Abstract

Zamanın mahiyeti ve zamanla ilişkili konular üzerine yapılan tartışmalar, başlangıcından itibaren felsefenin en önemli ve anlaşılması güç problem alanlarından biri olagelmiştir. Son dönemde bu tartışmaların felsefedeki konumu fizikteki gelişmelerin de etkisiyle daha önemli hale gelmiştir. Bu dönemde, İngiliz idealist filozof Mctaggart’ın zamanın A-B serisi ayrımı zaman felsefesi literatüründeki önemli tartışma konularının başında gelir. A ve B serileri olaylar ve zamanın anları arasındaki ilişki düzenini farklı şekilde resmeden iki ayrı yaklaşımı ifade eder. Mctaggart ortaya koyduğu bu ayrımın, zamanın insan idraki tarafından tasavvur edilebilecek nihai iki formu olduğunu öne sürerek ‘zamanın gerçek dışılığı tezi’ni temellendirmeye çalışır. Öte yandan bu ayrım günümüz zaman felsefesi tartışmaları çerçevesinde, zamanın gerçek dışılığı tezinden bağımsız olarak genel kabul gören bir ayrım olarak benimsenmiş durumdadır. Bu doğrultuda çalışmamız boyunca ilk olarak zamanın A-B serilerinin özellikleri ve farklılıkları ortaya konmaya çalışılacak, ikinci olarak da bu ayrım temelinde öne sürülen farklı zaman ve gerçeklik teorileri ele alınacaktır.