This is a new edition of the manual published in 1974 and 1984. Compared with those earlier editions it is revised, enlarged and more precise in its argumentation. In its beginnings the manual aimed at meeting the didactic needs to present students of the Faculty of Christian Philosophy at the ATK a complete handling of Christian ethics. The author, who wrote his manual in difficult times of communist ideology, decided to include in one work, besides a positive exposition of Christian (...) ethics, a critical discussion with other ethical systems as well as his own explicit theory on Augustinian and Thomistic ethics, which he endeavoured to develop. Thus the work interlocked the didactic objectives and the process of growth and justification of the Author's views, Krakow 2001, p. 308). (shrink)

The dialog that has been conducted for a few years between a group of Christian social thinkers and economists on moral aspects of economic activity has led to the creation of a new science discipline called economic personalism. On the one hand it stipulates the need to express economic processes within ethical categories, on the other hand it perceives the necessity to elaborate a strong economic theory. Economic personalists refer to the works of those thinkers who returned to the basic (...) economic inspiration as a field belonging predominantly to moral philosophy. This school is sometimes called the Austrian School or the School of Classical Liberalism. A significant role in the economic personalism development was performed by its forerunners who noticed what was lacking in the previous interpretations of Catholic social thought. Among the there are John Paul II, Michael Novak, Rocco Buttiglione and the Acton Institute. The intellectual sources of economic personalism are mainly related to concept of personalism developed in Poland. Its specific thesis, seen in the maxim that “each person ought to be affirmed for the sake of it itself” also relates to the economic life. Economic personalists formulate principles that are spokesmen in order to promote a free society built on virtues. They are expressed in the following way: pre-eminence of a human being: economy and human dignity; human capital: creation and creativity; dignity of human work: calling for enterprise, integral development of human being, manufacture and personalism, participation, economic common wealth, helpfulness, market restrictions; preferential option for the poor: solidarity and social equity. (shrink)

İndividualizm və xüsusilə personalizm filosof-mütəfəkkirlərin diqqətini xüsusilə cəlb edən məsələlər sırasında olublar. İnsanın cəmiyyət ilə münasibətlərində öz xüsusiyyətləri, özgürlüyü və təkrar olunmazlığını qoruyub saxlamasını ifadə edən bu problemi müəyyən etməyin əhəmiyyətindən danışsaq, konkret bir şəxsə məxsus göstəricilərdən çıxış etməklə bütöv və hərtərəfli nəticə əldə etmək mümkündür. Qeyd olunan vəzifəni həyata keçirmək o qədər də asan deyildir. Çünki söhbət müəyyən bir şəxsi başqalarından ayırmaqdan başlayaraq, onun unikallığının formalaşması və mövcudluğunun müəyyən olunmasına qədər davam edən bir prosesi öyrənməkdən gedir. Dünyaya fərd (...) kimi gələn insan öz fəaliyyəti, özünüdərketməsi sayəsində şəxsiyyətin qabil ola biləcəyi bir varlığa çevrilə bilər. Məhz cəmiyyətin normal fəaliyyəti və inkişafı üçün onun hər bir üzvünün müəyyən qədər özünəməxsusluğu zəruridir. Və cəmiyyət üzvlərinin rəngarəngliyi, burada aydın ifadə olunmuş fərdiyyətlər, şəxsiyyətlərin mövcudluğu hər bir ictimai quruluşun, onun mədəniyyətinin həqiqi zənginliyini təmin edir. Buna görə də, insanların fərdi özünəməxsusluğuna malik olması sosial inkişafın qanunauyğunluğu kimi də qəbul edilir. Məqalədə Avropa personalistlərinin fikirlərinə istinadən belə proseslər izlənilib. (shrink)

W państwach, które określają się demokratycznymi, są takie cykliczne momenty, które mobilizują sporą część społeczeństwa. Mobilizacja ta widoczna jest w różnych obszarach, które dotyczą przestrzeni publicznej: w jednostkach samorządu terytorialnego, w organach władzy samorządowej i centralnej, w środkach społecznego przekazu, we wspólnotach religijnych itd. Ta pewnego rodzaju „nadaktywność” wynika z tego, iż w porządku demokratycznym władze są wybierane przez lud poprzez akt wyborczy. Doświadczenie życiowe oraz przykład polskiej demokracji po 1989 r. pokazuje, iż powyższe założenia w przeważającej części nie zawsze (...) są realizowane. Można jednak mówić o przynajmniej dwóch niepożądanych działaniach kandydatów w ramach kampanii wyborczej: obietnicach wyborczych i korupcji wyborczej. Celem artykułu jest przedstawienie problematyki dotyczącej korupcji wyborczej w świetle etyki personalistycznej. Wybór, pomimo że subiektywny, wydaje się uzasadniony z tego powodu, iż personalizm dotyka kwestii problemów społeczno-politycznych z perspektywy koncepcji dobra wspólnego. (shrink)

