Economics: Beyond the Millennium contains articles by leading authorities in various fields of economic theory and econometrics, each of whom gives an account of the current state of the art in their own field and indicate the direction that they think it will take in the next ten years. The fields covered are grouped into three categories: the microfoundations of macroeconomics, where Malinvaud evaluates the theory of resource allocation and Hildenbrand examines the empirical content of economic thories; markets and and (...) organizations, where both Gabszewicz and D'Aspremont et al. look at imperfect competition and general equilibrium, Scotchmer and Thiess consider spatial economics, Ponssard the future of managerial economics, while Van Damme looks at the next stage of game theory; and econometrics, where Gourieroux reviews econometric modelling in general, Maravall looks at time series, Lubrand and Bauwens examine Bayesian analysis, and Blundell looks at the rapidly expanding area of microeconometrics. (shrink)

The economic crisis is also a crisis for economic theory. Most analyses of the evolution of the crisis invoke three themes, contagion, networks and trust, yet none of these play a major role in standard macroeconomic models. What is needed is a theory in which these aspects are central. The direct interaction between individuals, firms and banks does not simply produce imperfections in the functioning of the economy but is the very basis of the functioning of a modern economy. This (...) book suggests a way of analysing the economy which takes this point of view. The economy should be considered as a complex adaptive system in which the agents constantly react to, influence and are influenced by, the other individuals in the economy. In such systems which are familiar from statistical physics and biology for example, the behaviour of the aggregate cannot be deduced from the behaviour of the average, or "representative" individual. Just as the organised activity of an ants’ nest cannot be understood from the behaviour of a "representative ant" so macroeconomic phenomena should not be assimilated to those associated with the "representative agent". This book provides examples where this can clearly be seen. The examples range from Schelling’s model of segregation, to contributions to public goods, the evolution of buyer seller relations in fish markets, to financial models based on the foraging behaviour of ants. The message of the book is that coordination rather than efficiency is the central problem in economics. How do the myriads of individual choices and decisions come to be coordinated? How does the economy or a market, "self organise" and how does this sometimes result in major upheavals, or to use the phrase from physics, "phase transitions"? The sort of system described in this book is not in equilibrium in the standard sense, it is constantly changing and moving from state to state and its very structure is always being modified. The economy is not a ship sailing on a well-defined trajectory which occasionally gets knocked off course. It is more like the slime described in the book "emergence", constantly reorganising itself so as to slide collectively in directions which are neither understood nor necessarily desired by its components. (shrink)

In economics in situations where there is uncertainty one has to attribute some attitude to handling this uncertainty to individuals. The original idea was to assume that “people do not make systematic mistakes” for which Muth coined the term “rational expectations”. This was replaced by a much more formal vision which suggested that people fully understand how the economy evolves. In this paper I will argue that the foundations of the “rational expectations” hypothesis which has underpinned most recent modern macroeconomic (...) models, which have, in turn, been used for policymaking, are unsound. From a philosophical point of view the idea that agents can not only forecast the evolution of their environment but also their own evolution seems unjustified. If agents do manage to coordinate on specific expectations these may not be rational and can be self fulfilling. From an econometric point of view, when there are changes in the evolution of the economy, it is not rational to satisfy the hypothesis. Furthermore the empirical and experimental evidence suggests that we should abandon this route. (shrink)

