Abstract

Około trzydziestu lat temu G. Picht pisząc esej filozoficzny o pojęciu odpowiedzialnosci mógl stwierdzić, ze zna tylko jedną monografiię poswieconą temo zagadnieniu. Dzisiaj istnieje juz wiele studiów o odpowiedzialności, a wydana w niedługim czasie po publikacji Pichta rozprawa R. Ingardena, zdążyła stać się klasyczną. Pomimo tej obfitości analiz - a raczej, dzięki niej - pytania o odpowiedzialność i „do odpowiedzialności" powracają. Rodzą się one zresztą nie tylko w kontekscie uczonych dysput ; przynosi je „samo życie". To przecież codzienność jest miejscem „zdziwienia" i impulsem dla ruchu mysli filozoficznej. Do tejże codzienności filozofia nieustannie powraca, w zamiarze dochodzenia do tego, "jak jest naprawdę". W niniejszych rozważaniach o odpowiedzialności, nie rezygnując z odniesienia do potocznego doświadczenia, chcemy wejść w dialog z myslą Martina Bubera, który swoje zadanie filozoficzne pojmował jako "prowadzenie rozmowy" i wskazywanie „na coś w rzeczywistości, co nie zostalo zauważone lub jest za mało dostrzegane". Był on jednym z tych myślicieli, dzięki którym pojęcie odpowiedzialności zostało wprowadzone do filozofii i teologii w nowym, a przynajmniej „malo dostrzeganym" przez tradycję znaczeniu. Jakie to jest znaczenie? A jakie było tradycyjne?