Along with Sahîh-i Bukhari, many commentaries and memoirs have been made on Sahîh-i Muslim, which is accepted as the most reliable source of hadith and consists of sound narrations. Among the commentaries written today, the comprehensive commentary, which is a product of labor that cannot be ignored and stands out whit some features, is Ethiopian scholar Mohammed b. The commentary of Ali al-İtyubî’s Sahîh-i Muslim commentary on al-Bahru’l-muhît and his holy book is Kurratü ayni’l-muhtâc. This article aims to briefly introduce (...) İtyûbî with his educational life and Works, the method he followed in his annotations, the sources he used, his reports that do not require many works, his criticisms and evaluations, his perspective, his world of thought, and to reveal and evaluate his different approaches and ideas on certain subjects. Reaching 47 volumes together with the Commentary on the Muqaddima, the work has the feature of being the widest commentary of Sahîh-I Muslim. By transmitting the information in the previous works in a compact and collective manner, he did not leave the need to apply to them, and he made the hadiths easier to understand whit the memzuc method that explains word by word. The extensive interpretation of hadiths, the mention of different narrations, and the fact that the judgments derived from hadiths are regarded as material are some of the issues that make commentary important. This article aims to briefly introduce İtyûbî with his educational life and works, the method he followed in his commentaries, the resources he used, his transmissions that do not reguire many works, his criticisms and evalua-tions, his perspective, his world of thought, and to reveal and evaluate his different approaches and ideas on certain subjects. (shrink)

The quality of the narrations of 'Abdullah b. Salih al-Misrî (d. 223/838), one of al-Bukhârî's famous teachers, in al-Jâmi al-Sahîh has been a matter of debate among hadîth scholars. Abdullah b. Salih, whose narrations are narrated by Abu Dâwûd, al-Tirmidhî and Ibn Mâjah, is an important figure whom al-Bukhârî interviewed and also narrated from him in his works such as al-Adab al-mufred, al-Kirâʾa Khalfa al-imâm and al-Târîkh al-kabîr. However, whether he narrated directly from him in al-Jâmi al-Sahîh has been a (...) matter of debate among the scholars of Hadith. Ismâ'îlî (d. 371/982) and al-Hâkim (d. 405/1014) claim that al-Bukhârî did not narrate any hadîth from him in his Sahîh, while al-Zaḥebî (d. 748/1347) and al-'Aynî (d. 855/1451) argue that he did. It is possible to say that this disagreement is due to two reasons. The first is that there are differences between the copies of the Sahîh, and the second is that al-Bukhârî mentioned some of the narrators in an incomplete form. In this study, we will investigate various copies of the Sahîh and focus on whether the person whose identity is mentioned as "Abdullah b. Sâlih", "Abdullah" and "Abû Sâlih" in them is really Abdullah b. Sâlih al-Misrî. In addition, we will touch upon the evidences relied upon by the muhaddithis who express an opinion on this issue in terms of narration and dirāyah, and we will also draw attention to how the sîgas of tahammul and âdâ used in the narrations should be understood. Finally, we will try to determine whether al-Bukhârî has made any tahrīj from 'Abdullah b. Salih in his Sahīh, and if so, for what purpose, i.e., for ihtijâj or istishhâd. (shrink)

Sahih al-Bukhari, one of the most esteemed and widely studied collections of hadith by Muslims, has garnered significant attention in Indonesia. This paper delves into the history of Sahih al-Bukhari's study within the Indonesian context, examining its transmission lineage, vernacularization, and study methodologies in traditional and contemporary educational context. Three specific objectives were pursued: 1) the translation and vernacularization of Sahih al-Bukhari, 2) the transmission of Sahih al-Bukhari, with a focus on Indonesian pesantren (Islamic boarding schools), and 3) the analysis (...) of Sahih al-Bukhari study methods within Islamic colleges. Employing a historical method and an analytical approach, this research underscores the importance of translating and rendering Sahih al-Bukhari into vernacular languages as an initial step in making this revered text accessible. The study forms and institutions involved in Sahih al-Bukhari education were categorized into two primary streams: pesantren and Islamic higher education institutions. While pesantren encompass introductory courses, memorization programs, and more practical approaches, Islamic higher education institutions offer diverse and contemporary methods, including thematic, comparative, critical, living, and understanding studies. This study provides a comprehensive exploration of the multifaceted nature of Sahih al-Bukhari studies in Indonesia. By investigating its historical development, translation efforts, and the unique study methodologies within different educational settings, it sheds light on the diverse ways in which Sahih al-Bukhari is approached and understood in the Indonesian context. (shrink)

Some people think that various acts of terrorism are always related to Islam as it is a doctrine which is identical to war with all its derivative forms. It will appear to be incompatible if we trace the example of the Prophet Muhammad SAW, written in Ṣahīh Bukhāri’s ḥadīths. This research aimed to uncover the meaning of Jiḥād in Islam as stated in the ḥadīths of the Prophet Muhammad in the book Ṣahīh Bukhāri, the work of the distinguished ḥadīth scholar (...) named Muhammad bin Ismail bin Ibrahim bin al-Mugirah al-Bukhāri. This interpretation is expected to be a guide for Muslims in the Jiḥād itself, and it could provide accurate information for researchers about Islam, making it possible for scientists to change the stigmatic perspective of terrorism related to Islam. The researchers used a descriptive method by discussing the philosophical meaning of Matan of ḥadīth contained in the book Ṣahīh Bukhāri about Jiḥād. It was concluded in this research that the term Jiḥād does not mean war. It means the effort in the path of Allah, doing Jiḥād against lust, serving the parents, reconciling the parties in conflict, keeping of the promise, supporting old widows, supporting neglected children and the poor, doing hajj Mabrur, and so forth. Jiḥād could also be defined in the context of social welfare, such as in education and economics, which support the framework of bringing about prosperity on earth.Contribution: The number of terrorism cases in the name of Jiḥād lately is very detrimental to Muslims. Because of a lack of understanding of Jiḥād’s meaning, it is a broad sense apart from the war against infidels. This article calls on the importance of understanding Jiḥād, both for Muslims themselves and for people other than Islam. This article provides theological reasons for Jiḥād that can contribute to making peace in the world. (shrink)

The objective of this study is to conduct an analysis of the terminologies employed by Imam Ibn Rajab in his well-known work, "Fath al-Bari Sharh Sahih al-Bukhari," with the intention of enhancing our comprehension of his methodology in the field of Hadith studies. The study utilises a methodology that combines textual analysis and statistical techniques to examine the occurrence and usage of specific terms. The study also compares Ibn Rajab’s terminology with that of "Muqaddimah Ibn Salah" for a thorough analysis. (...) The study's main findings highlight the nuanced interpretations and variations in Ibn Rajab’s use of terminologies, specifically in synonymous terms like 'tafarrud' and 'garabah'. Furthermore, it emphasises his careful choice of the term "hasan" and the potential consequences it carries. The statistical analysis offers valuable insights into the frequency and patterns of these terminologies, which contributes to a quantitative understanding of their significance. After analysing the results, several suggestions are put forward. First, to gain a deeper understanding of Ibn Rajab's unique perspectives, it is recommended to thoroughly examine his methodologies throughout his entire body of work. Second, additional research is required to delve into the interpretations and implications of synonymous terms employed by Ibn Rajab. Third, conducting a thorough examination of his specific use of the term "hasan" would yield valuable insights into his criteria for evaluation. Fourth, it is important to conduct a thorough comparative analysis between the two texts, "Muqaddimah Ibn Salah" and the current text, to identify any similarities, differences, and potential influences. Fifth, it is recommended to broaden the statistical analysis to explore patterns, trends, and correlations within the dataset. Furthermore, gaining a broader understanding of Ibn Rajab’s contributions within the academic and scholarly landscape would greatly enhance comprehension. (shrink)

Kur’ân-ı Kerim, Allah’u Teâlâ tarafından Peygamber Efendimiz aracılığı ile insanlığa iletilmiş olan bir hidayet kaynağıdır. Okunmasıyla ibadet edilen Kur’ân-ı Kerim’in insanlar tarafından anlaşılması onun tefsiri ile mümkündür. Bununla birlikte Kırâat İlmi de Kur’ân’ın anlaşılması için bilinmesi gereken ve âyetlerin tefsirinde kullanılması gereken önemli ilimlerden birisidir. Kur’ân-ı Kerim kelimelerindeki telaffuz değişikliklerini konu edinen kırâat ilminin tefsir ilmi ile irtibatlı olduğu aşikârdır. Bundan dolayı Kur’ân-ı Kerim’i açıklayan tefsir kitapları ve tefsir âlimleri, kırâatlerden destek almışlar ve âyetlere mana verirken farklı kırâatleri göz önünde (...) bulundurarak anlam zenginliğini sağlamışlardır. Sahih olan kırâatlerin yanında sahih olmayan kırâatler de âyetlerin anlaşılmasında yardımcı olarak kullanılmıştır. Kur’ân kelimelerinde söz konusu olan bu değişiklikler tefsir eserlerinde farklı şekillerde ele alınmış ve incelenmiştir. Kur’ân’ın anlaşılması için kaleme alınan tefsirlerden birisi olan Celâleyn Tefsiri de; kısa, öz, anlaşılır ve çokça istifade edilen bir eserdir. Celâleyn tefsiri aynı zamanda âyetler anlaşılmaya çalışırken kırâatlerin de incelendiği, farklı şekillerde ele alındığı önemli bir tefsir eseridir. Bu ve benzeri nedenlerden dolayı Celâleyn tefsirinin kırâatler açısından incelenmesi, kırâat ve tefsir ilimleri açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Celâleyn Tefsirinde kırâatlerin nasıl kullanıldığı, kırâatlere değinilirken onların nasıl zikredildiği, hangi yönler ile kırâatlere yaklaşıldığı gibi konular değerlendirilmeye çalışılacaktır. (shrink)

It is well-known that Ibn al-Salāh al-Shahrazūrī (d. 643/1245) has an important place in the field of hadith methodology. In this context, it is possible to see Ibn-al Salah’s influence in a large proportion of the hadith terminology. The fact that the term ḥasan was not substantially included in the hadith method studies before Ibn-al Salah and that this concept became widely known in the field after him led to study the contributions of al Salah on the subject of ḥasan (...) hadith and in this regard, his effect on the term ḥasan. As result it was found that authorities such as Shāfiʿī (d. 204/820), ʿAlī b. al-Madīnī (d. 234/848-49), Ahmad b. Hanbal (d. 241/855) used the concept of ḥasan in various meanings before al-Tirmidhī (d. 279/892) who, according to general acceptance, made the term ḥasan famous for its terminological use. However, it is possible to say that ʿAlī b. al-Madīnī was the first to use the terminological meaning of the concept ḥasan. Actually, the fact that Shafii’ used the term ḥasan isnād for an authentic hadith that al-Bukhārī (d. 256/870) and Muslim b. Ḥajjāj (d. 261/875) would later unanimously narrate, and Ahmad b. Hanbal used ḥasan as gharib, is evidence for the unsystematic use of the term in the early periods. Even though, thanks to al-Tirmidhī, an important place was opened for the concept in riwāya literature, there was no serious mention of the term in later hadith methodology. Therefore, it has been seen that hadith scholars considered the term ḥasan within the scope of ṣaḥīḥ or ḍaʻīf hadith, since they accepted the term as an intermediate concept, and for this reason they did not include the term ḥasan among the subjects of hadith methodology until Ibn al-Salāh. An examination of the argument, that one can act upon a ḍaʻīf hadith, would show that ḥasan hadith might have been interpreted within the scope of ḍaʻīf hadith. On the other hand, the fact that some scholars such as Mughulṭāy b. Qilīj (d. 762/1361) state that a hadith would be called ṣaḥīḥ if it is maqbūl with any presumption, and that there is no point in calling such a hadith ḥasan shows that the ḥasan hadith is considered within the scope of ṣaḥīḥ hadith. The fact that hadith methodology scholars did not mention ḥasan hadith before Ibn al-Salāh stems from the ambiguity of the subject. Contrary to his predecessors, Ibn al-Salāh tried to save the term ḥasan from its ambiguity by combining the different specifications put forward by al-Tirmidhī, al-Khaṭṭābī (d. 388/998), and Ibn al-Jawzī (d. 597/1201). The specifications and interpretations of the term presented by Ibn al-Salāh via his meticulous efforts, have also been adopted by his successors. The term ḥasan hadith has gained an important place in the literature of hadith methodology thanks to the views and definitions built on the descriptions and interpretations of Ibn al-Salāh. In this context, while there are those who agree with Ibn al-Salāh’s descriptions and evaluations of the term, there are also those who criticize his remarks on the subject. However, it has been seen that those who criticize Ibn al-Salāh, along with those who follow him, criticized him by following the path drawn by Ibn al-Salāh. Based on this and similar situations, it was concluded that not only the descriptions and comments that Ibn al-Salāh made, but also his style and methods of handling the subject gave direction to the studies on hadith methodology. In addition, it has been observed that the most compact description of the term ḥasan is put forward by Ibn Hajar and today’s studies are predicated on his description. Within this framework, after emphasizing that there are four degrees of maqbūl hadiths, Ibn Hajar defined the two fields, which were covered by two different descriptions of Ibn al-Salāh, as ḥasan li-zatih and lighairih by Ibn al-Ḥajar. (d. 852/1449) By doing so Ibn al-Ḥajar gave the final shape to the ḥasan hadith terms. He also captured the fundamental point where ḥasan hadith differs from the ṣaḥīḥ hadith because the basic point in question, which was not directly stated before, is a slight flaw in the narrator’s grip. At the end of the study, it was concluded that -as al-Dhahabi (d. 748/1348) also stated- it does not seem possible to determine a comprehensive rule that gathers ḥasan hadiths under a single description. Considering the historical context of the term ḥasan, it has been observed that the most effective description of the ḥasan hadith are the terms ḥasan li-zatih and ḥasan lighairih, which were put forward by Ibn Hajar by transforming the dual division mentioned by Ibn al-Salāh into a more understandable form. (shrink)

Özet Hz. Peygamber’in her hâlini bizzat müşahede edecek kadar yakın ve Kur’ân’ın ilk muhatapları olan sahabe neslinin örnek hayatı ve ilmi kişilikleri hakkında çalışmak, bilgi edinmek, Kur’ân’ı ve Rasûlullah’ı doğru anlamanın temel yöntemini teşkil eder. Abdullah ibn Mes’ûd, ilmi yönden zengin birikime sahip ve yaşantısı bakımından farklı bir kişiliği vardır. Müslüman olduktan sonra Rasulullah’ın yanından hiç ayrılmayan, her türlü hizmetinde bulunan, öyleki ehl-i beytten fark edilmeyecek kadar O’na yakın olan İbn Mesʿud, aynı zamanda hemen hemen bütün savaşlarda Rasulullah’ın yanında bulunmaktan (...) geri durmayan diğer taraftan Resulullh’tan sonra da Kur’ân ve İslâm’a hizmet eden ve müslümanları eğiten bir muallimdir. Kur’ân-ı Kerîm’e ve Arapçaya olan vukûfiyeti, başta kıraat olmak üzere tefsir, hadis ve fıkıh ilmine dâir derin bilgisiyle öne çıkmış ve isim yapmış olan Abdullah ibn Mes’ûd Rasulullah’ın övgüsüne mazhar olmuş ashabın büyüklerindendir. Abdullah ibn Mes’ûd’un Kur’ân’ın nüzûlünün neredeyse tamamına şahit olması ve Peygamber’in yakınında bulunması, Kur’ân ve Kıraat ilimler açısından çok önemlidir. Abdullah İbn Mesʿud’un kıraatı iki gruptan oluşmaktadır. Birincisi hemen birçok kıraat-ı aşere imamının senetlerinde yer alan ve üzerinde ittifak edilen sahih kıraatler, ikincisi de müfessirlerin tefsirlerinde ele aldıkları ve tefsir kabilinden izahatları, dil bakımından istişhadda bulundukları, ihticac için kullandığı veya sadece müteradif olarak ele aldığı ifadeleridir. Bu çalışmada kıraatini bizzat Hz. Peygamber’den alan İbn Mes’ûd’un kıraat ilmini elde ettiği yol ve alanları irdelenmiştir. Özellikle onun Hz. Peygamber’den Kur’ân tâʿlimi, Allah Rasûlu ve Cebrail’in katılımıyla gerçekleşen Kur’ân’ın arzına katıldığını söylemesi, genelde İslâmî ilimlere özelde Kıraat’a yaptığı katkı, cem, istinsah ve Mushaflar konusundaki tutumu, ashâbın onun kıraati hakkındaki sözleri ve görüşleri gibi konuları incelenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak birçok ilim dalında söz sahibi olduğu gibi Kıraat ilminde de imam olan büyük sahabi Abdullah ibn Mesʿdun kıratinin mahiyeti hakkında bilgi verilmiştir. (shrink)

Sünnî usulcülere göre sahih olan haber-i vahid zan ifade etmekle birlikte, böyle bir haberle amel etmek naklî ve kat’î delillerin bir gereği olarak vaciptir. Şiî-Usûlî geleneğin temsilcilerinden Şerif Murtazâ ise haber-i vâhidle amel etmenin aklen caiz olduğunu, ancak bunun dinî açıdan vacip olmadığını iddia etmiştir. Ona göre Kur’an, mütevâtir haber ve masum imamın dâhil olduğu icmâ kesin bilgi kaynağı olduğundan bağlayıcıdır. Haber-i vâhid ise zann ifade etmektedir. Böyle bir haberle amel etmeyi gerektiren naklî kat’î bir delil ise bulunmamaktadır. Bu nedenle (...) haber-i vâhid amelî konularda hüccet değildir. Şerif Murtazâ, Sünnî usulcülerin haber-i vâhidin hüccet olduğuna dair naklî kat’î delillerini eleştirmiş, usulcüler ise bu eleştirilere cevap vermişlerdir. Araştırmamız Şiî-Usûlî geleneğin haber-i vâhide yaklaşım evreninden Şerif Murtazâ örneğini ele almayı ve Sünnî usulcülerin görüşleriyle mukayese etmek suretiyle değerlendirmeyi hedeflemektedir. Şerif Murtazâ’nın âhâd haber konusundaki yaklaşımı özü itibarıyla masum imam teolojisine dayanmakta-dır. Araştırmada masum imam teolojisinin ve haber-i vâhidle amel etmeyi gerektiren kat’î bir delilin bulunmadığı iddiasının nas, icmâ, tevâtür ve makul açısından vakıaya aykırı tutarsız bir görüş olduğu tespit edilmiştir. (shrink)

Los estudios sobre el Hadiz desde un punto de vista literario son escasos y se ocupan en buscar las influencias judías y cristianas. El objetivo final de este trabajo seria, reconocer las diferentes Técnicas Narrativas utilizadas en los llamados hadices naturales.

