An interview with Charles McCarty by Piotr Urbańczyk concerning mathematical explanation.

Rozprawa Doktora Piotra Domerackiego zatytułowana Horyzonty i perspektywy monoseologii. Filozoficzne studium samotności stanowi ciekawą i oryginalną propozycję intelektualną. Jako oczywiste plusy przedstawionego opracowania wskazać należy oryginalność tematyki, rozległość studiów oraz dojrzały charakter refleksji autora. Samotność stanowi temat ciągle aktualny i powracający, a jednocześnie zaskakujący złożonością i wielowymiarowością. Jest to przy tym temat, który prowokuje do pytań o naszą własną tożsamość, stanowi punkt wyjścia dla autoanalizy i pytania o relacje z innymi. Odpowiedzi na pytanie o mechanizm rozprzęgania się tych więzi i (...) konsekwencje tych procesów dla człowieka ukazują paradoksy i sprzeczności myślenia o tym zagadnieniu. […] W przedstawionym opracowaniu dr Piotr Domeracki podejmuje ogromny wysiłek przedstawienia całej tej złożoności i wewnętrznych napięć organizujących badania i refleksję nad samotnością. Realizując podjęte zadanie, Autor odnosi wiele sukcesów. Z recenzji wydawniczej dr hab. Heleny Ciążeli, prof. APS, Warszawa Wszelki system wiedzy o samotności, jeśli aspiruje do zupełności oraz jeśli ma być wiarygodny, miarodajny i funkcjonalny, powinien być komplementarny, to znaczy powinien umiejętnie łączyć minimalistyczną oraz maksymalistyczną (w sensie Walzerowskim) perspektywę oglądu i deskrypcji. Zasadniczą trudnością w precyzyjnym i kompleksowym opisie samotności jest jej wysoce ograniczona komunikowalność na poziomie doznaniowości. Samotność jest bowiem niezwykle oporna wobec możliwości empatycznego jej współprzeżywania. Z tego powodu jawi się ona jako agregat takich negatywnie percypowanych własności i określeń, jak monadyczność, solipsystyczność, apatyczność, autystyczność czy outsiderstwo. Zasadniczym celem niniejszej monografii – oprócz intencji wyłożenia i popularyzacji standardów wiedzy monoseologicznej – jest dążenie do przedstawienia jak najszerszego spektrum problemowego oraz siatki pojęciowej filozofii samotności. (shrink)

In its attempt to come to grips with the nature of the human mind idealism employs such terms as "pure self," "transcendental apperception," "pure con sciousness" and so on.

Piotr Cyciura Human Freedom and MetaphysicsHuman freedom is in a sense the topic of metaphysics. Freedom is usually regarded as what is the most perfect in the reality. For man being perfect is the same as acting in the way which is proper for him only, viz., acting in a rational manner. However, what man desires is more perfect than what he is. The human existence is participated whereas what man aims at in the most rational manner is the (...) Existence itself. Therefore God (as loved and known) guarantees the human freedom. The value is everything that brings us closer to Him – everything save God and persons – provided we offer it to Him. It is our choice whether we make whatever is ours obey to God or not. However, what is eventually achieved is not what is ours but we ourselves – living in the Life itself. There are no borders for the human freedom in the physical world; whatever bears upon us, i.e. what is natural, could become an offering, whereas what is offered to Him in the way He cannot reject it is the only absolute value. Keywords: freedom, values, metaphysics, God. (shrink)

This paper describes ways in which political speakers define and legitimize future policies by construing different policy options in terms of ‘privileged’ and ‘oppositional’ futures. Privileged and oppositional futures are conceptual projections of alternative policy visions occurring in quasi-dialogic chunks of speech, revealing specific evidential, mood, and modality patterns. Privileged future involves the speaker’s preferred, or at least acknowledged vision and is articulated through absolute modality and evidential markers which derive from factual evidence, history, and reason. Oppositional future involves an (...) antagonistic and plainly threatening vision, expressed by probabilistic modality and (usually) the interrogative mood. Following the principle of psychological consistency in belief, oppositional future is normally communicated first, allowing for a swift and strong response from the privileged future expressed in the speaker-preferred vision. (shrink)

