The author undertakes an attempt to present the philosophical and legal concepts comprising the legacy of a German theoretician of law, Gustav Radbruch, in respect of justice. The historical context for Radbruch is World War II, which forced German lawyers to face the question of the limits to which positive law is binding. Radbruch’s theory makes a breach in the legal positivism current of German legal reflection and thus belongs to what is known as the third way, setting out new (...) prospects in the history of the philosophy of law. The thread described by the author is the manner in which Radbruch connects natural law with legal positivism, demonstrating that, within a legal reality, they may exist in parallel. (shrink)

В монографии исследуется феноменологическая концепция оригинального русского философа Густава Густавовича Шпета, идеи которого замалчивались в нашей стране до середины 80-х годов XX века. Для читателей, интересующихся историей философии, онтологии.

Jung’s concept of the collective unconscious is grounded in the concept of archetype, which he derived from Neoplatonic philosophy. This term has penetrated into subsequent psychological and culturological concepts, becoming popular nowadays in the context of research on culture due to its connection with the symbol, myth, image. Most researchers of Jung’s work forget that this concept appeared in his texts relatively late, and at that time the psychiatrist had already been developing his thought for almost twenty years. He created (...) the concept of the collective unconscious and its main assumptions without this seemingly key concept. Others were used instead, i.e. the primary image, pre-image, imago, psychic dominant. The aim of the article is to show the differences in meaning between the term archetype and earlier concepts, to explain its relationship with the image, and to indicate the philosophical and anthropological grounds on which Jung based his psychoanalytic thought. (shrink)

W artykule przedstawiam zastosowanie Jungowskiej koncepcji cienia do problematyki Innego.Wskazuję na możliwości teoretyczne, jakie otwiera przed refleksją etyczną Jungowskakoncepcja cienia, oferująca możliwość intrapersonalego rozważenia tego problemu. Koncepcjata daje możliwość odmiennego i pełniejszego spojrzenia na kwestie wolności, równości iodpowiedzialności.

Arthura Kaufmanna filozofia prawa wyrasta przede wszystkim z neokantyzmu aksjologicznego reprezentowanego przez „późnego” Gustava Radbrucha, którego uważał on za najważniejszego ze swych nauczycieli, oraz z hermeneutyki filozoficznej Hansa-Georga Gadamera. W późniejszym okresie znaczący wpływ na Kaufmanna wywarł Charles S. Peirce, którego pracami posiłkował się opracowując problematykę analogii (wiążąc ją z opracowanym przez Pierca zagadnieniem abdukcji) oraz ontologii relacji. Niektóre wątki poglądów Kaufmanna nawiązują do egzystencjalizmu Karla Jaspersa oraz antropologii Karla Löwitha. Obecne są także inspiracje tomistyczne i arystotelesowskie. Jest to (...) filozofia prawa o charakterze maksymalistycznym. Kaufmann wpisuje się w sięgającą starożytności tradycję uprawiania filozofii, w której stawia się pytania o całość; filozofia pyta o to, co to jest "byt w ogóle", byt "w całości"; filozofia prawa stawia pytania o to, co to jest prawo "w całości", prawo "w ogóle" . Podejmuje wprost fundamentalne zagadnienia należące do zasadniczych dziedzin filozoficznych – epistemologiczne, ontologiczne, etyczne, nie stroniąc także od zagadnień z zakresu logiki. Uprawiana przez niego filozofia ma charakter systemowy, co sprawia, że jej zrozumienie zakłada ujęcie całości propozycji. Sam Kaufmann uważa, że systemy filozofii prawa należą już do historii, jednak ta uwaga jest o tyle jedynie trafna w odniesieniu do niego samego, że jego filozofia prawa – w zgodzie z jego deklaracjami – nie zmierza do „gotowych rozwiązań” konkretnych kwestii prawnych, ale zmierza do ukształtowania pewnego sposobu refleksji nad prawem. Jego koncepcja jest ważnym głosem w sporze klasycznego pozytywizmu z koncepcjami niepozytywistycznymi. Za prawo w pełnym tego słowa znaczeniu uznaje konkretne rozstrzygnięcie, co niewątpliwie łączy jego podejście z amerykańskim realizmem prawnym. Rekonstruowana przez Kaufmanna struktura procesu „urzeczywistniania” prawa, dokonywana w kontekście i na użytek kultury prawnej typu kodeksowego, kontynentalnego, uwyraźnia obecność elementów typowych dla kultury prawa precedensowego –wnioskowanie od przypadku do przypadku. Jednocześnie za istotny problem każdego porządku normatywnego uznaje uogólnienie. Jest to znamienny teoretyczny wyraz narastającej świadomości współwystępowania obok siebie zasadniczych elementów każdego z tych typów kultur prawnych. Kaufmann trafnie dostrzega, że w konkretnym rozstrzygnięciu są obecne elementy normatywne wykraczające poza to, co jest zawarte w aktach normatywnych. Podobnie jak Ronald Dworkin, Kaufmann wskazuje, że dokonujący rozstrzygnięcia, czy tego chce, czy nie, „stosuje” szereg elementów normatywnych spoza aktów normatywnych. Analizy prowadzą do wniosku, że propozycja Kaufmanna zawodzi, gdy przechodzi on do ontologicznych uogólnień, przede wszystkim przez brak uwzględnienia w swych podstawach takich punktów odniesienia, które są zewnętrzne wobec badanego procesu „urzeczywistniania” prawa. To, czym jest osoba, determinowane jest systemem prawnym i kulturą, w której prawo funkcjonuje. Przy takim ujęciu Kaufmann nie osiąga jednego z ważnych celów, do którego zmierzał, nie wskazuje kryteriów pozwalających stwierdzić, czy stopniowa – dokonywana zgodnie z odkrytymi przez hermeneutykę filozoficzną wymaganiami poprawnego rozumienia – zmiana normatywnego sensu systemu prawnego zmierza ku „ustawowemu bezprawiu”, czy też nie. (shrink)

