Ramowy Katalog Kompetencji Cyfrowych Justyna Jasiewicz, Mirosław Filiciak, Anna Mierzecka, Kamil Śliwowski, Andrzej Klimczuk, Małgorzata Kisilowska, Alek Tarkowski & Jacek Zadrożny Centrum Cyfrowe Projekt: Polska (2015) .

Raport wydany został przez Stowarzyszenie "Miasta w Internecie". Jego celem jest opracowanie modelu i katalogu funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Przedstawia on analizȩ badań i literatury przedmiotu, taksonomie kompetencji cyfrowych oraz projekt pomiaru funkcjonalnych kompetencji cyfrowych. Raport powstał w ramach „Projektu systemowego - działania na rzecz rozwoju szerokopasmowego Internetu ", realizowanego przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz Stowarzyszenie „Miasta w Internecie" pod hasłem POLSKA CYFROWA RÓWNYCH SZANS.

Pojęcie kompetencji do podejmowania decyzji terapeutycznych jest niezbędne dla teorii i praktyki autonomii pacjenta. Artykuł przedstawia różne podejścia do tego zagadnienia w ramach prawa, filozofii i nauk medycznych oraz wskazuje kierunki rozwoju i integracji badań pomiędzy dziedzinami. Istniejący dorobek analizy pojęciowej, badań empirycznych i rozstrzygnięć prawnych z różnych krajów wymaga dalszego uzgodnienia i wypracowania nowego pojęcia kompetencji zgodnego ze współczesną wiedzą z nauk kognitywnych.

Artykuł podejmuje problematykȩ zwolnień pracowników przedsiȩbiorstw, która zyskuje na znaczeniu wraz z utrzymywaniem siȩ globalnego kryzysu gospodarczego na pocz¸a}tku XXI wieku. Kryzys prowadzi do dynamicznych zmian w otoczeniu organizacji i w wielu przypadkach wymusza decyzje o podjȩciu działań restrukturyzacyjnych. Restrukturyzacja przedsiȩbiorstw może obejmować zarówno ograniczenie kosztów prowadzenia działalności, modernizacjȩ procesów produkcji i świadczenia usług, zmianȩ rynków i partnerów biznesowych, jak również racjonalizacjȩ zatrudnienia. Zmiany w strukturze zatrudnienia mog¸a} prowadzić do kształtowania nowych, bardziej elastycznych relacji z pracownikami. W tym kontekście outplacement (...) jako koncepcja odpowiedzialnego zarz¸a}dzania zwolnieniami pracowników umożliwia zarówno złagodzenie negatywnych skutków utraty pracy i skrócenie okresu bezrobocia, jak też ochronȩ kompetencji istotnych przedsiȩbiorstwa. Opracowanie w oparciu o krytyczn¸a} analizȩ literatury przedmiotu przybliża: przesłanki do outplacementu jakimi s¸a negatywne efekty redukcji zatrudnienia w organizacji, stereotypowe i racjonalne kryteria zwolnień pracowników oraz koncepcjȩ kompetencji kluczowych i ich ochrony. ** Article undertakes issue of enterprises layoffs, which is becoming increasingly important along with persistence of the global economic crisis at the beginning of the 21st century. Crisis leads to dynamic changes in the organization environment and in many cases forces the decision to take restructuring actions. Restructuring of firms may include both reduction of operating costs, modernization of production and services processes, changing markets and business partners, as well as the rationalization of employment. Changes in the structure of employment can lead to the development of new, more flexible relationship with employees. In this context, the outplacement as a concept of responsible management of the redundancies can both address the possible negative effects of job losses and reduction of unemployment, as well as the protection essential company competences. Article on the basis of the literature critical analysis brings: evidence for outplacement which are the negative effects of downsizing in the organization, stereotyped and rational criteria for redundancies as well as the concept of key competencies and their protection. (shrink)

