The following issues are considered in the paper: The proper understanding of the ‘attempt to doubt’ recommended by Husserl in Ideas, Book I, as a point of departure on a way to the transcendental reduction. How intentional reference of an act of consciousness is possible and what it consists in, according to Husserl. A logical dependence between the characteristics of intentional reference and the standpoint of transcendental idealism in Husserl’s Ideas, Book I. How to understand Husserl’s claim that the intentional (...) object is equivalent to sense. I arrive at the conclusion that a fully consistent interpretation of Husserl’s declarations regarding the aforementioned issues does not seem to be possible; for one needs to modify Husserl’s standpoint in certain respects. These considerations will be carried on in an article titled ‘The Noema as Sense. The Problem of the Object of Consciousness in Husserl’s Transcendental Idealism’, forthcoming in Diametros. (shrink)

Idea wolności jest klamrą spinającą całą filozofię Hegla. Chrześcijaństwo niesie ze sobą świadomość wolności - państwo jest jej realizacją. Dlatego też idea ta w owej podwójnej relacji jawi się jako punkt centralny systemu łączący sferę ducha absolutnego ze sferą ducha obiektywnego. Hegel przezwycięża opozycję, występującą we wcześniejszej filozofii, między "człowiekiem" i "obywatelem" poprzez zjednoczenie woli subiektywnej z wolą rozumną, konstruując w ten sposób etyczną całość - państwo - będące tą rzeczywistością, w której jednostka posiada wolność i korzysta z niej (...) (tylko o tyle, o ile partycypuje w świadomości ogółu). Treścią religii jest prawda absolutna, ale nie jest jej nadana forma myślowa - występuje raczej w postaci wyobrażenia. Stąd państwo jako twór rozumny sytuuje się pod względem formy wyżej niż religia. Pewne sformułowania Hegla, szczególnie zawarte w "Wykładach z filozofii dziejów" nasuwają myśl, że próbował on dokonać sakralizacji państwa. Jednakże w intencji Hegla nie leży oparcie aksjologii państwa o aksjologię religijną, czemu dobitnie daje wyraz w uzupełnieniu do § 270 "Filozofii prawa". Relacja między państwem a religią w planie społecznym ujęta jest przez Hegla następująco: dziedziną religii jest indywidualna wiara, podczas gdy państwo reprezentuje to, co ogólne, rozumne, etyczne. Można by dojść do przekonania, że Hegel optuje na rzecz liberalnej koncepcji rozdziału Kościoła i państwa. Wniosek taki byłby jednak pochopny, albowiem pomija się w ten sposób plan spekulatywny filozofii Hegla. Nowoczesne państwo jest wskroś rozumowe (a przynajmniej tak jest widziane przez filozofię), dlatego też każda różnica co do ich istoty jest z góry wykluczona. W państwie rozumnym świętość nie jest już czymś zewnętrznym w stosunku do rzeczywistości, lecz czystą wewnętrznością. Można zatem stwierdzić, że państwo stoi. nad Kościołem nie dlatego, iż jest sprzeczne z zasadą chrześcijańską, lecz właśnie dlatego, że jest tej zasady urzeczywistnieniem. Choć więc Hegel nie neguje wpływu religii na życie świeckie, to jednak pragnie ugruntować je na swoistych dlań wartości. (shrink)

The aim of the article is to formulate a universal characterization of consciousness, despite the conceptual vagueness of that term. The fundamental aspects of this phenomenon as studied by science consist of four features: its being accessible from the inside and the outside (subjectively and objectively), its being about something (referential), its being bodily determined, and its possessing a certain function (being useful). Approached in this way and in broad terms, consciousness seems to be a graded rather than all-or-none phenomenon. (...) However, it is argued that the main problem for the gradational approach is to establish reasonable, empirically justified limits on how extended (locally and globally) the range of a graded consciousness could be. Such constraints should then help to avoid the counterintuitive consequences of IIT (Integrated Information Theory), which ascribes consciousness even to such simple artificial systems as photodiodes. The article introduces global limits for conscious systems by pointing to the ability to individuate information as a necessary developmental condition of subjective perspectives. Local limits, meanwhile, are determined on the basis of a hypothesis about the action-oriented nature of the processes that select states of consciousness. Ultimately, the limits put forward imply that consciousness is to be characterized as individuated information in action. (shrink)

