Utylitarysta hedonista twierdzi, że jego moralnym obowiązkiem jest bezstronne maksymalizowanie przyjemności dla możliwie jak największej liczby istot zdolnych do jej odczuwania. Czym jednak jest owa przyjemność? Henry Sidgwick, filozoficznie najbardziej skrupulatny z hedonistów, definiuje przyjemność jako „pożą dany stan świadomości”. W pierwszej częś ci artykułu przyjrzę się szczegółowo temu, co Sidgwick miał do powiedzenia w kwestii przyjemności. W części drugiej przedstawię niektóre najnowsze wnioski badań empirycznych i zastanowię się, jaki wpływ mogą one mieć na definiowanie przyjemności przez Sidgwicka. (...) Czy pragnienie zawsze towarzyszyć musi przyjemności? Czy świadomość jest koniecznym warunkiem do jej zaistnienia? Czy można porównywać ze sobą przyjemności i cierpienia? Wnioski skłonią mnie do postawienia pytania wyjściowego do kolejnych rozważań o możliwość użycia badań naukowych w dyskusjach filozoficznych. (shrink)

Niniejszy artykuł dotyczy przyjemności osób zbawionych, czyli przyjemności (zmysłowych i cielesnych), jakich zbawiony będzie doświadczał w stanie visio beatifica. Choć ze swej natury problem ten jest zagadnieniem teologicznym, wynikającym bezpośrednio z eschatologii chrześcijańskiej, to jednak w niniejszym artykule skupiono się na podstawowych problemach filozoficznych, jakie pojawiły się w badaniach Tomasza z Akwinu. Artykuł obejmuje trzy części. Pierwsza dotyczy ogólnej dyskusji Tomasza z Akwinu na temat przyjemności cielesnej w beatitudo. W szczególności zbadam argument Akwinaty, że przyjemność cielesna jest koniecznym elementem (...) beatitudo i jest immanentna w szczęściu ostatecznym. W drugiej części artykułu przyjrzę się rozumieniu przez Tomasza statusu zmartwychwstałego ciała. Wreszcie w części trzeciej przedstawię poszczególne przyjemności cielesne, których prawdopodobnie doświadczy zbawiony człowiek. ------------------------- Zgłoszono: 09/05/2022. Zrecenzowano: 29/06/2022. Zaakceptowano do publikacji: 16/09/2022. (shrink)

Estetyka ewolucyjna jako młoda i obiecująca dyscyplina nadal w zasadzie nie posiada wypracowanej metodologii, choćby takiej jak neuroestetyka. Na przykład spory wokół tego, kiedy dane zachowanie artystyczne można uznać za adaptację, nie prowadzą do jasnych konkluzji, co wynika z faktu, że otrzymywane wyniki badań można często przypisać do wielu hipotetycznych funkcji. Z kolei, jeśli hipoteza o tym, że dane zachowanie jednoczy ludzi, zostanie potwierdzona empirycznie, to i tak nie musi to oznaczać, że zachowanie to jest adaptacją. Aby wyjaśnienie ewolucyjnego pochodzenia (...) zachowania było wiarygodne, powinno ono przejść test Tinbergena, a więc uzyskać potwierdzenie w każdym z czterech aspektów: powinno ujawniać się spontanicznie na wczesnym etapie rozwoju osobniczego, posiadać zidentyfikowaną funkcję oraz historię ewolucyjną, a także mechanizm emocjonalny wywołujący przyjemność lub odrazę, który uruchamia się w określonych okolicznościach. Jeśli każdy z tych warunków zostanie spełniony, z dużą dozą pewności można stwierdzić, że badane zachowanie jest adaptacją w sensie ścisłym. Czy jednak ścisłość jest domeną sztuki? W artykule starano się dowieść, że wyjątkowa idea konsiliencji nauk humanistycznych i przyrodniczych, pomimo licznych wątpliwości metodologicznych, w badaniach estetyków ewolucyjnych znajduje atrakcyjną z punktu widzenia współczesnych, uniwersalistycznych wyzwań, wykładnię. Pozwala też zbliżyć nas do zrozumienia wyjątkowości człowieka – jedynego gatunku, który powszechnie tworzy i konsumuje sztukę, będąc w niej bezgranicznie rozmiłowany. (shrink)

In this article we argue that it is reasonable to believe that normal vertebrate animals can feel pleasure, and that there is sufficient evidence for a capacity for pleasure in some invertebrates. It follows that the pleasures of animals are morally significant. We argue for that in a few steps. First, we explain why philosophers used to concentrate more on pain rather than pleasure in regard to animals. Second, we define the notion of pleasure and show how it implies to (...) non-human animals. Third we discuss whether animals are conscious beings and how they may feel pleasure. It is true that we do not know exactly how pain and pleasure feel to nonhumans, but this is also true for other humans. Even though we can give a detailed verbal description of what we feel, pains and pleasures are subjective and we do not have any certain insight into what another human is feeling. This limitation should not stop us from behaving in a way that takes into account the fact that both we and many nonhuman animals are beings who can suffer and enjoy. (shrink)