Recensie van: Christoph Menke, Tmgodie im Sittlichen. Gerechtigkeit und Freiheit nach Hegel. Frankfurt: Suhrkamp, 1996. Paul Cobben, Postdialectische zedelijkheid. Ontwerp voor een Hegeliaans antwoord op Heidegger, Habermas, Derrida en Levinas. Kampen: Kok Agora, 1996. Hegels rechtsfilosofie speelt in de hedendaagse discussie tussen communitaristen en liberalen een belangrijke rol. Hij wordt door sommigen beschouwd als iemand die de vrijheid van het individu het primaat geeft - een echte liberaal dus -, dan wel als iemand die het individu ondergeschikt maakt aan (...) de gemeenschap, omdat indivi- dualiteit slechts binnen een gemeenschap kan ontstaan. Deze discussie vormt ook een deel van de achtergrond van Tragodie im Sittlichen en Postdialectische zedelijk- heid. Christoph Menke en Paul Cobben betogen beiden dat Hegel weliswaar te- kortgeschoten is in het doordenken van (aspecten van) de verhouding tussen indivi- du en gemeenschap, maar dat reeds in zijn eigen werk aanwijzingen te vinden zijn voor een correctie daarvan. Menke richt zich daarbij nadrukkelijker op de kant van het individu, Cobben meer op een herschrijving van de inrichting van de gemeen- schap. (shrink)

Moet er strenger gestraft worden of juist niet? Mag de rechter door de wetgever aan banden worden gelegd? In hoeverre mag de overheid ingrijpen in het privéleven van haar burgers? Deze vragen zijn inzet van menig opiniërend krantenartikel of discussieprogramma. Ook degenen die zich beroepshalve met het recht bezighouden zullen zich van tijd tot tijd moeten bezinnen op taak en functie van het recht. Moeten we regels toepassen als ze tot onrechtvaardige uitkomsten leiden? Leiden regels wel tot het doel waarvoor (...) ze zijn opgesteld? Dit zijn allemaal vragen over het recht waarop door het recht zelf geen antwoorden kunnen worden gegeven. Betekent dit dat discussies over deze kwesties zinloos zijn omdat zij ontaarden in politieke welles-nietes spelletjes? Deze inleiding in de rechtsfilosofie beoogt te laten zien dat dit niet hoeft. (shrink)

Hans Kelsen is renowned in the world of legal philosophy as one of the most important legal scholars of the 20th century and his most important work which brought him this renown, Pure Theory of Law, is therefore ‘world famous’. However, he is less well known as a legal pacifist and his main writings on law and peace, such as Peace through Law, are very rarely studied and almost never considered in relation to his Pure Theory of Law. Even the (...) more recent studies of Kelsen’s theory of democracy, which increased familiarity with Kelsen as an advocate of democracy and actually looked at his political work in the light of the Pure Theory of Law, contain almost no systematic or critical consideration of the value of peace, although both Kelsen’s legal theory and his theory of democracy at least give cause for this. Whereas other studies have already made the connection between the concepts of law and democracy in Kelsen’s work, this thesis concentrates on the concepts – also closely connected in his work – of law and peace. With this new approach this thesis hopes to contribute to a re-evaluation of Kelsen’s positivist legal philosophy by showing that the undervalued yet essential aspect of his legal pacifism can be understood as the tacit, ethical meaning of the Pure Theory of Law. (shrink)

Wat is de plaats van het recht in de samenleving? Hoe fungeert het juridisch discours? Wie is de mens van het recht? Waartoe leiden de semantische transformaties die het recht tot een eigen discours maken? Hoe gaat de maatschappij met het juridisch discours om? Hoe verhoudt het rechtsbeleid zich tot de rechtswetenschap? Hoe verhouden de verschillende vakgebieden binnen het recht zich tot elkaar? Deze en andere vragen tussen rechtsfilosofie, rechtstheorie en rechtspraktijk worden in een collectie wetenschappelijke teksten geconfronteerd met (...) kritische interdisciplinaire benaderingen. Het boek biedt in die zin een kleine encyclopedie van de juridische discipline, gelieerd aan overwegingen van algemene cultuur. (shrink)

Inleiding vanuit historisch perspectief tot de rechtsfilosofie.

Opstellen eerder verschenen in het Nederlands Tijdschrift voor rechtsfilosofie en rechtstheorie en in andere periodieken.