W artykule podjęty zostaje problem interpretacji tzw. efektu Knobe’a, czyli pojawiającej się asymetrii w orzekaniu o intencjonalności wywołania skutku ubocznego. Występująca tendencja jest wyjaśniana „zabarwieniem moralnym” ocenianych czynów. Do tej pory dyskusje prowadzone były głównie wśród filozofów, którzy w znacznej mierze teorię moralności postrzegają jako etykę zasad. W artykule analizy rozszerzają dotychczasowe badania o nurt teleologiczny w etyce, a w szczególności o tradycję etyki tomistycznej. Dociekania filozoficzne koncentrują się na problemie porządków normatywnych, a w szczególności na dwóch typach poznania: informującego (...) o ocenie moralnej i informującego o faktach. Zbadanie tego zagadnienia okazuje się pomocne nie tylko dla poszukiwań wyjaśnienia efektu Knobe’a, ale także lepszego zrozumienia samego zagadnienia intencjonalnego działania stosowanego w filozofii działania. W rezultacie występowanie asymetrii w przypisywaniu intencjonalności działaniom autor tłumaczy mieszaniem porządków poznawczych, które można sprowadzić do zagadnienia kompetencji normatywnych. Przy analizowaniu efektu Knobe’a kompetencje normatywne odpowiadałyby za rozróżnianie zbieranych danych poznawczych oraz porządku „czysto informującego” od porządku oceniającego, odnoszącego się do norm lub wartości. (shrink)

Współcześnie rośnie znaczenie badań interdyscyplinarnych oraz z zakresu zróżnicowania kulturowego, wielokulturowości i współpracy międzykulturowej. Istotne jest także uwzględnianie globalnych procesów zmian związanych z upowszechnianiem cyfrowych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych. Jedną z teorii mających podstawowe znaczenie w tym obszarze badań jest koncepcja autorstwa E. Sapira i B.L. Whorfa. Celem artykułu jest przybliżenie aktualności sporu naukowego dotyczącego poglądów tych autorów na relacje pomiędzy językiem a poznaniem. Opracowanie opiera się na krytycznej analizie literatury przedmiotu. W podsumowaniu wskazane zostały główne wnioski i rekomendacje (...) co do dalszych kierunków badań. ** Nowadays is growing importance of interdisciplinary research and in the field of cultural diversity, multiculturalism and intercultural cooperation. It is important also to take into account the global processes of changes associated with the dissemination of digital information and communication technologies. One of the theories which are essential in this area of research is the concept by E. Sapir and B.L. Whorf. The purpose of the article is to introduce into a current condition of scientific dispute concerning the views of these authors on the relationship between language and cognition. Paper is based on a critical analysis of the literature. In conclusion, the main findings and recommendations for further research were identified. (shrink)

Artykuł oferuje nowe rozwiązanie problemu usytuowania umysłu (situated cognition), polegające na wykazaniu, jak i dlaczego ludzki umysł wydobywa z otoczenia nie informację, lecz wiedzę. Wiedza jest definiowana jako informacja posiadająca dla organizmu określoną wartość. Zaprezentowany został mechanizm, za pomocą którego owa wartość zostaje do bodźca informacyjnego wprowadzona. Usytuowanie – według tej interpretacji – polega na tym, że część poznania procesów człowieka wykonują za niego inni ludzie, mianowicie ci, którzy wytworzyli jego otoczenie poznawcze. Otoczenie poznawcze jest definiowane jako suma wartościowych bodźców (...) informacyjnych. Wiedza wydobyta z otoczenia definiuje różne style poznawcze człowieka, które – z uwagi na zewnętrzne źródło klasyfikacji – nazywane są ekotypami poznawczymi. Wyróżnione zostają cztery ekotypy poznawcze człowieka, na podstawie kształtu ich otoczenia poznawczego (rodzaje ofert ucieleśniających wartościową informację) oraz kompetencji poznawczych niezbędnych do wydobycia wiedzy z otoczenia. (shrink)

