II. ULUSLARARASI TEKİRDAĞ’DA DİNİ VE KÜLTÜREL HAYAT SEMPOZYUMU.

Kelâm tarihi göz önüne alındığında belli parametrelere göre farklı dönemlere ayrıldığı görülmektedir. Bunlardan en çok bilinen dönemlendirmeye göre Cüveynî ile başlayan kelâmın felsefileşme evresi Gazzâlî ile ivme kazanmış ve Fahreddîn er-Râzî ile kemale ermiştir. Felsefi dönem kelâm âlimlerinden birisi de Ebü’s-Senâ el-İsfahânî’dir. Kelâmın yönteminin kusursuzlaşması ve delillerinin kesinliğinin artması noktasında kaleme aldığı eserleriyle bu alana yaptığı katkı göz ardı edilemeyecek durumdadır. Kelâmın felsefileşmesiyle beraber içerik ve yöntem olarak değişen konulardan biri olan tenzîhî sıfatlar meselesinde İsfahânî’nin felsefi yöntemi kullandığı bariz bir (...) şekilde anlaşılmaktadır. Bu bağlamda o, tenzîhî sıfatları felsefi bir ifade olan “zorunlu varlık” kavramı üzerinden ispat etmeye çalışmaktadır. Ayrıca İbn Sînâcı gelenekten de haberdar olan İsfahânî, “Allah’ın zâtının aklî lezzetlerle vasıflanabileceği” şeklindeki görüşüyle bu hususta belli ölçüde de olsa kelâmcıların bakış açısını terk edip filozofların görüşünü benimsediği görülmektedir. Bu makalede İsfahânî’nin konu hakkındaki görüşleri ve Fahreddîn er-Râzî özelinde kelâmcılara itirazları değerlendirilecektir. (shrink)

Kur’ân ve hadislerde geçen müteşâbih ifadelerin nasıl anlaşılacağına dair kelâm geleneğinde ciddi tartışmalar yaşanmış ve farklı ekollere mensup âlimler tarafından birçok eser yazılmıştır. Mâtürîdî bir âlim olan Nâsırüddîn es-Semerkandî de bu çalışmada tenkitli neşri sunulan Fethu’l-ğalak fi’t-tevhîd adlı eseri kaleme almıştır. Günümüze ulaşan Arapça elyazması Süleymaniye Kütüphanesi Fatih koleksiyonunda 3142 demirbaş numarasıyla bulunmaktadır. Bildiğimiz kadarıyla bu alanda müstakil olarak kaleme alınmış olup günümüze ulaşan tek Mâtürîdî eser olma özelliğine sahiptir. Akıl ve şeriatten hareketle yapılması gerektiğini savunduğu te’vîlin belirli ilkeler çerçevesinde (...) özellikle de luğavî anlamın dışına çıkmadan müteşâbih ifadelerin muhkemlere hamlederek yapılması gerektiğini belirtmektedir. Bu noktada çizdiği çerçevede olmayan ve uç noktalar olarak gördüğü Bâtinîlerin ve Hanbelîlerin te’vîl anlayışlarını da eleştirmektedir. Müteşâbih ifadeleri te'vîl etmeyi uygun gören Mâtürîdî-Hanefî geleneğin yaklaşımını ortaya koymasının yanında geç bir dönemde yazılan eser bu konuda ele alınan ifadelerin yorumuna dair zengin ve bilgilendirici bir içerik sunmakta ve müteşâbihlerin bütünsel anlaşılması yönünde imkân sağlamaktadır. Bu çalışma kapsamında müteşâbihe dair bir giriş, es-Semerkândî’nin hayatı ve eserin tenkitli neşri dikkatlere sunulacaktır. (shrink)

Nazariyat, Journal for the History of Islamic Philosophy and Sciences, issued twice a year in English and Turkish (Nazariyat İslam Felsefe ve Bilim Tarihi Araştırmaları Dergisi), is a refereed international journal. It publishes original studies, critical editions of classical texts and book reviews on Islamic philosophy, kalām, theoretical aspects of Sufism and the history of sciences. The goal of Nazariyat is to contribute to the discovery, examination and reinterpretation of the theoretical traditions in the history of Islamic thought, by giving (...) special attention to the post-classical period of it. **ISSN: 2148-8088 E-ISBN: 2547-9415**. (shrink)

Kelime olarak ‘öncekiler’ anlamında selef kökünden türetilen Salafism, ‘öncekilerin izini takip edenlerin yolu’ demektir ve bir tür dinsel tutuculuk ve muhafazakârlık anlamına gelmektedir. İslam geleneğinde Islamic tenetlara katı ve literal bağlılığı ve dinin saf asıllarına dönüşü ifade eden Salafism, günümüzde İslami ilimler, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler gibi alanlarda dinsel radikalizm ve köktencilikle eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. Geleneksel formuyla, dinsel akılcılığa ve yorum yanlısı olmaya karşı bir duruş üzerinden kendini kuran Salafism, din içi çoğulculuğa ve sekülerizme karşı öze dönüşcü bir tepkiyi (...) temsil etmektedir. Dinin özüne dönüşü savunan Salafi paradigma, Müslüman medeniyetinin düşünsel ve sanatsal başarı ve ürünlerine de kuşkuyla bakar, bu yönüyle de kültür karşıtı bir tutumu temsil eder. Selefi eylemci grupların İslam medeniyetine ve diğer kültürlere verdikleri zarar bunun somut örneklerini oluşturmaktadır. Bu çalışma modern zamanlarda Salafism parlamasına yol açan nedenler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Çalışmada, toplumsal değişim, modernleşme ve sekülerleşme karşısında hangi dinsel ve toplumsal kaygıları temsil ettiği analiz edilmektedir. Salafismin Sünnilik ile ilişkisi incelenmekte ve onu Sünnîliğin dışında göstermeye çalışan yaklaşımların yanıltıcı yanlarını vurgulamaktadır. Disiplinler arası yaklaşımla konuyu ele alan çalışma, teoloji ile siyaset bilimi ve uluslararası ilişkilerin kesişme alanında analizler içermektedir. Selefilik ile ilgili kavramsal analizler, bu kavramın İslam öncesi köklerini ortaya koymaktadır. Aslında her toplumda rastlanan ve geçmiş bir öz atfetme ve bugünü yönetme ihtiyacı Araplarda ‘ataların yoluna tâbi olma’ şeklinde belirir. Geçmişin kutsanması, yeniliklerden ve farklılıklardan kuşku duymayı doğurur. Selefîlik tarafından temsil edilen ‘İslamî özcülük’ değişime karşı sabitliği, çoğulculuğa karşı özcülüğü, akla karşı nassı, ibtida yerine ittiba’yı savunur. Dinî konularda katı nassçı ve literal tutumu benimsediği için kelam, felsefe ve tasavvufu dinden uzaklaşma sayar. Tarihe bakışta kötüye gidiş, özden uzaklaşma ve çürüme düşüncesine bağlıdır. Modern dönemlerde İslam dünyası çok yönlü bir kriz ve çöküş yaşamıştır. Siyasal alanda başlayan sorunlar kimlik ve değerler alanına doğru genişlemiştir. Kimliği, özü ve inancı koruma kaygıları radikal bir tutuculuk olarak selefiliği beslemiştir. Krizlerin artarak devam ettiği İslam dünyasında Selefilik bir düşünce, inanç, yaşam tarzı ve eylem türü olarak ilgi çekmektedir. Ancak yaşanabilir bir alternatif üretmek yerine tepkisel bir duruşu temsil etmekte, minimal ve sert bir dinî yaşantıyı savunmaktadır. Ayrıca kültüre ve sanata yönelik sert yaklaşımı, İslam medeniyeti açısından nihilist bir bakışı ifade etmektedir. Sünnî dünyada Selefilik ile ilgili bir kafa karışıklığı göze çarpmaktadır. Bu karışıklık tarihsel ve teolojik olarak selefiliğin Sünnilik tarafından benimsenmesi ile ilgilidir. Oysa güçlenen yeni Selefilik mevcut Sünnî kimliğini oluşturan unsurları reddetmektedir. Bu Sünnilik açısından kriz içeren bir durumdur. Kelam, fıkıh ve tasavvuf bilgisine dayalı kapsayıcı Sünnilik ile katı nasscı ve dışlayıcı Selefilik arasındaki teolojik gerilim hala devam etmektedir. (shrink)

Among Turkic speaking countries there is solidarity in economic, political and military fields. Moreover, they carry out common studies within the universities of these countries. As a result, the relationship among the communities is getting stronger via these studies. This research serves as an example of this development. The problem sentence of the research; “Do students’ perceptions change about Turkey after they’ve completed an internship period in Turkey?”. In this research, it was studied to determine Kyrgyz students’ impression about our (...) country Turkey, before and after their intership period in Turkey. The study was implemented within the survey model design. Research’s universe is the students who study in Yusuf Balasagun Krygyz National University, Liberal Arts University, in Kyrgyzstan Turkey Manas University during their education in the year of 2018-2019. As for the research sampling, students who are in the city of Antalya for the purpose of internship were selected from Yusuf Balasagun Kyrgyz National University, Liberal Arts University, in Kyrgyzstan Manas University. A total of 49 students were attented the research. According to the results of the research; internship students have generally positive opinions about Turkey and Turkish people. This is pleasing result for our country. The students think that the Language Enhancement Program will be useful for them to learn Turkish better. (shrink)

Memlûk Devleti’nin kuruluş yılları ile ilgili literatürde pek çok çalışma mevcuttur. Bunlar genellikle sultanların memlûk kökenli olmalarından dolayı devletin meşruiyeti meselesini merkeze almaktadırlar. Memlûkların bu sorunu aşmak için kendilerini İslam’ın koruyucuları kimliğiyle öne çıkardıkları anlatılmaktadır. Bu anlatıma göre İslam’ın koruyucusu olmak ileride kuracakları müstakil devletlerini meşrulaştıracaktı. Ancak bu argüman, devletin oluşumunu büyük oranda Haçlı-Moğol saldırıları gibi dışsal unsurlara karşı yapılan başarılı mücadelelere bağlamaktadır. Bu durum Memlûk Devleti’nin oluşumunun ardında yatan pek çok nedenin göz ardı edilmesine neden olmaktadır. Devletin dışsal unsurlara (...) karşı yürüttüğü mücadelelerden meşruiyet devşirdiği kabul edilmekle birlikte, bu çalışma, hizipler arası çekişmelere odaklanarak bu mücadeleler dolayısıyla devletin dinamik bir hâl aldığını ortaya koymaktadır. Bu bakımdan Memlûk iktidarının kendi içindeki dönüşümünde Eyyûbîler zamanında beri faal olan hizipler arası mücadele dikkate alınmak durumundadır. Ayrıca Memlûklar’da sıklıkla bahsedilen argümanlar arasında bulunan sultan öldürerek sultan olmak gibi anlatımlar mevcut olmasına rağmen devlet sisteminin işleyişinde herkes tarafından bilinen ve yazılı olmayan kaidelerden olan seçkin emîrlerin belirleyici gücü dikkate alınmalıdır. Zira bu ıskalandığında hizipler arası mücadelelerin getirdiği neticeler de göz ardı edilecektir. Bu kaidelerde/sistemde yalnızca sultan değişmiyor aynı zamanda iktidarda bulunan seçkin elit kadroda da bir dizi değişiklikler hasıl oluyordu. Sultan ve seçkin emîrler arasındaki otokrasi-oligarşi çatışması her daim yaşanmaktaydı. Ne zaman ki oligarşik gücü sağlayan emîrlerden biri sultan olur, işte o zaman sultan ile seçkin emîrler arasında iktidar mücadelesi başlardı. Bu durumda sultan açmazda kalarak otoritesini ihdas edebilmek amacıyla kendisine yeni bir hizip kurardı. Dolayısıyla Memlûk Devleti’nin oluşumu noktasında hizipler arası mücadele devletin oluşumunu ve iktidarın değişimini sağlayan en önemli etkenlerdendi. Nitekim resmen olmasa da de facto olarak Âdiliyye, Kâmiliyye ve Sâlihiyye gibi memlûk hiziplerinin de devlet gücünü ellerinde tuttukları bilinen bir gerçektir. Diğer taraftan bu çalışma, süreç içerisinde Sâlihiyye-Bahriyye memlûklarının devletleşmesini sağlayan koşulları bütünsel bir yaklaşımla ele almaktadır. Ayrıca sultanın memlûkları (el-memâlikü’s-sultaniyye) ile hûşdâşları arasındaki gerilimin iktidarın el değiştirmesini nasıl etkilediğini tartışmaktadır. Spesifik olarak Bahriyye-Muʿizziyye arasındaki mücadeleye odaklanan bu çalışma, Memlûk devletinin kuruluş yıllarında iktidarın oluşumu, sürdürülmesi ve değişiminin nasıl gerçekleştiğini incelemektedir. Son olarak çalışmada genel olarak erken Memlûk dönemine ait kronikler ve hususi olarak Memlûk sultanlık anlayışına hasredilmiş çalışmalar sadedinde sultan-seçkin emîrler arasındaki arka plan çatışmaları, iktidar devşirmeleri vb. hadiselerin devletin oluş-bozuluşunda oynadığı rol esas alınmaktadır. (shrink)

