Representation is one of the key concepts in cognitive science and philosophy of mind. The philosophical problem of musical meaning, or rather its naturalistic reformulation, has only recently become the topic of empirical investigation. It might seem obvious that an explication of the concept of meaning would appeal to the concept of representation. It is not a popular approach in the philosophy of the cognitive science of music, however. The aim of this paper is to provide an overview of possible (...) frames of analysis of musical representation within selected contemporary paradigms in the broadly understood philosophy of mind and cognitive science. (shrink)

Filozofowie umysłu zaczynają odgrywać istotną rolę w debacie na temat statusu moralnego zwierząt. Współczesne, obiecujące koncepcje świadomości każą uznać, że zwierzęta nie są zdolne do cierpienia w ludzkim sensie, co budzi sprzeciw wielu badaczy troszczących się o los zwierząt. Ponadto, etycy uznający zdolność do cierpienia za podstawowe kryterium przyznawania statusu moralnego, są w kłopocie, gdyż wyniki nauk kognitywnych wydają się kłócić z ich intuicjami. Proponuję usunąć ten problem przez odrzucenie poglądu uznającego konieczny związek między posiadaniem statusu moralnego a zdolnością (...) do cierpienia. Przedstawiam również projekt, jak bronić zasadności przynajmniej niektórych intuicji opartych na empatii i korzystać z nich w debacie na temat statusu moralnego zwierząt. (shrink)

In this paper I defend the multi-dimensional conception of the mind according to which an account of one-dimension, for example biological or computational or cultural, is insufficient for an adequate theory of the mind. The systematic account of this conception was presented in my book Philosophy of mind. The debate with naturalistic conceptions of mind (in Polish, Marszałek 2003). Here I only focus on some problems which have been raised by Robert Poczobut in his review of my book (presented in (...) this volume). They are the following problems: the problem of unification of research in the paradigm of cognitive science (i.e., unification via information); the problem of reduction and emergence discussed on Searle's approach to the mind; the problem of causality and determinations of the mind (Does the mind have only causal, i.e. physical determination or not?, Does the determination of the mind have any influence on the causal complementation of the physical universe?, Is possible a system without any causal determination?); the problem of consciousness (Is consciousness possible in artificial intelligence? What is the conclusion from the known Searle's principle of connection saying about the connection between the intentional and conscious states?); and the problem of compatibility of descriptions given in the philosophy of mind at the psychological level, and in neuroscience at the neuronal level (I'd presented this compatibility on the analysis of the experience of pain). In the conclusion, entitled "Conclusion without dialectics," I reply to the objection of my reviewer that I admit the dialectics of naturalism with non-naturalism. I agree for such "dialectics" as a starting point from where I speak for certain continuity in research of the mind conducted by science and philosophy, but I also admit such dimensions of the mind which can be studied autonomically (in non-naturalistic philosophical approach). (shrink)

The modeling of the human mind based on quantum effects has been gaining considerable interest due to the intriguing possibility of applying non-local interactions in the studies of consciousness. Inasmuch as the majority of the pertinent studies are restricted to the exclusive analysis of mental phenomena, the quantum model of mind proposed by Roger Penrose constitutes a part of a much larger scheme of the ultimate unification of physics. Penrose's efforts to find the 'missing science of consciousness' presuppose the non-algorithmic (...) character of human thinking inferred from Gödel's incompleteness theorem. This is supposed to combine with the anticipated non-algorithmic character of the future quantum gravity theory involving the objective reduction of a quantum mechanical state vector. By surveying contemporary achievements of cognitive sciences as well as the development of Penrose's conjectures, presented in his recent work The Road to Reality, we wish to show that his non-algorithmic quantum model of human mind is contingent upon the fundamental philosophical assumption of the mathematicity of the Universe. (shrink)