Artykuł jest próbą konceptualizacji procesu przekształcania się rzeczywistości człowieka pod wpływem rozwoju technologii cyfrowych. Ich wzrastająca obecność w codziennym życiu doprowadziła do zatarcia granic między tym, co wirtualne, a tym, co realne. Proces ten postępuje, w wyniku czego można mówić o przekształceniu się ludzkiej rzeczywistości w bimodalną hybrydę. Jest to efektem, z jednej strony, procesu przenikania tego, co charakterystyczne dla realności, do rzeczywistości wirtualnej, z drugiej – procesu łączenia się wirtualności i realności w jednym bycie (tzw. hybrydyzacja bimodalna.

Celem przeprowadzonych badań jest próba oceny sposobu funkcjonowania Uniwersytetu Trzeciego Wieku działającego na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie w latach 2019–2022 w kontekście wykorzystania w procesie kształcenia narzędzi cyfrowych. Na podstawie zebranych danych i przeprowadzonej analizy podjęto próbę uzyskania odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Jaka formuła została wówczas przyjęta, jeśli chodzi o sposób prowadzenia wykładów, organizowania uroczystości akademickich i innych wydarzeń naukowych oraz kulturalnych w okresie obowiązujących restrykcji sanitarnych spowodowanych pandemią SARS-CoV-2? Jaka była aktywność słuchaczy podczas zastosowania nowych metod i (...) technik kształcenia? Czy narzędzia cyfrowe, wdrożone wówczas w celu realizacji zadań, znalazły zastosowanie po zniesieniu obowiązkowych restrykcji sanitarnych? (shrink)

Artykuł ukazuje problematykę związaną z korzystaniem z najstarszych rękopiśmiennych ksiąg wpisów, będących jednymi z najstarszych wytworów kancelarii miejskich. Księgi te są podstawowym źródłem do badań nad najdawniejszymi dziejami miast polskich. Artykuł miał na celu po pierwsze ukazać, jaki jest stopień zachowania tego typu źródeł, po drugie – zasygnalizować stopień udostępnienia ich kopii cyfrowych w sieci. Stosując metody opisową i indukcyjną, zarysowano stan zachowania zasobu źródłowego ksiąg rękopiśmiennych wybranych miast oraz wskazano, w jakich kolekcjach archiwalnych i bibliotecznych są one przechowywane. (...) Określono także, czy wymienione jednostki dostępne są w formie cyfrowej. Następnie przy wykorzystaniu metody statystycznej analizowano stopień rozproszenia ksiąg miejskich oraz stopień ich digitalizacji i udostępnienia. Uwaga została skupiona na grupie sześciu miast leżących na obszarze dawnego województwa krakowskiego, reprezentujących ośrodki średnie i małe (Biecz, Bochnia, Ciężkowice, Nowy Sącz, Olkusz, Proszowice). Przeprowadzone analizy ukazują, że stopień digitalizacji i udostępniania tych źródeł jest niezadowalający, co w połączeniu z rozproszeniem archiwaliów – znacznym w przypadku niektórych miast, zwłaszcza Olkusza – nadal stanowi pewną barierę dla badaczy wykorzystujących tego typu źródła. (shrink)

