In the paper I try to sketch the pragmatic centrality of the three Aristotle’s properties for bridging the gap between the obscurity and comprehensibility of metaphors.

In the paper two seemingly distinct areas of philosophical investigations are brought together: metaphor and dialetheism. They both turn out to be deeply related, which becomes visible against a background, i.e. the hybrid structure of metaphor delineated in the first part. This network elicits three variations of dissonance subsequently called: (1) phantom-contradiction, which is combined with unconventionality of metaphors; (2) indexed-bound contradiction, bearing some cognitive tension but no real truth value gluts and; (3) logical contradiction “spread” between the two layers (...) of metaphorical structure. Finally, the analysis allows for approaching a theoretically pending question concerning the influence of dialetheic aspects of metaphor upon human cognition and thinking in general. (shrink)

Some changes in the environment, when attended to, result in cognitive response which may be called thinking with change. Thinking with change is similar to the “algorithm of sense detection” of metaphors. In fact, the interpretation of any kind of metaphor is framed by the general human mechanism of dealing with a change. Therefore an interpreted (meaningful) change is here called metaphorical. The first part clarifies the concepts of change and metaphor. The second part provides the characteristics of metaphorical changes. (...) Finally, we try to answer the question if metaphorical thinking with change is rational. Metaforyczne zmiany poznawcze: na krawędzi racjonalności Rozważania podjęte w niniejszym artykule wyrastają ze spostrzeżenia, że: (1) niektóre zmiany w otoczeniu, kiedy zostały zauważone, wzbudzają pewną odpowiedź kognitywną, którą nazwać można myśleniem zmianą i (2) owo myślenie zmianą odbywa się na wzór myślenia metaforycznego. Zatem znalezienie sensu zmiany przebiega podobnie jak znalezienie sensu nowej, świeżej metafory. W rzeczywistości jednak to interpretowanie metafory odbywa się zgodnie z kanonem myślenia inicjowanego zmianą. Najpierw przedstawiona zostanie bardzo skrótowo pewna teoria metafory. Zmiana, która uzyskała sens nazywana będzie dalej zmianą metaforyczną. Pierwsza część zawiera wyjaśnienia sposobu rozumienia obu kluczowych terminów: zmiany oraz metafory. Druga ma na celu ukazanie, jakie zmiany w otoczeniu są metaforyczne oraz zarysowanie koncepcji, w ramach której można opisać zmiany metaforyczne jako proces poznawczy. W końcu, postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy myślenie zmianą jest racjonalne. (shrink)

Każdej sensownej wypowiedzi towarzyszy zawsze akt nazwany przez Austina illokucyjnym. Akt illokucyjny umożliwia słuchającemu określenie intencji mówiącego, czyli zinterpretowanie wypowiedzi (np. jako twierdzenia, pytania, prośby itp. ). Kluczowym pojęciem w semantycznej analizie aktów illokucyjnych dokonanej przez Searle 'a i Vandervekena jest moc illokucyjna. Określenie siedmiu składników mocy: celu illlokucyjnego, sposobu osiągania celu, stopnia siły celu, warunków szczerości, stopnia siły warunków szczerości, warunków przygotowawczych, warunków zawartości zdaniowej - je s t równoważne określeniu rodzaju aktu illokucyjnego. Semantyka Searle'a i Vandervekena stawia aktom (...) illokucyjnym warunek, aby były szczere. Modyfikacja tej semantyki ma na celu takie jej rozszerzenie, aby można było za jej pomocą opisać również akty nieszczere, np. kłamstwo, krzywoprzysięstwo, dezinformację oraz akty pomyłkowe, np. mylić się, bredzić. Rozszerzeniu uległy definicje: warunków szczerości oraz przygotowawczych. Warunkom tym odpowiada zbiór {1,0}, w zależności od tego, czy są spełnione (1), czy też nie (0). Istnieje zależność między wartością wymienionych warunków a warunkami spełnienia aktu illokucyjnego (conditions de satisfaction), które wobec tego uznane zostały za ósmy składnik mocy, na równi z innymi decydujący o rodzaju aktu. Wprowadzenie do semantyki mocy illokucyjnych wartości warunków szczerości, przygotowawczych oraz spełnienia aktu umożliwiło opis aktów nieszczerych i pomyłkowych, zbliżając w rezultacie teorię illokucji do faktycznych użyć języka. (shrink)

On the basis of the classical view on a metaphoric utterance stemming from Aristotle, there is proposed a kind of the systematisation of some concepts of metaphor. The approaches considered seem to be almost incomparable because of the difficulty in finding common ground for such a comparison or even certain correspondence between the ways in which the very notion is perceived and defined by various authors.