Piotr Kropotkin był najważniejszym przedstawicielem tzw. darwinizmu rosyjskiego oraz teorii pomocy wzajemnej, która podkreślała znaczenie współpracy wewnątrzgatunkowej w procesie doboru naturalnego oraz walki o byt. Na jej kanwie rosyjski badacz wysunął tezę o ewolucyjnych źródłach moralności, będącej problem badawczym w niniejszym artykule. Stanowi to jednocześnie powód dlaczego poza przedstawieniem wspomnianej tezy i jej założeń, w publikacji zilustrowana została także teoria pomocy wzajemnej. Zaproponowana przez Kropotkina wizja moralności suponowała, iż stanowi ona „przyrodzoną” właściwość ludzkiej natury. Podstawę dla niej stanowić ma (...) instynkt społeczny oraz jego przejawy, takie jak: równość, solidarność, sprawiedliwość, itd., a także pomoc wzajemna. Stawiało to propozycję rosyjskiego darwinisty w opozycji wobec dominujących trendów w myśleniu o ludzkiej moralności na przełomie XIX i XX wieku, zwłaszcza wobec tzw. darwinizmu społecznego i charakterystycznego dlań dualizmu moralnego. Ponadto zrywała z antropocentryzmem zakładając, iż poza gatunkiem ludzkim, także inne gatunki cechują się uczuciami moralnymi. (shrink)

Philosophy Compass, Volume 17, Issue 1, January 2022.

Od metafizycznej neutralności do metafizyki problemów. Status metafizyki w filozofii Husserla Streszczenie Artykuł prezentuje przejście filozofii Husserla od psychologii fenomenologicznej do fenomenologii transcendentalnej jako zwrot metafizyczny. Husserlowska fenomenologia przedtranscendentalna jako deskryptywna analiza fenomenów mentalnych wyklucza wszelkie metafizyczne pytania dotyczące istnienia świata zewnętrznego, podczas gdy fenomenologia transcendentalna nie jest metafizycznie neutralna, ponieważ ma za zadanie odsłonięcie ostatecznego sensu świata w jego faktycznym istnieniu. Z jednej strony, zgodnie z pierwszeństwem ejdetycznych możliwości przed rzeczywistością, fenomenologia transcendentalna jako nauka ejdetyczna poprzedza metafizykę jako naukę (...) o rzeczywistości i umożliwia ją. Z tego punktu widzenia fenomenologia transcendentalna może być rozumiana w znaczeniu ostatecznego ugruntowania metafizyki jako uniwersalnej i absolutnej nauki o faktach, która jest zwieńczeniem naturalnych nauk o bycie. Z drugiej strony, zasada pierwszeństwa istoty przed faktem nie znajduje zastosowania do transcendentalnego faktu konstytucji świata i ten irracjonalny fakt prowadzi do metafizyki jako filozofii dotyczącej „najwyższych i ostatecznych zagadnień”, takich jak teleologiczne, teologiczne i etyczne zagadnienia. Zagadnienia te okazują się irracjonalną resztą (metafizycznym residuum) fenomenologii transcendentalnej i jej zwieńczeniem. Słowa kluczowe: ejdetyczne możliwości, fakt absolutny, fenomenologia transcendentalna, metafizyka krytyczna, metafizyka problemów, nauka o faktach. (shrink)

W artykule poddano badaniu pojęcie przesądu w teoriach Kanta i Husserla. Według Kanta, przesądy należy odróżnić od sądów tymczasowych, które można nazwać antycypacjami lub maksymami wszelkiego badania. Wydajemy sąd tymczasowy o jakiejś rzeczy, zanim poznamy ją za pomocą sądu określającego. Z kolei przesądy są sądami tymczasowymi błędnie uznanymi za sądy określające, to znaczy sądami, które przyjmujemy jako zasady bez badania warunków ich prawdziwości. Kanta pojęcie przesądu ma zatem konotacje negatywne a celem filozofii krytycznej jest przezwyciężeniewszelkich przesądów. W przeciwieństwie do Kanta, (...) Husserl rozróżnia przesądy pozytywne i negatywne: pozytywny przesąd jest rozumiany jako przed-sąd w formie presumpcyjnej przedwiedzy i odpowiada Kantowskiemu pojęciu antycypacji, która jest właściwa sądowi tymczasowemu, podczas gdy obiektywistyczna naiwność okazuje się przesądem negatywnym.Celem fenomenologii jest zawieszenie wszystkich przesądów i to zawieszenie umożliwia badanie ich źródeł. W artykule autor wykazuje, że Husserlowska koncepcja przesądu jako przed-sądu jest analogiczna do Gadamerowskiej rehabilitacji przesądów jako przed-rozumienia. Dlatego też można wskazać podobieństwa między Kanta pojęciem sądu tymczasowego, Husserla ideą przedwiedzy i G adamera koncepcją przed-rozumienia. (shrink)

