The paper discusses the ontology of Zdzisław Augustynek, especially the part of this ontology that relates to space and time. This position is analyzed as an attempt to implement two methodological postulates, namely the postulates of reductionism and scientific realism.

Our consciousness is a challenge both for the scientific and the computer reductionism. In the article I show that in everything which appears in our awareness there is an element which cannot be captured by scientific experience and computer models. Because our minds interact with the material world, only interactionism is compatible with our whole experience. But there is no sense to demand that the mechanism of this interaction should be given, because such mechanism cannot exist. Subsequently I reject evolutionary (...) arguments for materialist monism. At the end of the article I point that interactionism does not exclude the posiibility of progress in modeling scientifically external observational aspects of consciousness. (shrink)

W sytuacjach, gdy powinniśmy mieć do czynienia ze wzajemnym oświecaniem, w rzeczywistości często spotykamy się z obopólnym oporem między kognitywistyką a fenomenologią, gdzie ta druga rozumiana jest jako podejście metodologiczne, po raz pierwszy zarysowane przez Husserla. Filozofowie umysłu, z pierwszych szeregów kognitywistów, niejednokrotnie czynią lekceważące gesty w stosunku do fenomenologii, oparte na myleniu fenomenologii z niewykwalifikoną introspekcją psychologiczną (np. Dennett, 1991). Z kolei wielu fenomenologów podlega mylnemu wrażeniu, że kognitywistyce nie udało się wyjść poza tradycyjne modele komputacyjne (DSSI – „dobra (...) staromodna sztuczna inteligencja” (GOFAI - „good old fashioned artificial inteligence”)). Odrzucają oni kognitywistykę, zarzucając jej nadmierny redukcjonizm, uniemożliwiający wyjaśnienie doświadczenia czy świadomości. O ile taki opór nie dziwi w przypadku tych, którzy znają i bronią antynaturalistycznego stanowiska Husserla, o tyle jest niezwykle zaskakujący w przypadku tych, którzy znają dzieła Merleau-Ponty’ego. Badania tego ostatniego łączyły bowiem analizy fenomenologiczne z rozważaniami pochodzącymi z nauk empirycznych, takich jak psychologia i neurologia, i to na długo, zanim kognitywistyka została skonstruowana jako model do uwzględniania tylko tych aspektów psychologii i neurologii, które skupiają się na doświadczeniu poznawczym. Zostawiając przykład Merleau-Ponty’ego, filozofowie po obu stronach stopniowo zdali sobie sprawę, że fenomenologia może być bezpośrednio przydatna do naukowego zrozumienia poznania. Wcześniej niejednokrotnie nawet sami naukowcy empiryczni dochodzili do tego wniosku i to pomimo filozofów. Dobry przykład stanowią tutaj badania Franisco Vareli z neurofenomenologii (Varela, 1996). (shrink)

Tekst analizuje problem wielorakiej realizacji warunków doboru naturalnego: zmienności, reprodukcji i dziedziczności, przy czym główny nacisk położony zostaje na trzecią z wymienionych cech. Głównym celem prowadzonych analiz jest chęć pokazania, że możliwość wielorakiej realizacji doboru istniałaby nawet wówczas, gdyby pominąć argumenty z zakresu astrobiologii i sztucznego życia i skupić się wyłącznie na analizie genetyki znanych nam form życia. Tekst omawia również konsekwencje powyższej konkluzji, wskazując jak teza o wielorakiej realizacji warunków doboru wpływa na rozważania o takich zagadnieniach, jak: redukcjonizm (...) w biologii, definiowanie życia, badania dotyczące epigenetyki oraz autonomia biologii. Zaznaczone zostaje także jej znaczenie dla badań nad poziomami selekcji i wielkimi przełomami ewolucji. (shrink)

Many symptoms of possession described by exorcists correspond to the symptoms of psychiatric disorders. Before helping a person who feels that they are possessed by an evil spirit, one should answer this question: when is therapy necessary, and when is an exorcism required? The article points out that psychiatrists have different attitudes to theological explanations of possession and exorcism. According to the author, it is best to adopt a complementary attitude, such as leaves room for the thought that there exist (...) two causes for the symptoms of possession - the natural and the supernatural one. This may then furnish a common approach for medicine, psychology and religion. The article presents the theological criteria for determining possession by an evil spirit, and the psychological criteria for diagnosing pathological possession, as given by the World Health Organisation and the American Psychiatric Association. The author discusses similarities and differences between the theological criteria for diagnosing demonic possession and the criteria involved in a medical diagnosis. On the basis of both psychological and theological criteria, it is possible to recognize psychopathological states and demonic possession in multidimensional terms. This allows the author to distinguish four situations: health, psychopathological possession, demonic possession of a mentally healthy person, and coexistence of demonic possession with psychiatric disorders. Practical experience shows that the largest number of patients seeking help in health centres belongs to the fourth group, which is why there is a need for close cooperation between exorcists and psychologists or psychiatrists. (shrink)

This article constitutes the first part of a larger paper concerning the philosophical provenance of Mr. Cogito, the title character of poems by Zbigniew Herbert, which were published under the same title by “Czytelnik” in 1974. The poet used to study philosophy and corresponded for many years with his Master, Professor Henryk Elzenberg. The first part of the paper presents Mr. Cogito’s polemics with Cartesian apriorism, according to which only rational thinking leads to the knowledge of the truth. Herbert’s lyrical (...) character draws attention to the fallacy of Cartesian methodological reductionism; Mr. Cogito’s knowledge is individual, connected with both his mind and his sense and empirical experience. In the terminology of J.H. Newman, whose philosophy was known to Herbert, there is not merely notional knowledge, based on ratio, but the equally important real knowledge, which stems from the experience of an individual human being. (shrink)

W artykule przeanalizowano historyczne okoliczności narodzin i rozwoju logicznego empiryzmu. Jego główne założenia przedstawiono na tle stanowisk krytycznych, wobec tego nurtu. Podstawowym wnioskiem, jaki można wyciągnąć z przedstawionej a artykule analizy jest teza, że nurt ten nie powinien być rozpatrywany, jako tradycyjnie pojmowana szkoła filozoficzna. Ujmowanie go w ten sposób było podstawową przyczyną ahistoryczności jego dotychczasowej krytyki. Bliższe prawdzie jest stwierdzenie, że logiczny empiryzm, ukształtowany w określonych realiach historycznych, jest specyficzną postawą naukową czy też zbiorem postulatów metodologicznych, ukształtowanych w obliczu (...) kryzysu głównych dziedzin życia publicznego lat 20 i 30 XX wieku. (shrink)