İslâm teoloji/kelâm geleneğinin filizlenmeye başladığı dönem, yoğun siyasi gelişmelerin, iç savaşların, hilafet tartışmalarının yaşandığı bir evrenin yanısıra, kendisinden önce üretilen fizikî, felsefî ve dinsel anlamda yaşanan gelişmelerle paralel bir sülûk izlemiştir. Bu anlamda kelâm tartışmalarının siyasi olgu ve olaylar kadar, fikrî anlamda tarihsel bağlam etrafında incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Müslüman kelâm geleneğinde Mu’tezile’nin; nasıl, hangi şartlarda ve nelere itiraz ederek ortaya çıktığı, teoloji anlayışlarında neleri slogan haline getirdiği incelenecektir. Buna istinaden Grek geleneğinde üretilen felsefî metinler bilhassa atomculuk tartışmaları, Hıristiyan ve (...) Zerdüşt teolojisi, Mu’tezile’nin tarihsel bağlamda nasıl tepkisini çekti ve apolojik anlamda ne tür karşı koyuşlara sebebiyet verdiği tafsilatlı olarak tartışılacaktır. Kelâm problemleri ya da tartışmaları sadece i’tikâd boyutunda ele alındığında gayet tabii eksik kalacaktır. Bu amaçla Mu’tezile’nin beş esasından biri sayılan tevhid anlayışının o dönemin bağlamında hangi tartışmalara karşı reddiye nitelikli olduğu, ayrıntılarıyla ve tarihsel süreçten kopmaksızın din ve düşüncelerin birbirleriyle olan ilişkisi nispetinde değerlendirilecektir. (shrink)

This article analyzes the position of Ibn Hilāl, who is regarded as nāsıbī and ghālī, in the science of Shia rijāl, his reports and the validity of the accusations against him. It is found that narrators are criticized for various reasons in the science of Shiʻa rijāl. Some of them are the Shiite followers that the imams cursed and wanted to be kept away from their adherence. It is seen that the narrations reported by some of the narrators are included (...) in the main sources of Shiite hadith, albeit these narrators were cursed by the innocent imams. Ahmed Ibn Hilāl (d. 267/880) is one of these narrators cursed by the imams and his name is found in the report (the isnād) of many early narrations. Ibn Hilāl, one of the close companions of Shia's 10th imam Ali b. Muḥammed al-Hādī (d. 254/868) and 11th imam Ḥasan al-ʻAskarī (d. 260/874), was first cursed by the letter of al-Askarī allegedly sent, and the Shiite followers were ordered to move away from him. Ibn Hilāl refused to accept the ambassadoriality of Muḥammed b. Osman (d. 305/918), the ambassador of the 12th Imam. Thus, he was cursed by Muḥammad al-Mahdī as well. In later periods, Ibn Hilāl was accused of being nāsıbī and ghālī. However, there are also some Shiite scholars who supported (tavthîk) Ibn Hilāl. In the Shi'a tradition, Nāsibism indicated the meaning of hating ʻAli and Ahl al-bayt or feeling anger towards them. Later on, this meaning has been changed into a meaning including the haters of ʻAli and then the Shiʻa Nāsibism is regarded as a position towards Shiʻa outside of Shiʻa. Ghulāt is a form of a belief generally found in the Shi'a tradition. In the belief of Ghulāt, holiness is attributed to the imams. When the Shiite sources are examined, it can be seeb that Ibn Hilāl represents neither a ghālī nor a nāsıbī position. In the Shiʻa, when the narrator leaves his sect, his narrations are evaluated differently. Therefore, among Ibn Hilāl's narrations only those which narrated before he left can be accepted. The likely reason for this attitude can be those narrators such as Ibn Hilāl brought in many narrations to the Shiite hadith literature. Ibn Bābeveyh and Sheikh Sadūk reported many narrations that includes Ibn Hilāl in their report chain (the isnad). Among these narrations, they criticized only one. Again, in the 4th century of Hijrī, Numānī, al-Hazzāz, Ibn Qavlaveyh and Mufīd reported many narrations transmitted by Ibn Hilāl. However, none of them mentioned about the negative perception on Ibn Hilāl in any of these narrations. This shows that Ibn Hilāl was not regarded as nāsıbī or ghālī in the eyes of the these scholars. As regards to, Tūsī, in the 5th century after Hijra, claimed that Ibn Hilāl was a ghālī and he was accused of being an adherent to this religion. He narrated in sum fifty narrations that included Ibn Hilāl in the report chain, but Tūsī criticized only three of them because of including Ibn Hilāl. The reason why Ibn Hilāl was accused of being nāsıbī and ghālī, which Shiʻa deemed the worst, was probably related to the political conditions of that period. On the other hand, there is no report that Ibn Hilāl shared a nāsıbī and ghālī thought or had a tendency towards them. It is obvious that if Ibn Hilâl, who has an important place in the eyes of the Shiite community, does not accept the second ambassador of al-Mahdī, and that this would cause discord among the followers. This complex situation was tried to be remedied by letters alleged to have been written by the imams, cursing Ibn Hilâl and ordering them to stay away from him. Later, Ibn Hilāl was accused of being a nāsıbî or ghālī who expressed the attitudes and thoughts that Shiʻa saw the most distant from him. Sadūk first reported the narration that Ibn Hilāl was Nāsıbî. Tūsī, on the other hand, described Ibn Hilāl as ghālī in the 5th century (after hijra). This study tries to reveal that there is no explicit evidence that proves Ibn Hilāl’s nāsıbī or ghālī position. (shrink)

Deixis is the thing referred to by linguistic units outside the text or the discourse. The act of demonstrating or indicating the elements of a state through gestures or linguistic units is called deixis. Deictic is the name given to the linguistic elements such as pronouns, demonstrative nouns and adverbs which refer to the personal, spatial or temporal aspects of a speech act and which are, therefore, all directly related to the context surrounding its act of communication. Since the references (...) of the deixis expressions can only be identified within the context of actual communication, the subject is considered as a part of the pragmatics. This study aims to analyse the demonstrative nouns used in Qur’anic verses within the context of deixis and types of deixis, which are research areas of pragmatics, and to identify the types of deixis used in Qur’an. This study also aims to provide insight about how to present the references of demonstrative nouns especially in Qur’anic translations to be understood correctly by the readers. This is because the translations of Qur’an are presented in written form and the references of the deictic units are not expressed clearly in some of them. In this case, it is assumed that the reader might have difficulty understanding the meanings of the deixis such as “this, to this, these”. This study, firstly by studying deixis and types of deixis from the modern linguistics and pragmatics resources, aims to form a conceptual framework. After the first chapter, upon which the main problem of the study will be built, is completed, the demonstrative nouns are analysed in terms of their structural and referential aspects within balâg̲h̲a and tafsîr sources, classical Arabic language nahw sources being in the first place. After the obtained data is analysed, by associating the demonstrative nouns in Qur’anic verses to types of deixis, anaphora and cataphora, their references are determined. In this direction, firstly the demonstrative nouns in Qur’an will be identified and the type of deixis is tried to be explained by providing one example for each one of the demonstrative nouns in terms of their referential variety. For this purpose, this study highlights the demonstrative nouns which cannot be directly understood but only can be identified by checking the context. That is, the demonstrative nouns which take adjectives or which are adjectives themselves will not be included in the scope. The references of these nouns existing in the verses will be specifically analysed within the classical tafsîr works. This study is significant as it reveals the references of the demonstrative nouns by analysing the types of deixis in order to understand Qur’an more accurately. Though there are various studies regarding the demonstrative nouns, there are no studies found analysing the references of these nouns according to their types of deixis. With this study, it is understood that classical tafsîrs mention the deixis, types of deixis, and the references anaphora and cataphora for demonstrative nouns. As the demonstrative nouns, which are deictic elements, are used to point to all types of living and non-living creatures, they are considered as indefinite things. It is understood that for the other interpreters, the vagueness can only be eliminated by taking pragmatic factors such as the speaker, listener and the context of communication into consideration. 20 types of demonstrative nouns were used for a total of 1047 times in 89 different surahs. These demonstrative nouns are as following: “ذا، هذا، هذان، هاتين، هؤلاء، ذلك، ذانك، ذلكما، ذلكم، تلك، ذلكن، هذه، أولئك، أولئكم، أولاء، كذلك، كذلكم، هاهنا هنالك، ثم”. The fact that demonstrative nouns are used so often in Qur’an prove that these nouns are quite important in understanding the Qur’an. This study addresses the verses with demonstrative nouns in terms of types of deixis, as part of pragmatics, by referring to classical tafsîr and linguistic sources. It has been determined that demonstrative nouns in Qur’an make personal, spatial or temporal references, discourse deixis, anaphora and cataphora, however they do not perform as social deixis. It has been concluded that identifying the references of demonstrative nouns is quite important in understanding and interpreting Qur’an correctly. It is also understood that the methods to determine the references of demonstrative nouns by the sources used in the study have pragmatic characteristics. It is observed that the references of the demonstrative nouns are not presented in certain Qur’an translations. In this context, it has been concluded that stating the references of these nouns in written form for the translation of Qur’an into different languages is vital for these references to be understood correctly. It has also been concluded that it is a requirement in terms of pragmatics to take the references of the deictic elements mentioned especially in the primary sources into consideration. (shrink)

Bu araştırma, Birinci Mushaf Projesi’nden yarım asır sonra gerçekleşen önemli bir projeyi ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Bu proje, hicrî 84 ve 85 yılları arasında Irak’ın Vâsıt şehrinde zamanın Kûfe ve Basra (Irâkeyn) valisi Haccâc b. Yûsuf’un (ö. 95/714) girişimi ve Emevî Halifesi Abdülmelik b. Mervân’ın desteğiyle uygulamaya koyulmuştur. Projenin yürütülmesini ise Hasan-ı Basrî (ö. 110/728) üstlenmiş ve hafızlar, kâtipler ve kârîler gibi çok sayıda uzman kişiden oluşan komisyonlara başkanlık etmiştir. Bu çalışmada Giriş’in ardından bu projeye yol açan etkenlerden söz edilmiştir. Bunların (...) başında da üçüncü Halife Osman’ın başlattığı Kur’an metninde birliğin sağlanması düşüncesi gelmektedir. Daha sonra bu projenin sahibi Haccâc’tan bahsedilmiş, bu projenin nerede ve ne zaman gerçekleştiği, projede yer alan önemli şahsiyetlerin kimler olduğu şeklindeki bir dizi soru cevaplanmıştır. Daha sonra Proje’nin hedefleri hakkında ayrıntılara girilmiş, Haccâc’ın Osman Mushaf’ında toplam on bir harfte değişiklik yaptığı isnâdında bulunan rivayetler tartışılmış, bu rivayetler incelenerek eleştiri süzgecinden geçirilmiş ve İkinci Mushaf Projesi’nin Hz. Peygamber ve hulefâ-i râşidîn döneminde gerçekleştirilen Birinci Mushaf Projesi’ni tamamlayıcı mahiyette olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ardından İslam devletinin tanık olduğu siyasi çalkantıların ardından İkinci Mushaf Projesi’nin akıbetinin ne olduğu hususuna değinilmiştir. (shrink)