The central - and philosophically important - question connected with selectivity is the question of the nature of this phenomenon as a specific feature of human cognitive system. It is revealed in acts of two types. Acts of the first type are selective extraction of concrete as well as symbolic informations derived from the external world, and contained in sensoric representations. Acts of the second type are selective actualization of informations preserved in an individual permanent memory. The hypothesis of existing (...) general mental disposition common to acts of both the types is very attractive. The author analyzes some psychological (empirical) and philosophical aspects of these problems. (shrink)

Artykuł zawiera szkic ontologicznych podstaw coachingu filozoficznego – nowej dyscypliny praktycznej, która od roku 2016 stanowi składnik oferty edukacyjnej Uniwersytetu Opolskiego. Jest rozwinięciem idei zawartych w moim tekście „Filozofia jako ćwiczenie duchowe – coachingowy model uprawiania filozofii”. W drugim paragrafie przedstawiono ontologię Platona z perspektywy filozofii procesu. Widziana z tej perspektywy ontologia Platona jest rodzajem metafizyki doświadczenia – byt nazywany przez Platona „prawdziwym” nie jest rzeczywistością abstraktów, lecz tym, czego doświadczamy w chwilach, gdy rozpoznajemy znaczenie konkretnych sytuacji życiowych w (...) perspektywie Dobra. Filozofia Platona okazuje się rodzajem filozoficznej logoterapii – praktyki duchowej polegającej na uwalnianiu umysłu przez odwracanie go od pato-logicznych pseudoznaczeń w stronę Sensu. Przyjęcie tej perspektywy oznacza uznanie doświadczenia medytacyjnego za punkt odniesienia refleksji filozoficznej. Oznacza też skierowanie uwagi w stronę doświadczenia wewnętrznego, również w stronę odczuć płynących z ciała jako istotnego składnika tego doświadczenia. Jako konkretny przykład starożytnego coachingu filozoficznego opisano w tekście stoicką praktykę „wytyczania teraźniejszości”. Dla zilustrowania idei współczesnego coachingu filozoficznego opisano ćwiczenie „Moje tu i teraz” – jedno z narzędzi opracowanych na potrzeby indywidualnej praktyki coachingowej. Opiera się ono na założeniach zarysowanej wcześniej ontologii doświadczenia. Tekst kończy opis kompetencji uzyskiwanych przez absolwenta kierunku Coaching filozoficzny. (shrink)

Autorka artykułu odniosła się do założeń rozprawy doktorskiej Mariana Massoniusa, a także uwzględniła założenia jego kilku pomniejszych prac dotyczących sposobu ujęcia Kantowskiego systemu filozofii krytycznej. Poddała analizie problem sądów analitycznych i syntetycznych oraz sądów syntetycznych a priori. Podjęła zagadnienie możliwości istnienia czystej matematyki, problem czasu i przestrzeni, opisała także sposoby ujęcia Kantowskich antynomii oraz teorii poznania rozwijanej w kontekście idealizmu oraz realizmu czasu i przestrzeni. Uwagę skupiła również na problemie umiarkowanego agnostycyzmu w filozofii Massoniusa oraz ujęciu filozofii w perspektywie nauki. (...) Podjęła również wysiłek udzielenia odpowiedzi na fundamentalne pytanie: dlaczego Marian Massonius, podobnie jak w 1865 roku wczesny neokantysta Otto Liebmann, rzucał wyzwanie powrotu do Kanta (Zurück zu Kant!) oraz głosił postulat koniecznego wypracowania krytycznej formuły apriorycznych form umysłu. (shrink)