Jan Karol Kochanowski, polski filozof i historyk, żyjący na przełomie XIX i XX wieku, został już niemal zapomniany. Tylko dwie jego prace, tj. Tłum i jego przewódcy wydane w 1906 roku i Echa prawieku i błyskawice praw dziejowych na tle teraŸniejszooeci1, odbiły się większym echem zarówno w kraju jak i zagranicą. W filozofii polskiej jest jednym z autorów wzmiankowanych co najwyżej przez historyków dyscypliny. Należy do myślicieli niemal zupełnie zapomnianych, a autorzy, którzy interesowali się jego poglądami przyznają, że istniejące informacje (...) biograficzne są „zarazem zbyt skąpe”. Stąd w przedstawionej pracy starałam się przybliżyć postać Kochanowskiego, którego poglądy zasługuj ą na uwagę jako fakt historyczny, bez którego dzieje polskiej filozofii i socjologii nie są kompletne. Myśl Kochanowskiego wykazuje wiele wspólnych cech z założeniami psychologizmu i socjologizmu, choć ten pierwszy na pewno był mu bliższy. Można spotkać u tego myśliciela wątki, dla których inspiracją była refleksja nad tłumem Gustava Le Bona, teoria podboju Lestera F. Warda, psychologizm historyczny Karla Lamprechta, naturalizm Ludwika Gumplowicza, teoria resentymentu Fryderyka Nietzschego. Niniejszy artykuł stanowi próbę rekonstrukcji i analizy wybranych poglądów Kochanowskiego odnoszących się do filozofii dziejów i psychologii narodów. (shrink)

Niniejszy tekst podejmuje kwestię bogów i bohaterów mitów greckich, odnosząc ją do obecnej w psychologii głębi koncepcji archetypów i nieświadomości zbiorowej. Główny cel badań sprowadza się tym samym do bacznego przyjrzenia się potencjalnej korelacji pomiędzy zewnętrznymi w rozumieniu starożytnego Greka postaciami bogów i bogiń, a wewnętrznymi przejawami nieświadomości zbiorowej, które mogą stanowić – według Carla Gustava Junga – istotę antycznych bóstw. Ponadto został poddany namysłowi problem wpływu „wewnętrznych bogów” na sposób myślenia, odczuwania i działania jednostki, wpływu zarówno pozytywnego, jak (...) i negatywnego. Wynikająca z przeprowadzonych badań konkluzja zwraca uwagę na wartość sfery irracjonalnej – źródła pochodzenia zapomnianych, politeistycznych bogów, zamieszkujących psychikę współczesnego człowieka. ---------------------- Zgłoszono: 14/04/2022. Zrecenzowano: 11/05/2022. Zaakceptowano do publikacji: 30/05/2022. (shrink)