The paper discusses the view of William James on the contribution of will to our decisions to act. According to James, our voluntary action, which for him is strongly connected with an intention to do something, occurs when the subject of the action knows its sensorimotor effects. An attempt has been made to defend James’ view and rebut popular criticisms aiming to undermine the role of knowledge in voluntary action. The paper also offers to identify a contemporary context for the (...) ideomotor theory of action. It is argued that such a context is provided by the enactive theory of perception. (shrink)

This paper explores the wandering during the Night of Culture, which I consider an essential practice for the people's experience of this event. Looking at this particular form of movement of those participating in this initiative between various event locations also allows us to see the implications of the Night of Culture for urban public spaces. The empirical base of the paper is the visual documentation of the events carried out during the Night of Culture during the 2023 edition. While (...) interpreting the material, I refer to the situationist theory of drift and then reconstruct the structure of the festival's wandering, its rhythm, the type of attention bestowed on the city by the participants, and the form of this ephemeral community. In conclusion, I propose that the atmosphere of places can be used to analyse the city-forming effects of the Night of Culture, to grasp better the specificity of the event and its risks and potentials. (shrink)

The problem of interpreting music’s function or role is scrutinized by grounding music’s significance through a selected reading of Platonic philosophy and a reinterpretation of the concept of “pharmakon” familiar to ancient Greeks, and in particular, the Athenians. Views on both mousike and the artistic practice of music in that era are taken into account. The “pharmakon” is analyzed through a concept of love as a harmonizing force and a variety of contexts are explicated, showing that it concerns any object (...) that gives rise to beneficial and detrimental effects. It also changes mental states or the manner of thinking in such a way that the value of the pharmakon is undecidable a priori and dependent upon an axiology of anticipation. Plato’s metaphysics and philosophy of music can be read to show that music can be both a poison and a remedy in regard to the ways it is used, which is analogous to drugs, medicine, or technological entities such as writing. In this context attention is given to the problem of mania, and how music can be both a force that gives rise to such a condition as well as a technique of alleviating it, since it is a tool for manipulating the intrapsychic dialogue of the embodied soul. -/- Znaczenie muzyki w nawiązaniu do Platona i pojęcia „farmakon" Problematyka interpretacji funkcji lub roli muzyki jest badana poprzez ugruntowanie znaczenia muzyki w wybranych wątkach filozofii Platona i reinterpretacji pojęcia „farmakon” bliskiego starożytnym Grekom, a zwłaszcza Ateńczykom. Uwzględnia się poglądy zarówno odnośnie mousike jak i ówczesnej praktyki artystycznej. „Farmakon” analizowany jest poprzez koncepcję miłości jako harmonizującej siły oraz przez różne konteksty, które są wyeksplikowane, aby wskazać na to, że dotyczy jakiegokolwiek przedmiotu, który powoduje korzystne jak i szkodliwe efekty. Zmienia także stany umysłowe lub sposób myślenia tak, że wartość farmakonu jest nierozstrzygalna a priori i powiązana z aksjologią antycypacji. Metafizyka i filozofia muzyki Platona może być czytana w sposób ukazujący, że muzyka może być zarówno trucizną jak i środkiem zaradczym, w zależności od formy jej użytkowania, co jest analogiczne z narkotykami, medycyną i technicznymi bytami takimi jak pismo. W tym kontekście zwraca się uwagę na problem szału i tego, że muzyka może być zarówno siłą, która wywołuje ów stan, jak i środkiem załagodzenia go, ponieważ jest ona narzędziem manipulacji intrapsychicznego dialogu ucieleśnionej duszy. (shrink)

