość kwestionowania własnych sądów moralnych, co jest podstawową umiejętnością phrónimos – człowieka rozsądnego. (shrink)

Wydaje się, że filozofia rzadko miała związek z muzyką - Rousseau, Nietzsche czy Adorno to wyjątki. A jednak w mitologii i tradycji greckiej związki takie były bardzo wyraźne: koźlonogi Pan, który zdradził Apollinowi tajemnicę wieszczenia, był muzycznym wirtuozem; ucieleśniający mądrość Sylen uczył Dionizosa śpiewu i tańca; Apollo, stanąwszy na czele korowodu szalonych muz, uczynił je przewodniczkami poetów; sami zaś poeci posiadali umiejętność rozumienia ludzkiej natury oraz dar przepowiadania przyszłości i uosabiali natchnioną mądrość. Przynajmniej więc w pewnym stopniu filozofia (...) wywodzi się z muzyki. Koneksje te zaś potwierdza osoba Gilles’a Deleuze’a, którego nomadologia oraz takie kategorie, jak „kłącze”, „refren”, „powtórzenie” czy „deterytorializacja”, stały się istotnymi wyznacznikami dla współczesnej eksperymentalnej muzyki elektronicznej. (shrink)

Artykuł stanowi krytyczne omówienie książki Kevina Duttona zatytułowanej Mądrość psychopatów. Lekcja życia pobrana od świętych, szpiegów i seryjnych morderców. Celem pracy jest przybliżenie zasadniczych tez stawianych przez autora oraz zaproszenie do namysłu nad psychopatią – zarówno jako fenomenem naukowym, jak i egzystencjalnym.

Filozofia - zgodnie z etymologicznym, greckim pochodzeniem wyrazu - jest miłością mądrości, umiłowaniem mądrości: φιλοσοφία - philosophia, od: φιλεῖν - philein - kochać, miłować; σοφία - sophia - wiedza, mądrość. Filozofia jest zatem syntezą „gorących" uczuć i „zimnej'' kalkulacji. Tym samym filozofia jest dziełem całego i samego człowieka. Co mam na myśli mówiąc, że filozofia jest dziełem „całego i samego człowieka”? Filozofia pojawia się tam i wtedy, gdzie i kiedy człowiek zaczyna myśleć. Myślenie jest dla filozofii istotne, ono stanowi (...) o niej. Nie każde jednak myślenie jest od razu myśleniem filozoficznym. Są myśli „płynące z serca” i myśli zrodzone z chęci opanowania przyrody. Jedne i drugie maja usprawiedliwione miejsce w życiu i świecie człowieka. Tylko te akty ludzkiego ducha, które kieruje się ku samemu myśleniu i pragną^ posiąść wiedzę dla samej wiedzy można nazwać działalnością filozoficzną. (shrink)

Filozofia - zgodnie z etymologicznym, greckim pochodzeniem wyrazu - jest miłością mądrości, umiłowaniem mądrości: φιλοσοφία - philosophia, od: φιλεῖν - philein - kochać, miłować; σοφία - sophia - wiedza, mądrość. Filozofia jest zatem syntezą „gorących" uczuć i „zimnej'' kalkulacji. Tym samym filozofia jest dziełem całego i samego człowieka. Co mam na myśli mówiąc, że filozofia jest dziełem „całego i samego człowieka”? Filozofia pojawia się tam i wtedy, gdzie i kiedy człowiek zaczyna myśleć. Myślenie jest dla filozofii istotne, ono stanowi (...) o niej. Nie każde jednak myślenie jest od razu myśleniem filozoficznym. Są myśli „płynące z serca” i myśli zrodzone z chęci opanowania przyrody. Jedne i drugie maja usprawiedliwione miejsce w życiu i świecie człowieka. Tylko te akty ludzkiego ducha, które kieruje się ku samemu myśleniu i pragną^ posiąść wiedzę dla samej wiedzy można nazwać działalnością filozoficzną. (shrink)

Książka nawiązuje do encykliki Papieża Jana Pawła II Fides et ratio. W czterech rozdziałach są w niej omawiane takie pojecia, jak: filozofia, objawienie, prawda, wiara, rozum, metafizyka, mądrość. Possenti wyraża nadzieję, że nie tylko objawienie jest katolickie, tzn. powszechne, ale także rozum. Dzięki temu jest możliwe pogodzenie wiary i rozumu. Książka jest pisana przystępnym, spokojnym, nieagresywnym językiem, zrozumiała także dla czytelników mniej obeznanych z filozofią. Jeśli nie odpowiada na wszystkie pytania i nie rozwiązuje wszystkich trudności, to przynajmniej pokazuje, gdzie (...) kryją się niebezpieczeństwa i zachęca do szukania bezpieczniejszej drogi, jaką jest filozofia realistyczna z klasyczny definicją prawdy. (shrink)

Książka nawiązuje do encykliki Papieża Jana Pawła II Fides et ratio. W czterech rozdziałach są w niej omawiane takie pojecia, jak: filozofia, objawienie, prawda, wiara, rozum, metafizyka, mądrość. Possenti wyraża nadzieję, że nie tylko objawienie jest katolickie, tzn. powszechne, ale także rozum. Dzięki temu jest możliwe pogodzenie wiary i rozumu. Książka jest pisana przystępnym, spokojnym, nieagresywnym językiem, zrozumiała także dla czytelników mniej obeznanych z filozofią. Jeśli nie odpowiada na wszystkie pytania i nie rozwiązuje wszystkich trudności, to przynajmniej pokazuje, gdzie (...) kryją się niebezpieczeństwa i zachęca do szukania bezpieczniejszej drogi, jaką jest filozofia realistyczna z klasyczny definicją prawdy. (shrink)