Ortaçağ İslam Dünyasında yöneten ve yönetilenler arasındaki bağı âlimler sağlamaktaydı. Sultan ve emirin halka adaletle muamele etmesini, Kuran-ı Kerim ve Sünnet-i Şerife göre yaşamasını ve toplumsal hayatı düzenlemesine yardımcı olurdu. Zaman içerisinde yöneticilerde görülen kusurların ortaya konulmasına yönelik çözüm önerileri sunan âlimler, eserler kaleme almaya başlamış ve bu eserlere siyasetname ve nasihatname denilmeye başlanmıştır. Bu eserlerden bazıları gayet hacimli olup sultana arz edilmekteydiler. Bazısı ise risale şeklinde ve daha kısa yazılarak toplumun huzurunu bozan veya toplumda çok acil çözülmesi gereken unsurları (...) ihtiva etmekteydi. Selçukluların XI. Yüzyıldan itibaren İslam Dünyasına geniş bir hâkimiyet sahası oluşturmaları üzerine siyasetname telifi artmıştı. XIII. Yüzyıl hadis âlimlerinden Ziyâeddin el-Makdîsî’nin yaşadığı Eyyubiler Dönemine kadar bu eser yazım türü yaygınlık kazanmıştır. El-Makdisî, Dimaşk Eyyubî meliki el-Melikü’l-Eşref Musâ’nın düşkün bir hayat sürmesi üzerine özellikle toplumda bozulmalar meydana gelmesi ve devlet yönetiminde zaafa düşülmesi gibi sebeplerle bir nasihatname yazmış ve halkın üzerindeki olumsuz etkileri azaltmayı gaye edinmiştir. Nasihatname sultanın konumuna uygun, yumuşak bir dille ve nazik bir üslupla kaleme alınmış olup eserde ayet ve sahih hadislere yer verilmiştir. (shrink)

Bu makale, Mahmûd el-Çağmînî’ye (etkin olduğu dönem 600/1200 civarı) atfedilen, gök cisimlerinin h lerini ele alan ve kendisinin Batlamyusçu teorik astronomiye giriş niteliğindeki el-Mulahhas’ına bir ek olmasını amaçlamış olabileceği kısa risalesini incelemekte ve Arapça tahkikli metniyle tercümesini sunmaktadır. Risale, mesafeler bahsine değinmeksizin gökcisimlerinin büyüklüklerine odaklanmaktadır. Eser, Güneş’in üstünde ve altında yer alan gök cisimleri, Dünya’ya kıyasla bu cisimlerin yaklaşık hacimleri, bu cisimlerin hacimlerine göre azalan sırayla büyüklükleri ve her birinin kübik fersah (cubic fersah) –bu, Dünya’nın hacmi ve her cisim için (...) belirtilen göreli hacim için türetilmiş fersah değerine dayalı matematiksel bir hesap birimidir– cinsinden ölçülen cisim büyüklükleri gibi muhtelif bilgileri içerir. Bu çalışma için başvurulan nüshalarda herhangi bir kaynak belirtilmemektedir. Fakat Çağmînî’nin -on üçüncü yüzyılda hem Almagest hem de Gezegen Hipotezleri’inin ulaşılabilir olmasına rağmen- tadil edilmiş Batlamyusçu değerleri tercih ettiği aşikardır. Çağmînî’nin aracı kaynaklardaki verileri orijinal Batlamyus değerleri olarak kabul edip etmediği ise belirsizdir. Tahkik için kullanılan dört nüshadan üçü, ölçümle ilgili olan ve Sinan Paşa’nın Kadızâde’nin el-Mulahhas şerhine yazdığı haşiyeden iktibas edilmiş kısa bir ek bölümü içermektedir. (shrink)

The translation of the Bible into Turkish as a whole was made in Istanbul in 1665-1666 by Wojciech Bobowski (Ali Ufki Bey), who was of Polish origin, spoke 17 different languages, later became a Muslim, served in the Ottoman palace for many years. Among the languages he could speak were mainly Latin, Greek, Hebrew, Polish, English, French, Italian, Arabic, Turkish. He is also known as Albert Bobowski and Albertus Bobovius in European sources. The translation was planned by a group of (...) Dutch Protestants, while Dutch ambassador Levinus Warner followed the work in Istanbul. The translation texts were checked and sent immediately to the Netherlands for printing, but could be printed in Paris in 1827 due to the adverse condition. In this edition, M. Jean Daniel Kieffer has revised some on Ali Ufki Bey's translation. This translation, with some changes and corrections in the Arabic alphabet (Ottoman) in 1878, 1885, 1886, 1901was printed in Latin alphabet in 1941.The style and language properties of the 1941 edition made it difficult to understand the Bible, so it was reprinted in 2001 with the more contemporary words under the name Kutsal Kitap (Yeni Çeviri).The background of the Turkish translations of the Bible, the contributions of the Bible Society (English and Foreign Bible Society) to these studies, the change of the words used in the translations, the translation of Wojciech Bobowski used as the source text and the follow-up of this translation process are important. Because the original text of the translations of the Bible in Turkish is based on the translation of Wojciech Bobowski. (shrink)