Celem badań jest odpowiedź na pytanie o to, jakie są efekty dotychczasowej realizacji warsztatów typu medialab z inicjatywy Fundacji Ortus w Polsce oraz jakie są uwarunkowania ich dalszego rozwoju w kierunku budowy stałej instytucji. Podjęta analiza została ukierunkowana na osiągnięcie następujących celów teoretycznych i praktycznych: identyfikacja cech wizerunku warsztatów medialab organizowanych przez Fundację Ortus; określenie zakresu upowszechniania w Polsce koncepcji nowych instytucji kultury poprzez warsztaty medialab; określenie opinii i postaw wobec inicjatyw medialab ich uczestników i nie-uczestników; identyfikacja zakresu wykorzystania (...) technik i form działań poznanych na warsztatach medialab przez ich uczestników; oszacowanie trwałości zawiązanych między uczestnikami warsztatów więzi i zakresu współpracy przez wspólnych przedsięwzięciach; identyfikacja dotychczasowych i potencjalnych korzyści i barier w realizacji inicjatyw medialab; ustalenie czynników wspierających i hamujących przyszłą działalność instytucji medialab w stałej lokalizacji; określenie cech potencjalnej roli instytucji medialab w regionalnej polityce kulturalnej i polityce innowacji; wskazanie potencjalnych rozwiązań na rzecz budowy polskiego modelu instytucji medialab. (shrink)

Dźwięk możemy postrzegać i odczuwać poprzez percepcję wzrokową i emocjonalną. Dźwięki kształtują materię. Mają zdolność do tworzenia geometrycznych wzorów. Za pomocą cymatyki można zwizualizować kształty tworzone przez określone częstotliwości dźwiękowe. Efekty działania dźwięków można więc oglądać. Są nimi wzory, które powstają z zagęszczającej się materii pod wpływem wibracji dźwiękowych. Dźwięk jest odwzorowany poprzez określony kształt, poprzez formę szeroko pojętego obiektu. W całym świecie ożywionym i nieożywionym istnieją wzorce powtarzających się rytmów, w których wszystko istnieje w stanie ciągłej wibracji, oscylacji (...) i pulsacji. Nikola Tesla mawiał: „Jeżeli chcesz zrozumieć Wszechświat, zacznij myśleć w kategoriach energii, częstotliwości i wibracji”. Świat, w którym żyjemy, można zdefiniować jako interakcję częstotliwości wibracyjnych. Dźwięki kreują kształty (formy). Kształty struktur fizycznych również wytwarzają dźwięki (wibracje) zazwyczaj w postaci infradźwięków niesłyszalnych dla ludzkiego ucha. Takie dźwięki mają dużą przenikliwość i silne oddziaływanie na materię nieożywioną i ożywioną. Wpływ tej energii determinuje zachowanie człowieka i warunkuje stan jego zdrowia. Harmonijny przepływ energii życiowej wspomagają kształty o łagodnych, obłych liniach, tworzone zgodnie z zasadami Świętej Geometrii. Podobne działanie mają kształty w postaci znaków graficznych oraz motywów zdobniczych utrwalanych w tradycjach wielu kultur. W architekturze można odkryć zależności z figurami powstałymi podczas oddziaływania dźwięku na materię. Niektóre z tych kształtów są odwzorowaniem rozety występującej m.in. w świątyniach chrześcijańskich. Praca ta stanowi próbę interpretacji znaczeń tego powszechnie występującego kształtu. Każdy obiekt może być generatorem bądź wzmacniaczem energii fal dźwiękowych. Środowisko akustyczne stanowi o specyfice danej przestrzeni. Rozeta jest specyficznym elementem architektury z wielu powodów. Jest zarówno oknem, przez które wpada do wnętrza filtrowane barwami światło, stanowi swego rodzaju moderator przestrzeni środowiska akustycznego wnętrza, posiada znaczenie symboliczne, kodowanej dotychczas nie w pełni poznanej rzeczywistości szeroko pojmowanego środowiska człowieka. (shrink)

"Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok" to książka oparta na analizach teoretycznych i empirycznych, która przedstawia problem diagnozowania i używania kapitału społecznego ludzi starych w procesach rozwoju lokalnego i regionalnego. Kwestia ta jest istotna ze względu na zagrożenia i wyzwania związane z procesem szybkiego starzenia się społeczeństwa polskiego na początku XXI wieku. Opracowanie stanowi próbę sformułowania odpowiedzi na pytania: jaki jest stan kapitału społecznego ludzi starych mieszkających w Białymstoku, jakim ulega przemianom i jakie jest jego zróżnicowanie? Ludzie (...) starzy są tu postrzegani jako kategoria społeczna, czyli zbiór osób podobnych do siebie pod względem społecznie istotnych cech (takich jak wiek, posiadane role społeczne i świadomość korzystania ze świadczeń społecznych), którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych. Przyjmuje się ponadto, iż osoby takie przekroczyły 60. rok życia. Zakłada się też, że w zasobach ludzkich skumulowany jest kapitał ludzki, społeczny i kulturowy. Kapitał społeczny jest tu ujmowany szeroko jako potencjał współdziałania osadzony w powiązaniach międzyludzkich i normach społecznych, który może przynosić korzyści osobom, grupom i społeczeństwom. W części teoretycznej przedstawiono informacje o starości jako etapie w życiu jednostki, wyjaśniono pojęcie ludzi starych, omówiono społeczne teorie starzenia się, historyczne czynniki oddziaływające na położenie kategorii społecznej ludzi starych, zmiany ich miejsca w społeczeństwie polskim w trakcie transformacji ustrojowej i na początku XXI wieku, możliwe konsekwencje wzrostu długości życia w warunkach demokracji i kapitalizmu oraz charakterystykę problemu starzenia się ludności Białegostoku jako miasta pogranicza. Zaprezentowano też różnorodne koncepcje kapitału społecznego, sfery jego oddziaływania na rozwój społeczno-gospodarczy, jego stan w Polsce oraz wytyczne do strategicznego budowania jego zasobów. Przybliżono również wybrane informacje o aktywności ludzi starych w życiu publicznym, społecznym i gospodarczym jako kluczowych cechach ich kapitału społecznego. Porządkując różne stanowiska teoretyczne, wyniki badań i dane statystyczne, dążono do powiązania wielu rozproszonych źródeł w przekonaniu, iż jest to istotne w celu określenia i zagospodarowania zasobów kapitału społecznego seniorów, jak również niwelacji opóźnienia polskiej socjologii w zakresie badań nad ludźmi starymi. Pomimo, iż za podstawową perspektywę teoretyczną publikacji uznana została koncepcja kapitału P. Bourdieu, autor bierze również pod uwagę propozycje badawcze J.S. Colemana, R.D. Putnama, F. Fukuyamy, A. Giddensa, P. Sztompki i A. Sadowskiego. Drugi rozdział zawiera określenie ram metodologicznych badań przeprowadzonych na potrzeby tej publikacji. Omówiono przyjęte założenia badawcze oraz przybliżono sposób i przebieg realizacji badań. Przede wszystkim zdecydowano się na korzystanie z metody jakościowej i zastosowanie techniki wywiadu swobodnego ukierunkowanego. Uznano, iż podmiotowy kontakt z ludźmi starymi umożliwi dokładniejsze rozpoznanie kontekstu, w którym znajdują się zasoby ich kapitału społecznego. Jest to ważne, gdyż przenoszenie na rodzimy grunt opracowanych za granicą interpretacji działań ludzi starych i rozwiązań aktywizujących, może okazać się nieskuteczne lub wywołać negatywne efekty zewnętrzne. Ponadto w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na niedostatek badań gerontologicznych zgodnych z paradygmatem interpretatywnym. Badaniu poddano 26 respondentów w wieku od 60 do 89 lat żyjących w mieście Białystok związanych z jedną z dwóch różnych instytucji: Domem Pomocy Społecznej i Uniwersytetem Trzeciego Wieku. Poprzez porównywanie osób znajdujących się na dwóch biegunach aktywności społecznej możliwe było dostrzeżenie podobieństw i różnic w ich wyposażeniu kapitałowym, a zarazem w osiągniętych w ciągu życia pozycjach w strukturze klasowej i zasobach służących pomyślnej starości6. W trzecim rozdziale przedstawiona została część wyników analiz empirycznych. Przybliżono tu sposób, w jaki ludzie starzy myślą o podobnych sobie przodkach i osobach współczesnych, a także czynniki, w zależności od których zmienia się ich pozycja społeczna w mieście oraz problemy społeczne, jakie uznają za najważniejsze dla ludzi starych. Analizie poddano opinie o ich czasie wolnym, szansach i barierach aktywności ekonomicznej. Wyróżniono typy kapitału społecznego ludzi starych w zależności od instytucji, z którymi są związani oraz podejścia do postrzegania i wykorzystywania zróżnicowania wewnętrznego seniorów. Omówiono wizerunek seniorów w środkach masowego przekazu. Publikacja nie zawiera ścisłego zakończenia. W ostatnim rozdziale wskazano jedynie na główne wnioski płynące z badań oraz na potencjalne dalsze kierunki analiz. Uzupełnienie tego podejścia stanowią zamieszczone w aneksie zestawienia oddolnych technik budowania kapitału społecznego oraz podstawowych cech Miast Przyjaznych Starszemu Wiekowi. Z opracowania tego z pewnością będą mogli skorzystać nie tylko naukowcy zajmujący się tematyką ludzi starych, ale i pracownicy socjalni, politycy, pracodawcy, przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych oraz obywatele Białegostoku i innych miast. ** "Social Capital of Old People on the Example of Bialystok Residents" is a book based on theoretical and empirical study, which presents an issue of diagnosing and using of old people social capital in the local and regional development processes. This issue is significant because of the threats and challenges associated with process of rapid ageing of Polish society at the beginning of 21st century. Publication, in particular, is an attempt to give answers to the following questions: what is the state of old people social capital in Bialystok, what transformations it undergoes and how is it differentiated? In this study old people are viewed as a social category, which is a set of people similar to each other in terms of socially significant features (such as age, possessed social roles and awareness of received social benefits), who are aware of these similarities and differences between each other. Moreover, it is assumed, that such persons exceeded the 60 years of age. It is also assumed that human, social and cultural capital is accumulated in the human resources. Social capital is recognized here broadly as a potential for collaboration embedded in interpersonal relationships and social norms that may benefit individuals, groups and societies. The book consists of three chapters. The first, which is the theoretical part of work, includes information about: old age as a stage of individual life and explanation of the old people notion. It discusses social theories of ageing, historical factors affecting on the social position of old people category, changes in their place in Polish society during the system transformation and in the early 21st century. It describes the possible consequences of increased life expectancy for democracy and capitalism - including the concepts of society for all ages, silver economy. It also features ageing population issue, as well as social policy towards the elderly and old age in Bialystok as the borderland city. A variety of social capital concepts were presented; the spheres of its influence on socio-economic development, its status in Poland and guidelines for strategic building of its resources. Selected information on the activity of old people in public, social and economic life as key features of their social capital was brought closer. Putting various theoretical positions, results of research and statistical data in order was aimed to link many dispersed sources considering that it is relevant to identify and develop seniors' social capital resources, as well as leveling the delay of Polish sociology research on the elderly. Fundamental theoretical perspective of publication is the concept of capital according to P. Bourdieu. However, the proposals of J.S. Coleman, R.D. Putnam, F. Fukuyama, A. Giddens, P. Sztompka and A. Sadowski were also used. The second chapter contains a methodological framework for the purposes of study. Research assumptions, method and course of implementation of studies were discussed. The study is based on the qualitative method and the application of in-depth interview techniques. It was considered that the personal contact with old people will be more accurate than other research techniques to identify the context in which they social capital resources can be found. It is important because the transfer of developed abroad activating solutions and interpretations of old people actions may be ineffective or have negative external effects in the Polish context. Moreover, in the Polish science literature attention is paid to scarcity of gerontological research in accordance with the interpretive paradigm. Study involved 26 respondents aged 60 to 89 years living in Bialystok associated with one of two different institutions: nursing home for the elderly and University of the Third Age. By comparing the persons on two extremes of social activity it was possible to see similarities and differences in their capital equipment, and also in achievements of the life positions in the class structure and resources aimed at successful ageing. The third chapter presents the empirical analysis of the research results. This part outlines the way in which old people think about their ancestors and contemporary people. It also shows factors according to changes in their social position in the city, social issues which they consider most important for old people, their opinions about leisure time, opportunities and barriers of economic activity and types of old people social capital depending on the institution with which they are associated. Approach to the perception and use of internal disparities of seniors were also discussed. The analysis additionally contains the evaluation of senior citizens image in the polish mass media. This publication does not contain a strict ending. It only identifies the main conclusions of the research and potential directions of future analysis. Above all, older people could improve their position not by demanding increases in social benefits from which major parts are often taken away by their family members, but by highlighting their human, social and cultural capital. It is necessary to create favorable conditions for social and professional life of old people and their cooperation with members of local communities. Important role in this regard is played by institutions implementing three tasks: stimulating senior citizens' desire to satisfy previously unrealized needs; creating relationships between them so that they can solve their own problems and work for the others; and providing legal, social and vocational guidance. Stimulating cooperation between existing public, commercial and non-governmental sector organizations may serve to achieve these goals. The dissemination of bottom-up techniques of social capital building and checklist of essential features of Age-friendly Cities may also be important. -/- . (shrink)

