Abstract

چکیده نوشتار حاضر کوششی در راستای فهم احاطه علمی انسان کامل از دید صدرا و نسفی است. نگارنده بر این باور است که احاطه علمی انسان کامل ، ارتباط مستقیمی با حقیقت علم و تهذیب نفس دارد. حقیقت علم در نظر صدرا و نسفی نوری از جانب حق‌تعالی است همچنین هر دو بر این نکته واقف‌اند که این نور براثر سیر و سلوک به دست می‌آید.بالاترین مرتبه این نور متعلق به انسان کامل است که به همه علوم احاطه دارد. بنا بر نظر نسفی هر چه ریاضت بیشتر شود احاطه علمی انسان بیشتر می‌گردد و اشیاء راکماهی می‌تواند ببیند. صدرا و نسفی،رسیدن به بالاترین مرتبه علوم رافی نفسه دارای ارزش ندانستند بلکه علم رازمانی ارزشمند می‌دانند که توأم با عمل باشد. انسان کامل نه‌تنها بر علوم ظاهری بلکه با غیب نیز آشنایی دارد. او غیب آسمان و زمین را می‌داند.بنابراین احاطه عملی انسان کامل آن است که وی بر تمامی علوم ظاهری و باطنی آشنایی و به درک حقیقت اشیاء رسد.