Abstract

Kant’ın uzay anlayışı, eleştirel felsefesinin temel dinamik ve kavramlarının anlaşılabilmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Felsefi gelişimi içerisinde Kant, uzay kavramını, Leibnizci ilişkisel uzay ve Newtoncu mutlak uzay anlayışları arasındaki gerilim üzerine tesis eder. Kant’ın mevcut gerilimi aşmak için izlediği yöntem, kritik felsefenin üzerine inşa edildiği temel gerilimleri aşmak için izlediği yollarla paralel okunabilir. Bu çalışmada, mevcut gerilimin Kant’ın uzay kavrayışı üzerindeki etkisi, uzay kavramının Kant felsefesi içerisindeki tarihsel gelişiminden hareket edilerek aydınlatılmaya çalışılacaktır. Bu amaçla öncelikle Newton’un ve Leibniz’in uzay kavrayışları ve bu kavrayışlar arasındaki gerilim üzerinde durulacaktır. Daha sonra Kant’ın uzay kavrayışının tarihsel gelişimi bu gerilim ekseninde ele alınacaktır. Böylelikle, Kant’ın uzay kavrayışının da, tıpkı felsefesinin bütünü gibi, eleştirel bir nitelik taşıdığı ortaya konulacaktır. Son olarak, Kant’ın uzay kavrayışı ve bu kavrayışının tarihsel gelişiminin onun eleştirel felsefesi açısından önemi vurgulanacaktır.