Al-Mu'jam Al-muḫtaṣ of Murtadā Al-Zabīdī (d. 1205/1791) in which a scholar recorded his teachers, the books that he obtained the right to narrate during his education life and the chain of transmission from his teachers to the author, is one of the important representatives of the mu'jam genres in 12th/18th century. It can be said that the mu'jam that Zabīdī wrote to record the important people in his life, goes beyond the standard mu'jam with its compilation style, sources, diversity of (...) biographers and anecdotes about the writing activity of the period. Based on Zabīdī's teachers, students and contemporaries, their origins, specialization and profession, the dates of their deaths, the dates of his encounters with them, the extent of his friendships, the dated rihle route, the lecture places and the books he taught, a panorama about the mu'jam will be drawn. The mu’jam, which includes 635 biographies, has a wide range of written and oral sources, especially ijazat and samā sources. Zabīdī's correspondence with scholars from different regions, taqrīz/appreciation written for his famous books and poems belonging to scholars of the period are among these sources. Numerous taqrīzs on his Tāj al-ʿArūs and Sharḥ Al-Iḥyā's point to their fame at that time, while Mu’jam, which has the appearance of an independent poetry anthology due to the poems that reach tens of pages, reveals his unknown poetic side. On the other hand, some couplets recorded in Persian and Turkish show his knowledge of these languages. Zabīdī is a versatile personality who lived in different geographies such as India, Yemen and Egypt and met many scholars there. Rihles in different regions of Yemen such as Zabid, Moravıa and Mocha, as well as inside Egypt, including Damietta, Raşıt, Fuwwah and Asyut, show that Zabīdī traveled frequently for the sake of knowledge. Egypt, where he went in 1167 (1753) with the advice of his teacher al-Aydarūs and spent thirty-eight years of his life, has an important place in his scientific adventure. Recording sufis, merchants and janitors as well as famous people from different fields such as poets, jurists and muhaddis in biographies reflects Zabīdī's extensive contact reaching various segments of society through the aforementioned rihles. While Zabīdī was obtaining knowledge through both these journeys and ijazat, he also gave ratification/ijazat to the students who came to him. While he prefers ijazat of al-musalsal bil awwaliyyah and Al-Awail Ṣaḥīḥ/al-Kutub al-Sittah for those who come to him for short periods of time on the occasion of pilgrimage, but on the other hand he gaves ijazat of Ṣaḥīḥ al-Bukhari, Shamail Tirmidhi, Sharḥ Al-Iḥyā and Al-Amali for his long-term students. Lessons, both open to the public in mosques and with more private groups at home, were held in informal rather than systematic/formal style like in the madrasah. The books that Zabīdī received the right to transmit through his rihles are listed below under the "textbooks" heading. When a book is mentioned in whichever biography, it can be implicitly considered the person has the elevated chain of transmission of the book. Similarly, it can be revealed in which region and by whom tranmits the short chain of a book. This reveals the unknown aspects of regional and temporal writing style. On the other hand, it is possible to find other traces of the background of writing and representation/taqrir through the mu'jam. For instance, a book was sometimes typed as a result of the students' compilation of lecture notes of their masters, sometimes when a person obtained a book he needed and he abbreviated important parts and copied a special copy for himself or a student could only get permission for giving lectures after he had written a book. The mu’jam includes besides of Zabīdī's books, the books written by the biographers in the form of "he has many books" or by mentioning the name directly. Even the recording of details such as the reason for writing, date and content information reveals the unknown aspects of the book writing style of the period. Ultimately, the importance of mu’jam, which was written as the result of a life spent with learning, although it is not well known in terms of genre; is to mention the biographical information collected from many different secondary sources, compiled as a result of long effort, such as history and tabaqat-tarajim about the scientific life of the author together with their evidences. Therefore, these kinds of books, that are mostly written by the author himself or his close student, in which the teacher constitutes its main element, is a primary source in the determination of the biographical information of the author, as well as the book and isnad, deserve to be examined separately because of their potential to shed light on the unknown aspects of the hadith history and literature of the later period. (shrink)

Bişr el-Merîsî taraftarları ile Osman ed-Dârimî arasında burada tartışma konusu yapılan hadisler haberî sıfatları konu alan ve müşkil nitelikte olan rivayetlerden oluşmaktadır. Bu rivayetleri genelde Bişr el-Merîsî ve taraftarlarının tecsîm ve teşbîh içerdiği iddiasıyla münker kabul ettikleri görülmektedir. Ehl-i re’y özellikleri taşımakla birlikte ilahî sıfatlar konusunda Mu’tezilî bir anlayışa sahip olduklarından tenzih anlayışları gereği sıfatları reddetmektedirler. Yaratılmışlara ait niteliklerin yaratıcıya nisbet edilmesini tenzîh anlayışlarına aykırı gördüklerinden bu tür müşkil rivayetleri ya kendi anlayışları doğrultusunda te’vîl ya da reddettikleri gözlenmektedir. Sert bir (...) ehl-i hadîs âlimi olan Osman ed-Dârimî ise, ayet ve hadislerde bildirilen ilahî sıfatlara iman edilmesi gerektiğini kabul etmektedir. Bu anlayışı sebebiyle bu rivayetlerde bildirilen haberî sıfatlara da te’vîl etmeksizin lafzî anlamıyla yaklaşmakta; kendi görüşü doğrultusunda Bişr el-Merîsî ve taraftarlarının yaptığı te’vîlleri reddetmekte, bu te’vîllerin ta’tîle yol açacağını ileri sürmektedir. Bu rivayetlerin lafzî (literal) anlamları doğrultusunda anlaşılması gerektiğini savunmaktadır. Bu hadisler üzerinde yapılan tartışmalar, temel hadis eserlerinin yazıldığı dönemde Ehl-i re’y ve Ehl-i hadîs ekollerine mensup âlimlerin hadislere yaklaşımlarını göstermesi bakımından önem arzetmektedir. Burada vermiş olduğumuz hadisler üzerindeki tartışmalar bu iki ekolün uluhiyet anlayışını, haberî sıfatlara yaklaşımlarını ortaya koyduğu gibi bunların genel anlamda hadis perspektifi hakkında bizlere bilgi vermektedir.ÖzetBu araştırma, temel hadis kitaplarının yazıldığı dönemde, yani III./IX asırda, haberî sıfatlar ihtiva eden bazı hadisler üzerinde yapılan tartışmaları ele almaktadır. Tartışma Osman ed-Dârimî (ö. 280/894) ile Bişr el-Merîsî’nin (ö. 218/833) taraftarları arasında geçmektedir. Hadisler üzerinde Ehl-i hadîs ile Ehl-i re’y mensubu âlimler arasında gerçekleşen bu tartışmalar bir yönüyle hadislerin anlaşılması ve yorumlanmasını ilgilendirmektedir. Tartışmanın, burada ele alınan hadislerin nasıl anlaşılması gerektiği; lafızların kelime anlamı mı (literal) yoksa bu lafızların ötesindeki muhtemel mecazî anlamları dikkate alınarak mı anlaşılması gerektiği noktasında odaklandığı söylenebilir. İnceleme konusu yapılan hadisleri tartışan tarafları kısaca tanıtmak yerinde olacaktır. Sözünü ettiğimiz rivayetlerle ilgili tartışmalar Bişr el-Merîsî taraftarları ile Osman ed-Dârimî arasında geçmektedir. Ehl-i hadîs’in önemli simalarından biri olan Osman ed-Dârimî, hadislerle ilgili bu tartışmaları içeren ayrı bir eser yazmıştır. Bu eser, Allah’ın sıfatları ve bazı hadis meseleleri konusunda Bişr el-Merîsî ve onun iki talebesinin görüşlerine reddiye olarak yazılmıştır. Bişr el-Merîsî, Ebû Yusuf’tan (ö. 182/798) fıkıh tahsil etmiş, önemli bir kelâmcı olarak tanınmıştır. O, kelâmla ilgili konularda aralarında İmâm Şâfiî’nin (ö. 204/820) de bulunduğu pek çok âlimle ilmî tartışmalar yapmış bir ehl-i re’y âlimdir. Halife Me’mûn’un (ö. 218/833) danışma meclisinde bulunmuş, Kur’ân’ın yaratılmışlığı (Halku’l-Kur’ân) görüşünün benimsenmesinde önemli payı olmuştur. Osman ed-Dârimî ise, Yahyâ b. Ma’în (ö. 233/848), Ali b. Medînî (ö. 234/848-49), İshâk b. Râhûye (ö. 238/853) ve Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855) gibi döneminin otoritelerinden hadis öğrenmiş bir ehl-i hadîs âlimidir. Hadis tahsili için önemli bütün şehirleri dolaşarak hadis öğrenmiş ve rivayette bulunmuştur.Haberi sıfatları ispat ve bunlarla ilgili rivayetlerin teviline karşı çıkan anlayış ile, bu rivayetlerin tenzih anlayışına uygun biçimde tevilini savunan kesimler ilk dönemden itibaren eserler telif etmişlerdir. Osman ed-Dârimî’ye göre, ehl-i hadîs’in eleştiri edebiyatının ortaya çıkmasında, Mu’tezile’nin ilahî sıfatları reddetmesi etkili olmuş ve pek çok müellif bu yönde eserler yazmışlardır. Ebû Hüreyre’den nakledilen bir rivayetle ilgili olarak muârız, bu rivayetin Allah için bildiğimiz göz ve kulak organlarından oluştuğu izlenimi verildiğini söyler. Osman ed-Dârimî, bu hadisin göz ve kulak organlarını değil görme ve işitmeyi ispat ettiğini söyler. Hiçbir konuda Allah’ın benzerinin bulunmadığını belirtir. Dolayısıyla Allah’ın organlardan oluştuğu iddiasını ehl-i hadîs’e nisbet etmek iftiradır. Ebû Dâvûd, bu hadis ile Allah için görme ve işitme sıfatlarının ispat edildiğini ve Cehmiyye’nin ilahî sıfatları inkar görüşüne reddiye olduğunu belirtir. Ebû Hüreyre’in Hz. Peygamber’e nispet ederek naklettiği: "İman Yemenlidir, hikmet Yemenlidir! Ben Rabbi’nizin nefesini Yemen tarafından hissediyorum!" rivayetini de muârız münker kabul etmiştir. Çünkü Bişr el-Merîsî ve ashâbına göre nefes ancak karın boşluğu olanlardan çıkar, Allah ise bundan münezzehtir. Osman ed-Dârimî’ye göre, muârız yanlış anlamıştır. Burada kastedilen, Yemen tarafından esen ve insanı rahatlatan rüzgardır. Bu rivayet bağlamında bakıldığında, Bişr el-Merîsî taraftarlarının rivayeti literal değerlendirdiğini, Osman ed-Dârimî’nin ise rivayeti yorumladığını görmekteyiz. İbnü’s-Selcî, "Siz, Allah’a ondan çıkandan (Kur’ân’dan) daha faziletli bir şeyle yaklaşamazsınız!" rivayeti hakkında, Müşebbihe’nin bunu, karın boşluğu olan, kendisinden kelâm çıkan şeklinde anladıklarını belirtir. Allah boşluğu olmayan anlamında "samed" olduğundan bu anlayış geçersizdir. Bu hadisle, Kur’ân’ın Allah’tan değil O’nun katından çıkması kastedilmiştir. Osman ed-Dârimî’ye göre, İbnü’s-Selcî’nin asıl maksadı Allah’ın kelâm sıfatını inkâr etmektir. Kur’ân’ın O’ndan çıktığında bir şüphe yoktur, bunu sadece kelâm sıfatını kabul etmeyenler inkâr etmektedir. İbn Abbâs’a atfedilen; "Rükn (Hacerülesved) yeryüzünde Allah’ın sağ elidir, halk ile onunla musafaha eder" rivayetinde geçen "yemînullah" (Allah’ın sağ eli) sözünün anlamı, İbnü’s-Selcî’ye göre bildiğimiz sağ el değil, Allah’ın nimeti ve ikrâmıdır. Hacerülesved ile elin kastedilmediğini kabul eden Osman ed-Dârimî’ye göre, İbnü’s-Selcî’nin maksadı, geçersiz te’villerle Allah hakkında ayet ve hadislerde belirtilen iki eli inkar etmektir. İbn Abbâs’ın Hz. Peygamber’den naklettiği başka bir rivayeti İbnü’s-Selcî’nin eserine alıp nakletmesini eleştiren Osman ed-Dârimî, bu tür zayıf rivayetlerin yayılmaması gerektiğini söyler. Buna ilave olarak İbnü’s-Selcî’nin yaptığı yorumun da çirkin olduğunu belirtir ve eleştirir. Çünkü sözü edilen rivayette Allah, yeşil bir takım elbise giymiş kıvırcık saçlı bir genç olarak tasvir edilmektedir. Böyle bir rivayet Hz. Peygamber’den gelen sahih rivayetlerle çeliştiği için de güvenilmez bir rivayettir. Rivayetle ilgili bu değerlendirmeyi yapan Osman ed-Dârimî, rivayet hakkında muârızın yaptığı yorumları da reddeder. Muârıza göre, "Rabbimin yanına girdim" sözü, "Adn cennetinde Rabbimin huzuruna girdim" demektir. Osman ed-Dârimî’ye göre bu gibi müşkil (problemli) hadisler re’y ile tefsir edilmemeli, rivayet edilip bırakılmalıdır. Hz. Peygamber’e dayandırılan ve Allah’ın kendisine geldiğinden bahisle cevabını bilemediği bazı sorulan sorduğundan, sonra Rabbinin elini sırtına koymasıyla parmaklarının serinliğini hissettiğinden ve her şeyi öğrendiğinden bahseden rivayetle ilgili olarak muarız şu değerlendirmede bulunur: Allah Resûlü’ne gelen Rabbi değil güzel suretli bir melekti, o melek Allah tarafından yönledrilmekteydi ve elini koyan da o melekti. Osman ed-Dârimî, muârızın bu yorumunu reddeder. Bu yorum aynı zamanda diğer sahih hadislere de aykırıdır. Osman ed-Dârimî, sözkonusu rivayet hakkında muârızın yorumunu reddettikten sonra zikrettiği sahih rivayetlere dayanarak buna güvenilemiyeceğini ifade etmiştir. İlahî sıfatlar hakkında konuşmak en zor konular arasında görüldüğünden, selef âlimleri bu konuda susmayı tercih etmişlerdir. Ancak sonraki nesiller bu konuda farklı yollar tutmuşlardır. İlahi sıfatları anlama konusundaki temel yaklaşımları tefvîz, teşbîh ve te’vîl şeklinde üç ana başlıkta toplamak mümkündür. Tefvîz, selef alimlerinin benimsediği yol olup, Allah’ın zâtı ve sıfatlarının mahiyetine ilişkin bilgiyi ilâhî ilme havale etmek demektir. Teşbîh, Allah’ı yaratılmışlara veya yaratılmışları Allah’a benzetmek anlamına gelir. Te’vil, Allah’ın yaratılmışlara benzediği izlenimini veren ayet ve hadisleri dil bilimi ve aklî bilgilerle yorumlamaktır. Sıfatları inkar edenlere Muattıla denilmiş, sıfatları ispat edenler Sıfâtiyye diye anılmıştır. Ehl-i re’y’e göre Allah’a atfedilen ve sözlük anlamı bakımından teşbîh ve tecsîm izlenimi veren sıfatları uygun biçimde te’vil etmek gerekir. İlâhî sıfatlarda Mu’tezile tenzihi öne çıkarmış, Eş’ariyye ve Mâtürîdiyye ise tenzihe uygun te’vili benimsemiştir. Müşebbihe, Vehhâbî-Selefî anlayış da ilahî sıfatlardaki lafızları zahiri anlamlarıyla almışlardır. Hadis ilminde en önemli temel eserlerin telif edildiği II./VIII. ve III./IX. asırda yaşamış olan âlimler arasında cereyan eden inceleme konusu yaptığımız tartışma, ilk döneme ait olması bakımından önemlidir. Bunun yanında tartışma, âyet ve hadislerden oluşan naslara yaklaşımda, iki temel yaklaşımı göstermesi bakımından da önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu iki temel yaklaşımdan biri ehl-i re’y ekolünü, diğeri ise Ehl-i hadîs anlayışını temsil etmektedir. Osman ed-Dârimî genel olarak rivayetin lafzına bağlı kalmayı savunmakta, Bişr el-Merîsî ve ashâbı ise münker olduğu gerekçesiyle rivayeti eleştirmekte ya da te’vil etmektedir. Nadir de olsa Osman ed-Dârimî’nin rivayeti ret ya da te’vil ettiği, Bişr el-Merîsî ve ashâbının ise rivayeti savunduğu yerler de görülebilmektedir. Müteşâbih (problemli) rivayetler hakkında Bişr el-Merîsî’nin yaptığı te’viller sonraki âlimler üzerinde etkili olmuştur. Onun te’villeri, Cübbâî (ö. 303/916), Kādî Abdülcebbâr (ö. 415/1025), Ebü’l-Hüseyin el-Basrî (ö. 436/1044) gibi Mu’tezilî âlimlerin yanı sıra, İbn Fûrek, Gazâlî (ö.505/1111), İbn Akîl (ö. 513/1119), Fahreddîn er-Râzî (ö. 606/1210) gibi sünnî âlimler tarafından da iktibâs edilmiştir. Rivayete dayalı olan hadis ilminde hakikatin ortaya konulabilmesi, "rivayet" ve "re’y" seçeneklerinden birini tercih etmekle değil; bunların her ikisini de yerinde ve dengeli olarak kullanılmasına bağlı olduğunu hatırda tutmak gerekir. Hakikatin ortaya çıkarılmasında rivayet re’ye, re’y de rivayete muhtaçtır. Rivayet ve re’y birbirinin rakibi değil tamamlayıcı unsurları olarak görmek gerekir. (shrink)