Autorka recenzji omawia tezy zaprezentowane w książce L’être et la conscience. Recherches sur la psychologie et l’ontophénoménologie sartriennes autorstwa Philippe’a Cabestana. Pracę francuskiego badacza można potraktować jako analizę i opracowanie wczesnych założeń filozoficznych Jean-Paula Sartre’a oscylujących wokół pojęcia świadomości. Cabestan pokazuje, w jaki sposób Sartre’owskie – krytyczne – podejście do fenomenologii wpłynęło na kształt jego ontologii, wyłożonej przede wszystkim w książce Byt i nicość.

Przedmiotem artykułu jest krytyczna analiza teorii świadomości rozumianej jako dwuczłonowa relacja asymetryczna. Koncepcja taka została sformułowana przez Paula Natorpa w Allgemeine Psychologie nach kritischer Methode. Według tej teorii świadomość nie jest ani aktem, ani czynnością, ani stanem, lecz czystym stosunkiem podmiotu do przedmiotu. Świadomość jako relacja różnicująca jest w tym ujęciu relacją asymetryczną, to znaczy, że nie można podmiotu ująć jako przedmiotu i odwrotnie, czyli tylko przedmiot może być uświadomiony przez podmiot.

Twórcy oraz zwolennicy kategorii intencjonalności twierdzą, że podstawą wszelkiej wiedzy o realnie istniejącym świecie jest spostrzeżenie traktowane jako podmiotowy akt świadomości, dzięki któremu bezpośrednio poznajemy rzeczy. Spostrzeganie rzeczy oparte na jednostkowym, indywidualnym widzeniu, słyszeniu lub dotykaniu, jest przeżyciem świadomości, które dotyczy czegoś, odnosi się do określonego przedmiotu. Wielu filozofów i psychologów wiąże świadomość ze stanami emocjonalnymi. Emocji nie możemy jednak wywołać na zamówienie i nie możemy się ich także pozbyć, nawet wtedy, gdy tego bardzo chcemy. Jednakże uświadomione emocje, czy (...) – jak to nazywał F. Brentano – logika uczuć, wpływają w sposób bardzo intensywny i zasadniczy na kierunek działań i wyborów dokonywanych przez człowieka. (shrink)

There is a term ‘self-avareness’ in the literature of insurance and opinion on the insurance market. On the base of the insurance data it is concluded that Poles hale a low level of awareness. The level increases when random event occurs. The aim of his article is an attempt to define a term ‘self-awareness’ and point its connection with life and property insurances.

The article discusses the problem of musical time presented in Edmund Husserl’s 'The Phenomenology of Internal Time-Consciousness'. The author of this article aims to describe the basic properties of immanent time on the basis of an analysis of the musical, resp. sound examples given by Husserl. Husserl’s reflections on inner time-consciousness – preceding Roman Ingarden’s examination of musical time included in 'The Work of Music and the Problem of Its Identity' – constitute an important stage in the reflections on immanent (...) time in a musical work. The article, as a study belonging to the phenomenology of music, is a critical analysis of the basic terms of phenomenology of time, such as original impressions, retention, protention, consciousness, perception, and intentionality. (shrink)

Filozofowie umysłu zaczynają odgrywać istotną rolę w debacie na temat statusu moralnego zwierząt. Współczesne, obiecujące koncepcje świadomości każą uznać, że zwierzęta nie są zdolne do cierpienia w ludzkim sensie, co budzi sprzeciw wielu badaczy troszczących się o los zwierząt. Ponadto, etycy uznający zdolność do cierpienia za podstawowe kryterium przyznawania statusu moralnego, są w kłopocie, gdyż wyniki nauk kognitywnych wydają się kłócić z ich intuicjami. Proponuję usunąć ten problem przez odrzucenie poglądu uznającego konieczny związek między posiadaniem statusu moralnego a zdolnością do (...) cierpienia. Przedstawiam również projekt, jak bronić zasadności przynajmniej niektórych intuicji opartych na empatii i korzystać z nich w debacie na temat statusu moralnego zwierząt. (shrink)