Abstract

İbâziyye hicrî birinci yüzyılda neş’et eden ilk kelâm fırkalarından birisidir. Birçok makâlât türü eserde İbâziyye’nin, Hariciliğin en mu’tedili ve günümüze ulaşan tek kolu olduğu ifade edilmektedir. Buna rağmen ilk dönem İbâzî âlimlerden günümüz İbâzîlerine kadar birçok kişi, İbâziyye’nin Haricî bir fırka olmadığını savunmaktadır. İbâzîler şirk ve isti’raz gibi bazı konularda Haricilerden farklı görüşlere sahip olmakla birlikte, iman-küfür, tevellâ-teberrî, imâmet, vb. birçok konuda ise Haricîlerin görüşlerine benzer görüşleri savunmaktadırlar. Bu çalışmamızda bizzat İbâzî kelâm metinlerinden hareketle İbâzîlerin Haricî bir fırka olup olmadığını irdelemeye çalışacağız.