As in all languages, there are various structures in the syntax in Arabic. Some of these structures are about phonetic and some are about syntax. In this study, the subject of iṭba‘, which takes place in the syntax structure form in Arabic, is discussed. First of all, the phenomenon of iṭba‘, which consists of bringing a second word to reinforce the first word in terms of meter and rhyme, has been examined in terms of its use in Arabic. The expression (...) “Hasanun basanun” in Arabic can be given as an example of iṭba'. In this example, it can be said that the second word, basanun, was introduced to emphasize the word hasenun and also adds a phonetic form to the sentence. In this context, it is possible to say that the main benefit of iṭba‘ is decoration and reinforcement. This subject, which is discussed under the title of "reduplication" with various parts in Turkish, has not been mentioned in terms of Turkish language in the study. The classical period usages of iṭba‘ examples are mostly discussed. As a matter of fact, most of them are out of circulation in the modern period. However, it is possible to encounter this type of usage in literary texts. In Arabic, this subject has been handled with different titles such as iṭba‘, muhāzat, muzāwaja, izdiwāj. In this study, the subject was examined with the name iṭba‘. As a matter of fact, there are some differences between it and the others. For this reason, our study has been concluded by examining the semantic differences between the derivatives of iṭba‘ and determining the results. (shrink)

Yusuf el-Karadâvî’nin alanında en kapsamlı çalışma olan Fıkhü’z-Zekât isimli eseri bağlamında “fî sebîlillâh” kavramının ne anlama geldiğini ele aldık. Dünya Müslümanlarından büyük kitlelerin takip ettiği Karadâvî, verdiği fetvalarda günümüz şartlarını göz önünde bulundurmuştur. Konuları ele alırken kendi tercih ettiği görüşünü söylemekten çekinmemiştir. “Fî sebîlillâh” kavramını bütün mezhepler cihad ve Allah yolunda cihad eden gaziler olarak anlamıştır. Böyle anlaşılması İslam’ın yayılış dönemindeki sosyopolitik şartlarla yakından ilgilidir. Karadâvî “fî sebîlillâh” kavramının cihad anlamına geldiğini kabul etmiştir. Cihadın anlaşılmasının kuvvetli delillerinin olduğunu belirtmiştir. (...) Ancak cihadın da askeri savaş olarak anlaşılmasının sınırlı bir anlam olduğunu, cihad kavramının kapsamının geniş olduğunu ifade etmiştir. (shrink)

Şems-i Sivâsî, Halvetiyye tarikatının ana şubelerinden biri olan Sivâsiyye kolunun müessisidir. On altıncı yüzyılın ilmî, siyâsî, kültürel ve dinî sahalarında derin izler bırakan Sivâsî, memleketi Zile’den Sivas’a hicret ettikten sonra ilk olarak İrşâdü’l-avâm adlı bir eser kaleme almış ve bu çalışmada nefsin ıslahı, mürşid-i kâmilin gerekliliği, mürşidlerin özellikleri ve nefsi ıslah konusundaki fonksiyonları gibi başlıklarla döneminde gözlemlediği ve zaman zaman istismar edildiğini düşündüğü mânevî yolculuğun kılavuzlarını konu edinmiştir. Eserin isminden de anlaşılacağı üzere Sivâsî, mânevî seyrin inceliklerini bilmedikleri için şekle aldanıp (...) süslü sözlere kanan ve layık olmadıkları halde şeyhlik makamını işgal edenleri kendilerine rehber edinenleri uyarmayı hedef olarak belirlemiştir. Sivâsî bu hedefine uygun olarak eserde sahte şeyhlerin itikâdî, amelî ve ahlâkî konulardaki sapmalarını âyetler, hadisler, naklettiği kıssalar ve kullandığı çeşitli metaforlarla gözler önüne sermiştir. O, tasavvufî sistemin istismar edilmesi noktasında şeyhlik/mürşid-i kâmillik konumunun son derece önemli olduğunu belirtmiş ve ilk dönemlerden itibaren bu konumun istismarına yönelik yapılan eleştiri ve uyarılara katkı sağlamıştır. Bu anlamda Hasan-ı Basrî, İmâm-ı Gazzâlî, Ahmed-i Yesevî, Mevlânâ, Necmeddîn-i Dâye ve Kâşânî’nin de ifade ettiği gibi, müteşeyyihlere dair uyarılarda bulunan bir geleneğin on altıncı asırdaki temsilcilerinden biri olmuştur. Günümüzde de çeşitli vesilelerle tartışma konusu haline gelen bu hususta Sivâsî’nin bir şeyh olarak yaptığı tespitler, uyarılar ve çözüm önerileri önem arz etmektedir. Bu makalede Sivâsî’nin müteşeyyih kimseler hakkındaki düşünceleri zikredilmekle birlikte kendinden önce bu konuda görüş bildiren isimlerle benzer ve farklı yönlerine de işaret edilmiştir. Çalışmada Sivâsî’nin sahte şeyhlere dair değerlendirmeleriyle tasavvufta bir iç tenkit geleneği olarak kabul edilebilecek bu usulün kendinden önceki ve sonraki isimler arasındaki konumuna da vurgu yapılmıştır. (shrink)

Yūsuf al-Nabhānī (d. 1932) became famous in the world of science with many works he wrote in the fields of Hadith and Kalam. On the other hand, he is a person who has proven himself with his works and poems in the field of madīh nabawī. For this reason, he was also referred to as Hassān and Busīrī of the period in which he lived. His diwan named al-Sābiqātu'l-jiyād fī madhi seyyidi'l-'ibād is an important work that contains the poems he (...) sang in the type of prophetic madīh nabawī. The divan in question consists of ten couplet odes in which each letter of the alphabet is determined as a rhyme. In these odes, which he wrote to express his love for the Prophet and for some other religious reasons, the influence of classical Arabic poetry and especially Būsīrī can be found. Mystical thought also has a great influence on the poems of Yūsuf al-Nabhānī. As a matter of fact, the narration of the Prophet in his poems is generally shaped in line with the concept of al-Haqīqa al-Muhammedī/al-Nūr al-Muhammedî. In this study, Yūsuf al-Nabhānī will be discussed as a madīh nabawī poet within the framework of his divan. In this context, the content and stylistic structure of his poems will be examined in the axis of literary criteria, and the effect of mystical thought on his poems will be tried to be explained in general terms. (shrink)