Teologia już niejednokrotnie składała współczesnej myśli filozoficznej obietnicę poszerzenia horyzontów czy też otwarcia jej na transcendencję. Jednak obietnica ta nie spotkała się – jak dotąd – z przychylnym przyjęciem, gdyż teologia sama nie zdołała przekonać filozofii o swojej racjonalności. Filozofia przestała być bowiem, z jednej strony, wrażliwa na argumentację natury metafizycznej, z drugiej zaś, teologia jest skłonna poddawać się metodologiom nauk szczegółowych, rezygnując przy tym z własnej odrębności. Zarysowana tu hermeneutyka teologii jest w pierwszym rzędzie badaniem teologii jako nauki, próbą (...) uprawomocnienia jej na gruncie jednego z najważniejszych kierunków filozofii współczesnej, mianowicie hermeneutyki filozoficznej. Teologia zostaje tu ujęta w aspekcie immanencji, choć bynajmniej nie zamyka się w jej horyzoncie. Dziejący się świat teologii rozpada się na „kawałki” – miejsca teologiczne – które jednak wchodząc ze sobą w interakcje, uczestniczą w grze teologicznej. Jako pole owej gry zostaje wskazana liturgia, miejsce metodologicznie wyróżnione ze względu na naoczność dokonujących się konsekwencji gry teologicznej. Analiza czerpie z takich źródeł jak teoria miejsc teologicznych Melchiora Cano OP, koncepcja kręgu hermeneutycznego Martina Heideggera oraz projekt hermeneutyki filozoficznej Hansa-Georga Gadamera, ze szczególnym uwzględnieniem roli prze(d)sądów, utożsamianych tutaj z miejscami teologicznymi. Nowość spojrzenia na tradycję katolicką kontekście myśli hermeneutycznej sprawia, że prezentowana książka może trafić nie tylko do teologów i filozofów, ale także do badaczy szeroko rozumianej kultury. (shrink)

Topic modeling—a text‐mining technique often used to uncover thematic structures in large collections of texts—has been increasingly frequently used in the context of the analysis of scholarly output. In this study, we construct a corpus of 19,488 texts published since 1971 in seven leading journals in the field of bioethics and philosophy of medicine, and we use a machine learning algorithm to identify almost 100 topics representing distinct themes of interest in the field. On the basis of intertopic correlations, we (...) group the content‐based topics into eight clusters, thus providing a novel, fine‐grained intellectual map of bioethics and philosophy of medicine. Moreover, we conduct a number of diachronic analyses, examining how the “prominence” of different topics has changed across time. In this way, we are able to observe the distinct patterns in which bioethics and philosophy of medicine have evolved and changed their focus over the past half a century. (shrink)

Was Heidegger a 'realist' or an 'idealist'? The issue has been and continues to be hotly debated in Heidegger scholarship. Here it is argued that the much more desirable realistic interpretation of Heidegger can be sustained, provided his theory of moods is given its due. Moods, I argue, are not only 'equiprimordial' with Dasein's understanding of being, but are also irreducible to the latter. It is often held - correctly, as it seems to the author - that Heidegger's idealism is (...) all but inevitable if Dasein's awareness of entities is grounded only in Dasein's understanding of being. But in Being and Time Heidegger speaks also of how what there is is 'disclosed moodwise'. The essay closely analyzes this specifically moody mode of disclosure, and shows both its autonomy vis-à-vis the understanding of being and its function of securing, for Dasein, an access to a truly independent reality. (shrink)

Philosophy Compass, Volume 17, Issue 1, January 2022.

This volume treats the evolution of the object of metaphysics from being to the concept of being to, finally, the object. It examines metaphysics and ontology, and the history of these terms. It is relevant to scholars and philosophers.

Pragmatics, Micropragmatics, Macropragmatics The paper addresses the distinction between micropragmatics and macropragmatics. It is postulated that this differentiation, a consequence of a number of controversies surrounding the core field of pragmatics, does manifest a number of conceptual merits and methodological feasibility. The article also aims to elaborate on the four concepts central to the methodology of pragmatics, i.e. deixis, presupposition, implicature and speech acts, from an essentially ‘micropragmatic’ perspective, describing their contribution to the proposition of an utterance, its illocutionary force, (...) and a wide range of effects the utterance may produce. At the same time, however, three relativities-regularities are indicated and presented as prompts for an integrated study of intentionality at the macro level of discourse/text. (shrink)