Letters, one of the types of words in the Arabic language, are used as a complementary element in the sentence. The meanings they have appear with the noun or verb they are used in. It is important which letter means what and what kind of meaning it reveals where it is used. Because the letters can have more than one meaning and this may differ depending on the verb or name used. Cer letters are also among the letters with the (...) mentioned qualities. They carry the meanings they have to the verbs and nouns they are related to. Among these letters, which can have many different meanings, there are some letters that may pose a problem in the translation of the Quran. One of them is the letter of lam. The general usage of the letter Lâm has the meanings of assignment, specialization and talil. In addition, this letter can sometimes be used to express the situation in which an action will result in the future. When the letter Lam is used in this sense, it is called the word akiba. Since the film can be perceived as talil, it can cause many incorrect translations. The situation sometimes goes as far as encountering translations that cannot be mentally explained. This translation problem, which we encounter in some Turkish translations, will be highlighted in this study and solution suggestions will be presented to the problem. After the definition and examples of the relevant letter are revealed, their use in the Qur’an will be examined within the framework of some Turkish translations. Alternative translations will be presented in order to correct the translations found to be problematic. (shrink)

Hristiyan teolog William Lane Crag'a ait din ve bilim arasındaki ilişkiyi ele lan bir çeviri...

Kur’an-ı Kerim indirildiği günden bugüne hem muhtevası hem de üslubuyla gerek inananların gerekse inanmayanların hep ilgisini çekmiştir. Bu ilgi zamanla onun başka dillere tercümesini beraberinde getirmiştir. Bu tercüme faaliyetleri aynı şekilde hem Müslümanlar hem de Gayr-i Müslimler tarafından yapılmıştır. Kur’an-ı Kerim’in kendine has ve tarih boyunca benzerinin getirilemediği eşsiz bir üslubu vardır. Onun üslubunun eşsiz olması aynı zamanda başka dillere tercümesini de zorlaştırmaktadır. Ancak Kur’an hitabının tüm insanlara yönelik olması onun başka dillere tercümesini de zorunlu kılmıştır. Bugüne kadar farklı dillere (...) yapılmış Kur’an tercümelerinin sayısı yüzü aşmıştır. Bu tercümelerin her birinin Kur’an’ı doğru anlamaya katkı sunmak iddiası, tercümelerde takip edilen yöntemi de belirlemiştir. Bu yöntemlerden en çok tercih edileni hiç kuşkusuz anlamın tercümesi yöntemidir. Bu yöntemin yanı sıra harfi harfine tercüme de başvurulan yöntemlerden bir tanesidir. Merhum Muhammed Hamidullah’ın Fransızca’ya yaptığı Le Saint Coran adlı tercüme bir Müslüman âlim tarafından yapılmış ilk harfi harfine tercüme örneğidir. Muhammed Hamidullah’ın Doğu ve Batıyı bilen ve çok çeşitli alanlara hâkim bir ilim adamı olması yaptığı bu tercümeyi dikkate değer kılmıştır. Bunun yanı sıra daha başka özellikleri ile de dikkat çeken bu Fransızca çeviri Aziz Kur’an: Çeviri ve Açıklama şeklinde Türkçeye tercüme edilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’de hatırı sayılır derecede bir okuyucu kitlesine sahip olan Hamidullah’ın, Türkçeye aktarılmış bu tercümesi değerlendirilecektir. (shrink)

Orta Çağ’da, İslam düşüncesi içerisinde yazılmış olan İbn Sînâ’nın eş-Şifâ: İlahiyat’ı, Gazzâlî’nin Makâsıdu’l-Felâsife’si ve İbn Rüşd’ün, Aristoteles’in eserlerine yazmış olduğu şerhler gibi pek çok felsefî ve teolojik eser Latinceye çevrilmiştir. Söz konusu çeviri eserler vasıtasıyla, İslam düşüncesinde carî olan, Tanrı’nın tikelleri kendi zatlarında bilip bilmediği, Tanrı’nın zatı gereği fiilde bulunup bulunmadığı, din ve felsefenin uzlaşıp uzlaşmayacağı gibi tartışmalı pek çok mesele Batı’ya intikal etmiştir. Bunlara ilaveten Tanrı’nın mutlak kudretinin alanının ne olduğu sorunu da Batı düşüncesinde bilinir hale gelmiştir. Bu (...) çalışmada, “Tanrı mantıksal olarak mümkün olanı yapabilir ve bu durum Tanrı’nın mutlak kudretine halel getirmez” anlayışının Latin Batı dünyasına İbn Sînâ’nın eş-Şifâ’sı ve Gazzâlî’nin Makâsıdu’l-Felâsife’sinin çevrileri vasıtasıyla intikal ettiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tespit edebildiğimiz kadarıyla, Gazzâlî’nin Makâsıdu’l-Felâsife’de bu konuya ilişkin serdettiği fikirler ile Hristiyan teolog/düşünür Thomas Aquinas’ın fikirleri arasında önemli ölçüde benzerlik söz konusudur. Söz konusu benzerlik temele alınarak, Thomas Aquinas’ın bu hususta İslam düşüncesinden beslendiğini söylemek kuvvetle muhtemeldir. (shrink)