Bişr el-Merîsî taraftarları ile Osman ed-Dârimî arasında burada tartışma konusu yapılan hadisler haberî sıfatları konu alan ve müşkil nitelikte olan rivayetlerden oluşmaktadır. Bu rivayetleri genelde Bişr el-Merîsî ve taraftarlarının tecsîm ve teşbîh içerdiği iddiasıyla münker kabul ettikleri görülmektedir. Ehl-i re’y özellikleri taşımakla birlikte ilahî sıfatlar konusunda Mu’tezilî bir anlayışa sahip olduklarından tenzih anlayışları gereği sıfatları reddetmektedirler. Yaratılmışlara ait niteliklerin yaratıcıya nisbet edilmesini tenzîh anlayışlarına aykırı gördüklerinden bu tür müşkil rivayetleri ya kendi anlayışları doğrultusunda te’vîl ya da reddettikleri gözlenmektedir. Sert bir (...) ehl-i hadîs âlimi olan Osman ed-Dârimî ise, ayet ve hadislerde bildirilen ilahî sıfatlara iman edilmesi gerektiğini kabul etmektedir. Bu anlayışı sebebiyle bu rivayetlerde bildirilen haberî sıfatlara da te’vîl etmeksizin lafzî anlamıyla yaklaşmakta; kendi görüşü doğrultusunda Bişr el-Merîsî ve taraftarlarının yaptığı te’vîlleri reddetmekte, bu te’vîllerin ta’tîle yol açacağını ileri sürmektedir. Bu rivayetlerin lafzî (literal) anlamları doğrultusunda anlaşılması gerektiğini savunmaktadır. Bu hadisler üzerinde yapılan tartışmalar, temel hadis eserlerinin yazıldığı dönemde Ehl-i re’y ve Ehl-i hadîs ekollerine mensup âlimlerin hadislere yaklaşımlarını göstermesi bakımından önem arzetmektedir. Burada vermiş olduğumuz hadisler üzerindeki tartışmalar bu iki ekolün uluhiyet anlayışını, haberî sıfatlara yaklaşımlarını ortaya koyduğu gibi bunların genel anlamda hadis perspektifi hakkında bizlere bilgi vermektedir.ÖzetBu araştırma, temel hadis kitaplarının yazıldığı dönemde, yani III./IX asırda, haberî sıfatlar ihtiva eden bazı hadisler üzerinde yapılan tartışmaları ele almaktadır. Tartışma Osman ed-Dârimî (ö. 280/894) ile Bişr el-Merîsî’nin (ö. 218/833) taraftarları arasında geçmektedir. Hadisler üzerinde Ehl-i hadîs ile Ehl-i re’y mensubu âlimler arasında gerçekleşen bu tartışmalar bir yönüyle hadislerin anlaşılması ve yorumlanmasını ilgilendirmektedir. Tartışmanın, burada ele alınan hadislerin nasıl anlaşılması gerektiği; lafızların kelime anlamı mı (literal) yoksa bu lafızların ötesindeki muhtemel mecazî anlamları dikkate alınarak mı anlaşılması gerektiği noktasında odaklandığı söylenebilir. İnceleme konusu yapılan hadisleri tartışan tarafları kısaca tanıtmak yerinde olacaktır. Sözünü ettiğimiz rivayetlerle ilgili tartışmalar Bişr el-Merîsî taraftarları ile Osman ed-Dârimî arasında geçmektedir. Ehl-i hadîs’in önemli simalarından biri olan Osman ed-Dârimî, hadislerle ilgili bu tartışmaları içeren ayrı bir eser yazmıştır. Bu eser, Allah’ın sıfatları ve bazı hadis meseleleri konusunda Bişr el-Merîsî ve onun iki talebesinin görüşlerine reddiye olarak yazılmıştır. Bişr el-Merîsî, Ebû Yusuf’tan (ö. 182/798) fıkıh tahsil etmiş, önemli bir kelâmcı olarak tanınmıştır. O, kelâmla ilgili konularda aralarında İmâm Şâfiî’nin (ö. 204/820) de bulunduğu pek çok âlimle ilmî tartışmalar yapmış bir ehl-i re’y âlimdir. Halife Me’mûn’un (ö. 218/833) danışma meclisinde bulunmuş, Kur’ân’ın yaratılmışlığı (Halku’l-Kur’ân) görüşünün benimsenmesinde önemli payı olmuştur. Osman ed-Dârimî ise, Yahyâ b. Ma’în (ö. 233/848), Ali b. Medînî (ö. 234/848-49), İshâk b. Râhûye (ö. 238/853) ve Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855) gibi döneminin otoritelerinden hadis öğrenmiş bir ehl-i hadîs âlimidir. Hadis tahsili için önemli bütün şehirleri dolaşarak hadis öğrenmiş ve rivayette bulunmuştur.Haberi sıfatları ispat ve bunlarla ilgili rivayetlerin teviline karşı çıkan anlayış ile, bu rivayetlerin tenzih anlayışına uygun biçimde tevilini savunan kesimler ilk dönemden itibaren eserler telif etmişlerdir. Osman ed-Dârimî’ye göre, ehl-i hadîs’in eleştiri edebiyatının ortaya çıkmasında, Mu’tezile’nin ilahî sıfatları reddetmesi etkili olmuş ve pek çok müellif bu yönde eserler yazmışlardır. Ebû Hüreyre’den nakledilen bir rivayetle ilgili olarak muârız, bu rivayetin Allah için bildiğimiz göz ve kulak organlarından oluştuğu izlenimi verildiğini söyler. Osman ed-Dârimî, bu hadisin göz ve kulak organlarını değil görme ve işitmeyi ispat ettiğini söyler. Hiçbir konuda Allah’ın benzerinin bulunmadığını belirtir. Dolayısıyla Allah’ın organlardan oluştuğu iddiasını ehl-i hadîs’e nisbet etmek iftiradır. Ebû Dâvûd, bu hadis ile Allah için görme ve işitme sıfatlarının ispat edildiğini ve Cehmiyye’nin ilahî sıfatları inkar görüşüne reddiye olduğunu belirtir. Ebû Hüreyre’in Hz. Peygamber’e nispet ederek naklettiği: "İman Yemenlidir, hikmet Yemenlidir! Ben Rabbi’nizin nefesini Yemen tarafından hissediyorum!" rivayetini de muârız münker kabul etmiştir. Çünkü Bişr el-Merîsî ve ashâbına göre nefes ancak karın boşluğu olanlardan çıkar, Allah ise bundan münezzehtir. Osman ed-Dârimî’ye göre, muârız yanlış anlamıştır. Burada kastedilen, Yemen tarafından esen ve insanı rahatlatan rüzgardır. Bu rivayet bağlamında bakıldığında, Bişr el-Merîsî taraftarlarının rivayeti literal değerlendirdiğini, Osman ed-Dârimî’nin ise rivayeti yorumladığını görmekteyiz. İbnü’s-Selcî, "Siz, Allah’a ondan çıkandan (Kur’ân’dan) daha faziletli bir şeyle yaklaşamazsınız!" rivayeti hakkında, Müşebbihe’nin bunu, karın boşluğu olan, kendisinden kelâm çıkan şeklinde anladıklarını belirtir. Allah boşluğu olmayan anlamında "samed" olduğundan bu anlayış geçersizdir. Bu hadisle, Kur’ân’ın Allah’tan değil O’nun katından çıkması kastedilmiştir. Osman ed-Dârimî’ye göre, İbnü’s-Selcî’nin asıl maksadı Allah’ın kelâm sıfatını inkâr etmektir. Kur’ân’ın O’ndan çıktığında bir şüphe yoktur, bunu sadece kelâm sıfatını kabul etmeyenler inkâr etmektedir. İbn Abbâs’a atfedilen; "Rükn (Hacerülesved) yeryüzünde Allah’ın sağ elidir, halk ile onunla musafaha eder" rivayetinde geçen "yemînullah" (Allah’ın sağ eli) sözünün anlamı, İbnü’s-Selcî’ye göre bildiğimiz sağ el değil, Allah’ın nimeti ve ikrâmıdır. Hacerülesved ile elin kastedilmediğini kabul eden Osman ed-Dârimî’ye göre, İbnü’s-Selcî’nin maksadı, geçersiz te’villerle Allah hakkında ayet ve hadislerde belirtilen iki eli inkar etmektir. İbn Abbâs’ın Hz. Peygamber’den naklettiği başka bir rivayeti İbnü’s-Selcî’nin eserine alıp nakletmesini eleştiren Osman ed-Dârimî, bu tür zayıf rivayetlerin yayılmaması gerektiğini söyler. Buna ilave olarak İbnü’s-Selcî’nin yaptığı yorumun da çirkin olduğunu belirtir ve eleştirir. Çünkü sözü edilen rivayette Allah, yeşil bir takım elbise giymiş kıvırcık saçlı bir genç olarak tasvir edilmektedir. Böyle bir rivayet Hz. Peygamber’den gelen sahih rivayetlerle çeliştiği için de güvenilmez bir rivayettir. Rivayetle ilgili bu değerlendirmeyi yapan Osman ed-Dârimî, rivayet hakkında muârızın yaptığı yorumları da reddeder. Muârıza göre, "Rabbimin yanına girdim" sözü, "Adn cennetinde Rabbimin huzuruna girdim" demektir. Osman ed-Dârimî’ye göre bu gibi müşkil (problemli) hadisler re’y ile tefsir edilmemeli, rivayet edilip bırakılmalıdır. Hz. Peygamber’e dayandırılan ve Allah’ın kendisine geldiğinden bahisle cevabını bilemediği bazı sorulan sorduğundan, sonra Rabbinin elini sırtına koymasıyla parmaklarının serinliğini hissettiğinden ve her şeyi öğrendiğinden bahseden rivayetle ilgili olarak muarız şu değerlendirmede bulunur: Allah Resûlü’ne gelen Rabbi değil güzel suretli bir melekti, o melek Allah tarafından yönledrilmekteydi ve elini koyan da o melekti. Osman ed-Dârimî, muârızın bu yorumunu reddeder. Bu yorum aynı zamanda diğer sahih hadislere de aykırıdır. Osman ed-Dârimî, sözkonusu rivayet hakkında muârızın yorumunu reddettikten sonra zikrettiği sahih rivayetlere dayanarak buna güvenilemiyeceğini ifade etmiştir. İlahî sıfatlar hakkında konuşmak en zor konular arasında görüldüğünden, selef âlimleri bu konuda susmayı tercih etmişlerdir. Ancak sonraki nesiller bu konuda farklı yollar tutmuşlardır. İlahi sıfatları anlama konusundaki temel yaklaşımları tefvîz, teşbîh ve te’vîl şeklinde üç ana başlıkta toplamak mümkündür. Tefvîz, selef alimlerinin benimsediği yol olup, Allah’ın zâtı ve sıfatlarının mahiyetine ilişkin bilgiyi ilâhî ilme havale etmek demektir. Teşbîh, Allah’ı yaratılmışlara veya yaratılmışları Allah’a benzetmek anlamına gelir. Te’vil, Allah’ın yaratılmışlara benzediği izlenimini veren ayet ve hadisleri dil bilimi ve aklî bilgilerle yorumlamaktır. Sıfatları inkar edenlere Muattıla denilmiş, sıfatları ispat edenler Sıfâtiyye diye anılmıştır. Ehl-i re’y’e göre Allah’a atfedilen ve sözlük anlamı bakımından teşbîh ve tecsîm izlenimi veren sıfatları uygun biçimde te’vil etmek gerekir. İlâhî sıfatlarda Mu’tezile tenzihi öne çıkarmış, Eş’ariyye ve Mâtürîdiyye ise tenzihe uygun te’vili benimsemiştir. Müşebbihe, Vehhâbî-Selefî anlayış da ilahî sıfatlardaki lafızları zahiri anlamlarıyla almışlardır. Hadis ilminde en önemli temel eserlerin telif edildiği II./VIII. ve III./IX. asırda yaşamış olan âlimler arasında cereyan eden inceleme konusu yaptığımız tartışma, ilk döneme ait olması bakımından önemlidir. Bunun yanında tartışma, âyet ve hadislerden oluşan naslara yaklaşımda, iki temel yaklaşımı göstermesi bakımından da önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu iki temel yaklaşımdan biri ehl-i re’y ekolünü, diğeri ise Ehl-i hadîs anlayışını temsil etmektedir. Osman ed-Dârimî genel olarak rivayetin lafzına bağlı kalmayı savunmakta, Bişr el-Merîsî ve ashâbı ise münker olduğu gerekçesiyle rivayeti eleştirmekte ya da te’vil etmektedir. Nadir de olsa Osman ed-Dârimî’nin rivayeti ret ya da te’vil ettiği, Bişr el-Merîsî ve ashâbının ise rivayeti savunduğu yerler de görülebilmektedir. Müteşâbih (problemli) rivayetler hakkında Bişr el-Merîsî’nin yaptığı te’viller sonraki âlimler üzerinde etkili olmuştur. Onun te’villeri, Cübbâî (ö. 303/916), Kādî Abdülcebbâr (ö. 415/1025), Ebü’l-Hüseyin el-Basrî (ö. 436/1044) gibi Mu’tezilî âlimlerin yanı sıra, İbn Fûrek, Gazâlî (ö.505/1111), İbn Akîl (ö. 513/1119), Fahreddîn er-Râzî (ö. 606/1210) gibi sünnî âlimler tarafından da iktibâs edilmiştir. Rivayete dayalı olan hadis ilminde hakikatin ortaya konulabilmesi, "rivayet" ve "re’y" seçeneklerinden birini tercih etmekle değil; bunların her ikisini de yerinde ve dengeli olarak kullanılmasına bağlı olduğunu hatırda tutmak gerekir. Hakikatin ortaya çıkarılmasında rivayet re’ye, re’y de rivayete muhtaçtır. Rivayet ve re’y birbirinin rakibi değil tamamlayıcı unsurları olarak görmek gerekir. (shrink)

