Abstract

W niniejszym artykule omawiam koncepcję zdań normatywnych Johna R. Searle’a. Przeprowadzona analiza ma służyć wykazaniu jej wiarygodności. Również jej autor w 2021r., po ponad pół wieku od jej pierwszego sformułowania, mimo bardzo licznych dyskusji prowadzonych w przeciągu tego czasu, stwierdza, że podtrzymuje twierdzenie o ważności i trafności tej koncepcji, a w szczególności także słynną już tezę o możliwości dokonania inferencyjnego przejścia od zdań o faktach do zdań o powinnościach (Searle 2021, 3–16). Twórca powszechnie znanej teorii czynności mowy przekonuje, że niektóre zdania normatywne wynikają pojęciowo ze zdań faktualnych (opisowych). Analizuję szczegółowo jego argumentację, usiłując wyjaśnić, jak należy rozumieć jego tezę, że mówienie o tzw. błędzie naturalistycznym samo w sobie może być błędem. Skupiam się przy tym na istocie wynikania (poprawnych inferencji) oraz warunkach prawdziwości zdań normatywnych. Rozważenie różnych możliwości interpretacji tezy i argumentów Searle’a jest zarazem uzasadnieniem twierdzenia, że są one poprawne i zachowują swoją aktualność. Wyjątkowym elementem koncepcji Searle’a, z którym polemizuję, jest jego twierdzenie o rzekomo samoistnie motywującej mocy aktów mowy, np. dokonywania obietnicy.