The iltifāt (reference switching) is one of the arts of high literary value, widely practiced in the Qurʾān. This art takes place in the form of switching to another person, verb mode, number, preposition or sentence type contrary to the necessity of the situation, while continuing the word as a certain person, verb mode, number, preposition or sentence type. The art of iltifāt adds certain meanings to words such as certainty, continuity and movement. It keeps the curiosity, desire, excitement and (...) shiver alive. Similar to those who read the Qurʾān, those who read the translation of the Qurʾān are expected to be able to notice these meanings as much as possible and feel the literary pleasure of this art. There are important structural differences between Arabic and Turkish. In addition, the text that needs to be translated into Turkish is Holy Qurʾān, which has a divine infinite dimension, and it is a limited human mind attempts to translate it. This situation requires an advanced level of caution and diligence in transferring the art of iltifāt to the translations of Qurʾān. The issue of the art of iltifāt and the transfer of this art to the translations of the Qurʾān has also been studied in scientific research in different world languages such as Arabic, English and Indonesian. As far as we can determine, the only study in Turkish that examines the reflection of the iltifāt in the Qurʾān is the article titled "The Translation Problem of the Art of iltifāt in the Translation of the Qurʾān" by Haşim Özdaş. In the mentioned article, five different Qurʾān translations of eight verses from different types of the art of iltifāt were examined. It has been claimed that there is no art of iltifāt in Turkish language and literature, and that the translation of the art of iltifāt in the verses into Turkish is an obstacle to understanding the verses and leads to a wrong or incomplete understanding. As a solution, while the verses are being given and translated, it is suggested that the art of iltifāt in the verses be ignored. In this research article, the cases of the translations of the Qurʾān reflecting the art of iltifāt, as an example of iltifāt between māzī (past tense) and muzāriʻ (present tense) verbs modes in the verses are discussed. In addition, it discusses the opinions that say there is no art of iltifāt in the Turkish language, that the exact transfer of the art of iltifāt found in the Qurʾān to the translations of the Qurʾān causes wrong or incomplete understanding, therefore, the art of iltifāt should be ignored when the verses are being translated. As a result, the present study argues that the art of iltifāt is also a subject of Turkish rhetoric, which should be reflected in the translations of the Qurʾān as much as possible, and the transfer of the art of iltifāt in the translations of the Qurʾān does not constitute an obstacle to understanding the verses, on the contrary, the reference to this art in the verses will contribute to the realization of the divine purpose and wisdom. The data sources of the research were created from 6 verses and their 22 different translations, using various sampling methods. The data collected from these were analysed using the comparative text analysis method on the basis of the inductive approach. Qualitative data was converted into quantitative data, processed in the SPSS application, and the findings were presented as numerical figures in tables. At the end of the research, it was determined that iltifāt between māzī and muzāriʻ verbs modes studied in the science of rhetoric was also a subject of grammar as the phenomenon of time shifts in verbs. It was seen that the art of iltifāt was applied in an average of 800 places in the Qurʾān, and the iltifāt between māzī and muzāriʻ verbs modes accounted for 6.9% (55 pieces) of this amount. Most of these fifty-five iltifāts were iltifāt from the māzī verb mode to the muzāriʻ verb mode (63.6%), while the amount of iltifāt the muzāriʻ verb mode to the māzī verb mode was less (36.4%). In the analysed translations of the Qurʾān, it was determined that the iltifāt between māzī and muzāriʻ verbs modes was not reflected at a rate of 90.9%, and the art of iltifāt was completely abandoned in 14 of the 22 translations. It was concluded that the reason why the art of iltifāt in the verses was not reflected in the translations of the Qurʾān was the belief that this art was not found in Turkish and that the transfer of this art leads to wrong and incomplete understanding. In the research, it was proposed to increase the number of scientific studies in which various translation strategies and techniques were tested in the transfer of the art of iltifāt in the verses in the translations of the Qurʾān. In this respect, this research article is expected to pave the way for more research on the issue of transferring the arts used in the Qurʾān and to be useful for future translations of the Qurʾān. (shrink)