The main thesis of this article states that patriotism constitutes a key role in the process of globalization. The author perceives the moral dimension of nation and homeland categories as the validation of such a position. Patriotism, which is not chauvinism, deeply connects with its own nation, as well as homeland, and due to its very nature, should be open to foreigners and other nations.

The idea of expressing an opinion on the difficult issue of relating to the anthropological basis of human dignity, arose in response to writings coming from two ideologically very different philosophical positions. The first of these is to be found in the author's academic neighborhood, namely school of Christian personalist philosophy associated with the Catholic University of Lublin. The second, on the other hand, originates from the sphere of libertarian humanist philosophy and expresses itself in a secular concept of human (...) moral autonomy. Ideas coming from these two diametrically opposed standpoints provoke critical reflection; the latter will form the basis on which an alternative concept of human dignity will be outlined. With this aim in mind, analysis of this subject will consist of two parts: the first will take the form of a commentary-style critique, while the second will consist of proposals and clarifications. (shrink)

The answer is given here to the question about the place where moral values exist. It is based on the Augustinian and Thomist ethical tradition. The author defines moral values as the ideal patterns of human moral behaviour. Their objective existence is founded in the rational human nature treated in the metaphysical categories. Finally, author situates moral values in the sphere of the relative beings. Their essence consists in “being toward”.

Wenn man das Bild eines modernen Polen aufzeichnen will, dann scheint es sinnvoll zu sein, aufzuzeigen, welche Einstellung ein modemer Durchschnittspole zu drei gesellschaftlich-moralischen Werten hat: zu der persönlichen Würde, zu der Wahrheit, zum Eigentum und zur Arbeit. Es ist allgemein bekannt, daß in der Nachkriegsgeschichte unseres Volkes das Jahr 1989 eine deutliche Zäsur darstellt: das 45 Jahre lang unbeschränkt herrschende kommunistische Regime wurde gestürzt, und an seiner Stelle wurde die liberal-demokratische Gesellschaftsordnung eingeführt. Das war kein ausschließlich ökonomisch-politisches Ereignis, Auch (...) das weltanschaulich-ideologische Klima der polnischen Kultur und Wissenschaft hat eine radikale Veränderung erfahren. Unbestreitbar ist für dieses Klima ein allgemeines Merkmal charakteristisch: uneingeschränkte Gedanken- und Redefreiheit. In dieser Hinsicht stehen die zwei Epochen i n diametralem Gegensatz zueinander. So ist es nicht verwunderlich, wenn das Bild des modernen Polen Züge sowohl „des Polen der kommunistischer Zeit" als auch „des Polen der postkommunistischen Zeit" aufweist. (shrink)

Wenn man das Bild eines modernen Polen aufzeichnen will, dann scheint es sinnvoll zu sein, aufzuzeigen, welche Einstellung ein modemer Durchschnittspole zu drei gesellschaftlich-moralischen Werten hat: zu der persönlichen Würde, zu der Wahrheit, zum Eigentum und zur Arbeit. Es ist allgemein bekannt, daß in der Nachkriegsgeschichte unseres Volkes das Jahr 1989 eine deutliche Zäsur darstellt: das 45 Jahre lang unbeschränkt herrschende kommunistische Regime wurde gestürzt, und an seiner Stelle wurde die liberal-demokratische Gesellschaftsordnung eingeführt. Das war kein ausschließlich ökonomisch-politisches Ereignis, Auch (...) das weltanschaulich-ideologische Klima der polnischen Kultur und Wissenschaft hat eine radikale Veränderung erfahren. Unbestreitbar ist für dieses Klima ein allgemeines Merkmal charakteristisch: uneingeschränkte Gedanken- und Redefreiheit. In dieser Hinsicht stehen die zwei Epochen i n diametralem Gegensatz zueinander. So ist es nicht verwunderlich, wenn das Bild des modernen Polen Züge sowohl „des Polen der kommunistischer Zeit" als auch „des Polen der postkommunistischen Zeit" aufweist. (shrink)

The author of the article argues against some of Stanisław Pyszka's views presented in the article Ewolucja katolickiej nauki społecznej [Evolution of the Catholic social teaching], published in: „Forum Philosophicum", 8: 2003. T. Ślipko reproaches S. Pyszka for considering the views on social problems expressed in the encyclical letter „Kerum novarum" „dogmatic", as influenced in part by the Thomistic philosophy. Pyszka opposes them to a pastoral perspective of the encyclical letters written by Pope John XXIII, Paul VI and John Paul (...) II. Ślipko states that Catholic social teaching develops, taking into consideration historical circumstances in which human social groups are placed, but the moral principles are unchanged. (shrink)