W swoim artykule przedstawiłam w skróconej formie problem społeczeństwa żydowskiego z przełomu lat 1933-1945 na terenie niemieckiego miasta Bayreuth, znanego w świecie jako miejsce corocznych festiwali wagnerowskich. Osoby zajmujące się historią, a w szczególności okresem II wojny światowej oraz ci, których pasjonuje z różnych powodów muzyka Ryszarda Wagnera, natkną się z pewnością na ślady historii miasta Bayreuth, będącego w tym czasie niemal świątynią kultu ideologii nazistowskiej. To tu właśnie tworzył wybitny, a zarazem uwielbiany przez Hitlera Niemiec: Ryszard Wagner. Fakt ten (...) pełnił dość istotną funkcję wspomagającą manipulację masami ludzkimi. Przypisywanie kompozytorowi oraz jego sztuce antysemityzmu okazało się czystym środkiem do celu, jakim było wyniszczenie narodu żydowskiego. Podsycanie nienawiści, propaganda, bojkoty ze strony nazistów, brutalna dyskryminacja społeczeństwa żydowskiego i niszczenie jego długowiecznego dobytku kulturowego przyniosło zamierzone efekty w postaci emigracji tej ludności na zachód, do Ameryki, Kanady oraz Izraela. Liczne deportacje i eksterminacja Żydów sprawiły, że niewielu wróciło po wojnie do Bayreuth. Szybko odrodziła się tu jednak kultura żydowska i znalazła po wojnie pełną akceptację społeczeństwa. Warto dodać, że Bayreuth cieszy się dziś ogólnym uznaniem w świecie muzyki. Co roku napływają tu rzesze zwolenników twórczości Ryszarda Wagnera z całego świata, podziwiając piękno jego muzyki oraz urocze krajobrazy Zielonego Wzgórza. (shrink)