In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:Acts of Askēsis, Scenes of PoiēsisThe Dramatic Phenomenology of Another Violence in a Muslim Painter-PoetNauman Naqvi (bio)[End Page 50]The Divinity is beautiful and loves beauty. Cultivate the ethos of the Divinity. Askēsis is my glory, and all askēsis is from me.— Hadith of the Prophet Muhammad, Sahih al-Bukhari>> Introduction: Presenting the Drama of the Gnostic Ontology of Violence in IslamIn current discourse on violence in Islam, the fundamental importance (...) of the Prophetic distinction—a distinction iterated in a number of hadith, or speech-events of the Prophet Muhammad—between the greater, inner jihad, against the ego (al-jihad al-akbar), and the lesser, outward jihad, against oppression and animosity (al-jihad al-asghar), has often been cited. Even so, an originary measure of the significance of this exemplary distinction—abyssal in its simplicity, disclosing as it does the divinity proper to the divinely ordained imperative of jihad (such disclosure of divinity being the very task and telos of the Prophetic speech-event, its very eventfulness (hadatha)—has hardly been taken or heeded.It has not, to begin with, been explored that both forms strikingly share the violent word, jihad: in Arabic, forceful effort or struggle. It is as if the reality and intensity of these two radically different forms of force are adequated a priori in the Prophetic speech-event—if anything, it is the former, the inner jihad, that has the greater reality, the more violent, imperative intensity. With their difference a matter of degree and quality, the two are at once intimately related and violently real, linguistically leaving us little space for the distinction between the metaphoric and the literal in this demanding economy, language, and ontology of violence.1The line that has been drawn between the two forms of violence in the Prophetic speech-event is not ontological per se—it is the axis of the stage of their dramatic encounter, the battle line of their distinction. This axis, this vertical battle line of distinction, is the strait, but upwardly infinite, dramaturgical space wherein is enacted the gnostic ontology of violence in Islam. It is the axial line of force emanating from Islam’s extraordinary emphasis on the radical purification of one’s intention, one’s very intentionality (i.e., the purification not just of the springing ground of one’s comportment, but of the anterior ground where one receives and apprehends the real as such), in a quest for the demanding Divinity that would hurl the Islamic subject both inside and outside itself in its own endless search and infinite encounter. It is the battle line of distinction that races through the world stage of Islam’s arts, knowledges, and practices—the auratic line of force pulsating through the fields of its charismatic inheritance of generous visions, discourses, and gestures. Indeed, it is the piercing erotic arrow of divine love and mercy that is the subtle motus animi continuus of Islam’s graceful works of poiēsis.For the violent task of askēsis assigned by the great imperative of inner jihad is closely related both to the imperative of beauty in Islam—where the effects of askēsis: virtue and virtuosity, are densely, passionately cathected and imbricated with the beautiful2 by [End Page 51] virtue of the latter’s manifestation of divinity—as well as to the imperative of knowledge, wherein theory and praxis are united in askēsis.3Beauty and its creation—the act of poiēsis —are also, then, violently real, as are knowledge and its effects, since together they all have a kenotically violent askēsis as the condition and telos of their possibility, as the very ground(s) of their emergence and potentiality. Thus, the significance of the greater jihad is (again) to be read potentially, in the entire range of the arts, gestures, habits, and letters of Islam, its artifacts and bodies, where generous, kenotic, sacrificial logics are on display, not just in the lesser archive of jihad (in acts of greater jihad on far bygone battlefields), but in the epic world-panorama of the acts and scenes of askēsis and poiēsis that are... (shrink)

Çocuk evliliği, tarih boyunca farklı toplumlarda bilinen ve uygulanan sosyal bir olgu olsa da son zamanlarda, modern duyarlılıkları giderek daha fazla rahatsız eden bir hal almıştır. Son iki asır öncesine kadar, Avrupa hukuki düşüncesinde çocuklar yargı önünde farklı bir muamele görmelerine imkan veren istisnai bir statüye sahip değildi. Diğer taraftan, İslam hukukunun çocuklara, özel bir hukuki statü kazandırma konusunda bazı öncü adımlar attığını söyleyebiliriz. Nitekim, en eski İslam hukuku kitaplarının bile, insanın fiziksel ve zihinsel gelişim aşamalarına ve her bir aşamada (...) ortaya çıkan hukuki hükümlere dair son derece teknik ayrıntılarla dolu olduğunu görebiliriz. Ancak çocuk hakları konusundaki bu erken farkındalığa rağmen, çocuk evliliği olgusu hem İslam toplumlarında hem de İslam hukukunda kendini gösterebilmiştir. Çünkü, İslam çocuk hukuku, ilk ortaya çıktığı dönemin kültürel şartlarından ciddi şekilde etkilenmiştir. Üstelik bu kültürel şartlar, İslam dünyası boyunca İslam çocuk hukukunun temel zemini olma işlevini sürdüre gelmiştir. Bu çalışma, alimlerin çocuk evliliğini delillendirmek üzere yapageldikleri bazı aşırı yorumları ortaya koymaya ve konuyla ilgili âyetleri metinsel bağlamıyla daha uyumlu bir şekilde okumaya çalışmaktadır.Özet: Her bağlam için geçerli olabilecek, standart bir çocuk tanımı yapmak göründüğünden daha güçtür. Bu nedenle çocuk araştırmaları sahasında çalışan akademisyenlerin, muhtelif sosyal disiplinler tarafından yapılacak herhangi bir çocuk tarifi konusunda memnuniyetsizlik içinde olması doğaldır. Diğer yandan, İslam hukukunda baştan beri ayrıntılı bir çocuk hukuku teorisi mevcuttur. İslam hukuk düşüncesinde, insanlar doğum ile yetişkinlik arasındaki gelişim döneminde üç aşamadan geçerler: Çocukluk (küçüklük), buluğ ve rüşt. Bütün fıkıh mezhepleri, insanın doğumu ile ergenliği arasındaki dönemde küçük çocuk sayılacağı kanaatindedirler. Bu çocukların mallarının en iyi şekilde idare edilebilmesi için yasal temsilcileri bulunmak zorundadır. Fakîhler çocuğun velisinin, özellikle de baba veya baba tarafından dedenin, velâyeti altındaki küçük çocuklar üzerinde mücbir bir yetkisi olduğu (velâyet-i mücbire) konusunda geniş bir fikir birliğine sahiptirler. Buna göre veliler, velâyetleri altında bulunan çocukları uygun gördükleri kişilerle evlendirme yetkisine de sahiptirler. Fakat zaman zaman beşik kertmesi olarak da anılan bu uygulama bir ön sözleşmeden ibarettir. Yani bu sözleşme doğrudan doğruya fiziksel boyutları da olan müşterek bir evlilik hayatını meşru kılmamaktadır. Çünkü cinsel hayatın ancak buluğdan sonra gerçekleşmesi ön görülmektedir. Modernite öncesi İslam tarihi boyunca, İbn Şubrume (ö. 144/761), Ebû Bekr el-Esamm (ö. 200/816) ve Osman el-Bettî (ö. 143/760) gibi bir kaç fakih dışında küçük çocukların evlenmesine kategorik olarak karşı çıkan kimselere pek rast gelinmemektedir.Hanefi mezhebinde, herhangi bir zihinsel özrü olmaksızın buluğa eren erkek ve kız çocuklar evlilik konusunda mücbir velâyetin kapsamı dışına çıkarlar. Bu, evlilik sözleşmelerini bizzat gerçekleştirebilecekleri anlamına gelmektedir. Fakat veli, uygunsuz bulduğu evliliğe karşı dava açarak bunu yargı yoluyla geçersiz kılma yoluna gidebilir. Diğer üç Sunnî mezhep ise erkek ve kız çocuklar arasında bir ayrım yapar: Buluğa eren erkek kendi evlilik akdini yapabilme hakkını elde ederken aynı durumdaki kız çocuklar velâyet altında kalmaya devam ederler. Şâfiʿî mezhebine göre, velâyeti gerekli kılan illet (bekaret) hâlâ geçerliliğini korumaktadır. Dolayısıyla veli, kızları evlendirme konusundaki icbâri yetkisini elinde tutmaya devam etmektedir. Bu durumda kızın rızasının alınması, akdin geçerliliği için şart olmaktan ziyade sadece nezaket gereğidir. Rüşte ulaşmak veya fizyolojik olgunlaşma sürecini tamamlamak ise İslam hukukunda evlilik için şart görülmemiştir.Modern zamanlara kadar geleneksel İslam hukukunun erken evlilik lehinde gösterdiği bu yaklaşımda herhangi bir değişiklik olmamıştır. 1917 yılında çıkan Hukuk-ı Aile Kararnamesi daha önce benzeri görülmemiş bir dizi düzenleme getirmiştir: İlk olarak, evlilik yaşı erkek için on sekiz kız için ise on yedi olarak belirlenmiştir. On sekiz yaşın altındaki erkeklerin hakimden evlenme izni alması; on yedi yaşından küçük kızların ise hem veli onayı hem de hakim iznine sahip olması zorunlu hale getirilmiştir. On iki yaşın altındaki erkekler ile dokuz yaşından küçük kızların ise asla evlendirilemeyeceği kararlaştırılmıştır.Mantıkî bağlam ve sentaktik yapı elverişli olmamasına rağmen fakihler çocuk evliliğini desteklemek üzere bazı Kur’ân âyetlerine (Nisâ 4/3-6, Nisâ 4/127, Talâk 65/4) referansta bulunmuşlardır. Makale içeriğinde detaylı şekilde açıklandığı üzere zorlama yorumlamalarda bulunmuşlardır. Bu makale, söz konusu âyetlere daha tutarlı bir yorum getirmeye çalışmaktadır. Aynı şekilde, Kur’an’ın çocuk evliliğini kolaylaştırıcı bir tavır içerisinde olmadığını, çocukların evlendirilebilmesi yönündeki yaklaşımların tarihsel ve kültürel şartlara bağlı olarak yapılan bazı zorlama yorumlara dayandığını ileri sürmektedir.Hz. ʿÂişe’nin Hz. Peygamber ile oldukça erken bir yaşta evlendiğine dair nakledilen rivâyet de konuyla ilgili olarak ileri sürülen başka bir argümandır. Bu rivâyetin sahih olduğuna inanılmaktadır. Buna rağmen ilginç bir şekilde bu rivâyet çok az fakih tarafından kullanılmıştır. Bunun sebebi, fakîhlerin Hz. Peygamberin mahremiyetinden bahsetmek istememeleri olabilir. Rivâyetin hücciyeti konusuna kuşkuya kapılmış olmaları da mümkündür. Söz konusu rivâyete daha yakından bakıldığında, ifadedeki menfi üslup hemen dikkat çekmektedir. Çünkü rivâyette Hz. ʿÂişe, Hz. Peygamberle evlendiği günü anlatırken sürekli olarak fizyolojik ve psikolojik açıdan olumsuz koşullardan bahsetmektedir. Nitekim Hz. ʿÂişe birden bire oynamakta olduğu salıncaktan alınmakta ve kendisinin de bilmediği bir yere doğru götürülmektedir. Rivâyet, sadece çocuk evliliğinin cevazını ortaya koymakla yetinmemekte, sanki aynı zamanda çocukların uygunsuz koşullardaki evlilik taleplerine bile itaatkar olmaları gerektiğini salık vermektedir. İçerik yanında teknik olarak bakıldığında bu rivâyet, haber-i vâhiddir. Çünkü rivâyet, sadece Hz. ʿÂişe tarafından bilinebilecek detayları içermektedir. Tarihî açıdan bir öneme sahip olmasına rağmen dinî hükümlere kanıt olma niteliğinden yoksundur. Çünkü bu rivâyette, râvi konuyla ilgili Hz. Peygamber’e ait resmi bir açıklamayı nakletmemekte; sadece kendi zaviyesinden maruz kaldığı bir durumdan bahsetmektedir. (shrink)

In order for the Islamic message to be delivered to people, The Prophet (pbuh) and his companions have made great efforts. A great part of the companions (ashab) were not in the places where they lived after death of the Prophet Muhammad (pbuh). They have made enormous sacrifices by abandoning their homeland in order to bring Islam to different lands/intercounty. Especially the second Khalif Omer period has passed with the struggles against the two great states of the time, Sasani and (...) Byzantine. In this period, Muslims conquered many places such as Palestine, Egypt, Damascus, Hama, Aleppo, Antakya, Rakka and Urfa. Thus, the Islamic armies came to Anatolia. One of the companion who participated in the activities of conquest actively is Iyâz b. Ghanm who died in 20/641. Iyâz b. Ghanm who was brought to the governor of al-Cezîrah by Khalif Omer has conquered many places such as Nusaybin, Dârâ, Sincar, Meyyâfarikîn (Silvan) and Mardin and he has been conducive in meeting the region with Islam. Thus, in a time that could be counted as short as seven years from the death of the Prophet, the Islamic message reached remote geographies. The aim of this study is to give information about Iyâz b. Ghanm, who was at the head of the army that conquered the al-Jazeera region and to determine whether there are narrations that are personally transmitted from him or that it is included in isnad. As can be seen when the narrative literature is researched, some hadiths narrated by Iyâz b. Ghanm are in the following hadith sources: Sahîh-Bukhârî and Ibn Hibbân; Şuabu’l-Îmân and Sunan al-Kubrâ-Beyhakî; Musned-Ebû Ya’lâ and Ahmed b. Hanbel; al-Mu’cam al-Kebîr-Taberânî. Determination of these narratives will reveal the contribution of the Islamic commander, who has a significant place in the memory of the inhabitants of al-Jazeera region and the adjacent surroundings, to the hadith. (shrink)