Internet jest przestrzenią, która otworzyła nowe możliwości prezentowania dziedzictwa kulturowego. Wraz z rozwojem sieci użytkownicy zyskali dostęp do cyfrowych kopii książek, dzieł sztuki oraz wizualizacji 3D zabytkowych budowli i całych miast. Kontakt z kulturą za pośrednictwem mediów nigdy wcześniej nie był tak łatwy. Trudno nie docenić tych możliwości, szczególnie mając w pamięci niedawne czasy pandemii, kiedy to kontakt z kulturowym dorobkiem człowieka ograniczał się głównie do form online. Zasoby online to ogromny rezerwuar materiałów wszelkiego typu, z którego użytkownicy wybierają (...) zazwyczaj te odpowiadające ich zainteresowaniom i preferencjom. Na stronach i platformach internetowych można znaleźć bogaty wachlarz multimediów, tekstów, zdjęć, filmów, symulacji i rekonstrukcji, materiałów związanych z każdym okresem kulturowej i artystycznej działalności człowieka. Różne są też źródła, z których zostały one zaczerpnięte. Duża część materiałów to cyfrowe kopie dzieł sztuki, skany manuskryptów, starodruków, starych fotografii i filmów, udostępnione na oficjalnych stronach instytucji kultury: muzeów, bibliotek czy archiwów. Jeszcze liczniejszą grupę stanowią zasoby, które zostały udostępnione w Internecie w efekcie spontanicznych, oddolnych praktyk jego użytkowników, udostępniających materiały pochodzące z ich prywatnych zbiorów. Są to m.in. zdjęcia wykonane eksponatom muzealnym, pomnikom i zabytkom, a także filmy kręcone w historycznych miejscach. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problem prezentacji w cyberprzestrzeni treści związanych z dziedzictwem kulturowym oraz korzyści, jakie płyną z digitalizacji zasobów dziedzictwa kulturowego1. Rzadko zwraca się przy tym jednak uwagę na zagrożenia związane z rozpowszechnianiem tych materiałów online. Te same technologie, które pozwalają na prezentowanie obiektów kulturowych w cyfrowych mediach, prowadzą często do przedstawień daleko odbiegających od ich oryginalnego wyglądu, a czasem – do dekontekstualizacji. Zbyt duże zaufanie do możliwości współczesnej technologii może w efekcie prowadzić do degradacji kultury. W tekście przedstawiono przykłady podstawowych problemów związanych z tym zagadnieniem. (shrink)

Tematem artykułu są nowe założenia w nauczaniu wiedzy okrajach niemieckiego obszaru językowego, zawarte w najnowszym curriculum dotyczącym tego przedmiotu. Cele, treści, metody, mierzenie postępu w nauce opierają się na czterech podstawowych zasadach: - integralności, która oznacza łączenie przekazywanych informacji z kompetencją językową i metodyczno-dydaktyczną; - łączenia i wzajemnego powiązania wiedzy z różnych dziedzin, np. realioznawstwo, kulturoznawstwo, historia itp.; - interkulturowości, tzn. rozwijania kompetencji, umiejętności, strategii w kontakcie z innymi kulturami; - ukierunkowania na działania, tzn. przekazywanie wiedzy nie w formie (...) prezentacji faktów, lecz na drodze indukcyjnej, także w formie projektów, wyjazdów studyjnych, kontaktów w kraju i za granicą. Nadrzędnym celem jest wykształcenie człowieka, który będzie dysponował nie tylko wiedzą z zakresu przedmiotu, ale także kompetencją fachowo-dydaktyczną, interkulturową i będzie w stanie samodzielnie interpretować zjawiska społeczne, polityczne i kulturowe w krajach niemieckiego obszaru językowego, a także we własnym zakresie uzupełniać swoją wiedzę. Ponieważ zjawiska te są w ciągłym rozwoju, nie należy zakładać, iż ogarnięty zostanie ich całokształt. Należy dążyć do naświetlenia różnorakich aspektów rzeczywistości społecznej z takich zakresów, jak np. jednostka i społeczeństwo, państwo i społeczeństwo, gospodarka, życie kulturalne itp. Przy ich omawianiu punktem wyjścia są doświadczenia i zainteresowania uczących się. Znajdują oni wspólnie takie tematy, które dają się rozbudowywać w różnych kierunkach w zależności od potrzeb i zainteresowań. Efektem takiego postępowania jest stworzenie nie listy obowiązujących tematów, lecz pewnej sieci wzajemnie z siebie wynikających problemów, którą ciągle można rozszerzać. Wdrożenie takiej drogi musi iść w parze z zastosowaniem różnorakich technik i metod. Powyższe curriculum uwzględnia także powstałą w ostatnich latach koncepcję nauczania wiedzy okrajach niemieckiego obszaru językowego nie w sposób sumaryczny, czyli omawiając kolejno te kraje i występujące w nich zjawiska, lecz w sposób zintegrowany i ukierunkowany na problem, tzn. odnosząc omawiane zjawiska do wszystkich krajów jednocześnie. (shrink)

