Abstract

In het artikel ‘Het conservatisme: kritiek van de Verlichting en de moderniteit’ in Philosophia Reformata gaat Andreas Kinneging op zoek naar de wortels van het conservatisme en bespreekt hij de relatie met de Verlichting, het christendom en de moderne samenleving. In deze reactie wil ik kort enkele opmerkingen en vragen plaatsen bij de veertien paragrafen van zijn betoog. Dat Kinneging het debat heeft aangezwengeld acht ik van waarde. Ik heb bewondering voor zijn belezenheid en het consequent vasthouden en doorvoeren van gedachten en waardeer zijn betrokken verzet tegen de onverschillige houding van ‘ik ben o.k., jij bent o.k.’ in de Nederlandse samenleving. Bij het lezen moest ik ook denken aan het oude spreekwoord: ‘Wat baten goede wetten bij bedorven zeden?’ Tegelijkertijd is er ook kritiek, met name waar hij conservatisme en christelijk geloof in elkaar probeert te schuiven of de Verlichtingsidealen tekort doet7. Er van uitgaand dat de lezer zijn betoog kent sluit ik aan bij zijn paragraafopbouw en ga vooral in op zaken die ik anders zie of waarover ik iets wil opmerken