In the paper I argue that Kant’s philosophy underlies both contemporary individualism and personalism. The Kantian categorical imperative may be, in my opinion, interpreted in an anti-egotistical way and in an entirely individualistic one. The first kind of interpretation not only made a contribution to the emergence of numerous and manifold kinds of personalism, but it also inspired many critics of individualism. The second kind of interpretation, together with the Kantian analyses of human self, became essential to the conceptualization of (...) modern individualism. I argue that Kantian tradition in many respects appears to be close to Thomism as far as the conception of person and human individual is concerned. As the dispute between American Thomists, discussed in the paper, reveals, Thomistic personalists found, in Kant’s philosophy issues which filled some gaps in the scholastic heritage, especially in anthropology, ethics, and social problems. (shrink)

The article is devoted to the confrontation of two ways of human fulfillment in man’s temporal existence. For half a millennium, the two main trends have been present in the European culture: the Protestant one and the Catholic one. One of their determinants are two different principles, the observance of which is to bring about the fulfillment of man in his earthly life. These respectively are: the principle of utility and the personalistic norm. The principle of utility, although it has (...) undoubtedly practical significance, cannot be the basis for the moral qualification of a human act. On the other hand, the personalistic norm, even thought it was explicitly formulated by Karol Wojtyla, it has always been present in Christian tradition and is the foundation of Catholic ethics. Nowadays it is related to the personalistic anthropology of the human person. Although twentiethcentury personalism is a philosophy of man, it has theological justification, like the anthropology of St. Thomas Aquinas. The two principles we refer to serve as the starting point for the actual task, i.e. comparing the characteristic of the human person with the postulate of securitological sciences to protect a man against threats. The article uses the following resources: 1) the works of philosophical classics of British utilitarianism and more contemporary ones concerning its criticism, 2) the works developing personalistic thought, 3) the securitological texts ; 4) the documents of the Catholic Church. The work is analytical and comparative in nature. The two analyzed and juxtaposed solutions concern two problems, i.e. the goal and method of improving the human person and the condition of the three layers of human safety. The main research hypothesis is that there is a compliance between a high level of personal safety and personalistic anthropology, the most general interpretation of which is the personalistic norm. On the ontical level, the personalistic norm defines the concept of humanity, which immediately affects interpersonal relationships marked by love. Due to its theological justification, a high level of personal safety has its own pattern of holiness which exceeds utilitarian human calculations. (shrink)

Książka Grzegorza Hołuba Understanding the Person. Essays on the Personalism of Karol Wojtyła zawiera próbę rekonstrukcji filozofii osoby w ujęciu Karola Wojtyły. Zawiera omówienie następujących zagadnień: geneza filozofii osoby u K. Wojtyły, jego epistemologia i metafizyka osoby, stanowisko w kwestiach świadomości, emocji, działania i godności osoby. Wieloaspektowość i wszechstronność opracowanych zagadnień pozwalają nie tylko zrekonstruować personalistyczną teorię K. Wojtyły, ale również wytyczyć kierunki jej dalszego rozwoju – metafizykę osoby, analizę fenomenologiczną, osoba w kontekście neuronauk. Do tych kierunków można dodać teorię (...) sieci społecznych. Narzędzie to pozwoliłoby na poszerzenie teorii personalistycznej o społeczny, praktyczny wymiar relacji międzyludzkich i praktyczną analizę fenomenów takich, jak np. wolność, odpowiedzialność, solidarność, miłość czy sprawiedliwość. Wyniki tych badań mogłyby uzupełnić filozofię osoby o płaszczyznę społeczną. ------------------------- Zgłoszono: 19/09/2022. Zrecenzowano: 29/10/2022. Zaakceptowano do publikacji: 13/12/2022. (shrink)