This book focuses on Stanislaw Ignacy Witkiewicz, philosopher and controversial artist. It expresses the opinions of philosophers, museologists and artists, for whom Stanislaw Ignacy Witkacy's 130th birthday anniversary became an opportunity to view his works from the perspective of postmodernity. The authors concentrate on Stanislaw Ignacy Witkiewicz as eminent and prophetic philosopher concerned about Western culture with its waning metaphysical feelings, master of gesture and poses, anticipating the postmodern theatricalization of life.

Witkacy znany jest ze swego krytycznego stosunku do metafizyki Whiteheada. Jednak w artykule autor skupia się na możliwości dokonania syntezy poglądów obu myślicieli.

The article discusses Paweł Polit’s book on the philosophy and painterly oeuvre of S. I. Witkiewicz that relates both areas of Witkiewicz’s work based on his idea of “unity of personality.” Exploring Witkacy’s theory, also contained in his literary works, Polit confronts it with the philosophical sources of his thought, as well as with Merleau-Ponty’s phenomenology and Deleuze’s and Derrida’s reflections on painting that bring to the fore its corporeal, haptic dimension. The idea of the “unity of personality” is, (...) according to Polit, a keystone of Witkacy’s thought, giving coherence to his aesthetic reflection, despite of its changes. Subjected to an appropriate interpretation, i.e. connected with the theory of the unconscious background of experiences, inseparable from the psychophysical identity of an individual, the idea of “unity of personality” becomes also the interpretative key to Witkacy’s painting. The author draws attention to the originality of Polit’s approach to Witkiewicz which situates itself within a broader contemporary discussion on the relationships between art and philosophy, painting and writing. She juxtaposes Witkacy’s case discussed by Polit with other examples of artists in whose oeuvre writing and visual work illuminate each other and intertwine. (shrink)

Stanisław Ignacy Witkiewicz, better known as Witkacy, was a most prolific writer in the philosophy of art, a novelist, playwright and painter. His philosophical ideas took shape in the second decade of this century, and was presented in New Forms in Painting and the Ensuing Confusion. A comprehensive exposition of his philosophy however was not published until 16 years later, i.e. when the book Conceptions and Theorems Implied by the Notion of Existence came out; it contained his systematic teaching (...) of the theory of being. (shrink)

Stanislaw Ignacy Witkiewicz is an author of a specific and original metaphysics of embodiment developed in the late 1930s. As a supporter of realism and opponent of any type of idealism, Witkiewicz found a kind of a "guarantee" of realism in the body. He proposed a "revised" version of Leibniz's monadology, where monads are no longer spiritual beings but psycho-bodily ones. A sense of embodiment became the primary sensation grounding the metaphysical realism of the author of Shoemakers. The article presents (...) the main points of Witkacy’s philosophy of the body. The central category of "mineness" is discussed, along with the question of relations between Witkiewicz’s findings and classic phenomenological analyses of embodiment proposed by Husserl and Merleau-Ponty. (shrink)

Stanisław Witkiewicz himself taught his son Stanisław Ignacy, known later as Witkacy, helped by his wife and friends, among whom there were scientists, artists and professional teachers. The results of such education were amazing. At the age of eight, the boy could paint using different techniques, play the piano and compose music. His father desired for him to become a naturalist painter like himself. At a young age Witkacy became an outstanding artist, not only a painter, but also (...) a writer. However, in opposition to his father’s teaching, when he matured artistically, he rejected naturalism and joined the artistic avant-garde. Just after the first world war he published a long philosophical essay inspired probably by the work of his father’s great intellectual enemy – the Neo-Hegelian Polish philosopher Henryk Struve. Thus, Witkacy shaped himself, both in the respect of art and philosophy, in the opposition to his father, Stanisław Witkiewicz. (shrink)

Artykuł omawia wzajemne kontakty i wspólnotę myśli dwóch wybitnych pisarzy i filozofów Bolesława Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza, którzy mimo dużej różnicy wieku byli blisko zaprzyjaźnieni. Podejmowane przez nich problemy odsyłają do międzywojennej atmosfery filozoficznej w Polsce i w Europie, a także do ożywionych dyskusji w gronie krytyków literackich i awangardowych pisarzy. Witkiewicz jako pierwszy Polak zapoznał się z psychoanalizą i znacznie wpłynął na jej znajomość u Micińskiego, choć ich sposoby rozumienia teorii Freuda wyraźnie się rozeszły. Miciński był też gorącym (...) zwolennikiem teorii Czystej Formy, realizatorem jej założeń w swojej twórczości i rzecznikiem unaukowienia krytyki literackiej poprzez jej mocne osadzenie w filozofii. Witkacy patronował jego poglądom estetycznym wyłożonym najpełniej w nieopublikowanej pracy magisterskiej Rzeczywistość i jej deformacja w sztuce napisanej pod kierunkiem Władysława Tatarkiewicza. Obaj zdecydowanie opowiadali się przeciw wszelkiemu redukcjonizmowi w filozofii; byli przeciwnikami fizykalizmu Koła Wiedeńskiego oraz antymetafizycznego nastawienia szkoły lwowsko-warszawskiej. Zwłaszcza Miciński dostrzegał słabość myśli analitycznej i poszukiwał dla filozofii formy bardziej pojemnej. W końcowym okresie twórczości Micińskiego stanął w wyraźnej opozycji wobec totalitaryzmu i mechanizacji życia, co było znamienne również dla Witkacego. Dla autora Portretu Kanta Witkiewicz był z pewnością mistrzem w dziedzinie filozofii, wciąż jednak pozostaje otwarte pytanie, ile od swego młodszego przyjaciela zaczerpnął autor Szewców? (shrink)

W artykule analizuję koncepcję improwizacji zapisaną w Jedynym wyjściu Witkacego. Pojęcie improwizacji charakteryzuje autor powieści jako swobodne wariacyjne tworzenie wywodzące się z natchnionej wizji. Wizję uważa Witkacy za najważniejszy, źródłowy element teorii artystycznej i praktyki twórczej. Analizuję również ślady improwizacji w rękopisie Jedynego wyjścia i opisuję grę między amplifikcjami a wizjami zapisanymi w improwizowanych fragmentach.