There are philosophers of mind who believe that externalism with regard to mental content leads inevitably to the conclusion, that the mind should be identified with something external to the cognitive system. These philosophers are convinced that contents of our thoughts are not located in our heads on the basis of Putnam's belief that the contents of linguistic expressions are not located in head. The aim of this paper is to show that despite the above widespread convictions, externalism with regard (...) to mental content allows to identify mental states with the states of the cognitive system. If the question regarding the localization of the mind makes any sense, the mind has to be identified with the entity located within the cognitive system of an individual. I will show that an externalist is not in a position to identify the mental with contents of representational states of the cognitive system. She is unable to identify the mind and mental states with physical bearers too. What is the common mistake of these two options is an unacceptable idealization according to which it is possible to separate content from a bearer. The only possible option that externalist could embrace is the one that says that a mental state should be identified with physical bearers bearing content. Such bearers are the physical objects that thanks to the system in which they exist can stand for other objects. Form the externalistic point of view this power of standing for something is determined, at least partially, by external factors. (shrink)

The paper argues that dozens conceptions of consciousness encountered in cognitive neuroscience, the philosophy of mind, and other related fields (e.g. phenomenal, access consciousness; sensorimotor, perceptual, self-consciousness; normal, altered and impaired consciousness, visual, tactile, social, body, animal, machine consciousness) can all be understood as constituted with reference to four fundamental criteria i.e. epistemic (dealing with kinds of consciousness), semantic (concerned with orders of consciousness), physiological (reflecting states of consciousness) and pragmatic (types of consciousness).

W ostatnich latach mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem neuroetyki, tj. subdyscypliny nauk o mózgu badającej rozmaite zagadnienia etyczne w kontekście funkcjonowania ludzkiego umysłu i mózgu. Centralnym przedmiotem tych badań jest specyficznie ludzka zdolność do wydawania sądów moralnych oraz jej mechanizmy. Tymczasem twierdzenia neuroetyki mają znacznie szerszy wymiar; wykracza on bowiem poza kwestie czysto opisowe i obejmuje swym zasięgiem zagadnienia teoretyczne etyki. W niniejszym artykule rozważam znaczenie badań neuroetycznych dla analiz przeprowadzanych w obszarze etyki normatywnej oraz metaetyki.

Artykuł rewiduje stworzoną przez Roberta L. Selmana teorię przyjmowania perspektyw przez umysł w kontekście koresponujących z nią tradycji, takich, jak fenomenologia i filozofia umysłu. Uwzględnia implikacje owej teorii w etyce. Przyjmowanie perspektyw to jedna ze zdolności poznawczych, rozwijających się w toku ontogenezy. Autorka broni koncepcji “autonomicznej współzależności”, która pozwala Selmanowi odróżnić interaktywność ludzkiego od zdolności formułowania niezależnych sądów przez podmiot moralny. Elastyczny, interaktywny umysł nie oznacza otwarcia na ekspansję innych; z kolei jego izolacja w formacie „egoligicznym” nie chroniłaby (...) przed taką ekspansją. Przeciwnie: jakość relacji międzyludzkich zależy od tego, jak postrzegamy i rozumiemy innych, uwzględniając owo intersubiektywne poznanie we własnym zachowaniu. (shrink)

Przyglądam się tej kognitywistycznej książce z kognitywistycznej perspektywy. Zastanawiam się nad recepcją wydanej przed pięciu laty pracy, jej aktualnością i wpływem na rozwój relacji między fenomenologią a kognitywistyką.

A Review of Paweł Sikora’s Pojęciowa treść percepcji w filozofii nowożytnej, Wyd. UMCS, Lublin 2016.

