Analizy przeprowadzone w artykule pozwalają na wyciągnięcie wniosków, ważnych dla filozofa przyrody. Między filozofią a naukami przyrodniczymi istnieje interakcja, którą można określić jako współprzenikanie się obu tych dziedzin wiedzy. To współoddziaływanie filozofii z nauką podobne jest do niedomykającego się koła. Trudno jest owo współprzenikanie jednoznacznie scharakteryzować, ale można wskazać pewne idee towarzyszące mu. Uświadomienie sobie filozoficznego uwikłania teorii naukowej powoduje często rozszerzenie jej rozumienia oraz ujawnia, jak wiele informacji zawartych jest w teorii naukowej na temat głębokiej struktury świata. Sformułowanie „filozofia (...) w nauce” można by uznać za charakterystyczne dla współczesnego ujmowania związku filozofii z naukami przyrodniczymi. Należy pamiętać, że wspólna droga filozofii i nauk przyrodniczych pozwala osiągać interesujące poznawczo wyniki, ważne dla rozumienia świata zewnętrznego. Współprzenikanie się filozofii z nauk jest procesem dynamicznym i twórczym. Tak filozofia, jak i nauka, ulegają ciągłym zmianom, które w istotny sposób wpływają na rozwijanie się procesu współprzenikania. Trudno jest przewidywać, w którą stronę ten proces będzie ewoluował. Ważne jest jednak, jak twierdzi M. Heller, aby w tym twórczym procesie dostrzec, że największym sukcesem nauk empirycznych, trwającym do dziś, jest coraz lepsze ugruntowanie się przekonania, że Wszechświat stopniowo, choć tylko w przybliżeniu, ujawnia nam tajemnice swojej struktury. -------------- Zgłoszono: 12/09/2020. Zrecenzowano: 10/10/2020. Zaakceptowano do publikacji: 29/10/2020. (shrink)

Recenzja książki: Richard Holmes, Wiek cudów. Jak odkrywano piękno i grozę nauki, tłum. Ewa Morycińska-Dzius, Seria: Wiedza i Życie – Orbity Nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2010, ss. 656.

Philosophy in science should be sharply distinguished from the philosophy of science. The latter offers a philosophical reflection on the method of science; the former, on the contrary, is expected to concentrate on the mutual influence between the philosophical ideas and scientific theories and practice. The papers in this book explore both the methodological niveau of the philosophy in science and some particular philosophical issues intertwined with scientific theories. Only such a combination of two perspectives may provide a comprehensive picture (...) of the methods and applications characteristic of philosophy in science. The book includes essays by Sir Roger Penrose, Joseph LeDoux, Francisco J. Ayala, and Michael Heller who won of the Templeton Prize in 2008. (shrink)

We present a short account of the early history of the Center for Interdisciplinary Research in Cracow. These beginnings go back to the inter-war period when the tradition was established of close interactions between philosophers and scientists, especially physicists (Smoluchowski, Natanson). In the post-war period, under the communist regime, this tradition was continued at the Theological Institute (later the Pontifical Academy of Theology) in Cracow, erected by Cardinal Wojtyła, the then archbishop of Cracow, after the Theological Faculty had been removed (...) from the Jagiellonian University by the communists. The collaboration of the Cracow Center with the Catholic University of Lublin and with the Warsaw Academy of Theology is briefly described, and the style of philosophy in Cracow presented. (shrink)

Recenzja książki: Bogdan Dembiński, _Stara Akademia Platona. W początkach epoki hellenistycznej _, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2018, s. 183.

Recenzja książki: John D. Barrow, Książka o niczym, tł. Łukasz Lamża, Copernicus Center Press, Kraków 2015, ss. 460.

The original view of Joseph Życiński, presented in his book _The Structure of the Metascientific Revolution _(1988), boils down to the observation that almost before our eyes a great revolution took place, not in science, but in the philosophy of science, that is the meta-scientific revolution. His concept of the meta-scientific revolution grew out of his fascination with the revolution that took place in the foundations of mathematics in the first decades of the twentieth century. Whether a change in science (...) deserves to be called a revolution is determined by whether the transformations it underwent also reached the meta-level. The set of presuppositions underlying transformations on the meta-level Życiński calls ideata. One of the aims of this article is to critically reconstruct the meaning of this term. The action of Życiński’s book takes place mainly on meta-level, but the meta-level constantly interacts with what is happening in science itself. The book sometimes makes an impression as if it were a study of the history of science, but history of science in a specific sense – something like a “sampling” of history with numerous examples. Among the creations of human thought, it is difficult to point to an area that changes more dynamically than science itself, but looking at it from a meta-perspective allows us to grasp those of its features that operate on a much broader scale. (shrink)

Recenzja książki: Bogdan Dembiński, _Stara Akademia Platona. W początkach epoki hellenistycznej _, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2018, s. 183.

Book review: Oblicza filozofii w nauce, P. Polak, J. Mączka, W.P. Grygiel, Copernicus Center Press, Kraków 2017, pp. 386.

Recenzja książki: P. Polak, J. Mączka, Ogólna teoria względności. Sto lat interakcji, Copernicus Center Press, Kraków 2016, ss. 202.

Recenzja książki: P. Polak, J. Mączka, Ogólna teoria względności. Sto lat interakcji, Copernicus Center Press, Kraków 2016, ss. 202.