Panuje szeroko rozpowszechnione mniemanie, ze rok 1989/90 był dla społeczeństwa polskiego rokiem wielkiego przełomu. I trudno temu przeczyć, ale - dodać trzeba - tylko w pewnym ograniczonym sensie. Niewątpliwie miały w tym czasie miejsce doniosłe przemiany. Wymieńmy najważniejsze: likwidacja ustrojowych podstaw kolektywizmu i opartej na nich gospodarki planowej, powrót do ustroju własności prywatnej i gospodarki wolnorynkowej, obalenie monopolu partii komunistycznej, wprowadzenie zaś na to miejsce wielopartyjnego systemu demokracji liberalnej, koniec polityki wdrażania w świadomość społeczeństwa ideologii marksistowskiej przy pomocy administracyjnych organów (...) władzy, zabezpieczenie natomiast prawno-społecznych warunków dla realizacji zasady wolności myślenia, słowa i działania we wszystkich dziedzinach życia społecznego, a przede wszystkim w interesujących nas obszarach polskiej kultury i nauki. (shrink)

Panuje szeroko rozpowszechnione mniemanie, ze rok 1989/90 był dla społeczeństwa polskiego rokiem wielkiego przełomu. I trudno temu przeczyć, ale - dodać trzeba - tylko w pewnym ograniczonym sensie. Niewątpliwie miały w tym czasie miejsce doniosłe przemiany. Wymieńmy najważniejsze: likwidacja ustrojowych podstaw kolektywizmu i opartej na nich gospodarki planowej, powrót do ustroju własności prywatnej i gospodarki wolnorynkowej, obalenie monopolu partii komunistycznej, wprowadzenie zaś na to miejsce wielopartyjnego systemu demokracji liberalnej, koniec polityki wdrażania w świadomość społeczeństwa ideologii marksistowskiej przy pomocy administracyjnych organów (...) władzy, zabezpieczenie natomiast prawno-społecznych warunków dla realizacji zasady wolności myślenia, słowa i działania we wszystkich dziedzinach życia społecznego, a przede wszystkim w interesujących nas obszarach polskiej kultury i nauki. (shrink)

The encychcal Fides et ratio proclaimed by John Paul II on 14 September 1998 is a continuation of doctrinal statements by the Magisterium of the Church on a matter that has been an object of its concern from its very beginnings. This is the problem posed by the relationship between philosophy and faith. The solutions put forward by Vatican Council I in connection with this problem provoked a response in Catholic philosophical and theological circles. One of the most important events (...) in this field in Polish terms was the publication of Father Marian Ignacy Morawski's S J considerable work Filozofia i jej zadanie. This work is the subject of discussion in the article below. (shrink)

The encychcal Fides et ratio proclaimed by John Paul II on 14 September 1998 is a continuation of doctrinal statements by the Magisterium of the Church on a matter that has been an object of its concern from its very beginnings. This is the problem posed by the relationship between philosophy and faith. The solutions put forward by Vatican Council I in connection with this problem provoked a response in Catholic philosophical and theological circles. One of the most important events (...) in this field in Polish terms was the publication of Father Marian Ignacy Morawski's S J considerable work Filozofia i jej zadanie. This work is the subject of discussion in the article below. (shrink)

La dénomination „soins palliatifs" apparait trop rarement dans la langue courante pour qu'on puisse s'en servir sans aucun commentaire, au moins très court. Sa compréhension nominale suggère que ces soins ont pour objet la personne âgée qui, suite à Infirmité et à la maladie, commence l'étape ultime de sa pérégrination terrestre, l'etape qui trouve sa fin dans la mort. Cependant notre expérience nous apprend aussi que les personnes entre deux ages ou même très jeunes peuvent également se retrouver dans une (...) situation qui, pour des raisons semblables, les met en présence de la mort et implique leur dépendance de l'entourage. Alors c'est dans ces raisons qu'il faut chercher le déterminant de la situation dans laquelle l'homme a besoin d'une aide spécifique - „les soins palliatifs". A partir de cela nous pouvons essayer de formuler la première définition des „soins palliatifs". On peut comprendre ces soins comme I'ensemble d'actes entrepris par I'entourage en faveur des personnes menacées par la mort à la suite d'une dégradation profonde de leur condition psychophysique due à une maladie ou à d'autres défauts organiques, ce qui fait qu'elles sont incapables de satisfaire elles-mêmes à leurs besoins vitaux. (shrink)

