Abstract

İbn Hacer’in Nuhbetü’l-Fiker ’i ve onun şerhi olan Nüzhetü’n-Nazar ’ının, kendisinden sonra yazılan hadis usûlü eserlerine kaynaklık etmesi ve onları etkilemesi açısından usûl tarihinde önemli bir yeri vardır. Nitekim mezkûr eserler üzerine yapılan şerh ve hâşiye çalışmalarının çokluğu bu önemi ortaya koymaktadır. Fıkıh ve hadis başta olmak üzere çeşitli ilim dallarında 100’ün üzerinde eser kaleme alan ve aynı zamanda İbn Hacer’in de talebelerinden olan Kasım b. Kutluboğa da bahsedilen eser üzerine çalışma yapan âlimlerden biridir. İbn Kutluboğa, hocası İbn Hacer’i birçok yönden eleştirmiş ve çeşitli katkılarda bulunmuştur. Bu makalede İbn Kutluboğa’nın Nüzhetü’n-Nazar üzerine yazdığı Hâşiyetü İbn Kutluboğa adlı eserindeki itirazlar bağlamında kısaca red/itiraz kültüründen bahsedilerek örnekler ortaya konulacak ve mezkûr itirazlar esere hâşiye yazan ilgili bazı âlimlerin görüşleri çerçevesinde değerlendirilecektir. Ele alınan itirazlardan da anlaşılacağı üzere İbn Kutluboğa’nın polemik türü ve muhatabını ilzam edici itirazlarının neredeyse olmadığı ve yönelttiği kimi eleştirilerinde hadis usûlünde bilinen kurallardan farklı görüşler ortaya koyduğu tespit edilmiştir. Ayrıca İbn Kutluboğa’nın öne sürdüğü her itirazında isabetli yorumlar ortaya koymadığını da söylemek mümkündür.