Human beings pass through a series of life stages since birth. These stages beginning at the infancy even in the mother’s womb are accompanied with a period extending to the senescence and the last stages of the life. Creation of human beings and various stages of the life are mentioned in the Qurʾān. Besides, it is referred to the senescence. In addition to the expressions sheikh, shayb, ʽajūz and kibar indicating to the senescence, ardhal al-ʿumur is also pointed out in (...) the Qurʾān in this regard. This article aims to identify in which context and meaning the wording regarding ardhal al-ʿumur and senescence are used in the Qurʾān and to reveal the relation between these terms. Since, the term ardhal al-ʿumur and senile dementia are directly correlated in the commentaries usually and the interpretations build the perception that these two expressions are almost synonyms. Are ardhal al-ʿumur and dementia closely associated with each other? Are the other terms in the Qurʾān indicating to the senescence correlated with the dementia? Our study aims to explain the expression ardhal al-ʿumur in the Qurʾān in this regard. Furthermore, the other terms regarding the senescence expressed in the Qurʾān are reviewed in this respect. SUMMARY The Qurʾān tells the creation of human beings and refers to the various stages of their lives as well. The explanations beginning with the creation state the prenatal period, infancy and childhood, adolescence and adulthood of human beings. The Qurʾān refers to the senescence as well, the last stage of the life. In this regard, ardhal al-ʿumur, sheikh, shayb, ʽajūz and kibar are the terms in the Qurʾān associated with the senescence. Especially nowadays, the senescence is a considerable focus of the science, besides being mentioned in the Qurʾān. This article discusses the subject scientifically as well. The senescence is defined with various aspects since it expresses a period having physical, psychological and social dimensions. Furthermore, certain classifications regarding the senescence are made and physiological changes associated with the chronological age are more emphasized. It has been indicated that the senescence is divided into two: biological and chronological aging. According to this chronological aging is the same for everyone while biological aging varies from individual to individual. The senescence is acknowledged as the last development stage of the human life in terms of social sciences and considered as an on-going universal process between birth and death. Therefore, the senescence is interpreted relatively while the aging is interpreted universally. So, everyone gets old; however, the senescence means a life period varying from individual to individual. The senescence affects the individual both health-wise and psychologically, sociologically and economically. In other words; the senescence, a tough period, is a phenomenon which deeply affects the human beings and all their characteristics making them exist. The senescence is addressed in the Qurʾān with various expressions. Ardhal al-ʿumur, foremost among these, is mentioned twice in the Qurʾān (al-Nakhl 16/70, al-Ḥac 22/5). The exegetes generally consider ardhal al-ʿumur as the physiological exhaustion of an individual due to aging and as the period when dementia is experienced. The characteristics of the stage called as ardhal al-ʿumur in the Qurʾān are explained with the following statement: turning into a person who does not know anything from the person who used to know many things. Just because of this sentence, ardhal al-ʿumur is construed with dementia. Are arzali’l-ʽumur and dementia directly interrelated? This article also reviews the other terms stated in the Qurʾān regarding the senescence from this aspect. Sheikh, another expression stated in the Qurʾān regarding the senescence, is mentioned four times (Hūd 11/72, Yūsuf 12/78, al-Qaṣaṣ 28/23, al-Muʼmin 40/67) and it is described with the word kabīr in two of them. The lexical meaning of sheikh is an old person in terms of age and appearance. Moreover, sheikh is used as an adjective to describe the individuals who have wisdom in customs. So, the word sheikh both means an individual who is well on in life and is the expression of supremacy in terms of knowledge and experience. Shayb, another expression stated in the Qurʾān regarding the senescence, is mentioned three times (Maryam 19/4, al-Rūm 30/54, al-Muzzammil 73/17) and means hair greying and describes a physiological change in the senescence. ʽAjūz stated in the Qurʾān for the senescence is mentioned in four different chapters (Hūd 11/72, al-Shuʽarā’ 26/171, al-Ṣāffāt 37/135, al-Dhāriyāt 51/29) and expresses incapacity of performing many actions. ʽAjūz is another expression in the Qurʾān meaning elderliness. The senescence is implied with this expression too; however, the dementia is not mentioned. Kibar, the last wording associated with the senescence, is mentioned in six verses (al-Baqara 2/266; Āl-i-ʽImrān 3/40, Ibrāhim 14/39, al-Hicr 15/54, al-Isrā 17/23, Maryam 19/8). The word kibar means the senescence and physical power loss; nevertheless, is not interpreted as dementia. To our knowledge, the explanations regarding the senescence and dementia in most of the commentaries cannot be corresponded in the Qurʾān as if they are synonyms. This perception can be generated due to the statements pointing out the dementia in the lexical meaning of ardhal al-ʿumur. It is understood in the light of the data acquired by today’s science that the dementia is not a natural result of the senescence but rather one of its risks, which is already proved by the fact that the science discusses the dementia separately from normal aging process. Therefore, there is not a general picture of dementia including all elders. Thus, it is possible to define ardhal al-ʿumur as a later part of life which includes some elders and affects them physiologically, psychologically, sociologically, etc., in addition, they lose their mental faculties in that period. Each expression regarding the senescence in the Qurʾān reveals the picture of the senescence pursuant to the integrity of the Qurʾān. The senescence in the Qurʾān is an ineluctable reality. The fact that this period is clearly expressed in the verses aims that this reality can be perceived by human beings and they can be prepared for this period. Some problems that elders experience are also mentioned in the Qurʾān. When the other terms in the Qurʾān associated with the senescence apart from ardhal al-ʿumur are reviewed, it is seen that the aforementioned problems that may be observed at later ages are hair greying, bone diseases, incapability and weakness in doing some actions. Today, there are various disciplines concerning the elders and the information obtained from these disciplines shows that these problems are a lot more than the ones mentioned in the Qurʾān. However, it is not expected that the Qurʾān discusses the facts as a science book since it is a holy book. When ardhal al-ʿumur is evaluated in the light of scientific data, it appears as a sickness period when some elders experience mental problems such as dementia/blackout. On the one hand, there will be elders who experience these problems; on the other hand, there will be some who do not. All expressions regarding the senescence in the Qurʾān do not lead to the fact that the aging leads to the dementia directly. Ardhal al-ʿumur within the integrity of the Qurʾān expresses that senile dementia affects some individuals while it has not any impact on the others. Therefore, ardhal al-ʿumur is one of the life stages affecting not every elder but some of them. The fact that different terms are stated in the Qurʾān regarding the elders points out various aspects of the aging process creating different effects. The second important reason why the aging is mentioned in the Qurʾān is to emphasize the value of the elders and the respect that should be showed to them. Besides, it is also underlined in the Qurʾān that the elders are so precious that they cannot be left alone socially and psychologically. Furthermore, the elders are the individuals worthy of love and being valued. Thus, it is suggested in the Qurʾān to love, respect and honour the elders and to live with them regardless of whether they will experience ardhal al-ʿumur or not. Therefore, the human beings are reminded to look after the elders, esteem them materially and morally, as they deserve, and to act considering the characteristics of this period. (shrink)

Dâwûd al-Qarisî (Dâvûd al-Karsî) was a versatile and prolific 18th century Ottoman scholar who studied in İstanbul and Egypt and then taught for long years in various centers of learning like Egypt, Cyprus, Karaman, and İstanbul. He held high esteem for Mehmed Efendi of Birgi (Imâm Birgivî/Birgili, d.1573), out of respect for whom, towards the end of his life, Karsî, like Birgivî, occupied himself with teaching in the town of Birgi, where he died in 1756 and was buried next to (...) Birgivî. Better known for his following works on Arabic language and rhetoric and on the prophetic traditions (hadith): Sharḥu uṣûli’l-ḥadîth li’l-Birgivî; Sharḥu’l-Ḳaṣîdati’n-nûniyya (two commentaries, in Arabic and Turkish); Şarḥu’l-Emsileti’l-mukhtalifa fi’ṣ-ṣarf (two commentaries, in Arabic and Turkish); Sharḥu’l-Binâʾ; Sharḥu’l-ʿAvâmil; and Sharḥu İzhâri’l-asrâr, Karsî has actually composed textbooks in quite different fields. Hence the hundreds of manuscript copies of his works in world libraries. Many of his works were also recurrently printed in the Ottoman period. One of the neglected aspects of Karsî is his identity as a logician. Although he authored ambitious and potent works in the field of logic, this aspect of him has not been subject to modern studies. Even his bibliography has not been established so far (with scattered manuscript copies of his works and incomplete catalogue entries). This article primarily and in a long research based on manuscript copies and bibliographic sources, identifies twelve works on logic that Karsî has authored. We have clarified the works that are frequently mistaken for each other, and, especially, have definitively established his authorship of a voluminous commentary on al-Kâtibî’s al-Shamsiyya, of which commentary a second manuscript copy has been identified and described together with the other copy. Next is handled his most famous work of logic, the Sharhu Îsâghûcî, which constitutes an important and assertive ring in the tradition of commentaries on Îsâghûcî. We describe in detail the nine manuscript copies of this work that have been identified in various libraries. The critical text of Karsî’s Sharhu Îsâghûcî, whose composition was finished on 5 March 1745, has been prepared based on the following four manuscripts: (1) MS Kayseri Raşid Efendi Kütüphanesi, No. 857, ff.1v-3v, dated 1746, that is, only one year after the composition of the work; (2) MS Bursa İnebey Yazma Eser Kütüphanesi, Genel, No.794B, ff.96v-114v, dated 1755; (3) MS Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Efendi Arapça, No. 1752, ff.48v-58r, dated 1760; (4) MS Beyazıt Yazma Eser Kütüphanesi, Beyazıt, No. 3129, ff.41v-55v, dated 8 March 1772. While preparing the critical text, we have applied the Center for Islamic Studies (İslam Araştırmaları Merkezi, İSAM)’s method of optional text choice. The critical text is preceded by a content analysis. Karsî is well aware of the preceding tradition of commentary on Îsâghûcî, and has composed his own commentary as a ‘simile’ or alternative to the commentary by Mollâ Fanârî which was famous and current in his own day. Karsî’s statement “the commentary in one day and one night” is a reference to Mollâ Fanârî who had stated that he started writing his commentary in the morning and finished it by the evening. Karsî, who spent long years in the Egyptian scholarly and cultural basin, adopted the religious-sciences-centered ‘instrumentalist’ understanding of logic that was dominant in the Egypt-Maghrib region. Therefore, no matter how famous they were, he criticized those theoretical, long, and detailed works of logic which mingled with philosophy; and defended and favored authoring functional and cogent logic texts that were beneficial, in terms of religious sciences, to the seekers of knowledge and the scholars. Therefore, in a manner not frequently encountered in other texts of its kind, he refers to the writings and views of Muhammad b. Yûsuf al-Sanûsî (d.1490), the great representative of this logical school in the Egyptian-Maghrib region. Where there is divergence between the views of the ‘earlier scholars’ (mutaqaddimûn) like Ibn Sînâ and his followers and the ‘later scholars’ (muta’akhkhirûn), i.e., post-Fakhr al-dîn al-Râzî logicians, Karsî is careful to distance himself from partisanship, preferring sometimes the views of the earliers, other times those of the laters. For instance, on the eight conditions proposed for the realization of contradiction, he finds truth to be with al-Fârâbî, who proposed “unity in the predicative attribution” as the single condition for the realization of contradiction. Similarly, on the subject matter of Logic, he tried to reconcile the mutaqaddimûn’s notion of ‘second intelligibles’ with the muta’akhkhirûn’s notion of ‘apprehensional and declarational knowledge,’ suggesting that not much difference exists between the two, on the grounds that both notions are limited to the aspect of ‘known things that lead to the knowledge of unknown things.’ Karsî asserts that established and commonly used metaphors have, according to the verifying scholars, signification by correspondence (dalâlat al-mutâbaqah), adding also that it should not be ignored that such metaphors may change from society to society and from time to time. Karsî also endorses the earlier scholars’ position concerning the impossibility of quiddity (mâhiyya) being composed of two co-extensive parts, and emphasizes that credit should not be given to later scholars’ position who see it possible. According to the verifying scholars (muhaqqîqûn), it is possible to make definition (hadd) by mentioning only difference (fasl), in which case it becomes an imperfect definition (hadd nâqis). He is of the opinion that the definition of the proposition (qadiyya) in al-Taftâzânî’s Tahdhîb is clearer and more complete: “a proposition is an expression that bears the possibility of being true or false”. He states that in the division of proposition according to quantity what is taken into consideration is the subject (mawdû‘) in categorical propositions, and the temporal aspect of the antecedent (muqaddam) in hypothetical propositions. As for the unquantified, indefinite proposition (qadiyya muhmalah), Karsî assumes that if it is not about the problems of the sciences, then it is virtually/potentially a particular proposition (qadiyya juz’iyyah); but if it is about the problems of the sciences, then it is virtually/potentially a universal proposition (qadiyya kulliyyah). This being the general rule about the ambiguous (muhmal) propositions, he nevertheless contends that, because its subject (mawdû‘) is negated, it is preferable to consider a negative ambiguous (sâliba muhmalah) proposition like “human (insân) is not standing” to be a virtually/potentially universal negative (sâliba kulliyyâh) proposition. He states that a disjunctive hypothetical proposition (shartiyya al-munfasila) that is composed of more than two parts/units is only seemingly so, and that in reality it cannot be composed of more than two units. Syllogism (qiyâs), according to Karsî, is the ultimate purpose (al-maqsad al-aqsâ) and the most valuable subject-matter of the science of Logic. For him, the entire range of topics that are handled before this one are only prolegomena to it. This approach of Karsî clearly reveals how much the ‘demonstration (burhân)-centered’ approach of the founding figures of the Muslim tradition of logic like al-Fârâbî and Ibn Sînâ has changed. al-Abharî, in his Îsâghûjî makes no mention of ‘conversion by contradiction’ (‘aks al-naqîd). Therefore, Karsî, too, in his commentary, does not touch upon the issue. However, in his Îsâghûjî al-jadîd Karsî does handle the conversion by contradiction and its rules. Following the method of Îsâghûjî, in his commentary Karsî shortly touches on the four figures (shakl) of conjuctive syllogism (qiyâs iqtirânî) and their conditions, after which he passes to the first figure (shakl), which is considered ‘the balance of the sciences’ (mi‘yâr al-‘ulûm), explaining the four moods (darb) of it. In his Îsâghûjî al-jadîd, however, Karsî handles all the four figures (shakl) with all their related moods (darb), where he speaks of fife moods (darb) of the fourth figure (shakl). The topic of ‘modal propositions’ (al-muwajjahât) and of ‘modal syllogism’ (al-mukhtalitât), both of which do not take place in the Îsâghûjî, are not mentioned by Karsî as well, either in his commentary on Îsâghûjî or in his Îsâghûjî al-jadîd. Karsî proposes that the certainties (yaqîniyyât), of which demonstration (burhân) is made, have seven, not six, divisions. After mentioning (1) axioms/first principles (awwaliyyât), (2) observata/sensuals (mushâhadât), (3) experta/empiricals (mujarrabât), (4) acumenalia (hadthiyyât), (5) testata (mutawâtirât), and (6) instictives (fitriyyât), that is, all the ‘propositions accompanied by their demonstrations,’ Karsî states that these six divisions, which do not need research and reflection (nazar), are called badîhiyyât (self-evidents), and constitute the foundations (usûl) of certainties (yaqîniyyât). As the seventh division he mentions (7) the nazariyyât (theoreticals), which are known via the badîhiyyât, end up in them, and therefore convey certainty (yaqîn). For Karsî, the nazariyyât/theoreticals, which constitute the seventh division of yaqîniyyât/certainties, are too numerous, and constitute the branches (far‘) of yaqîniyyât. Every time the concept of ‘Mughâlata’ (sophistry) comes forth in the traditional sections on the five arts usually appended to logic works, Karsî often gives examples from what he sees as extreme sûfî sayings, lamenting that these expressions are so widespread and held in esteem. He sometimes criticizes these expressions. However, it is observed that he does not reject tasawwuf in toto, but excludes from his criticism the mystical views and approaches of the truth-abiding (ahl al-haqq), shârî‘â-observant (mutasharri‘) leading sufis who have reached to the highest level of karâmah. (shrink)