Artykuł jest próbą ukazania źródeł współczesnej kultury. Autor stawia w nim tezę, że u jej podstaw znajduje się dziś myślenie w gruncie rzeczy antyhumanistyczne – myślenie spod znaku „śmierci człowieka”, jego bytowej nieokreśloności, ale również spod znaku nowożytnego cogito, podmiotu zabsolutyzowanego, który staje się szczególnego rodzaju fundamentem, ostatecznym podłożem rzeczywistości. W pierwszej części autor przedstawia specyfikę nowożytnego rozumienia bytu ludzkiego, zgodnie z którą człowiek – jako podmiot myślący, poznający, samoświadomy, racjonalny – przypisuje sobie rolę nowożytnego suwerena, Demiurga, jedynego ustawodawcy i (...) architekta nowego, prawdziwie ludzkiego świata. W ten sposób – zgodnie ze znaczeniem słowa „podmiot” – człowiek staje się „ostatecznym podłożem” rzeczywistości. Dalej autor wykazuje, że absolutyzowanie podmiotu, przypisywanie mu coraz to większych kompetencji, doprowadza ostatecznie do jego podważenia i zanegowania. Odwołując się do koncepcji takich filozofów jak Nietzsche, Heidegger, Sartre, Foucault, Derrida twierdzi, że negacja kartezjańskiego cogito, „śmierć” pewnej określonej wizji człowieka jako podmiotu rodzi myślenie, zgodnie z którym człowiek staje się bytowo nieokreślony.Zarówno nowoczesne jak i ponowoczesne spojrzenie zostały w pewien sposób naznaczone myśleniem antyhumanistycznym. W jednym i drugim przypadku mamy bowiem do czynienia z nierealistycznym spojrzeniem na człowieka. Autor mówi o „antyhumanizmie pana i władcy” oraz „antyhumanizmie zluzowanego” i wskazuje, że właśnie one stanowią swego rodzaju podglebie współczesnego humanizmu. W punkcie ostatnim pokazano, że sposób rozumienia roli podmiotu na przestrzeni ostatnich kilku wieków, został zbudowany na niezwykle prostej opozycji – wszystko albo nic. Ponieważ nieprawdą jest, że podmiot jest dla siebie całkowicie racjonalny, przejrzysty, że jest autonomicznym panem samego siebie, musi zniknąć, trzeba o nim zapomnieć, stąd idea „śmierci człowieka”. W tym kontekście, odwołując się do intuicji francuskiej profesor filozofii Chantal Delsol, autor przedstawia próbę wyjścia z aporii między nowoczesnym podmiotem absolutnym, samowystarczalnym, a ponowoczesnym podmiotem, którego właściwie nie ma. Wskazuje na konieczność realistycznego spojrzenia na człowieka, gdyż tylko na takim spojrzeniu można zbudować prawdziwie humanistyczną kulturę. (shrink)