Ölüm her canlı için kaçınılmaz bir gerçekliktir. Bu kaçınılmaz gerçeğin farkında olmasına rağmen insan, her ölümden az veya çok etkilenir. Fakat sevilen veya kendisine sevgiden daha fazla değer yüklenen kişilerin ölümü, daha acı ve derin bir sürecin yaşanmasına sebep olur. Yas süreci denen bu evre genel olarak şok, özleme, yeniden yapılanıp kendine gelme ve kimliği yeniden kurma gibi aşamalardan oluşur. Böyle değer verilen kişilerin ardından yaşanan ölüm acısının en karakteristik örneklerinden biri Hz. Peygamber’in vefatı üzerine sahâbede görülür. Bütün sahâbe içinde (...) Hz. Ömer’in ortaya koyduğu tavır ise çok daha farklı bir yere sahiptir. Zira o Allah Rasûlü’nün öldüğünü kesin bir dille reddetmiş, bayılmış olabileceğini söylemiş veya vahiy aldığı anlarda yaşadığı hale büründüğünü savunmuştur. Ona göre Hz. Peygamber ölmüş olsa bile Allah Teâlâ O’nu yeniden diriltecektir. Bu tavır, ilk bakışta, İslâm’ın yaşam ve ölüm olaylarına bakışı ve ayrıca İslâm tarihinde Hz. Ömer ile özdeşleşmiş ideal Müslüman tipi ile çelişiyor görünmektedir. Makalede öncelikle, bazı kitaplarda Hz. Ömer’e nispetle nakledilen bu sözlerin Hadis Usûlü kurallarına göre sahih olup olmadığına dair değerlendirmeler yapılmıştır. (shrink)

The great majority of commentators have evaluated the splitting of the moon. The vast majority of them think that it occurred in the Prophet’s period basing their view on the clear statement of al-Qamar 54/1 verse and on related rumors. However, some commentators claim that the moon will split on the doomsday, by referring to the context of the same verse. The same names criticize the rumors claiming that they cannot constituteevidence for the splitting of the moon. To those who (...) think so, from the fact that the splitting of the moon was related by few companions and that it was not recorded in various geographies it is evident that the incident did not happen. It cannot be said that the commentators, who took that the view that the split of the moon were in the period of the Prophet, have similar views in this regard. They have different interpretations in matters such as the realization and the shape of the event. On the other hand, those who claim that the split of the moon is only an idiomatic statement and that the event is only a lunar eclipse, declare that the split of the moon never actually happened. In this study which deals with various interpretations of tafsirs of the splitting of the moon, it is aimed to criticize different opinions on this issue. Document analysis and comparison methods were applied in the article.Summary: The issue of the splitting of the moon has attracted many names from various disciplines, notably the commentators. In the verse of al-Qamar 54/1 mentioning the splitting of the moon has been an important factor for the commentators to evaluate this issue. The ḥadīth narratives regarding the cleavage of the moon are found in many ḥadīth sources, in particular, Ṣahīh al-Bukhārīand Ṣahīh al-Muslim. The rumors about the splitting of the moon, albeit with different forms, are attributed to Anas b. Mālik (d. 93/712), Jubayr b. Muṭ‘īm (d. 59/678-679), ʿAbdallāh b. ʿAbbās (d. 68/687-688), ʿAbdallāh b. ‘Omar (d. 73/692), and ʿAbdallāh b. Masʿūd (d. 32/652-653) One of the rumors about the splitting of the moon, although it is based on ʿAlī b. Abī Ṭālib (d. 40/661)is not found in the authentic ḥadīth sources. In some narrations, it is said that the miracle of the moon's splitting took place upon the request of the polytheists while the others are only mentioned how this miracle happened. On the other hand, it cannot be said that the commentators agree on the split of the moon. The main purpose of this study is to identify these opinions with its basis. Apart from those who do not accept the occurrence of the incident, there are differences of opinion among the commentators who see this event as a miracle of the Prophet Muḥammad. It is possible to classify the disagreements of the commentators in this subject in two headings as the time and manner of occurrence of this incident.Most of the classical commentators, on the basis of narrations, think that the splitting of the moon occurred during the period of Mecca. Among these commentators, al-Wāḥidī (d. 468/1076) and al-Qurṭubī (d. 671/1273), as well as the rumors of this evidence, offer as a proof the verse, "if they see a miracle, they turn away and say that this is a great magic." (al-Qamar 54/2). Some commentators, such as al-Qushayrī (d. 465/1072), accept that this phenomenon has taken place in the past by referring to the opinion of the commentators about the split of the moon. The views of many of the modern-day commentators such as Siddiq Ḥasan Khan (d. 1307/1890), Mawdūdī (d. 1399/1979) and Sābūnī, on this issue, apart from the narrations related to the subject have shaped the general opinion of the commentators. There are differences of opinions among some of the commentators, who accept that the splitting of the moon takes place during the time of the Prophet Muḥammad, as to the reasons and arbitrariness of the incident. According to classical period commentators such as al-Ṭabarī (d. 310/923), al-Samarqandī (d. 373/983), Fakhr al-Dīn al-Rāzī (d. 606/1210), al-Qurṭubī (d. 671/1273), and Shīʿī commentators al-Qummī (d. 329/941), this incident took place upon the Prophet Muḥammad asked for a miracle as evidence for his prophethood by Meccan polytheists. Therefore, these commentators establish a relationship between the splitting of the moon and the prophethood of the prophet Muḥammad. On the other hand, commentators like Sayyid Quṭb (d. 1385/1966) argue that the splitting of the moon cannot be regarded as evidence of the prophethood, citing the fact that the miracles of the Prophet Muḥammad except the Qurʾān were not reported. There is a disagreement about the validity of the narrations related to the events among the commentators, who see the splitting of the moon as a miracle of the Prophet Muḥammad. Ibn Kathīr (d. 774/1373) and Shawkanī (d. 1250/1834) commentators, such as the rumors about this issue as a precise; ibn ʿĀshūr (d. 1879/1973) does not accept the news on this issue as a precise. There are also some commentators who suggest that the splitting the moon will take place in the future. The commentators, who shared this view, especially Rashīd Riḍā (d. 1353/1935) argued that the splitting of the moon did not take place in the past, pointing out that the validity criteria of narrations related to the splitting of the moon, and contradictory issues in the content of the rumors, also most of the people narrated by him/her cannot witness the incident and that it is not possible for people in a certain geography to witness this incident.There are few classical period commentators who suggest that the moon will be split in the future during the apocalypse. The prominent names are al-Ḥasan al-Baṣrī, (d. 110/728), ʿAṭāʾ b. Abī Rabāḥ (d. 114/732) and Abū Bakr al- Aṣamm (d. 200/816). On the other hand, many names such as Rashīd al-Riḍā (d. 1353/1935), al-Marāghī (d. 1364/1945) and al-Shinqīṭī (d. 1394/1974) from the modern period declare that the moon will split during the apocalypse.According to these, in the verses of the al-Qamar 54/1 that apocalyptic scene is mentioned.In the verse, they try to justify the use of the verb meaning of a split in the past tense by introducing some evidence from other verses.According to them, in many verses that speak of apocalyptic scenes, events are expressed in the past tense. There are also commentators who have different evaluations on the way of the occurring event instead of the time concept. Al-Ghazālī (d. 505/1111), Muḥyiddīn Ibn al-ʿArabī (d. 638/1240) and Shāh Walī Allāh al-Dihlawī (d. 1052/1642) do not see the splitting of the moon as a real split mentioned in the verse of the al-Kamer 54/1. According to them, the event is an optical illusion. Muḥammad Asad (d. 1412/1992) connected this illusion to the lunar eclipse. Trying to explain the splitting of the moon by some commentators is one of the commentary differences in this issue. According to Mawdūdī, who did not see this event scientifically impossible, it is possible to reunite a fragmented star with gravity. Without a doubt, Ṭanṭawī al-Jawharī (d. 1940) is one of the names who make the most striking evaluations in this issue. According to him, the miracle of the moon's splitting has many aspects to shed light on scientific studies. Ṭanṭawī al-Jawharī sees the verse as the sign of the moon instead of any other celestial body, as a sign that the moon had long ago broken off from the world. Therefore, Ṭanṭawī al-Jawharī establishes a relationship between the splitting of the month mentioned in the verse and the theories about the separation of the moon in the modern period.One of the arguments about the splitting of the moon is related to the fineness of the language. Some commentators, who draw attention to the expression of the splitting of the moon, which is the expression in the Qurʾān, argue that the purpose of the separation of the moon is the occurrence of truth. According to the advocates of this view, the Arabs use such a statement to express that a work has come to light. According to this, the term "splitting the moon" as means that the Qurʾān expands the darkness in its period. In summary, the commentators make various comments on different grounds such as the narrative expression of the verse al-Qamar 54/1 regarding the splitting of the moon, the narrations about the event, and the language subtleties. (shrink)

This article aims at examining the limits of change in the field of worship through a study on the origins of the ḥukm[religious ruling] of Shawwāl fasting that is widely practiced in the different parts of Muslim world. The study, firstly, deals with the evolution of the ḥukm of Shawwāl fasting chronologically among four sunnī schools of law, then analyzes the solitary reports on the topic. It concludes that in Mālikīand Ḥanefīschools, the ḥukm of this specific worship changed within the (...) limits of karāha [reprehensibility], ibāha [permissibility], and nadb [recommendation]. This ḥukm was constructed based on solitary reports which later became a paradigmatic source of religious legitimacy in the Ḥanbalīschool beginning with the eponymous Imām and in the Shāfiʿīlong after the founding authorities. It also claims that it is strongly probable that the solitary reports on the topic go back to a deduced opinion in the age of companions, but then reached to a form of prophetic solitary report in the corpus of hadīth reports. Ultimately, this specific worship that has restricted number of fasting was established with the paradigmatic effect of the approach to solitary reports as the only authentic way of transmitting the sunna, even though it is at odds with the fact that this worship had not been implemented in the first two centuries after hijra, i.e. contrary to the established practice [ʿamal]. Summary: The issue of change of rulings in Islamic law comes up frequently on various occasions, and an increasing number of academic studies are trying to determine the characteristics and limits of this change in numerous books, articles and papers. These studies mostly seem to focus on bringing together the arguments that can be compiled under the title of ‘the flexibility of Islamic law in response to the challenges of modernity’. Although the change of rulings in Islamic law is an undeniable fact, reading it only from the lens of the change in Islamic law depending on the requirements of time is an inadequate reading. The change of rulings in Islamic law has different motives; and the change of time, more precisely the change of custom, is only one of them.On the other hand, another issue that comes up in relation to the change of rulings is the claim that this change can only take place in terms of the rulings regulating the interpersonal relations, i.e. muʿāmalāt. In fact, this claim relies on the abovementioned approach that limits the change in Islamic law with the change of custom. Hence, because other two main areas of Islamic law, worships (ʿibādāt) and punishments (ʿuqūbāt) are not open to change through custom, their rulings will not change at all. This article will try to reveal that the change in rulings might reside in a sort of another change emerged in relation to the sources of these rulings, which is a neglected point. Thus, by exposing that the field of worships which is mostly considered as a closed area for change in rulings is actually open to it, this article will examine the limits of this change.For this analysis, the article deals with the fasting of six days in the month of Shawwāl as an example, which is widely practiced in various parts of the Islamic world. The main evidence on which this fasting is based on is a report transmitted in the considerably authentic hadith sources of Ahl al-Sunnah, which reads as follows “Whoever fasts the Ramaḍān and adds six days from Shawwāl, will get reward of the entire year”. This fasting, which is the subject of a great agreement on its ruling as recommended (mustaḥāb) practice today, was actually regarded as reprehensible (makrūh) by the two great eponymous jurists of the first two schools of law in the second Hijrī century, namely Mālik b. Anas and Abū Ḥanīfa. In his al-Muwaṭṭaʾ,Mālik clearly expresses that he did not recognize any scholar who keeps this fast, and that no [authentic] report has reached him on this. The fact that both Mālik b. Anas and Abū Ḥanīfa declared an opinion on the subject shows that this practice started to appear in the first half of the second ḥijrī century as a practice or as a solitary report (khabar al-wāḥid). However, both imāms have stated that such a specific worship would be makrūh. In spite of these very sharp expressions, the schools of law, which were founded by the followers of these two eponymous scholars, abandoned their views and widely accepted Shawwāl fasting as mustaḥāb. This article examines why this sharp change occurred in a worship in the schools of law and in which way it took place.Accordingly, the fundamental motive in this change is a paradigmatic transformation in understanding and identifying the sunna as a source of normativity. Although an agreement was formed on the validity of solitary reports as a source of knowledge in the second ḥijrī century, it was not yet accepted that these narrations are identical to sunna as a source of normativity. For that reason, both Abū Ḥanīfa and Mālik did not hesitate to reject any solitary report that contradicted a stronger evidence. However, as a result of the extraordinary efforts of Ahl al-Ḥadīth, the epistemic value of solitary reports has reached to an authority equating them to the sunna with a very rapid acceleration as of the end of the second century and throughout the third century. This situation led later scholars of schools to abandon the views of the eponymous scholars of these schools on certain topics in favor of certain solitary reports. This was also the process for the change in Shawwāl fasting.This thesis will be put under two headings, a section that tries to determine the periods and processes for the Sunnī schools of law in considering this fasting as mustaḥāb; and another section that provides an evaluation of transmitted reports in relation to the Shawwāl fasting. Accordingly, in the Mālikī and Ḥanafī schools, due to the effect of the reports, the ruling of Shawwāl fasting has been transformed from makrūh into the mustaḥāb as a result of the interpretational activities that started in the fourth ḥijrī century. Shawwāl fasting was accepted as mustaḥāb in the Shāfiʿī school, although there was no transmitted opinion on the subject from the founding imāms, in the fifth ḥijrī century; and in the Ḥanbalī school directly by the founding imām Aḥmad b. Ḥanbal, whose main aim was to follow a concept of religion that puts the transmitted reports at the center. When the reports on the subject are examined, it demonstrates that the mustaḥāb ruling is mainly rooted in a report by Saʿd b. Saʿīd transmitted in the famous hadīth compilations including Muslim’s Ṣaḥīḥ.Yet, this report was criticized in its both chain and text. Combining the facts that the same report with the same chain was also transmitted as the words of the companion in some sources and the verse that declares good deed will be rewarded ten times higher than what it deserves will make the following explanation a valid one: As Mālik put it such a fasting practice was commonly unknown to the Muslim society in the first two centuries after the ḥijra. Sometime after the death of the Prophet, an inference was made probably by a companion(s) as that it would be a good deed if someone who fasted an entire month already and got used to the fasting to fast six more days in order to get a reward of fasting for the entire year according to the verse that rewards good deeds with ten times higher. Since it is a recommended practice in essence, i.e. fasting for the sake of Allah, this inference transformed into a report and easily passed through the filters of hadīth scholars who are linked to a sort of piety promoting worships among people. After the solitary reports gained an authority to the extent that they can rarely be challenged, the followers of later schools of law preferred to get in a process of re-interpreting the opinions of their imāms in order either to reconcile them with the content of report, or at least to show why these imāms actually spoke against this fasting. Eventually, the later scholars of madhhab decided for the standard opinion of the madhhab depending on the reports in favor of the Shawwāl fasting rather than following their eponymous imāms. (shrink)

