José Ortega y Gasset not only expressed his views on subjects such as art or mass culture but he was also one of the promoters and founders of a United Europe which he considered a cultural unity. However, his view on the proper functioning of multicultural societies was as skeptical as his attitude towards the possibility of constructing an unified world that could be based on cultural coexistence of the Western World societies.

Tekst omawia związek sformułowanej przez Leona Chwistka koncepcji przeżycia artystycznego z charakterem ocen dotyczących najnowszych zjawisk w sztuce polskiej formułowanych przez niego w latach 30. XX w. Ukazuje pokrewieństwo tej koncepcji z pojęciem „całościowego sensu plastycznego dzieła sztuki”, określającym charakter eksperymentów artystycznych dokonywanych w środowisku przedwojennej Grupy Krakowskiej. Ufundowana na założeniach teorii wielości rzeczywistości, koncepcja przeżycia artystycznego podkreśla nierozdzielność doświadczenia odbioru rzeczywistości wyobrażeniowej dzieła sztuki z impulsem jej współtworzenia. W zamierzeniu Chwistka koncepcja ta dostarczać mogła ugruntowania teoretycznego sztuki zaangażowanej społecznie. (...) Stanowić miała również fundament dla kreślonego przez Chwistka projektu nominalistycznej estetyki zorientowanego na wypracowanie intersubiektywnych zasad oceny dzieł sztuki, na podstawie poddanych refleksji teoretycznej indywidualnych doświadczeń odbioru, przez wspólnotę osób zaangażowanych w publiczną dyskusję o sztuce. Wypracowane w ramach tego projektu kryteria oceny dzieł sztuki mogły znaleźć zastosowanie w krytyce artystycznej. (shrink)

By the late 1920s in Europe new art directions were regarded as already completed phenomena, a part of “avant-garde tradition.” Such views were expressed by Jean Arp and El Lissitzky’s in their book Kuntismen, and by Amédée Ozenfant’s in Art. Bilan des arts modernes en France. Similar opinions were also voiced by Jan Brzękowski, a Polish poet and critic, who regarded this time as a period of “establishing certain values” rather than new breakthroughs. In this article I discuss Brzękowski’s strategies (...) as a spokesman of modern art, an intermediary between the Parisian artworld and Polish avant-garde, an author connected with constructivism, and also with surrealist circles in Paris. My main focus is his magazine “Sztuka Współczesna – L’Art Contemporain” and his series of articles “Mileages,” in which he summarizes the developments of modern art. Conscious of the “wearing up” of avant-garde ideas and critical about seeking “novelty” for its own sake, Brzękowski tried to establish a progressive position based on the idea of formal discipline and creative construction. While rejecting a mimetic conception of art, he argued for abstract artistic form that would be “anchored to the bottom of life,” thus emphasizing the interplay of abstract and figurative elements and their dialectic. (shrink)