Artykuł przybliża umiejscowienie etyki w programach edukacji szkolnej w Holandii oraz cele i praktyki jej nauczania. Omawia wyniki badań przeprowadzonych w szkołach holenderskich, mających na celu sprawdzenie jakie metody dydaktyczne najlepiej służą rozwijaniu wiedzy i kompetencji uczniów. Jaki model interakcji w pracy uczniów z nauczycielem jest najkorzystniejszy? W badaniu wykorzystane zostały formy nauczania oparte na technice scaffolding (rusztowania). Opiera się ona na wspólnym rozwijaniu problemów i dyskusji filozoficznej, poprzez porządkowanie pytań, szukanie alternatywnych odpowiedzi oraz zróżnicowanych przykładów. Obserwacje z badań (...) potwierdzają dobrą skuteczność tej metody, zwłaszcza gdy proces rozumowania jest jasno uporządkowany, konstrukcja pytań źle sformułowanych jest korygowana i pojawiają się metakoncepcje. Porównawcza analiza wybranych lekcji pozwala stwierdzić, że wybór formy nauczania decydująco wpływa na poziom zaangażowania uczniów i w konsekwencji na rozwój ich kompetencji; istotny jest też aktywny udział nauczyciela jako koordynatora dyskusji, uruchamiającego dialog i nadającego mu czytelną logicznie strukturę. Z tego względu istotne jest, by nauczyciele prowadzący zajęcia mieli odpowiednie kompetencje filozoficzne i metodyczne. (shrink)

W artykule przedstawiono normatywne aspekty działalności komisji do spraw etyki badań naukowych z udziałem ludzi na polskich uczelniach technicznych. Spośród osiemnastu uczelni, jedenaście w ostatnich latach powołało takie komisje. Szczegółowo opisano działalność komisji etyki badań z udziałem ludzi działającej na Politechnice Wrocławskiej, zestawiając jej sposób funkcjonowania z wybranymi elementami praktyki działania analogicznej komisji z Uniwersytetu Technicznego w Delft. W kontekście pracy komisji omówiono problemy dotyczące definicji, zakresu kompetencji komisji oraz identyfikacji czynników ryzyka i zarządzania ryzykiem badawczym. Podsumowaniem badań są (...) propozycje organizacyjne i badawcze związane z funkcjonowaniem komisji etyki badań naukowych z udziałem ludzi na uczelniach technicznych. (shrink)

Trwaj¸a}cy na pocz¸a}tku XXI wieku globalny kryzys gospodarczy wymusza podejmowanie przez przedsiȩbiorstwa działań restrukturyzacyjnych. Zmiany te czȩsto wi¸a}ż¸a} siȩ z redukcj¸a} zatrudnienia i kształtowaniem nowych relacji z pracownikami. Outplacement stanowi wci¸a}ż mało popularn¸a} i słabo rozpoznawaln¸a} w Polsce koncepcjȩ odpowiedzialnego zarz¸adzania zwolnieniami pracowników, która pozwala na złagodzenie negatywnych skutków utraty pracy i na skrócenie okresu bezrobocia. Celem opracowania jest przybliżenie istoty i potencjału stosowania outplacementu w Polsce. Podjȩta krytyczna analiza literatury przedmiotu obejmuje wskazanie działań na rzecz antycypacji procesów restrukturyzacji i (...) funkcji zwolnień monitorowanych w ochronie kompetencji kluczowych przedsiȩbiorstw. Określeni zostali główni interesariusze outplacementu w skali regionalnej oraz możliwości organizacji outplacementu przez partnerstwa i pakty lokalne, czyli z udziałem podmiotów sektora komercyjnego, publicznego i pozarz¸adowego. Podsumowanie zawiera wnioski, co do możliwych działań praktycznych. ** The ongoing at the beginning of the XXI century global economic crisis forces companies to take over restructuring actions. These changes are often associated with the reduction of employment and shaping of the new contract agreements with employees. Outplacement continues to be weakly popular and poorly recognized in Poland. It is the concept of responsible management of redundancies, which allows to mitigate the negative effects of losing a job and reduce the period of unemployment. The aim of this paper is to describe the essence and potential of outplacement usage in Poland. Undertaken critical analysis of the literature indicate measures for anticipate restructuring and outplacement functions in the protection of key enterprises competencies. Outplacement key stakeholders at the regional level were specified. Possibilities of outplacement organization including the local partnerships and pacts were explored. In other words, the cooperation of the commercial, public and non-governmental sector entities. Summary include proposals for further practical actions. (shrink)

