Abstract

Hadis rivâyet etmek konusunda bazı muhaddislerin ihtiyatlı bir tutum sergilediği dikkatlerden kaçmamaktadır. Böyle bir tavra neden olan birçok unsur bulunmakla beraber hadis rivâyetinden geri bırakan etkenler genelde hadislerin asıllarını korumaya yönelik çabalar ve ravilerin konuyla ilgili hassasiyetleri zemininde değerlendirilmiştir. Bu çalışmada hadis rivâyetine engel olan unsur-lar tespit edilmeye çalışılmış, ancak sıhhat endişelerinin oluşturduğu hassasiyetler ve bu konu etrafında ifade edilen râvi titizlikleri ile ilgili hususlar dikkate alınmamıştır. Rivâyet etmekten alıkoyan unsurları kendi içinde güçlü ve zayıf olarak iki grupta ele almak mümkündür. Ancak makalede davranış kalıplarına dönüşmeye sebep olan, etkin unsurlar ifade edilmiştir. Hadis rivâyetine engel olan durumlardan bir kısmı aktarım esnasında ortaya çıkabilecek eklemelere, azaltmalara ve yanılmalara karşı bir bilinç oluşturmak üzere ortaya çıkmıştır. Bunun yanında bir kısım çekinceler de rivâyet etmekten veya rivâyetin kendisinden değil, nakletmek için uygun şartların oluşmadığı harici unsurlardan kaynaklanmıştır. Son olarak hadis rivâyetini azaltan diğer bir unsur, râvilerin bu konuda takip ettiği yöntem ve tarzla ilgilidir.