Abstract

Ο Μισέλ Φουκώ, συζητώντας το θέμα της «επιμέλειας εαυτού» στον τρίτο τόμο της Ιστορίας της σεξουαλικότητας, στρέφεται σε μιαν ανάλυση της σχέσης μεταξύ της ηδονής και των ηθικών ζητημάτων, όπως εμφανίζεται μέσα στον χώρο του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού. Αυτή ορίζεται από τρία αλληλένδετα ζητήματα: από το συσχετισμό της απόλαυσης και της αισθητικής της ύπαρξης, από τη μετάβαση από την πολιτική τέχνη του βίου στην προσωπική τέχνη του εαυτού, και τέλος από τη συγκρότηση του υποκειμένου. Ο Φουκώ διαπιστώνει ότι κάθε ηθική πράξη προϋποθέτει μιαν ορισμένη «πρακτική του εαυτού μας», η άσκηση της οποίας απέβλεπε στο «γνώθι σαυτόν» και προσέφερε στο άτομο τη δυνατότητα της υπέρβασης του εαυτού του και του ελέγχου των παθών και των επιθυμιών του. Όμως αυτή ήταν κυρίως μια μορφή άσκησης της ελευθερίας κατά το δέον. Η ηθική, η οποία απέρρεε από αυτήν την πρακτική, επέτρεπε την συγκρότηση του υποκειμένου και είχε παραδειγματική αξία, η οποία διαχεόταν στα πεδία της κοινωνίας και της πολιτικής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η επιμέλεια του εαυτού καθίστατο και μέριμνα για τους άλλους.