La dénomination „soins palliatifs" apparait trop rarement dans la langue courante pour qu'on puisse s'en servir sans aucun commentaire, au moins très court. Sa compréhension nominale suggère que ces soins ont pour objet la personne âgée qui, suite à Infirmité et à la maladie, commence l'étape ultime de sa pérégrination terrestre, l'etape qui trouve sa fin dans la mort. Cependant notre expérience nous apprend aussi que les personnes entre deux ages ou même très jeunes peuvent également se retrouver dans une (...) situation qui, pour des raisons semblables, les met en présence de la mort et implique leur dépendance de l'entourage. Alors c'est dans ces raisons qu'il faut chercher le déterminant de la situation dans laquelle l'homme a besoin d'une aide spécifique - „les soins palliatifs". A partir de cela nous pouvons essayer de formuler la première définition des „soins palliatifs". On peut comprendre ces soins comme I'ensemble d'actes entrepris par I'entourage en faveur des personnes menacées par la mort à la suite d'une dégradation profonde de leur condition psychophysique due à une maladie ou à d'autres défauts organiques, ce qui fait qu'elles sont incapables de satisfaire elles-mêmes à leurs besoins vitaux. (shrink)

Father Marian Morawski was born on the fifteenth of August 1845 in Gräfenberg. He joined the order of the Jesuits in 1863 in Stara Wieś. He began his philosophical studies there in 1866, which he finished in Cracow in 1868. Next he studied theology there during the years 1868-1872. In 1870 he was ordained in Śrem. So educated, he lectured philosophy to young Jesuits at Stara Wieś College. It was at that time, that he prepared and published the work by (...) the titile: Filozofia i jej zadanie [Philosophy and its task]. When, at the request of the editor Edward Podolski, the Jesuits took over the periodical "Przegląd Lwowski" and from 1884 began to publish it by the new title of "Przegląd Powszechny", Morawski became its first editor and published many of his own articles in it concerning science and religion. In this way he created a new breed of theological literature, known as „world-view literature". As a typical example, Wieczory nad Lemanem [Evenings on Leman] as well as the thesis Celowość w przyrodzie. Studium przyrodniczo-filozoficzne [Finality in the nature. A natural-philosophical study] were published multiple times and in many languages. From 1887 to 1899 Morawski was a professor at the Jagiellonian University, and during the years 1894-1895 he was the Dean of the Theology Department. He died in Cracow on the sixth of May 1901. (shrink)

Sprawiedliwość jako kategoria etyczno-prawna pozostaje w ścisłym związku z prawem tak naturalnym, jak też pozytywnym. Powiązania te są wszakże tego rodzaju, że umożliwiają traktowanie sprawiedliwości jako odrębnej struktury w ramach ogólnego ładu moralno-prawnego. Dzięki temu również w obrębie etyki chrześcijańskiej istnieje pokaźna literatura poświęcona problematyce oplecionej około tego pojęcia. W czasie, kiedy łacina była w powszechnym użyciu, często pojawiały się traktaty pod tytułem De iustitia bądź De iure et iustitia. Z chwilą, kiedy w filozofii i etyce górę wzięły języki narodowe, (...) sprawiedliwość nadal przyciąga ku sobie uwagę autorów. Owszem krąg zainteresowania się tą problematyki rozszerzył się na teoretyków innych także, poza chrześcijańskich filozofów. Panujący w tym świecie pluralizm doktryn etycznoprawnych spowodował, ze zamiast coraz klarowniejszego pojecia sprawiedliwości mamy coraz więcej znaków zapytania, niekiedy wręcz zasadniczych trudności odnośnie do właściwego rozumienia tego pojecia. W tym stanie poglądów narzuca się konieczność skonfrontowania stanowiska etyki chrześcijańskiej z głoszonymi dziś koncepcjami. Dobrą po temu okazję stwarza praca znanego w Polsce i zagranicą filozofa i teoretyka prawa Ch. Perelmana. Nie jest to autor tak w świecie naukowym populamy, jak np. J. Rawls, ale właśnie jego prace dostarczają najlepszego materiału dla realizacji postawionego sobie przed chwilą celu. (shrink)