Predictive processing (PP) has been repeatedly presented as a unificatory account of perception, action, and cognition. In this paper, we argue that this is premature: As a unifying theory, PP fails to deliver general, simple, homogeneous, and systematic explanations. By examining its current trajectory of development, we conclude that PP remains only loosely connected both to its computational framework and to its hypothetical biological underpinnings, which makes its fundamentals unclear. Instead of offering explanations that refer to the same set of (...) principles, we observe systematic equivocations in PP‐based models, or outright contradictions with its avowed principles. To make matters worse, PP‐based models are seldom empirically validated, and they are frequently offered as mere just‐so stories. The large number of PP‐based models is thus not evidence of theoretical progress in unifying perception, action, and cognition. On the contrary, we maintain that the gap between theory and its biological and computational bases contributes to the arrested development of PP as a unificatory theory. Thus, we urge the defenders of PP to focus on its critical problems instead of offering mere re‐descriptions of known phenomena, and to validate their models against possible alternative explanations that stem from different theoretical assumptions. Otherwise, PP will ultimately fail as a unified theory of cognition. (shrink)

Spanning the period between Wittgenstein's return to Cambridge in 1929 and the first version of Philosophical Investigations in 1936, Piotr Dehnel explores the middle stage in Ludwig Wittgenstein's philosophical development and identifies the major issues which engrossed him, including phenomenology, philosophy of mathematics and philosophy of language. Contrary to the dominant perspective, Dehnel argues that this period was intrinsically different from the early and late stages and should not be viewed as a mere transitional phase. The distinctiveness of Wittgenstein's (...) middle work can be seen in his philosophical thinking as it unfolds in a non-linear trajectory: thoughts do not follow upon each other, ideas do not appear sequentially one by one, and insights do not form a straight chain. Dehnel portrays the diffused and multifarious quality of Wittgenstein's middle thinking, enabling readers to form a more comprehensive view of his entire philosophy and acquire a better grasp of his conceptual trajectory, complete with the intricacies and challenges that it poses. (shrink)

MacIntyre jest przekonany, że nie istnieje racjonalność jako taka, a jedynie „racjonalność-tej-lub-owej-tradycji”. Wyróżnia on trzy tradycje intelektualne i moralne, które we współczesnym świece zmagają się o zwycięstwo. Pierwszą z nich nazywa „encyklopedyczną”, ponieważ jej kanoniczym tekstem jest IX wydanie encyklopedii Britannica. Druga z nich, zwana jest „genealogią”, wywodzi się od F. Nietzschego i w niej podobną rolę pełni jego dzieło "Z genealogii moralności". Trzecią zaś jest „tradycja”, której kluczowym przedstawicielem jest św. Tomasz z Akwinu. Zdaniem MacIntyre’a z konfrontacji pomiędzy nimi (...) wychodzi zwycięsko tomizm, czego współczesnym wyrazem jest nauka moralna zawarta w encyklice "Veritatis Splendor". Z tego powodu najpierw ukazaliśmy sposób ujęcia i rozstrzygnięcia przez MacIntyre’a sporu pomiędzy trzema tradycjami. To doprowadziło go do przyjęcia absolutyzmu moralnego Jana Pawła II. Tekst zwieńczyliśmy uwagami krytycznymi odnoszącymi się do jego próby przezwyciężenia relatywizmu moralnego. (shrink)

In this work of original philosophy, Piotr Hoffman focuses on two of the central concerns of modern philosophy—doubt and time.

Artykuł prezentuje filozofie Kanta i Husserla w odniesieniu do Hartmannowskiego rozumienia irracjonalności. W metafizyce poznania Hartmanna irracjonalność, która odpowiada częściowej niepoznawalności bytu, okazuje się argumentem przeciwko idealizmowi, który zakłada całkowitą racjonalność naszego poznania ijego przedmiotu. W artykule autor pokazuje, że można wskazać podobieństwa między Kanta ideą niepoznawalności przedmiotu transcendentalnego, Husserla koncepcją transcendentalnej konstytucji świata i Hartmanna pojęciem gnoseologicznej irracjonalności. W transcendentalizmie Kanta irracjonalność implikuje asymetria między warunkami możliwości doświadczenia i warunkami możliwości przedmiotów doświadczenia, jako że niepoznawalność przedmiotu transcendentalnego i rzeczy (...) samej w sobie wskazuje, że nie wszystkie warunki przedmiotów są jednocześnie warunkami możliwości doświadczenia. Według Husserla świadomość transcendentalna nie jest racją wystarczającą świata w aspekcie jego Da- sein i Sosein, ponieważ fakt konstytucji świata jest faktem irracjonalnym i nie może być wyprowadzony z istoty świadomości. Autor próbuje wykazać, że analogia między Husserlem i Hartmannem w kwestii irracjonalności otwiera nowe możliwości interpretacyjne relacji między fenomenologią transcendentalną i Hartmannowską filozofią. (shrink)

The truly philosophical issue in machine conscioiusness is whether machines can have 'hard consciounsess'. Criteria for hard consciousness are higher than for phenomenal consciousness, since the latter incorporates first-person functional consciousness.