The type of ‘Al-isnād al-āli’ (higher chain of authority) which has great importance for the science of ḥadīths that constitutes the second best source of the Islam, expresses the value in terms of its proximity to the period of the Prophet Muhammad (peace be upon him). If ḥadīth has ‘al-isnād al-āli’ in the works of the scholars provides us with assurance on the intend of the ḥadīth. For this reason, the values of the works of those authors who have constructed (...) their works with al-isnād al-āli undoubted in the science of ḥadīth. However the work of Abu al-Jahm al-Bāhilī’s (d. 228/842) named al-Juz‘ had that kind of ḥadīth, it has not appreciated by scholars, he could not get enough attention in his period and after it. His work contains famous scholar al-Layth Ibn Sa‘d’s (d. 175/791) narrative who claimed by ḥadīth scholars that his students neglected and omitted his ḥadīths and knowledge. Al-Layth Ibn Sa‘d was known doing transmission by written copies. The similarity of al-Layth Ibn Sa‘d narrations in al-Juz‘ with al-Layth narrations, which are also found in other sources, strengthens the claims of the existence of a narrative process based on the written texts in the early periods. In this study, these transfers of Abu al-Jahm reflected on other works will be examined and tried to build narrations of his teacher al-Layth Ibn Sa‘d. country, we can say that the article will contribute to the studies of the history of religions.Summary: Ḥadīth works written in the third century of hijri are the most distinguished sources. The most fundamental works in the science of ḥadīth were written in this time. In the following period, numerous studies have been committed to paper on them. One of the eminent works is the named al-Juz’, which belongs to Abu al-Jahm al-Bāhilī (d. 228/842). The author was not a person that was taken into consideration much during his time. It is possible to that he has been criticized about his scientific proficiency (al-Jarh). Nevertheless, al-Juz’ attracts attention due to the fact that it contains the type of ‘al-Isnād al-āli’ (higher chain of authority). Al-Isnād al-āli, which means access with the least number of narration from the author to the Prophet has very major role to determining of being dependable and certainty of the ḥadīths. The work of Abu al-Jahm which contains the ‘al-Isnād al-āli’ did not attract enough attention. However, another value of the al-Juz‘ is that its been included the narration of famous muhaddith Al-Layth Ibn Sa'd (d. 175/791). He is one of the valued mujtahid imams who have played an active and important role in second century of hijri. Al-Layth's narrations have been available insufficient amount present day. At this point the al-Juz‘ of Abu al-Jahm has great important because it contains many narrations of his shaykh Al-Layth Ibn Sa'd.The Juz‘ seems to has attracted the attention of the ḥadīths scholars in the following period. Indeed, various authors had the get authorization to narrate al-Juz‘. Furthermore, it is also known that some scholar in his period utilized his narration in their own study. For in¬stance, it was declared by Ibn Ḥajar (d. 852/1449) that al-Bukhārī (d. 256/870) had a narra¬tion belonging to Abu al-Jahm in his work ‘al-Ṣaḥīḥ al-Bukhārī’ with a muʻallaq chain (Omit¬ting his name). In the following periods, we come across famous muhaddith such as Aḥmad b. Ḥanbal (d. 241/855), al-Ṭabaranī (d. 360/971), Abū Bakr al-Marwazī (d. 292/905), al-Dāraquṭnī (d.385/995) and al-Bayhaqī (d. 458/1066) who received qualify of Juz's narra¬tion. Although the narrations of Abu al-Jahm are included in the prominent works of schol¬ars, it is clearly seems that the Juz‘ had not enough value except being procure as a written text. As far as we determined there are eleven narration of Abu al-Jahm in the main ḥadīth sources. In addition, we detected that some studies which contain some ḥadīth of al-Juz’ are list them in the same layout and order. This situation indicates that al-Juz’ is owned by these people as a duplicated edition and they narrated by not only orally transmitted but also spread by writing copy. This inference strengthens the theory which conceived by Modern researcher Fuad Sezgin (1924-2018) that ḥadīth transmission had conducted not only through oral transfer but also through written copies.Even though he lived in a very active time of oral transmission of ḥadīth and the time of specific journey for learning and pursuing ḥadīth, it is seen that Abu al-Jahm formed his Juz‘ from the ḥadīths that he procured only from his six shaykhs. That was quite less amount in that period. Juz‘, has an ʿAlāʾ al-Rijāl classification (ranked according to narrators) as ex¬pected in his period method. Abu al-Jahm began his study with his shaykh Al-Layth Ibn Sa'd’s narration, then completed with Sufyān ibn ʿUyayna’s. Juz‘ includes 112 ḥadīths. Ex¬cept two muʻallaq isnāds (omitting one or more narrators), all of ḥadīth has muttaṣil isnāds (narrators in the chain connected each other without omitting). Al-Juz‘ available nowadays in a published form. It seems that some of ḥadīth datas included in the Juz‘ have content against Islamic juris-prudential judgements. For example, the Prophet’s sayings ‘One or two swallow of breast milk does not make haram’ and ‘Nobody can fast or pilgrimage for the benefit of someone else’; allowing to Subay‘a al-Aslamī to marry without waiting her ‘iddah (waiting period of a woman after the death of her husband or divorce); when she gave birth, ʿUthmān b. ʿAffān’s permission to al-Rubay‘a bint Mu‘avvidh not to wait her ‘iddah; when ʿAbd Allāh b. ʿUmar has nasal bleeding he leaves the prayer, goes to wash, then back and continue where he leave off, without taking ablution; and describing marriage with polytheist women as for¬bidden (ḥarām). Of course, all this information must be examined within the framework of Islamic jurisprudence. However, Abu al-Jahm stands alone (tafarrūd) in such issues, it can be seen as the reasons to be recognized as a censured person (majrūḥ).Al-Juz‘ included 66 isnāds of Al-Layth Ibn Sa'd’s narration. Therefore it leaves behind all the works that compile the narration of Ibn Sa'd. That is why, we hypothesize that Juz‘ is a form of Al-Layth’s study that has survived to the present days. As a matter of fact, the muhaddiths who included the narrations of Al-Layth in their works, especially Ibn ḳuṭlūbughā could not ignore the Juz‘ of Abu al-Jahm; on the contrary, they took it as reference. In this case, it should be said that Abu al-Jahm al-Bāhilī is a loyal follower of Al-Layth and the word at¬tributed to Imām Shāfi‘ī and characterizing Al-Layth’s followers with disloyalty is invalid. (shrink)

Klasik tefsir merviyatı konulu kaynaklarda En‘âm sûresinin Mekke döneminin sonlarında tek seferde topluca nazil olduğu rivayet edilmektedir. Bununla birlikte sûrenin bazı âyetlerinin farklı zamanlarda indiğine işaret eden sebeb-i nüzul rivayetleri bulunmaktadır. Aynı şekilde bazı âyetlerinin Medenî olduğu bilgisi de birçok rivayette vurgulanmaktadır. Farklılaşan rivayetler, En‘âm sûresinin tek seferde mi yoksa belirli bir zaman aralığında peyderpey mi nazil olduğu konusunda bir çelişkiyi beraberinde getirmektedir. Sûrenin nüzulünün mahiyetinin tespit edilmesi ve neticede bu çelişkili durumun giderilmesi önem taşımaktadır. Bu makalede, En‘âm sûresinin metin (...) içi ve metin dışı bağlamının değerlendirilmesi ile sûrenin nüzul sürecinin incelenmesi hedeflenmektedir. Böylece sûrenin tek seferde mi yoksa farklı zamanlarda mı nazil olduğunun tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Metin dışı bağlam ile kastedilen, sûrenin tek seferde indiğini ya da sûrenin farklı âyetlerinin farklı zamanlarda ve muhtelif sebeplerle indiğini ifade eden rivayetler ekseninde şekillenen tarihî arka plandır. Metin içi bağlam ile kastedilen ise En‘âm sûresinin lafzî ve anlamsal yapısı ile ortaya çıkan metinsel özellikleridir. Bu şekilde sûrenin hem indirilişine dair rivayetler hem de metinsel özellikleri göz önüne alınarak incelenmekte ve özellikle müfessirlerin konu hakkında ortaya koydukları çözüm önerileri karşılaştırmalı bir analizle değerlendirilmektedir. Bu konu üzerinde son dönem müfessirlerinin çok daha fazla durduğu görülmüştür. Rivayetlerin hem teknik hem de içerik analizi, sûre hakkındaki sebeb-i nüzul rivayetlerin mahiyeti, sûrede ortaya çıkan metinsel bütünlük ilgili müfessirlerin bu mevzuda özellikle üzerinde durdukları konular olmuştur. Zira bazı müfessirler tek seferde indirildiğine yönelik rivayetleri hem sened hem de aksi yöndeki rivayetlerden dolayı sahih bulmamıştır. Birçok müfessir ise sûrenin tek seferde nüzulünün mümkün olduğunu iddia etmiştir. Bu görüşlerini delillendirirken de özellikle sebeb-i nüzul rivayetler üzerinde durmuşlardır. Bu rivayetlerin muteber hadis kaynaklarında yer almadığını ayrıca bunların sonradan âyetin anlamını beyan etmek için yapılan esbâb-ı nüzûl yorumlar olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca hükmün taahhürü ve nüzul tekrarı gibi usule dair konulardan yararlanarak görüşlerini temellendirmeye çalışmışlardır. Sûredeki metinsel bütünlük de bu kapsamda değerlendirilmiştir. Zira En‘âm sûresinde, müşriklerin Hz. Peygamber’e ve onun tebliğ ettiği dinin her bir esasına karşı yaptıkları itirazların cevaplandığı ve câhiliyeye ait uygulamalarının, örf ve âdetlerinin reddedildiği görülmektedir. Sûrenin ilk âyetinden son âyetine kadar görebildiğimiz metinsel bütünlük ve bu paralelde seyreden tarihî arka plan ayrıca sûrenin “tek seferde nazil olduğunu” bildiren rivayetler hep birlikte ele alınınca En‘âm sûresinin tek seferde indirilmiş olması ihtimalinin yüksek olduğu görülmektedir. (shrink)

This research aims, first of all, to establish that Abû Hanîfa's (d. 150/767) positive view on the issue of performing wudû’ with nabîdh of date is correct, and then to reveal Abû Hanîfa's dalîls on this subject. The issue of wudû’ with nabîdh of date is controversial among early Hanafî jurists, and the jurist who expressed a positive opinion on this issue is Abû Hanîfa, the founding imam of the madhhab. The opinion that wudû’ can be performed with nabîdh of (...) date is the strong opinion of Abû Hanîfa mentioned in zâhir al-riwâya. The riwâya reported by Nûh bin Abi Maryam (d. 173/789) stating that Abû Hanîfa reneged on this view is not strong enough to oppose the view in zâhir al-riwâya. For this reason, it is not a correct approach to ignore the view in zâhir al-riwâya based on this riwâya. As a matter of fact, Abû Hanîfa's view of zâhir al-riwâya is conveyed in many of the classical Hanafî texts such as Mukhtasar al-Karkhi and Mukhtasar al-Tahâwî. Although the majority of Hanafî jurists preferred the view of Abû Yûsuf (d. 182/798), a significant group of Hanafî jurists such as Jassâs (d. 370/981), Kâshânî (d. 587/1191) and ‘Aynî (d. 855/1451) He supports Abû Hanîfa's view. Therefore, there are two views on the issue in Hanafî fıqh. In the literature, the dalîls of Abû Hanîfa's view is not available as a whole in a single source, but is scattered in many Hanafî fiqh sources. The Hanafî jurist Jassâs is the one who deals with the mentioned dalîls in the most comprehensive way in his many works. For this reason, the subject was examined by focusing on Jassâs's dalîls. Jassâs' istidlâls regarding the issue of wudû’ with nabîdh of date also mean defending Abû Hanîfa against other Hanafî jurists such as Abu Yusuf and Imâm Muhammad (d. 189/805). Jassâs' insistent attitude on this issue and his passionate counter-answers prove how much he deserves the title of defense. For the relevant determination, Hanafî fiqh classics are centered. Because the jurists who argue that wudû’ can be made with the nabîdh of date are among the Hanafî jurists. Then, the positive and negative approaches of the jurists about the nabîdh of date are given. Starting from the early Hanafî jurists, the views of the sahâbîs, the tâbi'ûn and many later jurists on the subject are included. The approach of the four madhhabs of fiqh is also examined in this section. Then, the istidlâls of Jassâs, which is the main subject of the research, were emphasized. It is seen that Jassâs' istidlâls have three main pillars: âya, hadîth and idjma. As a âya, the 6th âya of the sûra of Mâida, as a hadîth, the hadîth of ‘Abd Allâh bin Mas'ûd (r.a.) and as a idjma, the the sahâbîs idjma tries to showas references. The most controversial dalîl is undoubtedly the hadiths of Ibn Mas'ud (r.a.). Jassâs opposes those who claim that the hadîth is da‘îf and discusses the hadîth with its detailed tarîks and argues that this hadîth is sahîh. (shrink)

The Muhaddis have demonstrated their efforts for the identification and preservation of ḥadīths by compiling various types of works such as musnad, mucem, sunen, musannef, cami‘.‎ On the ṣaḥīḥs and Sunens in the golden age of classification, especially the works of Abū ʿAbdallāh Muḥammad b. Ismāʿīl al-Bukhārī (d. 256/870) and Ebu'l-Hüseyn Müslim b. al-Ḥad̲j̲d̲j̲ād̲j̲ (d. 261/875) some studies have been done.‎ Mustedrek, Mustakhraj, zawâid, aggregation, summary and commentary are studies on the main ḥadīth sources. From the third century on, in (...) ḥadīth studies, it is seen that the works of the ḥadīths, which the ḥadīths gave importance to, have been dealt with depending on the subject of the authentic ḥadīth and some of their benefits have been explained. Based on the definitions in the method works, istihraj is the determination of the tariks of the narrations in a ḥadīth book by another scholar. The ‎tariq and the ‎producer he reached are sometimes combined with the sheikh of the author of the work, or with a sheikh who is higher up, sometimes even with a companion. In these works, expressions such as al-Muharrec, al-Musnad, es-Ṣaḥīḥ, ‎es-Ṣaḥīḥu'l-Muharrec, al-Müsnedü's-ṣaḥīḥ and al-Müsnedü'l-Mustakhraj are sometimes used instead of the concept of mustahrec. The words "Mustakhrajat has a great value in the eyes of the people of ḥadīth" reveal its value in the eyes of ḥadīth scholars. Scholars valued the genre of mustahraj, which is thought to have contributed significantly to the science of ḥadīth, and they intensified their studies on Bukhari and Muslim, who are considered the basis of ḥadīth science (umdetu'l-ilm). According to the Muhaddis, in order to be able to pass judgment on any narration, it is necessary to have knowledge about the narration and its narrators. Considering the contributions it has made to the ʿulūm al-ḥadīth, to convey more than one narration on the same subject is an important issue. Because, in cases such as its determination, interpretation and preference, determining that the ḥadīth comes from different tariqs (chain) is accepted as a fact that strengthens the narration. The primary goal of the works of the mustahrec type is to obtain the ālī isnād, but it is seen that the copyrighted works contain a significant amount of ‎abuses to the original text as well as to the individual texts. Considering that excess affect the ruling, it is considered important to focus on the mustakhraj type works, which contain different tariks, in terms of the discovery of the meaning and its contribution to the change of the ruling. In this study, an evaluation has been made about the nature of the mustakhraj, its benefits, the value of the mustakhraj as a species, their contribution to the ʿulūm al-ḥadīth in terms of promissory sanad and texts, and what they contain. In the research, the comparison of the narrations selected from the works of the mustakhraj type with the originals and whether the narrations in these works were used in the annotations were investigated. In the study, besides the ḥadīth method works, especially in determining the examples, due to the fact that it is one of the early period works and its reputation, Abū ‘Awāna Ya'kup al-Isferâyînî's ‎‎(d. 316/929) “Musned ṣaḥīḥu'l-muharrec 'ala kitâbi Müslim” In the context of his work named, the concept of mustakhraj has been emphasized. As a result of the research, it can be said that being knowledgeable about the tariqs of the ḥadīths made important contributions to the sanad and text, and that the ḥadīthists referred to the tariqs in the aforementioned literature in the interpretation of the ḥadīth. In summary, in the context of narration and wisdom sciences such as gharib al-hadīth, ıkhtilaf al-hadīth, mushkil al-ḥadīth, ʿIlal al-ḥadīth, nâsiḫu’l-ḥadīth ve mensûḫuh, fiqh al-ḥadīth, it is seen that it makes significant contributions the determination and evaluation of the ḥadīth. Each item mentioned about the benefits of the works in question has a comprehensive study and research field in the science of ḥadīth. It can be said that the methods used/offered in the current researches in which studies on the holistic approach style are carried out are applied by the hadith scholars in the tradition of ḥadīth science (partly in the differences of isnad and commentaries). It is possible to say that the ḥadīthists refer to the tariks in the aforementioned literature in the interpretation of the ḥadīth. As a result of the research, it is understood that the narrations in the mustakhraj support the originals in terms of wording and meaning. In addition to the aim of increasing the prestige of the original, the differences in the isnad and texts show the necessity of evaluating the narrations independently of the original. This study on the mustakhraj shows that extensive research can be done on the place of the related literature in the ʿulūm al-ḥadīth. (shrink)

