Człowiek w logoterapii Viktora E. Frankla charakteryzuje się trzema podstawowymi sposobami bycia: fizycznym, psychicznym, duchowym. Duchowy sposób bycia jest sferą autonomiczną, w której jesteśmy zdolni do pozyskania sensu przez przeżycie i robienie czegoś wartościowego oraz dzięki któremu możemy nabrać dystansu i odnieść się do chorobowych symptomów zaburzonej psychiki. Wypełnienie się sensem przez robienie czegoś wartościowego jest możliwe dzięki trzem zdolnościom, zakorzenionym w strukturzebycia ludzkiego: zdolności do intencjonalnego kierowania się poza siebie do świata zewnętrznego, zdolności transcendowania siebie ze względu na doświadczenie (...) czegoś wartościowego i zdolności do dystansowania się od siebie, dzięki której w ogóle możemydoświadczyć czegoś takiego, jak to, że jesteśmy także duchowymi osobami i objawić się w swoim człowieczeństwie. W artykule ukazano antropologiczne podstawy logoterapii Frankla, akcentując aspekt ludzkiej wolności. ------------------------- Zgłoszono: 28/11/2022. Zrecenzowano: 26/04/2023. Zaakceptowano do publikacji: 02/05/2023. (shrink)

Fenomenologia w dwudziestym wieku wiąże się z filozofią Edmunda Husserla. Punktem wyjścia jego myślenia jest założenie korelacji świata i świadomości. Podstawowe pojęcie intencjonalności świadomości ukazuje, że świadomość jest zawsze świadomością czegoś. Tak więc wszelkie bycie tego, co bytuje, istnieje o tyle, o ile ma odniesienie do doświadczającej, postrzegającej i myślącej świadomości. Swiat jest zatem korelatem świadomości. Fenomenologia nie jest początkiem drogi myślowej Martina Heideggera. Jego myślenie filozoficzne ma swoje korzenie w teologii i wczesnej fascynacji ontologią. Droga myślowa Heideggera wiedzie przez (...) fenomenologię i ontologię fundamentalną ku myśleniu bycia. Husserl położył podwaliny pod fenomenologię w swoim dziele Logische Untersuchungen. Heidegger był tym dziełem zawsze zafascynowany. Nie mógł tylko zaakceptować fenomenologii jako filozofii transcendentalnej. Natomiast w pierwotnej fenomenologicznej zasadzie „ku rzeczom samym” widział doskonałą możliwość filozofowania i myślenia metafizycznego. Przez dziesięć lat był Heidegger postacią wiodącą wśród młodych fenomenologów we Fryburgu Bryzgowijskim, uznawaną również przez samego Husserla. Później ich drogi myślowe się rozeszły. Heidegger zajmował się fenomenologią przez całe życie. Od ukazania się jego Sein und Zeit przejął, zajmowaną dotąd przez Husserla, wiodącą pozycję w ruchu fenomenologicznym. Heidegger zarzucał Husserlowi, że ten nie wyciągnął konsekwencji ontologicznych z fenomenologii. Zawsze ubolewał nad tym, że ostatecznie ich drogi się rozeszły. (shrink)

Formal indication is one of the central concepts of Heidegger’s hermeneutics. Formal means that something is to be fulfilled. Indication indicates the direction of fulfilling. Heidegger developed the so-called by him, „formal indication”, respectively „formally indicative concepts” as a methodological justification of the philosophical terminology. The term „formal indication” aroses in the context of the phenomenology of life, where Heidegger introduces his „hermeneutics of facticity”, which is also referred to as „formally indicative hermeneutics“. This is about something crucial for Heidegger’s (...) thinking. The epistemological and transcendental tradition of viewing finds here a turn into the existential and historical. The indication always remains at the distance of pointing, that is, someone to whom something is shown, must see for himself. Formal indication indicates the direction for seeing. What can be seen, one must learn to say, to say in the own words. The old problem of the concretization and the conceptualization, which runs through German idealism, gets here a new expression. (shrink)

Podstawowy wiedzy filozoficzny nazywa Karl Jaspers „wiedzy o tym, co obejmujące ”. Przy przedstawieniu podstawowej wiedzy filozoficznej nie chodzi Jaspersowi o określenie tego, czym jest byt w ogóle. Nie chodzi mu o zbudowanie jakiejś nauki o bycie. W podstawowej filozoficznej wiedzy, w rozumieniu Jaspersowskim, chodzi o otwarcie przestrzeni, w której byt może nas napotkać. To przedsięwzięcie wyraża także nazwa „periechontologia", pochodząca od starogreckich pojęć periéchon i logos, która oznacza „naukę o tym, co obejmujące". Sens periechontologii nie leży w dostarczeniu jakiejś (...) nowej ontologii, ale w zmianie świadomości rozumienia bytu. Byt rozumiany jako to, co obejmujące, według Jaspersa, nie może stać się przedmiotem poznania naukowego. Ten byt nie jest ani przedmiotem, ani podmiotem. On obejmuje jedno i drugie. Możemy go napotkać w różnych sposobach bycia, które mają charakter bytu tego, co obejmujące. (shrink)

Podstawowy wiedzy filozoficzny nazywa Karl Jaspers „wiedzy o tym, co obejmujące ”. Przy przedstawieniu podstawowej wiedzy filozoficznej nie chodzi Jaspersowi o określenie tego, czym jest byt w ogóle. Nie chodzi mu o zbudowanie jakiejś nauki o bycie. W podstawowej filozoficznej wiedzy, w rozumieniu Jaspersowskim, chodzi o otwarcie przestrzeni, w której byt może nas napotkać. To przedsięwzięcie wyraża także nazwa „periechontologia", pochodząca od starogreckich pojęć periéchon i logos, która oznacza „naukę o tym, co obejmujące". Sens periechontologii nie leży w dostarczeniu jakiejś (...) nowej ontologii, ale w zmianie świadomości rozumienia bytu. Byt rozumiany jako to, co obejmujące, według Jaspersa, nie może stać się przedmiotem poznania naukowego. Ten byt nie jest ani przedmiotem, ani podmiotem. On obejmuje jedno i drugie. Możemy go napotkać w różnych sposobach bycia, które mają charakter bytu tego, co obejmujące. (shrink)

Pytanie o sens jest centralnym pytaniem logoterapii Frankla. Życie człowieka polega na sensownym urzeczywistnianiu się i, w razie potrzeby, na przezwyciężaniu kryzysu sensu, któremu służy logoterapia jako metoda psychoterapeutyczna. Religia jest dla Frankla niczym innym, jak radykalnym dążeniem do sensu. Wiara w sens, leżąca u podstaw dążenia do sensu, pozwala człowiekowi nie tylko poszukiwać go w każdej sytuacji, ale także umożliwia przetrwanie w obliczu cierpienia i życiowej katastrofy. Życie sensowne daje ostatecznie człowiekowi poczucie spełnienia, niezależnie od tego, jaki czeka go (...) dalszy los. (shrink)