U članku se etimološki istražuju ključne riječi globalizacije: bios, technē i logos, te se dodatno interpretiraju u kontekstu egzistencijalne fenomenologije. U ovu svrhu se poziva samo na Heideggera, koji je pokrenuo egzistencijalnu interpretaciju antičkih pojmova, nego i na Husserla, Gadamera, Lévinasa i Bakhtina. Predstavljene su tri teze: 1) naše tijelo je neodvojivo od duhovnog okoliša, gdje sazrijeva dobivajući duhovne funkcije, tj. poduhovljenjem, imenovanjem i ostvarivanjem; 2) duhovni okoliš je istovremeno tehnološki, gdje se technē treba interpretirati kao umijeće stvaranja interaktivne komponente (...) okoline kao što je tijelo i duh; 3) logos kao riječ i ime pretpostavlja tekst, tj. knjigu koju piše naš život i kontekst tj. interakcija tekstova kao životnih priča. Tvrdi se da se bios, technē i logos trebaju interpretirati analogno, tj. kao interaktivne komponente egzistencijalnog stvaranja, koji uključuju različite nivoe veza između duhovnog okoliša i životne priče koja se razvija u njemu. Bios je povezan s tjelesnim aspektom egzistencijalnog stvaranja: naš je život od rođenja do smrti nerazdvojiv od uključenosti fenomenâ u tjelesnu vremensku i prostornu cjelinu koja je uključena u duhovni okoliš. Logos odražava lingvističko-skriptualnu narav duhovnog konteksta okoliša. Technē se interpretira istodobno kao čin stvaranja egzistencijalne cjeline i kao čin njezinog zapisa u ovaj kontekst. Kao rezultat toga, bios, technē i logos se interpretiraju alternativno diskursu globalizacije. (shrink)

The world has been going through the process of economical, political and cultural integration for a long time. At the end of the 20th century, the integration received a new meaning. In the world?s policy, sovereign countries were in conflict or collaborated earlier. A stricter hierarchy of economical and political power hubs is being established now. In such processes of globalization, differences in development, wealth and power arise, people are less safe, the sovereignity of national states is being violated. The (...) story of equality remains in the sense of disappearance of cultural differences in floods of non-cultural culture. It is difficult to talk about democracy when the world?s power is getting stronger and stronger. Is it possible to have a globalization which would not affect human rights, and which would not prevent people from taking care of truth, freedom and happiness? Svet se odavno ekonomski, politicki i kulturno objedinjuje. Krajem 20. veka je objedinjavanje dobilo novo znacenje. U svetskoj politici su se ranije podrazumevali sukobi ili saradnja suverenih drzava. Sada se uspostavlja sve cvrsca hijerarhija medju raznim ekonomskim i politickim sredistima moci. Kod ovakvog globalizovanja se razlike u razvijenosti, bogatstvu i snazi povecavaju, ljudi postaju sve manje bezbedni, a suverenost nacionalnih drzava se osipa. Prica o jednakosti ima smisla samo kao nestajanje kulturnih razlika u poplavi nekulturne kulture. O demokratiji je tesko govoriti uz sve cvrscu dominaciju svetske moci. Da li bi moglo da postoji globalizovanje koje ne bi ugrozavalo ljudska prava, koje ne bi sprecavalo ljude da brinu o istini, slobodi i sreci? PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 179006. (shrink)

The article deals with the explanatory relevance of the concept of stereotype in one of its original meanings - as a "mental image". This meaning of the term is the starting point for further differentiations, such as: between linguistic and behavioral stereotypes ; universal and particular stereotypes; self representative and introspective stereotypes; permanent and contemporary stereotypes; and finally, what is most important for our purposes, the difference between silent and audible stereotypes. These distinctions, along with the functions of stereotype, are (...) discussed in the first part of the paper. In the second part, the relations of silent and audible stereotypes are tested against the introduction of "innovative vocabularies" in popular lore. In other words, the explanatory power of this differentiation is checked through an analysis of unconventional motives in Serbian epic poems. The goal of the argument is to clarify the procedure of self creation of masculinity as a relevant feature of the "national character" through "tactic games" of silent and audible stereotypes. The examination of these "poetic strategies" serves a twofold purpose: to illustrate the process of constructing particular features of the "ethno type", on one hand, and to check hypotheses and models which are taken as frameworks in analyzing stereotypes, on the other. Predmet radja je ispitivanje znacaja pojma stereotipa i reafirmisanje ovog pojma u jednom od njegovih prvobitnih znacenja kao "slika u nasim glavama". Takvo shvatanje stereotipa u ovom tekstu je polaziste za diferencijacije u okviru samog fenomena: na jezicke stereotipe i stereotipe u postupanju i glasne stereotipe. Funkcije stereotipa i ove podele su, u najkracem, predmet razmatranja prvog delu teksta. U drugom delu teksta testiranje odnos izmedju nemih i glasnih stereotipa na nekoj vrsti "inovativnog vokabulara" u narodnom predanju. To drugim recima znaci da se u ovom delu teksta proverava funkcionalnost ovako diferenciranih stereotipa putem analize nekonvencionalnih motiva usmene knjizevnosti. Cilj je da se osvetli postupak samokreiranja jednog svojstva "nacionalnog karaktera" putem "takticke igre" izmedju nemih i glasnih stereotipa. Stoga je ispitivanje ovih poetickih strategija koliko u funkciji priblizavanja mehanizama izgradnje specificnih svojstava "etnotipa", odnosno u funkciji pokazivanja dispozitiva savremenih prica o "kolektivnom imidzu", toliko i u funkciji provere unapred naznacenih pretpostavki i zadatih modela u okviru kojih se ispituje fenomen stereotipa. (shrink)