Kur’ân-ı Kerîm lafızlarının eda keyfiyetleri ihtiva eden kıraatler İslâmî ilimlerin birçoğunun önemli mevzuları arasında yer almaktadır. Özellikle tefsir ilminin temel konularından olan kıraatler söz konusu ilmin sembol şahsiyetlerinden olan Zemahşerî’nin (öl. 538/1144) tefsirinde de kayda değer bir yer işgal etmektedir. el-Keşşâf tefsirinde kıraat ihtilaflarına sıkça müracaat eden Zemahşerî’nin kıraatler konusundaki yaklaşımı kendisinden sonraki müfessirleri de etkilemesi yönüyle önem arz etmektedir. O, ele aldığı kıraatlerin bazen hüccet bazen de nispet yönüne temas etmektedir. Kıraatlere daha çok lügavî açıdan yaklaşan Zemahşerî, ilgili kıraatlerin (...) özellikle dilde hüccetliği üzerinde durmaktadır. Bununla birlikte çoğu zaman bahse konu ettiği telaffuzla okuyan isimleri zikretmeyi de ihmal etmemektedir. Onun zikrettikleri arasında sahih kıraat sahibi imamlar (kıraat-i aşere imamları), şâz kıraat imamları ve seleften kıraati ile meşhur şahıslar yer almaktadır. Müfessirin bu tavrı onun meseleye vukûfiyetini de ortaya koymaktadır. el-Keşşâf’ta sahih kıraatlerin yanında birçok şâz kıraate de yer verilmektedir. Müfessir zaman zaman -sahih olsun şâz olsun- bazı telaffuzların naklî temeline de inmekte, ilgili telaffuzu tâbiîne, sahabeye hatta Hz. Peygamber’e nispet etmektedir. Ancak bu nispet esnasında bir sorun göze çarpmaktadır. O da söz konusu telaffuz şekillerinin sıhhati meselesidir. Zira bir kıraatin sahih olabilmesi için onun kıraatçiler nezdinde makbul bir senetle gelmesi, Arapça’ya ve Hz. Osman tarafından yazdırılan mushaflardan birinin imlasına uygun olması gerekmektedir. Müfessir birçok yerde sadece “Hz. Peygamber’in kıraati bu şekildedir.” gibi kesin ve net ifadeler kullanmakta, ele aldığı telaffuz şekli hakkında bir değerlendirme ya da bir kaynağa atıfta bulunma ihtiyacı hissetmemektedir. Mevzubahis tefsirde Hz. Peygamber’in okuduğu söylenen şâz kıraatler Yazma Eserler Kurumu (YEK) tarafından neşredilen Keşşâf Tefsiri mütercimlerinin de dikkatini çekmiş, konuyu değerlendirdikleri “el-Keşşâf’ta Kıraatler” başlığı altında şu cümleye yer vermişlerdir: “Bunların en ilginci herhalde Hz. Peygamber’e nispet edilen -fakat mütevatir kıraatlerde yer almayan- kıraatlerdir.” Bu tespit, el-Keşşâf’ta yer alan bu kıraatlerin derinlemesine incelenmesini gerekli kılmaktadır. Ancak önemine rağmen ilgili konuda yapılmış bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada el-Keşşâf tefsirinde Hz. Peygamber’e nispet edilen kıraatlerin tespit, teyit ve tenkidi hedeflenmektedir. Öncelikle eserde bahsedilen bu kıraatlerin sayısı, kaynak ve isnatları tespit edilmiş, daha sonra bunların kıraat imamları arasında ne şekilde karşılık bulduğu ortaya konulmuştur. Tespitlerimize göre Zemahşerî bir kıraatin Hz. Peygamber’e nispetine özel bir önem vermemekte, rivayet ve kıraatin sıhhat ve şöhretine bakmamaktadır. Onun bu yaklaşımı hadisçiler nezdinde de kıraatçiler nezdinde de kabul görmemiştir. (shrink)

The narration of tashahhud being a conversation between Allah, the Prophet and the angels is quite common among people. This article examines the authenticity of this narration and questions whether it has an informative value. In this context, the research undertaken in Hadith, Siyar, Tafsīr and Fiqh sources resulted that the narration was not stated in the hadith books -with sanad (the chain of narrators) or without sanad. The first and only summary version of the script was included in the (...) commentary of Thaʿlebī (d. 427/1035), which has very problematic sanads. The first narration without sanad but having a full text (matn) was narrated by Qurṭubī (d. 671/1273). It appears that various commentators of hadith, fuqahāʾ (expert in Islamic jurisprudence), mufassirs (commentators on the Qur’ān) and historians followed Thaʿlabî and Qurṭubī by narrating from them. In fact, these group of scholars did not specify a sanad for the narration but they usually used tamrīd forms (a form which shows that the hadith is weak or deficient), which suggests that they also did not convinced that the narrarion was makbūl (accepted). On the other hand, the fact that this narration did not accompany authentic (ṣaḥīḥ) hadiths on the emergence of tashahhud narrated by hadith scholars, such as Bukhārī, Muslim, Abū Dāwūd, Nasāʾī and Ibn Mājah, which also indicates another problem with this narration. Summary: The narration on the emergence of the prophetic prayer that is called tashahhud in the fiqh literature as it includes the word shahadah (testimony) and known as “al-tahiyyat” and “tahiyyat” is constantly transmitted among people. According to this narration, the Prophet (pbuh) praised Allāh by saying “al-taḥiyyātu lillāhi wa-al-salawātu wa-al-ṭayyibāt” on the night of Miʿrāj when he met Allāh. Our Lord responded to him by saying “al-salāmu ʿalayka ayyuhan-Nabiyyu wa-raḥmatullāhi wa-barakātuhu”. The honorable Prophet also included his ummah in this prayer by saying “al-salāmu ʿalayna wa-ʿalā ʿibād Allāh al-ṣāliḥīn” and the Gabriel (and/or angel community) who witnessed this greeting said “ashhadu an lā illāha illallāh wa-ashhadu anna Muḥammadan ʿabduhu wa-rasūluhu.”This article examines the authenticty of the narration and whether it has an informative value. The findings of the research undertaken in hadith, siyar, tafsir and fiqh sources suggests that the narration was not included in any hadith books with sanad or without sanad. The first and only narration with sanad is found in Thaʿlabī’s tafsīr titled al-Kasfh wa-al-bayān. However, it is a summary version of the narration and its sanads are very problematic. In this tafsīr, Thaʿlabī combines two different chains of narrators in one text. The sanads of these two narrations combined by Thaʿlabī as follows:1. Sanad: Zuhrī → Ibn Salimah b. ʿAbd al-Raḥmān → Jābir b. ʿAbdullāh → Prophet (pbuh).2. Sanad: Suddī → Muḥammad b. al-Sāib → Bāzān → Ibn ʿAbbās → Prophet (pbuh).The identity of Ibn Salimah mentioned in the first sanad is disputed. The rijāl (literally; men, refers to knowledge of men/narrators) scholars, such as Ibn Abī Ḥātim stated that he is a man whose memory is corrupted in his old age. In the second sanad there are three dhaʽīf (weak) narrators, namely Suddī, Muḥammad b. al-Sāib and Bāzān. Ibn Abī Ḥātim stated that some parts of Kalbī’s (Muḥammad b. al-Sāib) narration with ṭarīkh (synonym of sanad) of Bāzān from Ibn ʿAbbās was fabricated. Moreover, Thaʿlabī who narrated these two sanads in his tafsīr was accused of being conveying fabricated narrations in his books.As far as we can ascertain, Qurṭubī narrated the first narration of this story without sanad and without referring to a source. However, he narrated the full version of the text. Similarly this narration was also transmitted by Suhaylī and ʿAlī al-Qārī without sanad and a reference but they transmitted it by seperating into two slightly different texts. According to Suhaylī’s text in al-Ravḍ al-Unuf, angels stated “al-salāmu ʿalayka ayyuhan-Nabiyyu wa-raḥmatallāhi wa-barakātuhu” not Allāh. According to ʿAlī al-Qārī’s text in Sharḥ al-Shifa, when Allāh Said “al-salāmu ʿalayka ayyuhan-Nabiyyu wa-raḥmatallāhi wa-barakātuhu”, the Prophet (pbuh) responded by saying: “Allāhumma anta al-Salām wa-minka al-Salām wa-ilayka yarjiuʿ al-Salām, al-Salām alaynā wa-alā ibād Allāh al-sālihīn.” It is clear that there are disputes about the contents of some sentences as well as their subjects in the text of Tashahhud’s narration.The full text and summary versions of this narrarion can be found in tafsīr books, such as Rāzī's Mafātiḥ al-ghayb, Samarqandī's Baḥr al-ʿulūm and Bursavī's Rūḥ al-bayān; in fiqh books, such as Bābartī's al-ʿInâyah, Ḥaddād's al-Javharah al-nayyirah, ʿAynī’s al-Bināyah, Molla Khusraw’s Durar al-ḥukkām, Jamal’s Futūḥāt al-Wahhāb and Bujayramī’s al-Tajrīd; and in various hadith commentaries and in some siyar books. The authors of these books did not mention sanads of their narrations and they usually used tamrīd forms. This suggests that they also did not consider this narration as authentic. On the other hand, the fact that all narrations transmitted in these books are not compatible with those authentic (ṣaḥīḥ) hadiths about the emergence of tashahhud, which were reported by muhaddiths, such as Bukhārī, Muslim, Abū Dāwūd, Nasāī and Ibn Mājah. This also indicates another problem with this narration. The authentic hadiths on the issue as follows: 1. Bukhārī→Musaddad→Yaḥyā→Aʿmash→Shaqīq→Ibn Masʿūd: He said:When we prayed with the Messenger of Allāh (pbuh), we used to say: “Peace (al-Salām) be upon Allāh, peace be upon Jibrīl, peace be upon Mikāʿīl.” The Messenger of Allāh (pbuh) said: “Do not say: Peace (al-Salām) be upon Allāh, for Allāh is al-Salām.” Rather say: “al-taḥiyyātu lillāhi wa-al-salawātu wa-al-ṭayyibāt, al-salāmu ʿalayka ayyuhan-Nabiyyu wa-raḥmatallāhi wa-barakātuhu. Al-salāmu ʿalayna wa-ʿalā ʿibād Allāh al-ṣāliḥīn, ashhadu an lā ilāha illallāh wa-ashhadu anna Muḥammadan ʿabduhu wa-rasūluhu (Allāh compliments, prayers and pure words are due to Allāh. Peace be upon you, O Prophet, and the mercy of Allāh and his blessings. Peace be upon us and upon the righteous slaves of Allāh. I bear witness that none has the right to be worshipped except Allāh and I bear witness that Muḥammad is His slave and Messenger.”2. Bukhārī→Abū Nuaym→Sayf→Mucāhid→Abū Maʿmar ʿAbdullāh b. Saḥbarah→Ibn Masʿūd: He said:Allāh’s Messenger (pbuh) taught me Tashahhud as he taught me a sūrah (chapter) from the Qur’ān, while my hand was between his hands. (Tashahhud was): “All the best compliments and the prayers and the good things are for Allāh. Peace and Allāh’s Mercy and Blessings be on you, O Prophet! Peace be on us and on the pious slaves of Allāh, I testify that none has the right to be worshipped but Allāh, and I also testify that Muhammad is Allāh’s slave and His Apostle.” (We used to recite this in the prayer) during the lifetime of the Prophet (pbuh), but when he had died, we used to say: “Peace be on the Prophet.”As a result, it is unlikely that the Prophet (pbuh) did not touch upon the relationship between the Miʿrāj and the Tashahhud while teaching it. It is also unlikely that his companions who narrated this occasion did not mention about this important detail although they had such knowledge. Indeed, hadith scholars did not include the narrations that associated tashahhud with the Miʿrāj but they reported two other aforementioned narrations on the emergence of the Tashahhud in their books, which raises doubts over the authenticity of the relevant narration in question. (shrink)

Kur’an ilimlerinin konularından biri Kur’an’da nesih meselesidir. Bu meselenin alt başlıkları arasında, Kur’an’da neshin kısımları şeklinde bir başlık yer almaktadır. Bu başlık altında da genellikle hükmü mensûh tilâveti bâki, tilâveti mensûh hükmü bâki ve hem tilâveti hem de hükmü mensûh âyetler şeklinde bir taksime gidilmiştir. Her iki kısmıyla tilâveti mensûh olan âyetler elimizdeki Mushaf’ta yer almamaktadır. Bu tür âyetlerin mevcut olduğuna delalet eden şey, bu konuda vârit olan âhâd hadislerdir. Gerek bu hadislerin, ilgili âyetlerin tilâveten mensûh olduğunu ifade etmiş olması, (...) gerekse tilâveti mensûh olduğu ifade edilen bu ayetlerin tevâtür şartını taşımıyor olması, onlara kavramsal anlamda Kur’an ayeti denmesini engellemektedir. Bu durum bazı araştırmacıları tilâveti mensûh âyet bulunmadığını ispatlama çabasına itmiştir. Diğer bir grup da sahih hadislerle sabit olduğundan tilâveti mensûh âyetlerin bulunduğunu savunmuşlardır. Her iki durumda da karşımıza çözülmesi gereken bir problem çıkmaktadır. Tilâveti mensûh ayetin bulunmadığını söylemek bu konuda vârit olan sahih hadislerin âhâd olduğu gerekçesiyle reddedilmesi gerektirirken, tilâveti mensûh ayetlerin var olduğunu söylemek de mütevâtir olmayan ve Mushaf’ta da yer almayan ayete Kur’an ayeti denmesini gerektirir. Yapılan araştırma neticesinde bu probleme çözüm olabilecek bir çalışmanın yapılmadığı anlaşılmıştır. İşte “Kabul ve Ret Açısından Tilâveti Mensûh Âyetlere Dair Bir Değerlendirme” adlı bu çalışma ile söz konusu problemin çözümü amaçlanmıştır. Bu özelliğiyle çalışmanın önemli olduğu ve alana katkı sunacağı düşünülmektedir. Bu çalışma giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Girişte çalışma hakkında bilgi verilmiş, birinci bölümde her iki kısmıyla tilâveti mensûh âyetlerin varlığını kabul edenlerin delilleri sunulmuş, ikinci bölümde tilâveti mensûh âyetlerin varlığını reddedenlerin delilleri arz edilmiş, üçüncü bölümde tarafların delilleri tahlil edilmiş, sonuçta da araştırmanın nihâyetinde ulaşılan netice arz edilmiştir. Bu çalışmanın sonunda tilâveti mensûh âyetlerin varlığını reddedenlerin, bunları kabul etme durumunda kavramsal anlamdaki Kur’an’a zarar verilebileceği endişesi taşıdıkları ve bundan hareketle diğerlerinin delillerini reddetme çabasına girdikleri anlaşılmıştır. Ancak tilâveti mensûh âyetlerin var olduğunu söyleyenlerden hiç kimsenin, söz konusu âyetlerin kavramsal anlamdaki Kur’an âyeti olduğu iddiasında bulunmadıkları görülmüştür. Onların tilaveti mensûh ayetten kastettikleri nüzulünden Mushaf haline gelinceye kadarki kısmı da içine alan Kitap’ın ayetleri olduğu anlaşılmıştır. Bu Kitap’tan bazı ayetlerin tilâvetinin neshedildiği, hadislerde ifade edilenlerin de bu ayetler olduğu anlaşılmıştır. Bu ayetlerin sahih hadislerin verdiği bilgi ile sabit olduğu ve kavramsal anlamdaki Kur’an ayeti olmadığından sübutu için tevatür şartı da aranmadığı anlaşılmıştır. (shrink)

Bu çalışmada, düşünme ile karşılaşmalar arasındaki içkin ilişkinin irdelenmesi amaçlanmaktadır. Karşılaşmalar içinden yaratıcı düşünmenin sahih bir analizini yapabilmek için, antik dönemden modern döneme kadar düşünce tarihi içinden bir güzergah izlenecektir. Bu anlamda, temel amaç olarak, içinde kritik düşünürlerin düşüncelerinin karşılaşarak hep biraz fazlasını açığa vurarak ilerlediği düşünsel bir patikanın izi sürülecektir. Buradaki, biraz fazlası ifadesi önemlidir. Çünkü o, biraz fazlası, kendini hep daha fazla kritik ve üretici karşılaşmalar içinden devam ettirmek isteyen yaratıcı düşünmenin edimsel gücüyle ilgilidir. Bunu açığa çıkarmak adına, (...) trajik diyaloglarda köklenen ve devam ederek Deleuze düşüncesine ve belki de ötesine uzanan eleştirel düşünmenin bir yolu takip edilecektir. Bu yönüyle, iki trajik yazar olan Sophocles ve Euripides’ in düşüncesinden, Nietzsche, Heidegger ve Deleuze düşüncesine kadar kritik düşünürler arasında gerçekleşen her bir kritik karşılaşmanın, yaratıcı düşünmenin edimsel gücü olarak kendini hep yeniden açığa vurduğu iddia edilecektir. Bu iddia ortaya konulurken, öznellik temelli ve akılcı bir eksende hareket eden ve yaratıcı düşünmenin gücünü zayıflatan geleneksel düşünce, Platon düşüncesi merkeze alınarak eleştirilecektir. (shrink)