Cette communication traite de l'utilisation des concepts évolutionnaires en économie. Une approche a été d'utiliser Vidée de révolution comme une vague analogie. Il y a deux exemples de ce type d'approche. Certains; comme Friedman, ont utilisé la notion de sélection naturelle afin de justifier le modèle standard de la théorie économique, celui d'Arrow-Debreu. D'autres ont utilisé l'idée d'évolution comme base à une critique de la nature fermée et statique de ce modèle. Une autre approche a été de prendre l'idée de (...) l'évolution au sérieux, comme cela a été fait en théorie des jeux évolutionnaires. Je suggère que même dans ce cas, le modèle standard est incompatible avec un point de vue évolutionniste et qu'il ne suffit pas d'utiliser l'évolution comme outil pour sélectionner parmi les équilibres statiques. Des modèles économiques compatibles avec une approche évolutionnaire doivent nécessairement être très différents des modèles standards qu 'on utilise aujourd'hui.This article discusses the use of evolutionary concepts in economic theory. One approach has been to use evolution as a loose analogy. There have been two principle examples of this approach. Those such as Friedman who have used the notion of "natural selection" to justify' the standard model in economic theory, that of Arrow-Debreu and those who have used it to criticize that model for its closed and static nature. A second approach has been to take the idea of evolution more seriously as has been done in evolutionary game theory. I suggest that even in this latter case the standard model is incompatible with a truly evolutionist view and it is not enough to use evolution as a tool to select amongst static equilibria. Economic models which are consistent with an evolutionary approach have necessarily to be very different from the standard ones in use. (shrink)

ABSTRACT Economists not only failed to anticipate the financial crisis; they may have contributed to it—with risk and derivatives models that, through spurious precision and untested theoretical assumptions, encouraged policy makers and market participants to see more stability and risk sharing than was actually present. Moreover, once the crisis occurred, it was met with incomprehension by most economists because of models that, on the one hand, downplay the possibility that economic actors may exhibit highly interactive behavior; and, on the other, (...) assume that any homogeneity will involve economic actors sharing the economist’s own putatively correct model of the economy, so that error can stem only from an exogenous shock. The financial crisis presents both an ethical and an intellectual challenge to economics, and an opportunity to reform its study by grounding it more solidly in reality. (shrink)

ABSTRACTThe financial crisis of 2008 was unforeseen partly because the academic theories that underpin policy making do not sufficiently account for uncertainty and complexity or learned and evolved human capabilities for managing them. Mainstream theories of decision making tend to be strongly normative and based on wishfully unrealistic “idealized” modeling. In order to develop theories of actual decision making under uncertainty, we need new methodologies that account for how human actors often manage uncertain situations “well enough.” Some possibly helpful methodologies, (...) drawing on digital science, focus on the role of emotions in determining people's choices; others examine how people construct narratives that enable them to act; still others combine qualitative with quantitative data. (shrink)

In preference aggregation a set of individuals express preferences over a set of alternatives, and these preferences have to be aggregated into a collective preference. When preferences are represented as orders, aggregation procedures are called social welfare functions. Classical results in social choice theory state that it is impossible to aggregate the preferences of a set of individuals under different natural sets of axiomatic conditions. We define a first-order language for social welfare functions and we give a complete axiomatisation for (...) this class, without having the number of individuals or alternatives specified in the language. We are able to