From the perspective of Aquinas’ Biblical commentaries, the article develops the reflection on pignus / arra haereditatis (Eph 1:5) seeing these essential elements of Thomas’ reflection on salvation in the terminological question of which one is better: pignus or arra, namely the pledge or the earnest/deposit. Thomas develops soteriology, which indicates that human salvation starts “now” and not “later,” through the participation in the Passion of Christ and in His merits. Analyzing Aquinas’ commentary on Ps 21, on the Letter to (...) the Ephesians and on the Letter to the Galatians together with the themes of Christ’s obedience and its soteriological significance as well as His wish of voluntary death for us, the article shows the Biblical roots of Thomas’ soteriology. The author devotes particular attention to the analysis of the logic of inchoatio and consummatio in Thomas’ soteriological grammar and his understanding of faith as the beginning of eternal life and the ensuing consequences. (shrink)

This paper is a tentative attempt to identify some basic-level conceptual and theoretical problems underlying the mainstream genre theory, which adversely affect the analysis of rapidly evolving, complex and hybrid genres in the modern communicative space. Having discussed these problems, I go on to I argue that the space of contemporary public communication should be viewed as not only an “analytic problem”, but also/rather a domain whose explorations could potentially revise the existing principles of genre theory. In particular, I suggest (...) such explorations should focus on the conception of genres as abstractions, activators and realizers of context, flexible macrostructures, social field entities, assigners of interpersonal roles. Notwithstanding a possible advancement of genre theory resulting from this approach, I conclude that it is only a first and admittedly uncertain step in trying to establish a sound theoretical framework for communicative genres in the modern discourse space. (shrink)

Citizen identification systems (known also as ‘ID card systems’, or ‘national identity management systems’, even though those definitions are not identical) are receiving a mixed acceptance, with their privacy, security and usability being criticised, specifically in the UK. This paper investigates whether it is possible to improve social acceptance of such systems in cases where they are incompatible with the perceived value of privacy, but without significantly changing their original architecture. The paper analyses requirements using four different scenarios that address (...) long-term privacy issues. Relatively small alterations to such systems are suggested that may significantly improve their adoption. (shrink)

The article presents the question of understanding divine causality and its analogical character in the context of Thomas Aquinas’s teaching on Divine Providence. Analyzing Aquinas’s texts concerning the relation of God’s action towards nature and its activities it is necessary to emphasize the proper understanding of mutual relations between secondary causes and the primary cause which are not on the same level. Influenced by the reflection of M. Dodds and I Silva, the author of the article refers to Aquinas’s biblical (...) commentaries which have not been discussed so far from the perspective of the character of God’s action. In the final part of the article, metaphors used by Thomas in reference to the relation of God towards the world will be presented. (shrink)

On the Notion of Communicational Grammar in Political Linguistics Any communicational grammar may be viewed as a linguistic study concerned with rules responsible for efficient communication, and can be used as a tool for researching almost any issue that falls under the term political linguistics-a sub-field of linguistics which analyzes how ideologies are put into service to legitimate power and inequality. From the linguistic point of view we would perceive discourse to be a dynamic and changing phenomenon, profoundly rooted in (...) its nonverbal context. The core of any discourse is established by particular texts formed by their speaker/writer. The meaning of the texts and their decoding by the hearer/reader seems to depend to a great extent not only on the cognitive processes that take place in the mind of the information receiver but also on the contextual embeddings which are: a) the situational embedding, that is where the text is produced ; b) the social embedding, that is within what social group the text is produced ; and c) the cultural embedding, which is apparently the most difficult to grasp, for it directly translates into what we understand under the nebulous term culture. The cultural embedding of texts should be held responsible for the projected associations it may induce in the receiver of textual messages and at the same time types of nonverbal cultural scripts and schemata that are supposed to accompany a verbal text. In light of the above, a model in which one has certain verbal texts that trigger certain socially and culturally specific behaviors can be called the communicational grammar of a particular discourse. (shrink)