The text offers an examination of socio-political bases, modes of functioning, and of the consequences of political instrumentalisation of popular narratives on Serbian disunity. The first section of the paper deals with what is being expressed and what is being done socially when narratives on Serbian disunity are invoked in everyday discourses. The next section investigates what political actor sty, by publicly replicating them, or by basing their speeches on key words of those narratives. The narratives on Serbian disunity are (...) then related to their historical and social contexts, and to various forms of identity politics with which they share common traits. The nineteenth century wars over political and cultural identity, intensified by the struggle between contesting claims to political authority, further channeled by the development of party politics in Serbia and radicalized by conflicts of interest and ideology together provided the initial reasons for the apparition of modern discourses on Serbian disunity and disaccord. Next, addressed are the uninnally solidifying or misinterpreting really existing social problems, or because of intentionally exploiting popular perceptions of such problems, the constructive potential related to existing social conflicts and splits can be completely wasted. What results is a deep feeling of frustration, and the diminishing of popular trust in the political elites and the political process in general. The contemporary hyperproduction of narratives on disunity and disaccord in Serbia seems to be directly related to the incapacity of the party system, and of the political system in general, to responsibly address, and eventually resolve historical and contemporary clashes of interest and identity-splits. If this vicious circle in which the consequences of social realities are turned into their causes is to be prevented, conflicts of interest must be discursively disassociated from ideological conflicts, as well as from identity-based conflicts, and all of them have to be disentangled from popular narratives on splits and disunity. Most important of all, the practice of political instrumentalisation of popular narratives on disunity and disaccord has to be gradually abandoned. U radu se istrazuju istorijske i drustvene osnove narodskih prica o srpskom nejedinstvu i neslozi, kao i posledice njihove politicke instrumentalizacije. Paznja se prvo usmerava na ono sto se narodskim pricama o srpskom nejedinstvu i neslozi najcesce postize u svakodnevnoj komunikaciji. Narodskim pricama se, pre svega, ukazuje na pretpostavljeno nepromenljivo svojstvo srpskog identiteta. Njima se odredjuje i glavni uzrok poraza ili neuspeha, u kom slucaju one neretko prerastaju u jeremijade nad istorijskom sudbinom Srba. Najzad, nesloga se moze predstaviti i kao posledica jednog, ili citavog niza faktora, od mentaliteta ili kulture Srba, pa do tudjinske zavere. U sledecem segmentu rada, istrazuju se vidovi politickog instrumentalizovanja narodskih prica o neslozi i ne jedinstvu Srba, odnosno njihova upotreba kao ogleda, modela i velova. U prvom slucaju, politicki akter narodsko vidjenje stanja stvari koristi kao izgovor za svoje neuspehe, ili kako bi naglasio razlike izmedju sebe, svojih takmaca i pobornika. Narativi o neslozi omogucuju akteru i da usmerava publiku na zeljeni nacin, bilo da zeli da unese nove podele u grupu, zaostrava sukob vec postojecih frakcija i povezuje se sa nekom od njih, ili a uspostavlja izgubljeno jedinstvo grupe. Obe prethodne mogucnosti akter moze iskoristiti da bi obezbedio retoricki veo kojim ce prikriti svoje prave namere. Analiza se potom pomera ka ispitivanju istorijskih i drustvenih osnova prica o srpskom ne jedinstvu. Ratovi oko politickog identiteta iz sredine i druge polovine devetnaestog veka, pojacani trvenjima izmedju rivalskih pretenzija na politicki autoritet, dodatno usanceni razvojem stranackog sistema, i radikalizovani novim oblicima sukoba izmedju interesa, vrednosti i identiteta na pocetku dvadesetog veka, zajedno su uslovili razvoj narativa o srpskom ne jedinstvu i rascepima. Na takvu osnovu su se potom nadovezivali rascepi izazvani dinastickim, konfesionalnim ili nacionalnim razlikama, svi zajedno zacementirani iskustvima ratova i revolucija. Analiza se najzad pomera ka nenameravanim posledicama narodskih prica o srpskom ne jedinstvu i razlicitih oblika njihove politicke instrumentalizacije. Zbog pogresnog predstavljanja ili objasnjavanja stvarnih problem a, karakteristicnog za narodske price, a pogotovu zbog politicke zloupotrebe narodskih prica o tim problemima, konstruktivni potencijal vezan za drustvene konflikte i njihovu narativizaciju biva ozbiljno ugrozen. Sledi duboki osecaj frustracije i opadanje poverenja u politicke elite i politicki proces uopste. U zakljucku se skrece paznja na cinjenicu da je savremeno umnozavanje narodskih prica o srpskom ne jedinstvu, kao i prakse njihove politicke instrumentalizacije, povezano sa nesposobnoscu srpskog partijskog sistema i politickog sistema uopste da se odgovorno suoci sa, a pogotovu da razresi splet istorijskih i savremenih sukoba interesa i identitetskih rascepa koji su izvoriste narodskih prica. (shrink)

In the paper, laid out are the categories of the presence of the philosophical dimension of narrative content in video games, to establish a ground for more thorough thinking of practical and historical relation of philosophy and video games. In the introductory, described is the appearance of the philosophical dimension of the narrative content in the fifth generation of video games, and the importance of that happening is highlighted. The central part of the paper describes the categories of the presence, (...) differentiating among video games that use its narrative content to focus attention to issues of philosophical nature, video games that have content within which they philosophise in layman terms about philosophical problems, and videogames that apply professional philosophy to construct narrative content. Conclusively, the paper briefly discusses the issue of the category of games as complete philosophical works, understood in such a way that by removing their philosophical dimension both their narrative content and playing mechanisms would collapse and they would fully lose their meaning. (shrink)