express classical axiomatic requirements in our first-order language, giving formal axioms for three classical theorems of preference aggregation by Arrow, by Sen, and by Kirman and Sondermann. We explore to what extent such theorems can be formally derived from our axiomatisations, obtaining positive results for Sen’s Theorem and the Kirman-Sondermann Theorem. For the case of Arrow’s Theorem, which does not apply in the case of infinite societies, we have to resort to fixing the number of individuals with an additional axiom. In the long run, we hope that our approach to formalisation can serve as the basis for a fully automated proof of classical and new theorems in social choice theory. (shrink)

Suyolcu-zāde Nahrī Aḥmad (d.1182/1768-1769) was an important sûfî poet being a member of Ismā‘īl Rūmī branch, the sect of Qādiriyya. He carried out the duty of spiritual and ethical guidance at Qādiriyya Lodge in Tekirdağ. Besides his sûfî character, he was a poet having an extensive knowledge about the theoretical and aesthetical bases of Dīwān literature. The only original copy of Nahrī’s Dīwānçe including his poems registered in the Vatican Library, Turkish Manuscripts, nr. 235. There are forty-five Turkish, twelve Arabic (...) and three Persian poems by Nahrī in this copy. The goal of this article is to present the formal and contextual features of Nahrī’s poems in Dīwānçe in the light of the analysis on some poems that we chose. Any study was not found about the poet’s life and poems in the literature review we made. In this study, poems are classified according to the verse form and the language, and the number of couplets, type of prosody, form, style and content of the chosen poems are evaluated accordingly. This study has importance in terms of providing insight about the Religious-Sûfîstic belief in the region and period of Nahrī Aḥmad who was a sûfî poet and a member of Qādiriyya sect. In addition, the study gives information about many important influencers of the period, particularly Niyāzī-i Miṣrī and inform the readers about these influencers’ and sûfîs’ effects on Nahrī’s poems and ideas. The study also makes contribution to determining literary-sûfistic terminology of 18th century.Summary: Suyolcu-zâde Nahrī Aḥmad (d.1182/1768-1769) was a member of Qādiriyya Dervish Convent in Tekirdag where he was born. He became the head sheikh of this convent following his father Sheikh Muḥammad Efendi and worked for the convent in several ways. Nahrī Aḥmad moved back to his hometown in 1182/1768-1769 after completing his Hajj duty and died soon after that. Nahrī had two works according to Osmanlı Müellifleri (Ottoman Authors) and it is stated that the first one of these two works is about “unity of existence”. It should be mentioned that we haven’t found a copy of this work yet. The other work of Nahrī is his Dīwānçe, which includes his poems. The only copy of this significant work is registered in Vatican Library, Turkish Manuscripts, nr. 235. In this study, we had the chance to determine a third work of Nahrī which has never been mentioned in the related literature. This third work that we determined is based on the information in an Arabic poem on the page 21a of the poet’s Dīwānçe. This book that we determined is an interpretation book completed in 1166/1752-53 but Nahrī Aḥmad didn’t mention the name of the work. Nahrī Aḥmad was a spiritual guide and sufi, and he was assigned to the duty of showing the true path in dervish lodge following his madrassa education, learning Qādiriyya lodge’s morals and methods and completing his “spiritual journey”. Besides these, he was a significant poet who could write poems in Arabic, Persian and Turkish languages and he was literary competent who knew the theoretical and aesthetic rules of Dīwān literature and used these features professionally in his works. When Nahrī’s poems are analyzed, it can be seen that he adopted the understanding of existence, knowledge and belief based on Islamic Sufism. Besides, it can be seen that he internalized the significant Religious-Sufi Turkish literature figures including especially Yūnus Emre.In the copy of his Dīwānçe, registered in Vatican Library, there are forty-five Turkish, twelve Arabic and three Persian poems. There are two other poems that weren’t written by Nahrī in the same work. These poems were