Understanding the nusus and the interpretation of their texts has been at the center of the activities of many schools and ulama in fiqh studies, and as a result, each school of usool has sought to find a method suitable for their own understanding in order to understand and interpret the nusus in a sahih way. For this purpose, fiqh schools have developed some unique methods. It can be said that the main differences among the hukms that fiqh schools rely (...) on are generally due to these methodological differences. One of the efforts to understand and interpret through the linguistic structures and patterns of the nusus is tawīl. For this reason, it is necessary to know conceptions of tawīl in order to accurately determine the hukm giving methods of fiqh schools. In this context, the thought of Zâhiri Ṭawīl, which is based on the zâhiri meaning of the words in the language and aims to solve the meaning pattern of the nusus within the framework of the rules of the language, is important. To this end, the tawīl understanding of Ibn Hazm (d. 543/1148), one of the leading ulama of Zâhiri thought, has an important position in the determination of their understanding of fiqh and usool. For this purpose, by searching the works of Ibn Hazm, how his understanding of tawīl, which he used as a method, is reflected in his fiqh thought, will be examined through his fiqhi inferences. The Qur’an used their language when addressing the societies. The Qur'an especially, on the one hand, has used the language they use to convey its messages to its interlocutors in a correct and understandable way, on the other hand, it has used a unique style without departing from the natural structure of the language in unseen matters due to the nature of religious language. Therefore, it is necessary to take into account the words of the texts in order to understand and interpret the language used. The word tawīl was used by the ilm circles in the first period to mean the same as the word tafsir and in naming the works written as the Qur’an tafsir, the word tawīl was preferred instead of tafsir. Mâturîdî, the writer of the first dirayah tafsir, which points to the distinction between tafsir and tawīl, defines the word tafsir as 'to express exactly what is the meaning and purpose of the Qur'an, which is the divine word' and states that tafsir can be done only by the the Ṣaḥābah who knows Quran and Sunnah well. According to one of the many theses about the origin of language, it is God given. In other words, language has been taught to man by a supreme power (Allah). Ibn Hazm also defends this view. According to Ibn Hazm, the basic elements / elements of the language were taught by Allah to Adam (a.s), and then people developed this language in proportion to their needs. Therefore, the indications of the words depend on the declarations of God and linguistic experience. As a matter of fact, Allah has attributed new meanings to words such as salat, allegiance, hajj and similar words used for other meanings in the custom of language, and the new meanings attributed to them are accepted as the truth for the meanings of these words. Usûlists who adopted the method of fuqaha in usool, in the methods of istinbat of hukm out of sharii dalils, have generally made the taqseem of the words in terms of the meaning they were given to as âm, khâs, mushtarak and muavval while their taqsseem in terms of the words’ being used or not in the sense they were given was haqiqat, majaz, sarih and kinayah. Compared to other schools, the issue of tawīl has a different meaning according to the Zâhirî usûlists and faqih who base on the zâhiri khitab. Since the zâhir of the nusus is primary and essential, there should be a certain usool, principle and rule to give up the zâhir of the nusus and to switch to another possible meaning. Ibn Hazm states that there are different opinions among the usûlists about whether the imperative form is indicant of hukm. He also says that according to some Hanafi, Malikî and Shafii usûlists, as long as there is no evidence showing that it is wujub, tahrim, nedb, ibahâ and karahah, then the imperative form cannot be views as indicating a hukm. (shrink)

Sayda Piskoposu Rahip Pavlus Antâkî’nin Hıristiyan Mezheplerinin inanç esaslarını konu edinen risalesinin el yazması, Saint Petersburg’daki Rusya Bilimler Akademisi, Doğu Yazmalar Enstitüsü Kütüphanesinde bulunmaktadır. Envanter nosu B1218 olup 1b-9b arası varaklarda yer almaktadır. Çevirisi yapılan risalede, İslam’ın kutsal kitabı olan Kur’an-ı Kerim’den hareketle Hıristiyanlığı ve onun teolojisini açıklanmakta ve Müslümanların Hıristiyanlık anlayışı eleştirilmektedir. Risale, Hıristiyan teolojisinin esası olan teoloji, kristoloji ve marioloji konularını içermektedir. Ortaçağda İbn Teymiyye’nin “el-Cevabu’s-sahih limen beddele dine’l-Mesih” ismiyle reddiye yazdığı Sayda Piskoposu Rahip Pavlus Antakî tarafından kaleme (...) alınan apolojik risalede, Müslümanların Hıristiyan teolojisi başta olmak üzere çeşitli konulardaki görüşleri eleştirilmekte ve Melkiyye yaklaşımından hareketle Hıristiyanlığın temel doktrini açıklanmaya ve savunulmaya çalışılmaktadır. (shrink)

al-Zarkashī, an ethnic Turk, is an important hadith, fiqh and commentary scholar who lived during the Mamlūks period. He was taught by some of the leading scholars of his era, such as Alā al-Dīn Mughultay (d. 762/1360), Imād al-Dīn Ibn Kashīr (d. 774/1372) ve Jamal al-Dīn al-Asnawī (d. 772/1370), and he grew up under their mentorship. Nevertheless, his only well-known student is Birmāvī (d. 831/1428). Almost half of his works have been related to fiqh and methodology of fiqh, and he (...) has also written some important works in the field of hadith. Among these, especially al-Tadhkira, al-Nukat alā Ibn al-Salāh, al-Nukat alā al-Umda fī al-Ahkām ve al-Icāba are worthy of mention. The work named al-Tadhkira, which we built our work upon, is the first known work to have been preserved in the field. Due to his being a first in his field, he was vastly studied as to how he evaluated the narrations and what kind of procedure he followed. In this work of his, not only the criticism but also the application of the text criticism adds to the importance of the work. Then, on the basis of this work, scholars such as al-Sakhāwī and al-Aclūnī made complementary works on the same subject. Summary: It is inevitable for a person to be shaped by the society he lives in. During the time when al-Zarkashī lived, Egypt was under the rule of the Mamlūks. The history of Mamlūks is examined under two periods: 1. Bahrī or Turkish Mamlūks (745 / 1344 - 794-1391) 2. Burjī or Circassian Mamlūks (784 / 1382 - 923 / 1517) period. Our author lives in both periods. About forty years of his life was in the period of Bahrī and the rest was in the period of Burjī. In both periods, the state did not have a full political authority in the country, but this was not the case in education and training. In fact, on the contrary to the political situation, scientific activities have accelerated by the arrival of many scholars to the land of Mamlūk because of the Mongol invasions coming from the east and the Crusades from the west. The increase of scientific activity was caused not only by the coming of the scholars but also by the support given by the Mamlūk sultans. In fact, they built many new madrasas in addition to the resurrection of the old ones. In addition to madrasas during the Mamlūks period, mosque, hāngāh, ribat and zāwiya are also among the educational places.Hadith, fiqh and Tafsir scholar al-Zarkashī is originally Turkish. He was born in Cairo at 745 under the conditions mentioned above. His family learned of gold and silverworking because of their subsequent settlement to Egypt, and they made their living with this craft. A person who performs this is called Zarkash in Arabic. Muhammad ibn Bahādır, who learned and did this job, was known as al-Zarkashī. al-Zarkashī, known for his love of science since childhood, was trained hadith by Alā al-Dīn Mughultay (d. 762/1360) and Imād al-Dīn Ibn Kashīr (d. 774/1372) in Damascus, and fiqh by al-Asnawī (d. 772/1370). Among his beneficiaries are distinguished personalities such as al-Subkī (d. 756/1355), al-Azraī (d. 783/1381) and al-Bulqīnī (d. 824/1421). The most remarkable of his student is al-Birmāvī (d. 831/1428).It is known that he wrote about fifty works in hadith, tafsir, fiqh, methodology of fiqh and other fields. Especially among these works al-Burhān fī ʻUlūm al-Qur’ān, al-Tadhkira, al-Ijāba, al-Bahr al-Muhīt fî Usūl al-Fiqh ve al-Mansūr fī al-Qawāid is worth mentioning. Studies on al-Burhān and al-Bahr were carried out at the level of Master and PhD.al-Zarkashī did not hesitate to criticize any person for whom he had found his mistake. For example, even though he has a great love for him, and even because of this love, he has been given the name of al-Minhāj, the criticism of al-Nawawī is the clearest indication of the value given to science. Not just him, critics of scholars such as al-Hākim al-Naysābūrī and Ibn ʻAbd al-Barr who are recognized as authority in hadith can also be considered in this framework.The work named al-Tadhkira which we have studied in our work is of importance in that it shows the accumulation of knowledge in the field of hadith. In order to compose this work, it is necessary to have enough information in this field since the riwāyas must be criticized in terms of isnād and text. To compose his work, al-Zarkashī has benefited from about a hundred and forty works related to hadith, tafsir, al-siyar, history, tabakāt, commentary, jarh - taʻdīl, ilal and maghāzī. The use of such works is an effort to reach all sources and right information as much as possible. Some of these sources are basic hadith books such as al-Bukhārī (d. 256/870) al-Sahīh, Muslim (d. 261/875) al- Sahīh, Abū Dāʾūd (d. 275/889) al-Sunan, al-Tirmidhī (d. 279/892) al-Sunan, al-Nasā’ī (d. 303/915) al-Sunan, Ibn Mādja (d. 273/887) al-Sunan, Mālik ibn Anas (d. 179/795) al-Muwatta, Ahmad ibn Hanbal (d. 241/855) al-Musnad, al-Dārimī (d. 255/869) al-Sunan, ʻAbd al-Razzāq al-Sanʻānī (d. 211/826-27) al-Musannaf, Ibn Abī Shayba (d. 235/849) al-Musannaf, Ibn Rāhwayh (d. 238/853) al-Musnad, al- Bazzār (d. 292/905) al-Musnad, Abu Yaʻlā el-Mawsilī (d. 307/919) al-Musnad, Ibn Hibbān (d. 354/965) al-Sahīh, al-Tabarānī (d. 360/971) al-Muʻjam al-Awsat and al-Muʻjam al-Kabīr, al-Hākim al-Naysābūrī (d. 405/1014) al-Mustadrak.al-Zarkashī divided the riwāyas he had studied into eight subjects. These are judgments, wisdom, zuhd, medicine, virtue, prayer, story, words and riwāyas circulating in language. He shares the information he obtains from sources about him after mentioning the riwāyas he will examine. For example, it is mentioned that there is not a hadith which is transmitted as a hadith, it is a word of a sahāba, tābiun or a person. He transferred on the riwāyas the sources mentioned in the sources, but also stated that he did not participate in some information as the place came.The author has evaluated the narrators of the riwāyas from the point of jarh and taʻdīl. He did not only evaluate riwāyas in terms of isnād, but also text criticism. This activity is a distinctive feature of his work.al-Zarkashī gave information about the misrepresentation of the name of the narrators. He also explained the strange words that are difficult to understand in the text. It is a manifestation of his knowledge in the fiqh area that some of the riwāyas that are considered weak are expressed in some sects. The author described some errors about the riwāyas. For example, he stated that a riwāya that is said to be marfūʻ is a mavkūf. al-Zarkashī also included verses, hadiths and poems about the riwāya that he had studied while writing his work or he defended it by saying that it is not the case of a riwāya that is said to be fictitious.Perhaps it is the weakest point of al-Zarkashī’s work not to give any information about some riwāya, only to mention their isnāds. He also found some riwāyas that did not have a reliable isnāds and stated that their meanings are correct. This knowledge has become an enlightening characteristic for later generations.This work has a great significance in showing that the majority of the riwāyas that spread among the people are not hadiths. As a matter of fact, 73% of the riwāyas examined in the work are weak or irrelevant riwāyas. This work of al-Zarkashī is unique. The existence of such a work has not been determined before him. This work constituted the basis of the works written by scholars such as al-Sakhāwī and al-Aclūnī in the same subject after him. (shrink)

Bu çalışmanın amacı İbn Kesir’in (öl. 774/1373) el-Bidâye ve’n-nihâye isimli tarih çalışmasının siyer bölümünde Sahîhayn hadislerini muhteva açısından tenkidinin araştırılması ve tahlilidir. Çalışmamızın konusu ise İbn Kesir’in mezkûr eserinde yirmi Sahihayn hadisini Kur’ân-ı Kerîm (3 hadis), akıl (1 hadis), icmâ (1 hadis), sahih hadisler (7 hadis) ve sağlam târihî bilgilere (8 hadis) uygunluk/aykırılık kıstaslarını kullanarak tenkidi ve on dört hadiste izah getiremediği yanlışların birer hata olduğunu kaydetmesidir. İbn Kesir’in incelenen hadislerin muhteva tenkidine müsait bir hâle gelmesine yol açan râvi tasarruflarına (...) dair verdiği bilgiler ayrıca kıymetlidir. Bu çalışmanın kapsamını oluşturan hadislerden yedi tanesi hem Sahîh-i Buhârî hem Sahîh-i Müslim, altı tanesi sadece Sahîh-i Buhârî, yedi tanesi de sadece Sahîh-i Müslim’de yer almaktadır. Hem Sahîh-i Buhârî hem Sahîh-i Müslim’de yer alan hadisler Hayber’de müt‘a nikahının yasaklanışı, Rasulullah’ın (s.a.v.) umre ve hacca niyeti, Hz. Peygamber’in gümüş yüzüğü atması, kıblenin değişimi haberinin Kubâ’ya ertesi sabah ulaşması, namazda konuşma yasağının zamanı, ye’cûc ve me’cûc’un seddinin delinmesi ve Hz. Peygamber’in (s.a.v.) miras bırakmaması konulu hadislerdir. Sadece Sahîh-i Buhârî’de geçen hadisler isranın vahiy gelmesinden önce vukuu, Hamrâülesed seferine katılanların sayısı, Sa‘d b. Ebî Vakkas’ın İslam’a girişi, Hz. Ali’nin Hz. Ebû Bekir’e biatı, Recî‘ vak‘asıyla ilgili bazı bilgiler ve mirac hadisinde Beyt-i Makdis’e yolculuğun zikredilmemesi konulu hadislerdir. Son olarak, sadece Sahîh-i Müslim’de yer alan hadisler ise Huneyn savaşında müslümanların sayısı ve Taif kuşatmasının müddeti, yeryüzünün yedi günde yaratılışı, Amr b. Abese’nin İslam’a girişi, Bedir için Sa‘d b. Ubâde ile istişâre, sahâbînin sıcak kumlardan şikâyeti, Ümmü Habîbe ile evlilik ve kurban bayramında öğle namazının yeri konulu hadislerdir. Araştırmamızın yöntemi kaynak taraması ve sonuçların diğer şarihlerinkiyle mukayeseli tahlilidir. Araştırmamızın sonucunda eleştirilen hadislerin büyük bir kısmında İbn Kesir’in değerlendirmelerinin İbn Hacer ve Nevevî gibi muhaddislerinkinden farklı olduğu görülmüştür. Çalışmamızın önemi İbn Kesir’in tenkitlerinin muhaddislerin senedin sıhhatinin metnin sıhhatini temin etmeyeceğine dair tespitlerinin uygulamadaki somut delillerini oluşturmasıdır. Kısaca İbn Kesir’in, eserine güçlü tenkit zihniyetini, özgün görüşlerini ve geniş ilmî birikimini başarıyla yansıttığı görülmektedir. (shrink)