Artykuł zawiera przegląd wybranych powiązań pandemii COVID-19 z teoriami ryzyka. W pierwszej kolejności przedstawiono podstawowe pojęcia dotyczące przygotowania i mobilizowania sieci podmiotów polityki publicznej do wspólnych działań w warunkach niepewności. W dalszej części omówiono zagadnienie gotowości na ryzyko wystąpienia pandemii i jej zwalczania. Następnie przedstawiono wybrane możliwe efekty społeczne, gospodarcze i polityczne pandemii COVID-19. W podsumowaniu wskazane zostały rekomendacje dotyczące zarządzania podmiotami publicznymi na dalszych etapach rozwoju pandemii i w okresie po pandemii oraz propozycje dalszych kierunków badań. // The (...) article presents an overview of selected connections of the COVID-19 pandemic with risk theories. The study first explores the basic concepts of preparing and mobilizing networks of public policy actors to act together under conditions of uncertainty. The following section discusses the pandemic risk preparedness and fighting. Then, selected possible social, economic and political effects of the COVID-19 pandemic are discussed. In summary, recommendations regarding the public management in the further stages of the pandemic development and in the post-pandemic period were indicated, as well as proposals for further research directions. (shrink)

Nowadays, more and more often is assumed that reducing the delays of development favor not only financial resources, or access to modern technology, but also the characteristics of nations and regional communities. Addressing the key global issues depends on the skills of cooperation between people at the local and regional level. In other words, in different human collectivities becomes necessary social capital, assuming that certain forms enables efficient implementation of tasks to improve quality of life. In this context, it becomes (...) important to understand how social capital formation bringing positive effects for the individual communities and their environment. ** Współcześnie coraz czȩściej zakłada siȩ, iż zmniejszaniu zapóźnień rozwojowych sprzyjaj¸a} nie tylko środki finansowe, czy dostȩp do nowoczesnych technologii, lecz też cechy narodów i społeczności regionalnych. Rozwi¸a}zanie istotnych problemów globalnych zależy od umiejȩtności współpracy miȩdzy ludźmi na poziomie lokalnym i regionalnym. Innymi słowy w poszczególnych zbiorowościach ludzkich niezbȩdny staje siȩ kapitał społeczny, który przybieraj¸a}c określone formy umożliwia efektywn¸a} realizacjȩ zadań na rzecz poprawy jakości życia. W tym kontekście istotne staje siȩ zrozumienie sposobów kształtowania kapitału społecznego przynosz¸acego pozytywne efekty dla poszczególnych zbiorowości i ich otoczenia. (shrink)