25 leading contemporary theorists of criminal law tackle a range of foundational issues about the proper aims and structure of the criminal law in a liberal democracy. The challenges facing criminal law are many. There are crises of over-criminalization and over-imprisonment; penal policy has become so politicized that it is difficult to find any clear consensus on what aims the criminal law can properly serve; governments seeking to protect their citizens in the face of a range of perceived threats have (...) pushed the outer limits of criminal law and blurred its boundaries. To think clearly about the future of criminal law, and its role in a liberal society, foundational questions about its proper scope, structure, and operations must be re-examined. What kinds of conduct should be criminalized? What are the principles of criminal responsibility? How should offences and defences be defined? The criminal process and the criminal trial need to be studied closely, and the purposes and modes of punishment should be scrutinized. Such a re-examination must draw on the resources of various disciplines-notably law, political and moral philosophy, criminology and history; it must examine both the inner logic of criminal law and its place in a larger legal and political structure; it must attend to the growing field of international criminal law, it must consider how the criminal law can respond to the challenges of a changing world.Topics covered in this volume include the question of criminalization and the proper scope of the criminal law; the grounds of criminal responsibility; the ways in which offences and defences should be defined; the criminal process and its values; criminal punishment; the relationship between international criminal law and domestic criminal law. Together, the essays provide a picture of the exciting state of criminal law theory today, and the basis for further research and debate in the coming years. (shrink)

Diese Arbeit untersucht den Begriff der Autonomie und des Menschenrechts bei Kant. Sie geht davon aus, dass die kantische Rechtsphilosophie nicht nur der grundlegenden rechtlichen Frage, ob und inwieweit eine Gesetzgebung überhaupt allgemeingültig sein kann und muss, sondern auch aktuellen Grundsatzfragen des Rechts eine plausible Antwort geben kann. Der Gesichtspunkt des Übergangs vom unbedingt guten Willen zur allgemeinen weltbürgerlichen Verfassung begleitet dabei den ganzen Verständnisprozess der kantischen Rechtsphilosophie. Erst durch die grundsätzliche Klärung des kantischen Autonomieprinzips in seiner Moralphilosophie und Rechtslehre (...) wird der umstrittenen aktuellen Menschenrechtsfrage, insbesondere der Frage nach dem Menschenrecht auf sittliche Autonomie, eine neue Interpretationsmöglichkeit eröffnet. (shrink)

Topics covered in this volume include the question of criminalization and the proper scope of the criminal law; the grounds of criminal responsibility; the ways ...

Research into Kelsen’s conception of judicial justice seems at first sight contradictory to his own Pure Theory of Law. Upon closer consideration this prima facie contradiction turns out to be only an appearance due to the paradoxical effect that is produced by Kelsen’s pure theory of law itself. By revealing three paradoxical effects of Kelsen’s work in this article, I try to show that research into a Kelsenian representation of judicial justice is not only possible but also meaningful. The first (...) paradox originates from Kelsen’s formalised and value-free concept of law, which unexpectedly confronts the judge with his moral responsibility for the material valuation of the law. Secondly, a paradox arises from Kelsen’s rationalised notion of relative justice, which in fact forces the judge to be absolutely convinced of the moral rightness of his judgement. The third paradox is a result of Kelsen’s idea of objectivised ‘social peace’, by which the judge just realises the subjective and irrational demands of justice. From my analysis of these three seeming contradictions in Kelsen’s pure theory of law emerges an apparent Kelsenian representation of judicial justice. Starting from his pure theory of law it should be possible to conceive of a ‘pure’ form of administration of law, which would stipulate social peace as a condition for the ‘purity’ of a judicial judgement. I even imagine that Kelsen considered peace as a conditio tacita for the validity of the whole legal order, just as he regarded the basic norm as conditio per quam and effectivity as conditio sine qua non for the validity of the legal order. In any case, according to Kelsen’s conception of judicial justice, social peace proves to be the implicit or tacit condition for a ‘pure’ judgement. With that this ‘pacifying jurisprudence’ can be understood as a surprising paragon of a ‘pure’ administration of justice, on the understanding that peace is not a sufficient but an obvious condition for a just administration of law. That this should also apply mutatis mutandis for Kelsen’s concept of the legal order as a whole will be made subject of further research. (shrink)