written by a poet with penname of ‘Ᾱrif in the period when Nahrī’s son Muḥammad Muṣlih al-Dīn was the head sheikh in the same Dervish convent. These historical poems are significant as they describe the re-building of ruined Tekirdag Qādiriyya convent after Nahrī’s period. The goal of this article is to present the formal and contextual features of poems in Nahrī’s Dīwānçe on the basis of chosen poems. As far as we could determine, there is no other study on Nahrī’s works. Nahrī’s Dīwānçe wasn’t a kind of rearranged work of collected poems. Therefore, we classified the poems in terms of the form and language and evaluated the number of couplets, aruz prosody, shape, type and content. Poems of Nahrī in Dīwānçe in terms of verse style are: Four Turkish, three Arabic, one Persian ode, one Turkish compounded stanza, seventeen Turkish, nine Arabic and one Persian major stanza, three Turkish five-line stanzas, two Turkish pentastichs, eighteen Turkish and one Persian lyric.Nahrī Aḥmad wrote five-line stanzas for three of Niyāzī-i Miṣrī’s lyrics and one of Bāqī’s lyrics. He wrote parallel poems about one pentastich, one lyric and one other poem written in a specific style of blank verse of Niyāzī-i Miṣrī. Besides, there is also an original poem that is quite unique in the work. Nahrī wrote five couplets before each verse in Niyāzī-i Miṣrī’s ode which resulted in the creation of a common ode. Poems in Dīwānçe are contextually religious-Sufi based. ‘Abd al-Qādir al-Jīlānī, Ismā‘īl Rūmī who was the founder of the order of Rūmiyya branch and other sheikhs of Qādiriyya dervish order are the main names mentioned in the poems. One other significant point in Nahrī’s poems is that he had a deep love and respect for Niyāzī-i Miṣrī. There are praises, quintets and parallel poems about Miṣrī in Dīwānçe which shows Niyāzī-i Miṣrī’s effect on his work. This effect is so great that it covered not only the content but also there are the signs of the effect in terms of metaphoric language, words and verses. It can be said that ‘Abd al-Qādir al-Jīlānī and Niyāzī-i Miṣrī, a member of Khalwatī order, were two significant names that surrounded the mental world of Nahrī, located in the texture of his poems and gave characteristic features to his works. There is a great number of historical poems in Nahrī’s Dīwānçe. He wrote twenty-six historical verses about various historical issues such as birth and death, construction of mosque, dervish monastery, zawiya, pavilion, repairing of mansion, renovation of dervish convent, enthronement of Sultan and appointment of Grand Vizier. Also, there are some other important parts in Nahrī’s Dīwānçe such as invocation, praise and self-adulation.Although there are not many poems in the previously mentioned copy in Vatican Library, there are various names mentioned in these poems. When these poems are analyzed, it can be seen that there are the names of some prophets, some companions of Prophet Muḥammad such as ‘Alī, Ja‘far al-Sādiq, some Persian legendary characters such as Afrāsiyāb, Rustem and Anūshirwān, some Sufi names such as Manṣūr al-Hallaj, Jalāl al-Dīn Rūmī, Shams al-Dīn of Tabrīz, Ḥācī Bektash Velī, Ibn al-‘Arabī and Bāyazīd al-Bisṭāmī, philosopher Galen and famous love heroes Laylā and Majnūn. That is to say, the poet has a rich world of references. On the other hand, there are the names of some works mentioned in Dīwānçe. Epistle of Niyāzī-i Miṣrī named Devre-i ‘Arshiyya, and Ibn al-‘Arabī’s al-Futūhāt al-Makkiyya are the other names mentioned in the work. Name of the places included in Nahrī’s poems are: Aden, Aqmescit, Baghdad, Baghcesaray, Baṭḥā, Balkh, Dimashq, Ḥijāz, Iraq, Iran, Cairo, Ken‘ān, Karbalā, Qılburun, Crimea, Kirmān, Egypt, Nemce, Rūm, Sanaa, Shām, Yemen. This study has importance in terms of providing insight about the religious-sûfî belief in the region and period of Nahrī Aḥmad who was a sûfî poet and a member of Qādiriyya sect. In addition, the study gives information about many important influencers of the period, particularly Niyāzī-i Miṣrī. Moreover, it informs the readers about these influencers’ and sûfîs’ effects on Nahrī’s poems and ideas. The study also makes contribution to determining literary-sûfistic terminology of 18th century. (shrink)