ʿImād al-Dīn Ibn Kathīr (d. 774/1373), is an important historian, mufassir, muhaddith and Shāfiʿī jurist who lived in the 8th century. Ibn Kathīr’s work titled Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem, beside its tafsir identity, can be utilized due to its rich ḥadīth content and its comments on isnad and text of the ḥadīths. Ibn Kathīr, due to his competency in history and ḥadīth, analyzed the ḥadīth rigorously and noted any necessary aspect regarding the isnad or the text. In this paper, the analysis (...) and criticism of ḥadīth texts in Ibn Kathīr’s tafsir is examined. Regarding the analysis aiming to understand the meaning of the ḥadīth, issues such as explanation of unknown words, utilizing the chapter headings, evaluation of all related ḥadīths, comments of previous scholars as well as Ibn Kathīr’s original interpretations are examined. Regarding the criticism of the text, issues such as general criticism under the heading of munkar which indicates a ḥadīth the text of which contains unacceptable meanings, specific criticisms due to conflict with the Qurʾān, the Sunnah, reasoning and historical facts, solutions regarding the ḥadīths which have conflicting meanings are examined. Summary: Ibn Kathīr (d. 774/1373) who lived in the 8th century is a competent scholar in fields such as ḥadīth, history, tafsir and jurisprudence. In this article the criticism and analysis of ḥadīths in the Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem by Ibn Kathīr who is an authority in ḥadīth and history are studied. Although the structure and plan of this book do not give it an appearance of a classic ḥadīth commentary, the rich ḥadīth content which it has, and the examination of this content with respect to isnad and text as in a ḥadīth commentary provide this book a ḥadīth commentary identity besides its tafsir identity. Ibn Kathīr’s tafsir is distinguished among other tafsirs by the ḥadīth commentary method and ḥadīth criticism that it employs. This is because it does not only provide ḥadīths as is seen in many other tafsirs, but also informs about the important issues that need to be known about these ḥadīths, and even in many times makes original evaluations. It is possible that Ibn Kathīr provides important evaluations about a ḥadīth which other famous commentators do not provide. He corrects some of the great ḥadīth scholars by showing the presence of isnads for ḥadīths that these scholars think do not exist. With all these aspects, Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem is an invaluable source for both tafsir readers and ḥadīth scholars due to its rich ḥadīth content, the skillful application of ḥadīth methodology and ḥadīth commentary. Ibn Kathīr’s tafsir is also an important ḥadīth source due to its very rich ḥadīth content. According to the catalogue at the end of the book, it includes over eight thousand ḥadīths which corresponds to a content similar to that of Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Looking at the studies over Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem, it can be said that it has been subject to many examinations with respect to tafsir, however, it has not received the same attention with respect to ḥadīth at a sufficient level. It is aimed in this study on one side to prove the value and originality of Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem as a ḥadīth commentary and on the other side to attract attention to the text criticism activities of ḥadīth scholars by using both specific criteria and concepts such as munkar.In our study the criticism and analysis of ḥadīth texts in Ibn Kathīr’s tafsir are studied under various headings. It is quite important to identify possible mistakes in ḥadīth texts as well as to understand the ḥadīth texts correctly. For this purpose the principles of text criticism such as conflict with the Qurʾān, the Sunnah, reasoning and historical facts have been used since the time of the Companions. Ibn Kathīr has approached ḥadīths in view of these text criticism principles and pointed to the mistakes in the texts of the ḥadīths which are in conflict with these principles. Often times, Ibn Kathīr criticized the points in ḥadīth texts which are not in line with the general principles of Islam and which he perceived not appropriate by using the term munkar in a general manner. He utilized this concept explicitly for isnad and text. He always warned the reader against baseless information. Finally, he pointed out to instances which can be determined as a result of the comparison of the various channels of a ḥadīth. Text analyses are efforts to correctly understand the ḥadīth text which enable to clarify the meaning of the ḥadīth. Efforts such as the explanation of the unknown words, the evaluation of all the ḥadīths related to a subject in a unified manner, making use of another ḥadīth in understanding of a ḥadīth, making using of the opinions of the previous ḥadīth scholars and making original interpretations, identification of the unknown persons in the text, making connections with the chapter headings to better understand the meaning, explanations of the contradictions arising from different ḥadīths and collecting different historical ḥadīths in a common theme contribute to a better understanding of the meaning of ḥadīths. It can be seen clearly how Ibn Kathīr applied these text analyses with success through sample ḥadīth texts selected from his tafsir.Two points that we think important are underlined at the end of our study. First, it is the exceptional position of Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem among the Qurʾān tafsirs with respect to ḥadīth content and analysis. When compared with the famous tafsirs that emerge in the tafsir history, Ibn Kathīr’s tafsir is easily distinguished. When the importance of ḥadīth in the Qurʾān tafsir is thought, it is important that the ḥadīth material is filtered with respect to its authenticity and the meaning of the ḥadīth is clarified at a sufficient level. Compared to the limited number of ḥadīths in the famous tafsirs that are used to explain the verses, the rich information with respect to isnad and text in Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem makes significant contribution in the explanation of the verses and provide the reader with valuable ḥadīth knowledge.The second point that we think is important is that the text criticism efforts seen in Tafseer al-Qurʾān al-ʿAẓeem help to correct the opinion that ḥadīth scholars ignored text criticism compared to isnad criticism. In this respect, it is evaluated that our study is a contribution to the recent studies that shed light on the text criticism efforts of the ḥadīth scholars. In this regard, it seems important to make use of a criterion such as “conflict with the inner consistency of a ḥadīth” among other criteria. Moreover, it is pointed out in our study that the munkar concept and the thesis that this concept has been utilized by ḥadīth scholars in text criticism, is a topic which attracted the interest of the researchers and the usage of this concept in Ibn Kathīr’s tafsir contributes to this thesis. (shrink)

Eserlerin mukaddimeleri, müelliflerin konuya hâkimiyetini gösterdikleri ve adeta ilmî yeterliliklerini okuyucuya sundukları bölümler olmuştur. Bazı tefsir mukaddimelerinde de bunu görmek mümkündür. Kur’ân ilimleri ve tefsir metodolojisi hakkında önemli bilgiler veren ve çalışmamıza konu olan Tabersî, Âlûsî ve Sıddîk Hân da eserlerinin mukaddimelerinde Kur’ân ilimlerinin bir kısmınasathi yorumlar getirirken, bir kısmına ise teferruatlı bir şekilde yer vermektedirler. Örneğin Tabersî i’caz konusunu, Âlûsî i’câzla birlikte yedi harf meselesini detaylı bir şekilde ele alırken, Sıddîk Hân Kur’ân ilimleri konularına daha kısa bir şekilde değinmektedir. (...) Müfessirlerimiz mukaddimelerinde genel olarak metodoloji konusuna daha detaylı bir şekilde değinerek takip edecekleri yöntem hakkında bilgi vermektedirler. Tefsir metodolojisi konusunda benzer kaidelerlekonuyu ele alan müfessirlerimiz, bazen de kendilerine özgü yöntemlerikullandıkları müşahede edilmektedir. Bu bağlamda Tabersî Şîa mezhebinin görüşlerini önemsemekte, imamlardan nakledilen rivayetleri Peygamber’den nakledilen rivayetle eşit tutarak mezhebî taassupla konuya yaklaşmakta; Âlûsî tasavvuf ehli tarafından yapılan yorumları önemsemekle birlikte konuya temkinli yaklaşarak, yapılan batınî yorumun ayetin zahirine uygun olması gerektiğini söylemektedir. Diğer iki müfessirden daha fazla tefsir metodolojisine değinen Sıddîk Hân ise mezhep taassubundan uzak durulması gerektiğini söyleyerek birçok tefsir yöntemini eleştirmekte ve bu yaklaşımları tefsir olarak değerlendirmemektedir. Tefsir metodolojisinde naklin önemine değinen müfessirlerimizden Tabersî doğru bir tefsir için sahih naklin gerekli olduğuna, Sıddîk Hân ise tefsirin sadece sahih nakille bilineceğini söyleyerek, bunun dışındaki yorumları te’vil olarak değerlendirmekte böylece tefsir ve te’vil arasındaki farka değinmektedir. (shrink)

Ahmed b. Hanbel, vefatıyla neticelenen hastalığı esnasında oğlu Abdullah’tan, şu hadisin el-Müsned’inden çıkartılmasını istemiştir: “Allah Rasûlü ‘Ümmetimi Kureyş’ten şu grup helâk edecek’ buyurunca oradakiler ‘(bu durumda) bize neyi emredersin?’ diye sordular. O da ‘İnsanlar onlardan uzak durup ayrılsalar!’ cevabını verdi”. Ahmed b. Hanbel bu hadisin, diğer rivayetlerle çeliştiğini düşünmektedir. Oğlu Abdullah’a göre bu hadisin çeliştiği rivayetler, Hz. Peygamber’in idarecilere itaat etmeyi ve onlardan kaynaklanan yanlışlara karşı sabırlı olmayı emrettiği haberlerdir. Ahmed b. Hanbel’in tavrı ve bunun sebebi esasen açık ve net (...) gibi görünmektedir. Buna rağmen daha sonra gelen ilim adamları, onun bu tavrı ile ilgili farklı değerlendirmeler yapmışlardır. Bu değerlendirmelerden birine göre İmam’ın tavrı, kendi açıklamasında da dikkat çektiği üzere hadisin şaz olması yani halkın idarecilerle ilişkilerini düzenleyen diğer rivayetlerle çelişmesidir. Bu bakış açısı, İmam’ın açıklamasıyla uyum içinde olmasına ilaveten aynı hadisin Buharî ve Müslim gibi meşhur muhaddisler tarafından nakledilmesi açısından da önemlidir. Zira bu yorumun ulaştığı sonuca göre Buharî ve Müslim’in sadece sahih olan hadisler ihtiva ettikleri iddiasıyla takdim ettiği el-Câmi‘u’s-sahîh isimli eserlerinde, bu şarta uymayan rivayetler de bulunabilmektedir. Bununla birlikte söz konusu hadisin hem sened hem de metni üzerinde yapılan incelemeler şaz iddiasının doğru olamayacağını göstermektedir. Nitekim hadisi nakleden dört ravinin tamamı, içinde Ahmed b. Hanbel’in de bulunduğu münekkitler tarafından güvenilir bulunmuştur. Nitekim İmam, el-Müsned’inde bu ravilerin çok miktarda hadisine yer vermektedir. Hadisin metin açısından da şaz olmadığını söylemek mümkündür. Zira metnin birinci cümlesi olan “Ümmetimin helâki Kureyş’in elinden olacak” şeklindeki tespiti, farklı onlarca hadiste görebilmek mümkündür. Bu hadislerden pek çoğu el-Müsned’de bizzat Ahmed b. Hanbel tarafından da nakledilmiştir. Şaz addedilen kısmın “İnsanlar onlardan uzak dursalar” şeklindeki ikinci cümle olması da pek muhtemel görünmemektedir. Zira zalim idarecilere karşı bundan çok daha şiddetli tepkileri emreden hadislerden onlarcası yine bizzat Ahmed b. Hanbel tarafından nakledilmiş durumdadır. Ahmed b. Hanbel’in, bu hadisi kitabından çıkarmak istemesinin sebebi bağlamında ortaya atılan ikinci iddiaya göre İmam, dönemin yönetimiyle iyi geçinmek amacıyla böyle bir talepte bulunmuştur. Zira bu dönemde Abbasî iktidarı, hadisçileri büyük bir sıkıntıya sokan Mihne sürecine son vermiş, ulemaya karşı yumuşama politikası gütmeye başlamıştır. Ahmed b. Hanbel de yönetimin bu uzlaşma arzusuna olumlu cevap vermiş ve bu çerçevede idareciye karşı sergilenecek sert tutuma işaret eden hadisleri kitabından çıkarmak istemiştir. Fakat bu iddia da yaşadığı dönemde iktidara karşı takındığı tavır sayesinde toplum önderi haline gelmiş Ahmed b. Hanbel gibi bir şahsiyetle uyuşmaz. Zira o idareci ve toplum arasındaki ilişkilerin keyfiyeti ve sıhhati konusunda gerek tavsiyeleri gerekse fiilî tatbikatı ile örnek ve simge haline gelmiştir. Hayatını Hz. Peygamber’in mirası olan hadisleri nakletmeye ve doğru anlaşılmasına hasreden böyle bir şahsiyetin, sırf iktidarla iyi geçinmek adına, sened ve metin itibariyle usûl problemi olmayan rivayetleri el-Müsned’den çıkartılması emrini vermesi çok da doğru görünmemektedir. Bu konuda yapılan üçüncü yoruma göre Ahmed b. Hanbel’in bu hadise yönelik tavrı, manasının istismara müsait olmasıdır. Nitekim İmam’ın bizzat kendisi, ehl-i bid‘attan bazılarının bu hadisi delil getirip iktidara karşı toplumda ayrımcılık yaratacak davranışlara yöneldiğini söylemiştir. Elimizde bu son yorumu güçlendiren başka veriler de vardır. Nitekim o aynı tavrı, iktidara karşı silahlı mücadeleyi emreden başka hadisler hakkında da göstermiş; bunların kitabından çıkartılmasını istemiştir. Bu tavrından anlaşıldığına göre Ahmed b. Hanbel, zalim idareciye karşı, toplumda kargaşa ve fesada sebep olacak fiilî ve silahlı mücadeleye kalkışılmasını istememektedir. Öyleyse denilebilir ki İmam’ın söz konusu hadisle ilgili tavrı, hadisin özellikle “insanların böyle idarecilerden uzak durması” yönündeki ikinci cümle ile ilgilidir. Zira İmam’ın yaşadığı dönemde Mutezile ve Haricîler gibi bazı gruplar böyle hadisleri delil getirerek toplumda tefrikaya sebebiyet vermişlerdir. Bunu bilen ve bizzat gören İmam, böyle grupların toplumsal birlik karşıtı amaçlarına alet edilebilir düşüncesiyle idarecilere karşı “uzak durmaya çalışmak” gibi basit gibi görünen tepkilere yer veren hadislerin bile kitabından çıkarılmasını istemiştir. Sonuç olarak ifade etmek gerekirse onun bu hadis hakkındaki “diğer rivayetlerle çelişiyor” şeklindeki tavrını, “Müsned’imde oluşturmaya çalıştığım ideal idareci-toplum ilişkisi ile çelişiyor” şeklinde anlamak gerekecektir. (shrink)

Kur’ân’ın yedi harf üzere indirildiğine dair pek çok hadis bulunmaktadır. Konuyla ilgili sahih hadislerde yedi harfin, Kur’ân’ın okunuşuyla ilgili bir olgu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak söz konusu hadislerde yedi harfin mahiyetine dair açık bir bilgi yer almadığından bundan maksadın ne olduğu ile ilgili çok fazla görüş ortaya atılmıştır. Zayıf hadislere dayanan birçok görüşe göre yedi harf, Kur’ân’ın okunuşundan ziyade içeriğiyle ilgili bir kavramdır. Kaynaklarda sahiplerine nispet edilmeden aktarılan bu yöndeki görüşler kıraat alanında uzman âlimler tarafından ya zayıf görüşler olarak kabul edilmiş (...) ya da bütünüyle reddedilmiştir. Kuvvetli görüşler arasında ise şu üç görüş diğerlerine nazaran daha çok benimsenmiştir: 1. Kur’ân lafızlarının farklı lehçelere göre okunması 2. Kur’ân lafızlarının eş anlamlı kelimelerle okunması 3. Kur’ân lafızlarının farklı vecihlerle okunması. Kıraat alanında temayüz etmiş bilginler tarafından tercih edilen bu görüşler de ikna edici olmaktan uzaktır. Zira bu görüşlerin hepsinde şâz kıraatler de yedi harfin içeriğine dâhil edildiğinden yedi harfin kısmen de olsa neshedildiği iddia edilmiştir. Ancak Hz. Peygamber’in açık beyanına dayanmadan yedi harfin bir kısmının neshedildiğini iddia etmek mümkün değildir. Son arzada ya da Hz. Osman döneminde yedi harfin neshedildiğini ileri sürmek de zan ve tahminden öteye geçmemektedir. İşte bu çalışmada ilgili görüşler tahlil edilerek sahih olmayan kıraatlerin yedi harfin kapsamına alınamayacağı ve yedi harfin sahih kıraatten farklı bir olgu olamayacağı, böylece kısmen de olsa neshedilemeyeceği ortaya konacaktır. (shrink)

Ortaçağ İslam Dünyasında yöneten ve yönetilenler arasındaki bağı âlimler sağlamaktaydı. Sultan ve emirin halka adaletle muamele etmesini, Kuran-ı Kerim ve Sünnet-i Şerife göre yaşamasını ve toplumsal hayatı düzenlemesine yardımcı olurdu. Zaman içerisinde yöneticilerde görülen kusurların ortaya konulmasına yönelik çözüm önerileri sunan âlimler, eserler kaleme almaya başlamış ve bu eserlere siyasetname ve nasihatname denilmeye başlanmıştır. Bu eserlerden bazıları gayet hacimli olup sultana arz edilmekteydiler. Bazısı ise risale şeklinde ve daha kısa yazılarak toplumun huzurunu bozan veya toplumda çok acil çözülmesi gereken unsurları (...) ihtiva etmekteydi. Selçukluların XI. Yüzyıldan itibaren İslam Dünyasına geniş bir hâkimiyet sahası oluşturmaları üzerine siyasetname telifi artmıştı. XIII. Yüzyıl hadis âlimlerinden Ziyâeddin el-Makdîsî’nin yaşadığı Eyyubiler Dönemine kadar bu eser yazım türü yaygınlık kazanmıştır. El-Makdisî, Dimaşk Eyyubî meliki el-Melikü’l-Eşref Musâ’nın düşkün bir hayat sürmesi üzerine özellikle toplumda bozulmalar meydana gelmesi ve devlet yönetiminde zaafa düşülmesi gibi sebeplerle bir nasihatname yazmış ve halkın üzerindeki olumsuz etkileri azaltmayı gaye edinmiştir. Nasihatname sultanın konumuna uygun, yumuşak bir dille ve nazik bir üslupla kaleme alınmış olup eserde ayet ve sahih hadislere yer verilmiştir. (shrink)

Concepts are the key to the world of meanings, which include many senses. Knowing the accuracy of recitation and understanding certain issues connected to recitation views that was conveyed have importance since it is both related to Kur’an and recitation dicipline. Conceptionally, the necessity to go into recitations breeds because studying on concepts related to variations of recitations concerned about its dicipline puts across the issue thoroughly. Therefore, recitation kinds are terminologically accounted for its accuracy in this article. Although the (...) first-term recitation scholars approached to recitations similarly, the accuracy of recitation views, reading situation of valid recitation imams, whether some recitations are accurate, issues such as these are discussed. Recitations are divided into acceptable and unacceptable. Some concepts for the acceptable ones are used. There are different approaches as to one recitation is either valid or rumour. Although valid recitations in old recitation works are ment as famous recitations, this concept is thought as a recitation kind in the later term. There are some recitation kinds which do not have valid recitation features despite that they are in a few sources. These are exceptional, ahad, subjet or editting (müdrec) in the confrontation of issues such as its conveying way, Kur’an and Arabian but exceptional is used as a main term for these recitations In this article, some points in dark side will be enlightened in the center of old pieces about recitation kinds and the accuracy of valid recitations will be taken in hand, mentioning about the connections in concepts, whic include meanings and senses. In this context, it will be spoken to the concepts that recitations scholars use to remark recitation kinds and their definitons. Lastly, different approaches will be analyzed. (shrink)