Yûsuf b. Hussein al-Kirmāstī (d. 900/1494), a figure who lived in the 15th century, studied under scholars of his time such as Khujazāda Muṣliḥuddīn Efendi (d. 893/1488). Kirmāstī was from the district of Kirmāstī (Mustafakemalpaşa) in Bursa. Yûsuf b. Hussein al-Kirmāstī was a qadi (judge) during the reign of Sultan Bâyezid II (1481-1512). Kirmāstī, originally from Kirmāstī (Mustafakemalpaşa), Bursa, established a medrese (theological school) in Istanbul named Kirmâstî. After serving as a lecturer in various madrasahs, he transitioned to the judicial (...) field, carrying out qadi duties in Bursa and Istanbul. His just decisions and courageous stance during his tenure as a qadi earned him the appreciation of Sultan Bâyezid II. Kirmāstī, who had a mosque, a madrasah, and a school in Istanbul, is known to have had an additional school in his hometown of Kirmāstī. He passed away in 900/1494 and was buried next to the school he built in Fatih Mosque. This study aims to reintroduce Kirmāstī to the contemporary academic world from a fresh perspective, considering his proficiency in religious and linguistic sciences of the time, including rhetoric, badiʿ, bayān, uṣūl, fiqh, debate and ʿaqāid. The focus is on this study the stylistic elements of literary technique styles (al-muḥassināt al-maʿnewiyyah) within his specific work titled “al-Mukhtār fi-l-maʿānī wa-l-bayān”. Through this exploration, the significant Ottoman scholar and his works are presented, followed by an analysis of the literary technique styles in “al-Mukhtār fi-l-maʿānī wa-l-bayān” bringing attention to interested parties. (shrink)

As ıl adı Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Yusuf b. Abdulmennan El-Hilmi el-Amasi’dir. Daha çok Yusuf Efendizade lakabıyla tanınmı ş tır. 18.yüzyılda ya ş amı ş bir osmanlı alimidir. Osmanlı devletinde kıraat ilminin geli ş mesinde büyük payı vardır. Kıraat sahasında çok sayıda önemli eserler telif etmi ş tir. Dönemin karakeristik özelliklerini yansıtması bakımından en önemli çalı ş malarından birisi de “er-Rediyyetü li’d-Dâd el-Mu’ceme” adlı risalesidir. Bu çalı ş masında saçaklızade diye bilinen el-Mera’ ş i’ye dâd harfinin (...) okunu ş u hakkında cevap vermi ş tir. Saçaklızade’nin “keyfüyetü edai li’d-dâd” adlı risalesi osmanlı alimleri arasında büyük bir polemi ğ e yol açmı ş tır. Bu meyanda kendisine dönemin büyük kıraat âlimlerinden reddiyeler gelmi ş tir. Ş eyhü’l-Kurra müessesinin temsilcil ğ ini yapan Yusuf Efendizade dâd harfini kıraat, tecvid, fıkıh, tefsir ve dil ilimlerine göre de ğ erlendirerek ilmi bir risale yazmı ş tır. Makale, Reis’ul-Kurra Yusuf Efendizade’nin bu risalesini kıraat ilmine bir katkıda bulunmak üzere tahkikli metniyle birlikte sunmayı hedefler. (shrink)

Avrupa Fetva Meclisi, çoğu Batı’da ikame eden hem şerî delilleri hem de vâkıayı bilen kıymetli âlimleri bünyesinde toplamış ilmi bir müessesedir. 1997 yılında Yûsuf el-Karadâvî’nin (1926-2022) başkanlığında kurulmuştur. Bu tarihten itibaren özellikle de Batı’da yaşayan müslümanları ilgilendiren ve müslüman ülkelerde gözlemlenen problemlerden ciddi manada farklılaşan önemli fıkhî meseleleri gündemine taşımış, ürettiği çözümlerle hem oradan yaşayan hem de benzer problemlerle yüzleşen Müslümanlar için referans niteliğinde karar ve fetvalara imza atarak, kendisine başvurulan ilmi bir merci haline gelmiştir. Kuruluşundan günümüze Meclis’in yapısını konu (...) edinen ve genel ya da aile hukuku veya muamelat gibi, özel bazı meseleler bağlamında izlediği fetva yöntemine ilişkin farklı dillerde bazıları akademik tarzda pek çok çalışma yapılmıştır. Meclis, 2023 yılında İstanbul’da icra ettiği toplantısını bu tarihe kadar yaptığı çalışmalar ve kendisine yöneltilen tenkitlere hasretmiş, toplantıda Meclis’i farklı yönleriyle değerlendiren çok sayıda bildiri sunulmuştur. Bu çalışma da aynı gayeye hizmet etmek maksadıyla Meclis’in fetvalarını neşrederken izlediği metodu, fıkıh ve fetva usulü kuralları bağlamında eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmek üzere kaleme alınmıştır. Değerlendirme, fetvanın muteber sayılabilmesi için müftüde aranan ilmi ehliyet ve adalet şartlarıyla sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda öncelikle fıkıh meclislerinin fıkıh ilmine yaptığı katkıdan bahseden bir giriş yapılmış, ardından Meclisle ilgili tanıtıcı kısa bir malumat verilerek, “ekalliyyât fıkhı” olarak da bilinen alanda doldurduğu boşluk başta olmak üzere, diğer fıkıh meclislerinden olumlu yönde ayrıldığı hususiyetlerine değinilmiştir. Fetvanın kabul edilmesi için gerekli şartlar meşhur usul kitaplarıyla iktifa edilerek tahlil edilerek aktarılmış, Meclis’in neşrettiği fetva ve kararların bu kurallara uygunluğu tartışılarak, diğer fıkıh meclisleriyle mukayese imkânı oluşturabilmek için onlar tarafından neşredilmiş karar ve fetvalara da yer verilmiştir. Çalışmanın sonucunda Meclisin, karar ve fetvaların kimler tarafından alındığını ilan etmemek suretiyle kriter olarak belirlenen fetva usulü kurallarına riâyet etmediği anlaşılmış, diğer fıkıh meclislerinin de çoğunlukla aynı problemle malul olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışma, tespit edilen problemlerin çözümü için bazı tavsiyelerin de yer aldığı bir sonuçla tamamlanmıştır. Çalışmanın, ulaştığı sonuçlarla fetva müesseselerinin bu faaliyeti icra ederken fetva usulü çerçevesinde hareket etmelerine rehberlik edecek ölçüler ortaya koymak suretiyle alana katkı sağlaması umulmaktadır. Bunun yanında, hangi isimle anılırsa anılsın kurumsal olarak fetva neşreden müesseselerin, özelde ise Avrupa Fetva Meclisi’nin kararlarıyla amel eden ya da karar ve fetvalarını esas alarak fetva veren veya çalışmalarında istifade eden araştırmacı ve müftülerde farkındalık oluşturması ümit edilmektedir. (shrink)

Kuzey Afrika’da kurulan bilâhare Endülüs bölgesini topraklarına dahil eden Murâbıtlar Devleti 448-543 yılları arasında hüküm sürmüştür. Murâbıtlar Devleti’nin temeli Kuzey Afrika’daki kabileler arasında irşad ve tebliğ faaliyetinde bulunan ve bu maksatla bir ribat kuran Mâlikî fakihi Abdullah b. Yâsîn tarafından atılmıştır. Mâlikî mezhebine mensup olan ve bu mezhebin esas alınması hususunda büyük hassasiyet gösteren Murâbıtlar Devleti emîrleri devletin kuruluş gayesine sadık kalmışlar, karar alırken fakihlere danışmışlar, onların fetvâları ve tavsiyeleri doğrultusunda devleti yönetmişlerdir. Bu durum fakihlerin tesir sahasının oldukça geniş olmasına (...) sebebiyet vermiştir. Murâbıtlar Devleti, fakihlerin bu devlette büyük bir otoriteye sahip olmaları ve bilhassa onların fetvâları ile vuku bulan hadiseler sebebiyle yıkılışından itibaren çeşitli değerlendirmelere konu olmuştur. Bu devlete son vererek bu devletin topraklarında hüküm süren Muvahhidler, müsteşrikler ve bir kısım araştırmacılar Murâbıtlar Devleti’ne tamamen olumsuz bir bakış açısıyla yaklaşmış, çeşitli ithamlarda bulunmuşlardır. Diğer taraftan bilhassa son dönemlerde bu suçlamalara cevap niteliği taşıyan çalışmalar da yapılmış, eserler ortaya konulmuştur. Bu çalışmada öncelikle Murâbıtlar Devleti’nde en önemli makam olarak kabul edilen kādılık makamını ihraz eden fakihlerin yetki ve sorumlulukları hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında devletin zirve döneminde hüküm sahibi olmuş Yûsuf b. Taşfîn ve Ali b. Yûsuf b. Taşfîn’in fakihlerle ilişkileri ile fakihlerin bu emîrlerin döneminde cereyan eden önemli hadise ve kararlardaki rolü ele alınmıştır. Çalışmanın son kısmında ise Murâbıtlar Devleti’nde fakihlerin konumu ve etkisi ile alakalı olarak yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir. (shrink)