Türk ve İslam tarihinin kırılma noktalarından birisi 1040 yılında Selçuklular ile Gazneliler arasında cereyan eden Dandanakan Savaşı’dır. Savaşın ardından Selçuklular hızlı bir yükselişle özellikle Sünnî İslam coğrafyasında etkin ve belirleyici güç haline gelmiştir. Göçebe kültürden gelen ve bir oba hüviyetinde iken çok kısa bir sürede önlenemez bir şekilde hâkimiyet alanını Türkistan coğrafyasından Anadolu içlerine kadar genişleten Büyük Selçuklu Devleti, kurumsal olarak da olgunlaşmaya başlamıştır. Bu noktada hem merkezi yönetimde hem de vilayetlerde ortaya çıkan yetişmiş eleman ihtiyacını birçoğu daha önce Gazneli (...) devlet teşkilatında görev yapmış Fars asıllı devlet adamları karşılamıştır. Bu isimlerden birisi de ileride Nizâmülmülk adıyla şöhret bulacak ve namı isminin önüne geçecek olan Hasan b. Alî b. İshâk et-Tûsî’dir. Nizâmülmülk, devlet gücünün askeri alanda elde edilen zaferlere endekslendiği bir dönemde askerî, idarî, ilmî ve ekonomik alanda attığı adımlar ve aldığı tedbirlerle Büyük Selçuklu Devleti’nin kurumsallaşmasında son derece etkin bir isim olmuştur. Bu etkinlik neticesinde hem halk hem de devlet adamları nezdinde saygın bir yer edinmiştir. Bu çalışma çerçevesinde Nizâmülmülk’ün devlet bürokrasisi içerisindeki konumuna, hükümdar ve hanedan üyeleri ile olan ilişkilerine ve vezirlik sürecinde attığı adımların Selçuklu tarihine yansımalarına değinilecektir. Özet: Devlet kademesinde görev almaya Gazneliler Devleti’nin Horasan Valisi Ebü’l-Fazl Sûrî’nin yanında başlayan Nizâmülmülk, Horasan Bölgesi’nin Selçukluların kontrolüne geçmesiyle birlikte hizmetlerine Selçuklu Devleti’nde devam etmiştir. Çağrı Bey’in hizmetinde rüştünü ispat eden Nizâmülmülk, Çağrı Bey’in en güvendiği isimlerden biri haline gelmiştir. Öyle ki, Çağrı Bey ileride önce Horasan’ın sonrasında tüm Selçuklu yurdunun yönetimini üstlenecek olan oğlu Alparslan’ı Nizâmülmülk’e emanet etmiş, oğluna da Nizâmülmülk’ü bir baba olarak kabul etmesini, ona muhalefet etmemesini öğütlemiştir. Alparslan, babasının tavsiyeleri ve üvey kardeşi Süleyman ile giriştiği taht mücadelesinde gösterdiği yararlılık münasebetiyle devletin en önemli idari görevi olan vezirlik makamını Nizâmülmülk’e tevdi etmiştir. Bu dönemden itibaren vefatına kadar, yaklaşık 30 yıl kesintisiz bir süreyle Büyük Selçuklu Devleti’nin vezirliğini yapmış ve V./XI. yy.’ın ikinci yarısından itibaren Büyük Selçuklu siyasetinin en etkin figürü haline gelmiştir. Melikşah’ın tahta geçebilmesinin Nizâmülmülk ile ilişkilendirilmesi, onun döneminde elde edilen başarıların ve devlet sisteminin düzenlenmesi, şehirlerin imarı, ekonominin güçlenmesi gibi ülke içerisinde yaşanan olumlu gelişmelerin Nizâmülmülk’ün marifetiyle gerçekleştirildiğinin dillendirilmesi, Tanrı tarafından yeryüzünü yönetmek ve inşa etmek için seçildiği düşünülen bir sultan varken bir vezirin devlet için nimet olarak gösterilmesi sultanın vezirine bakışını etkilemiştir. Bu noktada üzerinde durulması gereken hususlardan birisi de Nizâmülmülk’ün kendisini nasıl gördüğü ve devlet içerisinde kendini nerede konumlandırdığıdır. Nizâmülmülk’ün Sultan Melikşah’a verdiği bir cevapta devletin geldiği noktayı ve sultanın mevcudiyetini kendi varlığıyla eşleştirmesi, tarihinin gördüğü en yetenekli vezirlerden biri olan Nizâmülmülk’ün özgüveninin son derece yüksek ve kendisini kudret sahibi olarak gördüğüne işaret etmektedir. Bu anlamlandırma halk nezdinde herhangi bir kutsiyeti bulunmayan vezirlik makamındaki bir kişinin, toplum nezdinde Allah tarafından seçildiğine inanılan kutlu kişiye meydan okutan gücü kendisinde hissetmesinin kaynağını sorgulatmaktadır. Aranan cevap Nizâmülmülk’ün vezirlik sürecinin çeşitli başlıklar altında ve bu başlıklara dair verilecek örneklerle incelenmesi neticesinde onun devletin iç işleyişine etkisinin tespitinde ve farklı kesimlerle kurduğu ilişkide saklıdır. Nizâmülmülk, Selçuklu tahtına karşı sıkı bir bağlılık göstermiştir. Bu bağlılığını lüzumu halinde savaş meydanında göğüs göğüse çarpışarak sergilemiş, gerekli olduğunda kıvrak zekâsı ile sorunları devlet için tehlikeli boyuta gelmeden çözmüş, siyasi öngörüsü ile aldığı tedbirler sayesinde devletin büyümesine katkı sağlamıştır. Onun bu sadakati ve samimiyeti, Selçuklu sultanları tarafından karşılık bırakılmamış, Alparslan vezirinin fikirlerine büyük önem verip tercihlerini bu doğrultuda şekillendirirken, aleyhine söylenen sözlerin hiçbirine kulak asmamıştır. Melikşah da, bir anlamda kendisine Selçuklu tahtını