Sprawiedliwość jako kategoria etyczno-prawna pozostaje w ścisłym związku z prawem tak naturalnym, jak też pozytywnym. Powiązania te są wszakże tego rodzaju, że umożliwiają traktowanie sprawiedliwości jako odrębnej struktury w ramach ogólnego ładu moralno-prawnego. Dzięki temu również w obrębie etyki chrześcijańskiej istnieje pokaźna literatura poświęcona problematyce oplecionej około tego pojęcia. W czasie, kiedy łacina była w powszechnym użyciu, często pojawiały się traktaty pod tytułem De iustitia bądź De iure et iustitia. Z chwilą, kiedy w filozofii i etyce górę wzięły języki narodowe, (...) sprawiedliwość nadal przyciąga ku sobie uwagę autorów. Owszem krąg zainteresowania się tą problematyki rozszerzył się na teoretyków innych także, poza chrześcijańskich filozofów. Panujący w tym świecie pluralizm doktryn etycznoprawnych spowodował, ze zamiast coraz klarowniejszego pojecia sprawiedliwości mamy coraz więcej znaków zapytania, niekiedy wręcz zasadniczych trudności odnośnie do właściwego rozumienia tego pojecia. W tym stanie poglądów narzuca się konieczność skonfrontowania stanowiska etyki chrześcijańskiej z głoszonymi dziś koncepcjami. Dobrą po temu okazję stwarza praca znanego w Polsce i zagranicą filozofa i teoretyka prawa Ch. Perelmana. Nie jest to autor tak w świecie naukowym populamy, jak np. J. Rawls, ale właśnie jego prace dostarczają najlepszego materiału dla realizacji postawionego sobie przed chwilą celu. (shrink)

The idea of expressing an opinion on the difficult issue of relating to the anthropological basis of human dignity, arose in response to writings coming from two ideologically very different philosophical positions. The first of these is to be found in the author's academic neighborhood, namely school of Christian personalist philosophy associated with the Catholic University of Lublin. The second, on the other hand, originates from the sphere of libertarian humanist philosophy and expresses itself in a secular concept of human (...) moral autonomy. Ideas coming from these two diametrically opposed standpoints provoke critical reflection; the latter will form the basis on which an alternative concept of human dignity will be outlined. With this aim in mind, analysis of this subject will consist of two parts: the first will take the form of a commentary-style critique, while the second will consist of proposals and clarifications. (shrink)

The article discusses the concept of value in the ethical thought of Cardinal Karol Wojtyla. The title of this article indicates a twofold delimitation of the problems discussed. The first delimitation is chronological and the theme under consideration is the ethical thought of Cardinal Wojtyla in his pre-papal period.

The article discusses the concept of value in the ethical thought of Cardinal Karol Wojtyla. The title of this article indicates a twofold delimitation of the problems discussed. The first delimitation is chronological and the theme under consideration is the ethical thought of Cardinal Wojtyla in his pre-papal period.

The author of the article argues against some of Stanisław Pyszka's views presented in the article Ewolucja katolickiej nauki społecznej [Evolution of the Catholic social teaching], published in: „Forum Philosophicum", 8: 2003. T. Ślipko reproaches S. Pyszka for considering the views on social problems expressed in the encyclical letter „Kerum novarum" „dogmatic", as influenced in part by the Thomistic philosophy. Pyszka opposes them to a pastoral perspective of the encyclical letters written by Pope John XXIII, Paul VI and John Paul (...) II. Ślipko states that Catholic social teaching develops, taking into consideration historical circumstances in which human social groups are placed, but the moral principles are unchanged. (shrink)

Father Marian Morawski was born on the fifteenth of August 1845 in Gräfenberg. He joined the order of the Jesuits in 1863 in Stara Wieś. He began his philosophical studies there in 1866, which he finished in Cracow in 1868. Next he studied theology there during the years 1868-1872. In 1870 he was ordained in Śrem. So educated, he lectured philosophy to young Jesuits at Stara Wieś College. It was at that time, that he prepared and published the work by (...) the titile: Filozofia i jej zadanie [Philosophy and its task]. When, at the request of the editor Edward Podolski, the Jesuits took over the periodical "Przegląd Lwowski" and from 1884 began to publish it by the new title of "Przegląd Powszechny", Morawski became its first editor and published many of his own articles in it concerning science and religion. In this way he created a new breed of theological literature, known as „world-view literature". As a typical example, Wieczory nad Lemanem [Evenings on Leman] as well as the thesis Celowość w przyrodzie. Studium przyrodniczo-filozoficzne [Finality in the nature. A natural-philosophical study] were published multiple times and in many languages. From 1887 to 1899 Morawski was a professor at the Jagiellonian University, and during the years 1894-1895 he was the Dean of the Theology Department. He died in Cracow on the sixth of May 1901. (shrink)