Artykuł zawiera szkic ontologicznych podstaw coachingu filozoficznego – nowej dyscypliny praktycznej, która od roku 2016 stanowi składnik oferty edukacyjnej Uniwersytetu Opolskiego. Jest rozwinięciem idei zawartych w moim tekście „Filozofia jako ćwiczenie duchowe – coachingowy model uprawiania filozofii”. W drugim paragrafie przedstawiono ontologię Platona z perspektywy filozofii procesu. Widziana z tej perspektywy ontologia Platona jest rodzajem metafizyki doświadczenia – byt nazywany przez Platona „prawdziwym” nie jest rzeczywistością abstraktów, lecz tym, czego doświadczamy w chwilach, gdy rozpoznajemy znaczenie konkretnych sytuacji życiowych w perspektywie (...) Dobra. Filozofia Platona okazuje się rodzajem filozoficznej logoterapii – praktyki duchowej polegającej na uwalnianiu umysłu przez odwracanie go od pato-logicznych pseudoznaczeń w stronę Sensu. Przyjęcie tej perspektywy oznacza uznanie doświadczenia medytacyjnego za punkt odniesienia refleksji filozoficznej. Oznacza też skierowanie uwagi w stronę doświadczenia wewnętrznego, również w stronę odczuć płynących z ciała jako istotnego składnika tego doświadczenia. Jako konkretny przykład starożytnego coachingu filozoficznego opisano w tekście stoicką praktykę „wytyczania teraźniejszości”. Dla zilustrowania idei współczesnego coachingu filozoficznego opisano ćwiczenie „Moje tu i teraz” – jedno z narzędzi opracowanych na potrzeby indywidualnej praktyki coachingowej. Opiera się ono na założeniach zarysowanej wcześniej ontologii doświadczenia. Tekst kończy opis kompetencji uzyskiwanych przez absolwenta kierunku Coaching filozoficzny. (shrink)

Punktem wyjścia rozważań są cztery hipotezy: dwie leksykalne, gramatyczna i historyczna: 1. Wyrażenie „rozumieć" jest polisemem i to podwójnie: a) wieloznacznością właściwą wielu predykatom mentalnym (tj. może mieć w szczególności sens aktualny, habitualny, sekwencyjny lub procesualny); b) wieloznacznością swoistą (tj. może w szczególności mieć sens intuicyjny, identyfikacyjny, indulgencyjny lub inskrypcyjny). 2. Wyrażenie „rozumieć” w sensie identyfikacyjnym występuje w kontekstach eliptycznych (może mieć wówczas sens esencjalny, strukturalny, funkcjonalny, kauzalny, kategorialny lub konceptualny). 3. Wszelkie (niemetaforyczne) konteksty i derywaty wyrażenia „rozumieć" dadzą się (...) sparafrazować za pomocą wprowadzonych rozróżnień. 4. Różnice zdań w sprawie rozumienia albo biorą się z pomieszania znaczeń, albo są empirycznie testowalne. Przedstawione hipotezy pozwalają usunąć nieporozumienia, dotyczące kolejno: argumentów relacji rozumienia, kategorii semantycznej „rozumienia", relacji między poszczególnymi pojęciami „rozumienia" oraz. między rozumieniem a innymi funkcjami mentalnymi, warunkami poprawności definicji „rozumienia konceptualnego", na koniec kryteriów kompetencji językowej. (shrink)