veren Nizâmülmülk’e gerekli hürmeti göstererek bütün devlet işlerinin yürütülmesini ona tevdi etmiş ve kendisini bir “baba” gibi gördüğünü ifade etmiştir. İlaveten Selçuklu tarihinde bir ilk olmak üzere Melikşah, Nizâmülmülk’e atabeg (el-emîrü’l-vâlid) unvanını vermiştir. Melikşah, Büyük Selçuklu tahtındaki ilk yıllarını, gençliğin etkisiyle, polo oynayıp, büyük av partileri düzenlemekle geçirmiş ve bundan dolayı devlet içerisinde bütün güç Nizâmülmülk’ün eline geçmiştir. Ortaya çıkan bu durum da “ülke resmen ve ismen sultanın olmakla birlikte gerçekte ‘Nizam’ına kavuştu.” ifadesiyle açıklanmıştır. Ayrıca Melikşah’ın saltanatı döneminde elde edilen askerî, siyasî ve ekonomik başarılar Nizâmülmülk’ün yeteneği ve devlet işlerinde attığı adımlara bağlanmıştır. Nizâmülmülk, hanedan ile kurduğu ilişkinin yanı sıra devlet kademesinde görev alan farklı zümrelerle de güven üzerine dayalı yakın bir ilişki biçimi geliştirmiştir. Örneğin, Nizâmülmülk’ün katıldığı askerî seferlerde bir nefer gibi askerlerin içerisinde savaşa katılması ordu içerisinde kendisine saygı duyulmasına yol açmıştır. Ayrıca, Melikşah ile Kirman Hâkimi Kavurd Bey arasındaki taht mücadelesinde Melikşah’ın safında yer almakla birlikte Kavurd Bey’i destekleyen bazı isimlerin yazdıkları destek mektuplarının ortaya çıkmasına engel olarak hem emirlerin korkularını yatıştırırmış hem de itibarını artırmıştır. Nizâmülmülk’ün yakın ilişki içerisinde olduğu bir diğer grup ilmiye sınıfı olmuştur. Bilge vezir, Tuğrul Bey döneminde Amidülmülk Kündürî tarafından takibata uğrayan ve baskılara maruz kalan ilim adamlarının yurtlarına dönebilmelerine imkân sağlamıştır. Bu ilim adamları da yurtlarına dönüşlerini sağlayan isme zihinlerinde ve gönüllerinde her zaman özel bir yer ayırmışlardır. Birçok âlimin çalışmalarını Nizâmülmülk’e ithaf etmesi, diğer saiklerle birlikte, bunun bir göstergesidir. Nizâmülmülk bir adım daha atarak, Sultan Alparslan ve Melikşah’ın müsaadeleriyle, bu ilim adamları için hâkim olunan coğrafyanın her tarafında ilimle iştigal edebilecekleri medreseler inşa etmiştir. Nizâmülmülk’ün adına nispetle Nizamiye Medreseleri olarak isimlendirilen bu medreselerde hem eğitim-öğretim kadrosuna hem de öğrenim süresi boyunca ve de mezun olduktan sonra öğrencilere sunulan imkânlar, insanların medreselere olan ilgisini arttırıyordu. Medreseler eliyle bir taraftan önceki dönemde yerlerinden edilen ve baskıya maruz kalan ilim adamlarına bir borç ödenip iade-i itibar sağlanırken diğer taraftan da Büyük Selçuklu Devleti’nin idari ve adli sisteminin ihtiyaç duyduğu yetişmiş insan gücü inşa edilmiştir. Nizâmülmülk, toplum lehine attığı adımlar ve sorunların çözümüne verdiği önem ile halkın desteğini sağlamıştır. Öyle ki insanların hayatları boyunca ona minnettar kaldığı vurgulanmıştır. Nizâmülmülk halkın sorunlarının çözümüne önem göstermiş ve onlarla yakından ilgilenmiştir. Nizâmülmülk’ün verdiği güven duygusu halkın hoşuna gitmiş ve toplum içerisinde kabul görmesine vesile olmuştur. Nizâmülmülk’ün bir diğer hasleti de fakirlere sofrasını açmasıdır. Böylece onlarla diyalog kurmuş ve gönüllerini kazanmıştır. Her yönüyle eksiksiz bir devlet adamı olan Nizâmülmülk, toplumun her türlü ihtiyacının çözümünü düşünmüş ve bu yönde adımlar atmıştır. Nizâmülmülk’ün toplumun her kesimi ile kurduğu samimi ve yakın ilişki o kadar büyük bir takdir ve beğeni toplamıştır ki bu durum Nizâmülmülk’ün toplum nezdinde sultan itibarı görmesine sebep olmuştur. İlaveten Selçuklu coğrafyasının her yerinden ve toplumun her kesiminden insanın kendisine yönelmesi hasebiyle Kâbe’ye benzetilmiştir. Nizâmülmülk, devlet kademesinde görev alan aile bireyleri, ilişki içerisinde olduğu âlimler, kendi ordusu ve emirleri ile bir güç odağı haline gelmiştir. Bunun sonucunda Nizâmülmülk, 11. yüzyılın son çeyreğinde rakipsiz bir şekilde Büyük Selçuklu siyasetinin en etkin figürü, Selçuklu yönetimini ve politikalarını belirleyen isim ve Selçuklu tarihinin en önemli olaylarında karar mercii olmuş ve sonuçta Selçuklu tarihine damga vurmuştur. İbnü’l-Esîr, Fatımî veziri Bedr el-Cemalî’nin kendisi için kullandığı sayısız lakabı kaydettikten sonra sadece Mısır’a hâkim olan bir devletin veziri bu kadar lakap kullanıyorsa Nizâmülmülk’ün “ilah”lık iddiasında bulunması gerekirdi diyerek hem Selçuklunun azametini hem de Selçuklu devletinde Nizâmülmülk’ün yerini göstermektedir. (shrink)