Artykuł podejmuje problematykȩ zwolnień pracowników przedsiȩbiorstw, która zyskuje na znaczeniu wraz z utrzymywaniem siȩ globalnego kryzysu gospodarczego na pocz¸a}tku XXI wieku. Kryzys prowadzi do dynamicznych zmian w otoczeniu organizacji i w wielu przypadkach wymusza decyzje o podjȩciu działań restrukturyzacyjnych. Restrukturyzacja przedsiȩbiorstw może obejmować zarówno ograniczenie kosztów prowadzenia działalności, modernizacjȩ procesów produkcji i świadczenia usług, zmianȩ rynków i partnerów biznesowych, jak również racjonalizacjȩ zatrudnienia. Zmiany w strukturze zatrudnienia mog¸a} prowadzić do kształtowania nowych, bardziej elastycznych relacji z pracownikami. W tym kontekście outplacement (...) jako koncepcja odpowiedzialnego zarz¸a}dzania zwolnieniami pracowników umożliwia zarówno złagodzenie negatywnych skutków utraty pracy i skrócenie okresu bezrobocia, jak też ochronȩ kompetencji istotnych przedsiȩbiorstwa. Opracowanie w oparciu o krytyczn¸a} analizȩ literatury przedmiotu przybliża: przesłanki do outplacementu jakimi s¸a negatywne efekty redukcji zatrudnienia w organizacji, stereotypowe i racjonalne kryteria zwolnień pracowników oraz koncepcjȩ kompetencji kluczowych i ich ochrony. ** Article undertakes issue of enterprises layoffs, which is becoming increasingly important along with persistence of the global economic crisis at the beginning of the 21st century. Crisis leads to dynamic changes in the organization environment and in many cases forces the decision to take restructuring actions. Restructuring of firms may include both reduction of operating costs, modernization of production and services processes, changing markets and business partners, as well as the rationalization of employment. Changes in the structure of employment can lead to the development of new, more flexible relationship with employees. In this context, the outplacement as a concept of responsible management of the redundancies can both address the possible negative effects of job losses and reduction of unemployment, as well as the protection essential company competences. Article on the basis of the literature critical analysis brings: evidence for outplacement which are the negative effects of downsizing in the organization, stereotyped and rational criteria for redundancies as well as the concept of key competencies and their protection. (shrink)

Współczesna nauka wymaga międzynarodowej kooperacji, której wynikiem jest synergia, jej efekty są łatwiej komercjalizowane, wspólne publikacje stają się lepiej rozpoznawalne przez społeczność naukową i częściej cytowane. Autorki artykułu omawiają wsparcie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w umiędzynarodowieniu polskiej nauki. Prezentują ufundowane przez nią międzynarodowe stypendia i nagrody oraz, z uwagi na tematykę tego numeru, szczegółowo omawiają współpracę polskich i francuskich naukowców w ostatnich latach.

Artykuł prezentuje i charakteryzuje sto-icką koncepcję wolności. Uważa się, że stoicki determinizm nie wyklucza koherentnej teorii wolności ludzkiej woli. Autor twierdzi, że stoi¬cy pozostawili wyjątek w teorii przeznaczenia, aby człowiek mógł być twórcą własnych myśli. Tylko w takiej sytuacji ludzie mogą być odpo-wiedzialni za efekty swych rozważań i ma sens uprawianie etyki normatywnej. Stoicy uważali, że aktów psychicznych nie dotyczy determinizm. Jest to założenie me-todologiczne, którego podstawą jest niemożliwość pełnego poznania przez człowieka tej sfery rzeczywistości. W rezultacie takiego rozumienia (...) człowiek może się ciągle zgadzać lub nie zgadzać z wydarzeniami występującymi na świecie i zależy to wyłącznie od niego samego. (shrink)