The issue of wiping over socks is part of the more general issue of wiping over leather socks (khuffayn) for ablution (wuḍū’). Washing feet or wiping over them is a debate whose sides bases their claims on the verses of the Qur’an and supports these claims with narrations. When performing ablution, if shoes or socks are on the feet, whether one can wipe over them without taking these off and the qualities that these clothes should have is a debate based (...) on hadith narrations. Most Muslims except for the Ja’farite are of the opinion that either washing the feet or wiping over a khuff or similar clothing that was put on while a person already had ablution can be done during ablution, while the Ja’farite think that wiping over bare feet is enough but wiping over khuff is not. There is a consensus that shoes, boots, buskins and other leather footwear qualify as khuff. However, there is disagreement over whether clothing from materials like cotton, linen, wool, and felt -usually referred to as socks- qualify as khuff. For this reason, some Muslims of the world wipe over socks while others do not. There are contemporary fatwas (legal opinion) that are supportive of either of the positions. However, there are those who treat this issue beyond choosing a side in an ijtihad (process of juristic legal reasoning) and some who wipe on socks are censured strongly. In this research based on an examination of the fiqh heritage, the goal is to contribute to making this issue better understood and its fiqh ruling clearer.Summary: The sixth verse of Surah Ma’idah in the Qur’an clearly states that wuḍū’ requires washing the face, arms up until elbows, and wiping over the head. However, when it comes to the fourth element of wuḍū’, the feet, there has been disagreement about whether it should be wiped or washed. Arabic grammar rules and narrations have been interpreted in ways that support both views; in general Sunni sects, Zaydis, and Kharijites argue the feet should be washed while Shia Ja’farites are in favor of wiping over bare feet. There have also been efforts among faqihs (jurists) to reconcile washing and wiping; washing slightly; choosing the better one between the two; washing when not covered, wiping when covered; washing if there is dirt, wiping if it is clean; viewing at least wiping as fard (obligatory), washing as a Sunna (recommended) that includes the fard as a way to unify the two approaches have also been proposed.According to widely accepted narrations, the prophet and his companions washed their feet when performing wuḍū’ and once they put on their shoes having had wuḍū’, the next time they only wiped over the shoes without taking them off. In less commonly accepted narrations, which some hadith authorities regard as authentic, the Prophet is said to have wiped over his socks. In narration sources, it has been narrated that about fifteen faqih companions, among them ʿUmar b. al-Khaṭṭāb, ʿAlī b. Abī Ṭālib, ʿAbdallāh Ibn Masʿūd, ʿAbdallāh b. ʿAbbās, ʿAbdallāh b. ʿUmar, saw wiping over socks as appropriate. However, there are no narrations about the companions disapproving of wiping over socks. Among those who approved of wiping over socks are tābiʿūn (successors) faqihs like Saʿīd b. D̲j̲ubayr, Saʿīd b. al-Musayyab, Ibrāhīm al-Nakhaʿī, ʿAṭāʾ b. Abī Rabāḥ, al-Ḥasan al-Baṣrī ve al-Aʿmash, and Mujtahid Imams like Zufar, Sufyan al-Thawri, al-Ḥasan b. Ṣāliḥ, Ibn al-Mubārak, Abū Yūsuf, Muḥammad al-Shaybānī, Aḥmad b. Ḥanbal, Isḥāq b. Rāhawayh. Considering their most prominent positions, we can say that Ḥanafis and Shafis allow wiping over socks that are thick and opaque, Hanbalis allow it over socks that cover the foot even if thin, while Mālikīs do not allow wiping over socks at all.As far as it is understood from narrations from the Prophet’s time, due to both climate conditions and weaving possibilities, socks were used only rarely. Also, footwear like shoes or slippers made of leather were very hard to find and narrations suggest that prayers were performed at houses and the masjids over soil base on either bare foot or with shoes. For these reasons, the issue of wiping over socks did not arise at the time and at later periods different opinions on the issue led to disagreements. When carpets were placed on the ground at later periods, performing the prayer with shoes was abandoned and a second layer of shoes (khuff) was placed inside the shoes as khuff. Since removing the shoes would invalidate wuḍū’ performed over that shoe, those who wanted to avoid the difficulty of having to wash their feet each time they needed wuḍū’ have instead wiped over this second layer once they put them on after performing wuḍū’.Ḥanafīs and Shāfiʿīs, who tend to approach the issue of wiping over socks with hesitation and make this conditional on some strict rules, emphasize that the socks to be wiped over should be similar to shoes in terms of thickness, based on the idea that it is certain that the Prophet has wiped over shoes made of leather but his wiping over socks is weaker and that the qualities of those socks are not clear. Among the thickness criteria expressed for the socks are being waterproof, the ability to walk for at least a league with it, and its ability to hold on to feet without being tied at the wrists. Due to these criteria, which have been developed to protect the wuḍū’ and whose boundaries are not well specified, especially among Ḥanafis the idea that wiping over socks is not allowed has gained popularity. As opposed to this, in circles dominated by Ḥanbalīs opinions allowing wiping over any type of socks have been expressed.At times when the Prophet had his shoes on and did not want to take off his shoes, he used to wipe over the shoes. The equivalent of this act today is to wipe over socks since prayer with shoes on is not common any more. While nowadays wiping over socks is an ease for everybody when performing wuḍū’, it is something that is especially needed under certain circumstances. Cold weather and the lack of drying possibilities for the feet leading catching cold and illness, socks that are put on when feet are wet leading to bad smell and fungus on feet, the hardship of elevating the feet high enough to the sink and of changing socks on one foot when there are no special wuḍū’ places, the fact that at societies distant from Islamic culture it is seen against the etiquette to wash feet in the sink are among the reasons why this need arises. Because most of the time we are not in a position to determine the circumstances of our work and travels at modern times, it can be said that today this need is more than it was in the past.Some scholars of today use a precautionary principle and argue that the Qur’an commands to wash the feet, and the only narration powerful enough to make an exception to this rule is about masts made of leather, and extending this to include socks would go against the precaution principle and some other principles of uṣūl al-fiqh (Islamic legal theory). However, some other scholars who use the ease in religion principle argue that the permission to wipe over masts also include wiping over socks and that they are of the same nature, that there are authentic narrations that show wiping over socks are allowed and that one can even talk of an ijmāʿ (consensus) among the companions on this issue, and that seeking additional qualities socks on which one is to wipe over, such as thickness, ability to walk with it, its ability to hold on to the feet, being waterproof, have no merit in the sharīʿa. Jamaleddīn Qāsimī, who wrote a special research book on the topic, and scholars like Abū l-Aʿlā Mawdūdī, Yūsuf al-Qaradāwī, ʿAbd al-ʿAzīz b. Bāz, Ibn al Uthaymeen think that one can wipe over daily socks that do not show the skin beneath it, while scholars predominantly of the Ḥanafi opinion hold that one cannot wipe over the thin daily socks. (shrink)

Qur’ān Recitation (qirā’āt) activities constitute a good part of the Qur’ān education history starting with the revealation of the Qur’ān. In Prophet Muḥammad’s era and after his death, education and teaching activities for spreading the Qur’ān recitations were maintained by muslims. Several institutions were built for this purpose, and many works are written for qirā’ātscience education and methods developed made a big contribution to the spreading of qur’ān recitation science. An Interregnum period for qirā’ātscience has happened at the last period (...) of Ottomans and first years of Republic of Turkey. Qirā’ātScience, under the state supervision and by formal institutions for many years, were sustained in an informal way after the law on unification of education were introduced. With the decrease of teachers, the education of the Qur’ān recitation faced a difficult time and almost nearly ceased. In our country, increasing of the expertness courses and number of men who trained in this places in recent years deserve a separate study, particularly on this subject. SummaryThere are many scholars who have studied the recitation of the Qur’ān (qirā’āt), and many papers that have been written on this subject analysing it by means of practice. Some institutions are founded with the purpose of teaching qirā’ātand a number of different methods have been developed in the historical process of qirā’āt.It is not clear when the knowledge of qur’ānic recitation first emerged in the region of Anatolia. In the Ottoman Empire, Khaṭīb ‘Abdulmu’min Rūmī who was tutee of Ibn al-Cezerī started to accept students for teaching qirā’ātin Bursa. Since then, qirā’ātbecame an official discipline of Islamic sciences. Evidently, the time Turks learned qirā’ātshould be before Ibn al-Cezerī’s arrival to Bursa.The brightest era of the qirā’ātand its institutionalisation was between XI-XIII centuries during the reign of the Ottoman Empire. Not only did training and teaching activities took place as seven and ten recitations, but authors also wrote books as supplementary references by depending on the works of the scholars such as Dānī, Shāṭıbī and Ibn al-Cezerī. Thus, the scholars made education practical and started to teach it as part of certain methods. The end of the 13th century was the time when sab‘a(seven) method based on seven recitations was superseded by ‘ashara(ten) method based on ten recitations. That is, the sab‘amethod was replaced by the ‘asharamethod in the country.The education of qirā’ātwhich were taught in expert institutions known as dār al-qurrāuntill the closure of madrasas was officially interrupted with the the law on unification of education on 3rd March 1924 in Turkey. The education of qirā’ātwas not officially given from the Republic of Turkey to 1968, but it was taught by self-abnegating scholars with their own efforts. The teaching of qirā’ātalmost disappeared due to some reasons such as education which wasn’t officially given by the state and the lack of encouragement for people interested in qirā’ātuntil 1968. The education of qirā’ātlater became official with the initiation of Tayyar Altıkulaç who was the vice president of religious affairs under the presidency of Mehmed Rüşdü Aşıkkutlu in 1968. At that time, a number of staffs were sent to the town Çifaruksa/Uğurlu in Of /Trabzon for the job training with the appointment of the presidency of religious affairs in order to get education from Aşıkkutlu. The specialized training course named as ‘Ashera-Taqrīb-Ṭayyibah’ was the first course about qirā’ātwith the opening of Istanbul Haseki Training Center by the presidency of religious affairs in 1976. The education of qirā’ātwas carried out by Aşıkkutlu who used Egypt method and Gürses used Istanbul method. These specialized training courses were made as periods of 3 years and trainees were begun to be admitted by taking an exam. The first students graduated who learned both methods at the end of the first period which was between 1976 and 1979. The presidency of religious affairs held the exam at a predetermined time for issuing in-service training certification to people, who have worked within its own institution, other institutions and in the private sector, and completed the education on ‘asharamethod with their own efforts and got a degree. This certification has been given to people who succeeded in the written and oral examinations. 184 people got the certification after taking the exam entitled as ‘the exam for external students in the ‘ashara-taqrībcourse’ which was taken place biennially and for the first time in 2010. When students have learned the fundamental principles of ‘ashara method, the first five-ten pages of the Qur’ān were read and indited with regard to distinguish narratives from each other with infirād method. ‘Asheraanalysis of the Qur’ān was indited and read with indirāc method for each student after being taught about certain issues such as the concepts of qirā’āt, its principles, and the grading of the imāmand rāvito students who get education with infirād method in qirā’āteducation in the country. Sources and methods used by scholars who are engaged in qirā’āteducation have become widespread in regions; and these methods have gone under the name of those regions.In this context, the science of qirā’ātwas taught with Istanbul and Egypt methods in the Ottoman Empire. These methods have still been valid in today’s Turkey. Sūfī profession stands for Istanbul method and qirā’āteducation is given with regard to this profession in notably Istanbul and several centers. The education of this profession is given in Pendik, Müftü Yusuf Karali and Haseki Abdurrahman Gürses training centers. Mehmed Rüşdü Aşıkkutlu who was one of the latest period scholars and Gönenli Mehmed are representatives of Egypt method. At the present time, Egypt method is represented as Atāullah profession by reason of the fact that it is commonly followed, adopted and conducted in the country.Nowadays, the edāmethod is used especially at the beginning of qirā’āteducation. Thus, student hears what instructor reads and gives a presentation. Instructors concentrate on the practice arzin the ongoing process and ease off on practice samʿaafter student implemented the lesson. At the present time, the curriculum followed in the qirā’āteducation is the same as the classic method in the country. The ‘Ashera, Taqrīb and Ṭayyibah’ methods were used in education. On the other hand, the person who recites should be a decent ḥāfiẓand know the science of tajweedwell in compliance with Hafs narrative of Asım and implement it. Notwithstanding that, there is the tajweedlesson in curriculum in order to strengthen implementations of the science of tajweed. (shrink)