Istnieją przynajmniej dwa powody zajęcia się liberalizmem w pracy poświęconej zależnościom pomiędzy myślą a rzeczywistością. Centralnym problemem filozofii polityki jest najlepszy ustrój, który stanowi owoc spotkania ludzkiego umysłu z życiem społeczno-politycznym. To po pierwsze. Po drugie, liberalne ujecie związków teoria – praktyka stanowi jeden z wyznaczników doktryny liberalnej w ogóle. Liberalizm był i jest filozofią, która wywiera potężny wpływ na charakter nowoczesnych społeczeństw i nowożytnej myśli społecznej. Liczne hasła, które stanowiły kiedyś o jego odrębności, weszły na stałe do abecadła (...) zachodniej kultury (np. prawa człowieka, konstytucjonalizm, trójpodział władzy, społeczeństwo obywatelskie, tolerancja, rozdział Kościoła od państwa). Zarazem został on uznany za wroga przez wszystkie inne nurty filozofii polityki (konserwatystów, socjalistów, marksistów, anarchistów, feministki, komunitarystów, libertarian), można wręcz powiedzieć, że uzyskały one swą tożsamość przez opozycję wobec liberalizmu. Sytuacja ta jest szczególnie widoczna w Polsce, gdzie w wiedzy potocznej i dyskursie medialnym (a nierzadko i naukowym) głęboko zakorzeniła się definicja liberalizmu wywodząca się z propagandy antyliberalnej uprawianej przez środowiska ideowo zainteresowane krytyką tej filozofii . Nad Wisłą oznaczanie liberalizmu koncentrowało się na pomówieniach, wadach odmian skrajnych przy jednoczesnym lekceważeniu zalet podstawowych idei. Konsekwentnie liberalizm kojarzono z koncepcjami Thomasa Hobbesa, Jean Jacques Rousseau i prorynkowych myślicieli (neoliberałów, a nawet libertarian). Kładziono nacisk na skrajny leseferyzm i indywidualizm. Natomiast przemilczano wspólnotowe i socjalne wątki myśli liberalnej, utajano liberalne wysiłki prowadzące do minimalizacji napięcia między dobrem wspólnym i wolnością jednostki, wolnością indywidualną i wolnością polityczną, wolnością ekonomiczną a równością i sprawiedliwością. W ustach Polaka słowo „liberalizm” to wciąż obelga bądź straszak. Parafrazując powiedzenie Ludwiga von Misesa można powiedzieć, że nienawiść do liberalizmu jest jedyna rzeczą, co do której Polacy zgodzili się. Zanim zatem przejdziemy do prezentacji relacji między praxis a logos w myśli liberalnej rozwikłajmy problemy semantyczne narosłe wokół liberalizmu. (shrink)

Androgynia jako idea jedności i całości pojawia się w myśli Gastona Bachelarda w kontekście marzenia poetyckiego. To w nim bowiem – o czym dowiadujemy się z Poetyki marzenia - dochodzi do pojednania animy i animusa, żeńskiego i męskiego w jednej psyche. Marzenie będące spod znaku anima francuski filozof nazywa filozofią bytu androgynicznego, która ukazuje nam podwójną idealizację człowieczeństwa. Anima i animus, potwierdzające androgynię psyche, są momentami Ja. Ta dualna natura bytu psychicznego wyraża się poprzez dwa antagonizmy przedstawione za pomocą funkcji (...) realności (adaptacja do rzeczywistości i życia społecznego) i funkcji irrealności (samotność marzenia); myśli nadzorowanej (krytyka, cenzura) i wolnego marzenia (sympatia, przyjęcie, przyłączenie); pracy (wysiłek) i odpoczynku (rozluźnienie); niepokoju (projekt, antycypacja) i spokoju (obecność w sobie) - a zwłaszcza wokół dualności, która krystalizuje się w odróżnieniu umysłu naukowego (l’esprit scientifique) spod znaku animusa (pojęcia, wiedza) od umysłu poetyckiego (l’esprit poetique) spod znaku animy (obrazy, komunia dusz). Androgynia rozumiana jako życie integralne psyche dla Bachelarda jest perspektywiczna i wartościowa a próby jej poszukiwania utożsamia z pytaniem o sens ludzkiej egzystencji. Studia nad marzeniem ukazują jego fundamentalne znaczenie dla równowagi psyche. Tak rozumiana siła obrazów kreuje wówczas sztukę życia. W tym sensie, Bachelard staje się prekursorem nowego spojrzenia w dziedzinie refleksji nad problematyką obrazu – okazuje się, że to obraz odpowiada za relację, która zachodzi między człowiekiem a światem. (shrink)