This text is inspired by the question about the usefulness of philosophy in both establishing the directions of neuroscientific research and taking part in the discussion about the methodology of neuroscience. The aim of the article is to present the concept of executive functions in the light of the philosophical category of intentionality as well as to discuss the meaning of neurophilosophy and philosophy of neuroscience for the sake of development in the field of executive functions research.

Neuronauki dokonały znacznego postępu w rozumieniu wyższych czynności poznawczych, w tym procesów decyzyjnych. Brakuje jednak zarówno prostych modeli, które pozwolą wyobrazić sobie te procesy, jak i głębszej refleksji nad wpływem tych wyników na zrozumienie natury umysłu, rozproszenia obaw, że nie jesteśmy tylko automatami. Płodny punkt widzenia na kwestię reprezentacji mentalnych daje próba zrozumienia, w jaki sposób informacja reprezentowana jest przez mózgi, jak w przybliżony sposób opisać stany mózgu tak, by można je było zinterpretować jako reprezentacje mentalne odnoszące się do (...) umysłu. Czym jest w nas to, co podejmuje decyzje? Jest to kluczowa kwestia dla zrozumienia wielu zagadnień klasycznej filozofii, od wolnej woli i problemu ciała i umysłu poczynając. Chociaż iluzja homunkulusa jest silna można się od niej uwolnić. Analiza procesów podejmowania decyzji wymaga zrozumienia w jaki sposób zakodowane są w mózgu najprostsze pojęcia. Jedynie przez aproksymację fizycznych stanów mózgu, zawierających znacznie więcej informacji niż stany mentalne, możemy dokonać istotnego postępu w rozumieniu i opisie reprezentacji mentalnych, przydatnych nie tylko filozofom, ale też mających zastosowania w analizie języka naturalnego, kategoryzacji pojęć w psychologii i architekturach kognitywnych w sztucznej inteligencji. Ucieleśnienie jak i enaktywizm są dla rozwoju reprezentacji pojęć bardzo istotne ale nie wystarczające. Po analizie współczesnej wiedzy o reprezentacji pojęć w mózgu zaprezentowano podejście oparte o język układów dynamicznych, które oferuje dość prosty język, pozwalający zrozumieć zaskakujące, często nieracjonalne decyzje podejmowane przez ludzi. Dzięki symulacjom komputerowym można się spodziewać znacznego postępu w rozumieniu reprezentacji mentalnych i wyższych czynności poznawczych, w szczególności procesów podejmowania decyzji. (shrink)

Celem artykułu jest wykazanie, że filozofia może sięgać po ustalenia neuronauki, w tym psychologii, w zakresie poczucia winy i wstydu, w czym mają pomóc postawione w artykule pytania i poruszane zagadnienia. Autorka przywołała dane na temat neuronalnych korelatów poczucia winy i wstydu i neuropsychologiczne interpretacje niektórych z nich. Szczególną uwagę zwróciła na kwestie związane z oceną moralną i moralnymi sankcjami.

Z propozycją rekalibracji etyki i zastąpienia jej neuroetyką wystąpiła Patricia S. Churchland. Churchland twierdzi, że im bardziej rozumiemy szczegóły funkcjonowania naszego systemu nerwowego, tym bardziej jesteśmy przekonani co do tego, że przyjmowane przez nas standardy moralnego działania są uwarunkowane neurobiologicznie. Od roku 2002 termin „neuroetyka” funkcjonuje jako nazwa nowej subdyscypliny etyki. Wymienia się w niej dwa zasadnicze działy: etykę neuronauki i neuronaukę etyki. Pierwszy dotyczy zasadniczo moralnych problemów związanych z zastosowaniem osiągnięć neuronauk, przedmiotem drugiego: neuronauki etyki, jest wpływ, (...) jaki wiedza z zakresu neuronauk ma na nasze rozumienie etyki. Artykuł jest krytyczną prezentacją nowej subdyscypliny etycznej i próbą pokazania, że jakkolwiek neurobiologiczne procesy mają wpływ na nasze działanie, to nie decydują o jego moralnym wymiarze. (shrink)

Many philosophers, psychologists and neuroscientists argue for the thesis that both the self and free will - as commonly understood by us - are illusions created by our nervous system. An example of such a line of argument can be found in Bruce Hood’s book `The Self Illusion: How the Social Brain Creates Identity'. I first consider the main ideas put forward by Hood in support of the view that the self and free will are illusions. Then I turn to (...) criticisms of his arguments regarding the illusoriness of the self, citing arguments from philosophy and neuroscience. In criticizing his arguments for the illusoriness of free will, I advocate compatibilism and seek to focus on the elucidation of research into our everyday intuitions relating to free will. (shrink)

Celem artykułu jest rekonstrukcja i krytyczna ocena modelu tomistycznej filozofii człowieka, który został opracowany przez o. Romana Darowskiego. Analizy mają charakter metateoretyczny. Ich przedmiotem są teksty napisane przez o. Darowskiego w różnych okresach jego twórczości filozoficznej. W sposób szczególny uwzględniona została jego praca _Filozofia człowieka_, która miała kilka wydań. Zastosowana metoda badawcza polegała na treściowej i logicznej rekonstrukcji modelu filozofii człowieka przedstawionego w pracy _Filozofia człowieka_. Model ten został poddany krytyce metodologicznej, która pokazała, że w obecnej sytuacji kulturowej ma on (...) już tylko wartość historyczną. Może jednak stanowić dobry punkt wyjścia do dyskusji nad kierunkami rozwoju współczesnej antropologii tomistycznej. Rozwój ten powinien dokonywać się w krytycznym dialogu z naukowym obrazem świata. (shrink)

The question of bodylines of the memory in the eschatological perspective During last decades the cognitive sciences have progressed a lot in analysing the link between mind and body on the field of philosophy of mind. The results of the body-mind investigations influence largely also theology. The classical theological thought considers the will, the reason and the memory as faculties of the soul. However, contemporary neuroscience attempts, with some success, to discover physical substrates of these faculties, which impacts also philosophy (...) of the mind. In this perspective, mutability and fragility of human body that is, according to psychologists, the memory’s ground, as well as human identity taken in its theological understanding, determined by the memory but transcending the temporal life, require some re-analysis of the spiritual dimension of the memory and some connection between the spiritual and the bodily sphere in the perspective of relation of the man with God. Though, theology must respect the scientific solutions of the body-mind question. In order to undertake it, the very object of theology and neuroscience has to be analysed to ascertain whether the memory examined by both sciences constitutes the same phenomenon. Then, one should analyse the philosophical assumptions of their discourses. Only these preliminary inquiries will allow to determine the philosophical area to build an integral reflexion. In turn, only this area may constitute the basis for such an anthropological-theological system that could retain its integrity vis-à-vis the discoveries of neuroscience. (shrink)