Mówienie, rozmowa, dialog i dyskusja to cztery bliskoznaczne terminy i cztery fenomeny ze sobą spokrewnione. Mówienie to sensowne artykułowanie dźwięków przez podmiot osobowy i jako takie jest warunkiem pozostałych aktywności. Rozmowa jest wzajemnym mówieniem do siebie przynajmniej dwóch osób na jakiś temat. Dialog i dyskusja, będące rozmową osób, różnią się przedmiotem, celem i strukturą. Dla obu rozmowa jest fundamentem. Warunkiem dialogu i dyskusji jest wewnętrzna wolność osób, które w nich biorą udział. Głównym celem dialogu jest zapoznanie się ze stanowiskiem i (...) poglądami jego uczestników na określony temat. Uczestnicy dialogu nie muszą posiadać równych kompetencji. Dyskusja jest dialogiem sformalizowanym, kwalifikowanym. Jej celem jest rozwiązanie jakiegoś problemu. W dyskusji musi być zatem wyraźnie określony jej przedmiot, aspekt oraz muszą zostać uzgodnione pojęcia. Dyskutanci muszą posiadać podobne kompetencje w dyskutowanych sprawach. Dyskusja posiada też swą wewnętrzną, logiczną strukturę. -------------- Zgłoszono: 22/09/2020. Zrecenzowano: 06/11/2020. Zaakceptowano do publikacji: 20/11/2020. (shrink)

W niniejszym artykule pragnę zwrócić uwagę nauczycieli języków obcych na wykorzystanie w procesie nauczania języków obcych autentycznych informacji prasowych, które umożliwiają uczącym się poznawanie języka obcego w naturalnym kontekście kulturowym i socjoznawczym. Teksty te, poruszając konkretne aktualne problemy i wydarzenia, dostarczają nie tylko faktów, lecz również argumentów i kontrargumentów, zachęcających do dyskusji, wymiany zdań i poglądów na dany temat. Są one tym samym przyczynkiem do rozwoju obcojęzycznej kompetencji komunikacyjnej, tak ważnej w praktykowanej obecnie w nauczaniu języków obcych metodzie komunikacyjnej. (...) Praca z autentycznym tekstem prasowym jest wyzwaniem nie tylko dla uczącego się, lecz również dla nauczyciela, i ze względu na specyficzny charakter języka publicystyki, oraz specyfikę danego rodzaju tekstu jest możliwa w grupach na poziomie zaawansowanym, w klasach z rozszerzonym programem nauczania danego języka obcego. Włączenie autentycznych tekstów prasowych do nauczania języka obcego nie oznacza jednocześnie konieczności rezygnacji z podręcznika. Teksty te mogą być dodatkowymi materiałami i pomocami w procesie nauczania, zapewniającymi progresję w zakresie sprawności językowej. Dzięki swej autentyczności wpływają motywująco na uczących się i uatrakcyjniają przebieg lekcji. Konfrontacja uczącego się z tekstem prasowym ma nie tylko znaczenie w trakcie procesu instytucjonalnego nauczania języka obcego, lecz również poza nim lub nawet po zakończeniu tego procesu. Praca z autentycznym tekstem prasowym to nauka selektywnego czytania, rozróżnianie ważnych i mniej ważnych treściowo słów i elementów danego tekstu, a także odwołanie się do wiedzy encyklopedycznej, wiedzy o świecie uczących się, ich inteligencji i zdolności logicznego myślenia. Jest to niewątpliwie zadanie dla ambitnych nauczycieli i ich ambitnych uczniów. (shrink)

The article is a critical comment on the contemporary condition of the university and the reform of higher education introduced in Poland in 2018. The management culture imposed by the reform, focused on “scientific productivity” and bibliometrics, is in conflict with the university’s ethos of striving for truth and open discussion, constitutive for the community of learners and scientists. The author argues that attachment to these values is not only a matter of tradition, but a special task of the university (...) within the contemporary public sphere, torn by axiological conflicts, and disintegrating into a number of digital “tribes”. The university as an institution developed along with the culture of axiological pluralism and rational doubt, which is supported itself. However, these values cannot be maintained if the academic doxa adopts the assumptions of radical cognitive relativism. “Anti-relativistic cognitive minimum” and the assumption of relative translatability of languages are necessary if the university is to continue to play the socially important function of supporting critical dispositions and intellectual independence. (shrink)