The present article discusses the Department of Kalam, its foundation, academic structuring, philosophy, and contribution to religious thought at the national and international level since the establishment of Ankara University Faculty of Divinity. The process regarding the field of Kalam since the establishment of Ankara University Faculty of Divinity in 1949 has been studied over two historical periods. The first is the period from its being taught as a course under the Chair of the History of Islam and Sects during (...) the establishment of the Faculty of Divinity to 1974 when it turned into an independent chair, and the second is the process from 1974 to the present. Higher religious education was continued in the Faculty of Theology, established under the Istanbul Dārulfunūn, which was constructed in the western style instead of the madrasahs that were closed in accordance with the Law of Unification of Education (Tawhid Tadrisāt) adopted on March 3, 1924.The faculty in question was closed in 1933 due to the shortage of students. Until Ankara University Faculty of Theology, which started its teaching activities in November 1949, was opened, there was no higher religious education for 16 years in Turkey. During this time, the need for experts trained in the field of religion emerged. In order to meet this need, Ankara University Faculty of Theology was opened. In the newly opened faculty, it is aimed to train theologians with versatile knowledge and perspective by teaching philosophy, psychology, sociology, foreign languages, as well as teaching disciplines related to the field of theology. One of the chairs in the faculty’s academic structure opened for this purpose was the chair of History of Islam and Sects. In Ankara University Faculty of Theology, where the academic structuring was organized according to the chair system, the science of Kalam was taught as a course within the Chair of the History of Islam and Sects until 1974. Within this chair, the teachings of Principles of Islam, the history of Islamic sects, and Kalam lessons were carried out. The first instructor of the chair was Prof. Yusuf ZiyaYörükân. Although there were changes in the academic staff during the process, one of the important names that contributed to the field of kalam until 1974 was Muhammad Tavît al-Tanji. These scholars not only made significant contributions to the field of Kalam in terms of method and content with their own studies but also taught scholars to work in this field after them.The doctoral advisor of HüseyinAtay, who is the founder of the Kalam Chair/Department, is M. Tavît al-Tancî. In 1974, when HüseyinAtay became a professor, the Kalam course was separated from the Chair of Islam and Sects and gained the status of an independent chair. HüseyinAtay is the architect of the transformation of Kalam from a lecture to a chair.As a result of Atay’s efforts, being a theologian in Turkey has turned into an identity rather than being a member of an academic discipline. In the studies carried out by Yörükân, Tancî, Atay and the academicians taught by them in Ankara University Faculty of Theology Department of Kalam, the emphasis on the Quran and reason, the importance of critical thinking in the field of theology, the human-centered theological thought, the effort to find solutions to current problems, the researches on Mu‘tazila and Maturidism, the study and translation activities that are carried out to bring the classical theology to the present day come to the fore. In the essence of academic studies conducted within this framework, the importance of correctly determining the distinction between the divine and human in the analysis of religious thought is emphasized. In addition, it is aimed to give a perspective on the meaning and value of human life. In the Department of Kalam, where the human-centered understanding of kalam is systematically dealt with on the basis of individual, responsibility, and morality, the science of kalam is structured not only as a system of thought consisting of abstract fictions but a discipline that has the function of developing and gaining a perspective on what is happening around us and in the World. (shrink)

Tasavvuf erbâbı tabîatleri gereği mâddî unsurlardan ziyâde mânevî değerleri muhafaza etmeye ve geliştirmeye çalışırlar. Fakat tasavvufî çevrelerin sosyal bir yapıya bürünmeleriyle berâber düşüncelerini ve değerlerini sembolize etmek için mâddî bir kısım edevât da kullanmışlardır. Bunların başında keşkül, teber, tahta kılıç, asâ, gül, hırka gibi unsular gelir. Bu çalışmamızda dervîşlerin kullandıkları mâddî edevâttan birisi olan tahta kılıç ve ifâde ettiği mânâlara bakacağız ve örnekler üzerinden tahlîl etmeye çalışacağız. Tasavvuf ehli tahta kılıç ile ilgili bir hadîs-i şerîfden yola çıkarak mânevî bir disiplin, (...) ahlakî bir prensip ve nefsânî bir terbiye metodu ortaya koymuşlardır. Yeri geldiğinde cihâd ve mücâhede için zāhir kılıcının yanı sıra bâtın kılıcını kullanmışlardır. Manevî kılıcı sembolize eden tahta kılıcın kullanımına dâir tespit ettiğimiz ilk örnek sahābe döneminde Muhammed b. Mesleme’ye aittir. Yaygın bir şekilde kullanımı ise 1200’lü yıllarda büyük tarîkatların kurulduğu dönemde yânî Abbâsî hilâfeti döneminde olmuştur. Memlüklü dönemi kaynaklarından okuduğumuz kadarıyla Yûsuf Selahaddîn-i Eyyûbî ve berâberindeki kalabalık dervîş gurubu bu unsuru yaygın olarak kullanmışladır. Yûsuf Selahaddîn Eyyûbî’nin hem Bağdâd’ta iken hem de Mısır’a sefer düzenlerken berâberindeki kalabalık derviş gurubuyla birlikte zikirler eşliğinde tahta kılıçla yürüdükleri kaydedilmiştir. Bektâşî Velâyetnâmelerinde Anadolu Selçukluları döneminde yaşayan Hacı Bektâş-i Velî’nin himmetleriyle Saru Saltuk’un tahta kılıç kullanarak mânevî bir savaş verdiğini görüyoruz. Velâyet-nâmelerde tahta kılıç kullanımına dâir pek çok örnek vardır. 20 yüzyılda da pek çok dergâh ve câmîde bu tür bir kılıcın sembolik olarak kullanıldığını bizzât müşâhede ettik. (shrink)

Mamluks reigned in Egypt a long time is an era of Kipchak Turks that have influence management, and Kipchak Turks has been influential in a period in the administration there. During this period, that Turkish rulers do not know Arabic language well, Turkish language is spoken in the palace and also idea of being closer to Turkish manager screated an interest in learning. One of the famous scholars realizing that interest is Abū Ḥayyān al-Andalusī. Abū Ḥayyān by learning Turkish language (...) especially from Fakhr al-dīn Divrigi and analysing written previously works, wrote Kitāb al-Idrāk li-lisān al-Atrāk. This book has consisted of introduction, vocabulary and grammar section. We also aimed in our study to examine Kitāb al-Idrāk in terms of content and than in terms of lexicography of the linguistic branch. -/- SUMMARY Mamluks reigned in Egypt a long time and in its reign Kipchak Turks had influence in management. Because of the Turkish rulers who have military background did not know Arabic language well, Turkish language was spoken in the palace and also idea of being closer of scholars and notable people to Turkish rulers got brought an interest in learning Turkish. One of the famous scholars realizing that interest is Abū Ḥayyān al-Andalusī (d. 745/ 1344). The true name of Abū Ḥayyān is Muḥammed b. Yūsuf b. Ali b. Ḥayyān al-Tawḥīdī and he is an Andalusian linguist and exegete. Abū Ḥayyān who came from a Berber family born in the Matahsharesh village of Granada in 654/1256 and died in Cairo in 28th time 745 (11 July 1344). There is not much information about his family in the sources, but it is mentioned that he has a daughter whose name is Nada, a son named Hayyân in his name, and some grandchildren which are named Muḥammad and Ummu Ḥayyān. Abū Ḥayyān became a famous as Ethīr al-dīn and at the same time, he is also known as Naḥvī, Ghirnātī (Granadian), Ceyyānī, and Nafzī. He took lessons in Granada from great scholars such as Abd al-ḥaķ b. Ali al-Anṣarī, Abū Ḥasan al-Ubbezī, Abū Cafer Aḥmed b. Ibrahīm b. Zubair, Ibn Abū al-Ahvas and became a proficient scholar and teacher in matters such as morphology, syntax, language, commentary, hadith, methodology of Fiqh and Kalām. He wrote about 18 works in different sciences and if we mention some of that are al-Baḥr al-muhīt, al-Nahr al-mād, Tuhfat al-arīb bimā fī al-Qur'ān min al-gharīb and some of his works have reached to our time and some of those did not. Abū Ḥayyān left Andalus for various reasons and visited many centers of science and eventually continued his scientific activities in Cairo. Abū Hayyān, who is a great interest in learning languages, has learned Turkish language with the other popular languages ​​such as Persian, Amharic and Himyarite language and written books about these languages. His mainly works about Turkish language are the Kitāb al-Idrāk li-lisān al-Atrāk, Zehv al-mulk fi naḥv al-Turk, al-Af'al fi lisān al-Turk and al-Durret al-mudiyye fi lughat al-Turkiyye. These works did not reach to our days except Kitāb al-Idrak. Kitāb al-Idrāk consists of three sections, namely introduction, dictionary which includes 2200 words, and grammar that is composed of morphology and syntax and this book which is known as al-Idrāk is written in the Turkish which is spoken in XIV-XVI century tongue and named as Middle Turkish Period-Mamluk Kipchak Turkish. The first chapter begins with basmala and continues with detailed his genealogy, personal record, praise to Allah and salawat and salaam to Prophet Muhammad. After this introduction, it is explained the intention of writing this work. The second chapter is a dictionary which the words are explained in alphabetical order. Although Abū Ḥayyān speaks about 23 letters in the Kipchak alphabet, he does not explain the words related to all, but examines 19 items. In this dictionary, it does not take part some letters, that is letters sā, zāl, zā (letters of lips which is written in English th); letters dâd, ayn, fa (letters of throat) which Arabs use. In the third chapter, there is a part of the tasrif (knowledge of morphology) which is generally called knowledge of morphology today. In this section, it is dealt with about the types of words namely, name of diminutive, name of belonging name, plural, agent name, passive name, exaggerated factor name, infinitive, name indicating the location, name of device, arbitrary name, and idâd (which adds are derivation of noun from name like lık, lik at the end of the word) and then it comes to the end with shadda. Section of syntax which is called by the author as consisted of compound and is prepared according to systematic of Arabic grammar begins with the sentence structure in Kipchak language. After that it continues with definite-ambiguous names, verb (orders, past, imperfect verbs), subject-predicate in nominal sentence, nevāsiḫ (additional actions helped change the meaning of the noun phrase), Arabic leyte which express by the actual wish mold and the like, such as two mef'ūl area of ​​the heart of verbs in Arabic told (I think) were deaf ( Turkmen thinks he), acts like it yet scientists (verb phrase in), acts offender (verb-subject), the abutment of the verb nefiy prepositions, prepositions, the nehiy (ban), passive verbs and naib-i fail (so-called subject); other elements of the sentence, called the act müteallakat are: cognate accusativ, direct object, time period (time complement), the envelope space (located complement), state (envelope), causative object, the exception, the specification, conflict of laws, the annexation, the oat, the dependencies: adjective, conjunction, confirm, the apposition; conditional structure. After these, he mentions to letters of meanings (huruf al-maani), and concludes this chapter with information about the date, place, and name of the author of the book. Abū Hayyān used induction method in the book. Since he gave the forms of the words in double, then the triple, quadruple, quintet and other forms. He tried to teach the pronunciation of words by explaining the etymology of word sand the changes of the voices. He examined the words which are synonyms/ contrasted, synonym voice, singular/plural, and words that are passed by foreign languages into Turkish dialects then they are turned into Turkish word structure; brought out witnesses from proverbs and poetries. As a result, in this work, which consists of dictionary and grammar sections, it can be said that it is used predominantly in linguistic information - translation method . (shrink)