This volume has 41 chapters written to honor the 100th birthday of Mario Bunge. It celebrates the work of this influential Argentine/Canadian physicist and philosopher. Contributions show the value of Bunge’s science-informed philosophy and his systematic approach to philosophical problems. The chapters explore the exceptionally wide spectrum of Bunge’s contributions to: metaphysics, methodology and philosophy of science, philosophy of mathematics, philosophy of physics, philosophy of psychology, philosophy of social science, philosophy of biology, philosophy of technology, moral philosophy, social and political (...) philosophy, medical philosophy, and education. The contributors include scholars from 16 countries. Bunge combines ontological realism with epistemological fallibilism. He believes that science provides the best and most warranted knowledge of the natural and social world, and that such knowledge is the only sound basis for moral decision making and social and political reform. Bunge argues for the unity of knowledge. In his eyes, science and philosophy constitute a fruitful and necessary partnership. Readers will discover the wisdom of this approach and will gain insight into the utility of cross-disciplinary scholarship. This anthology will appeal to researchers, students, and teachers in philosophy of science, social science, and liberal education programmes. 1. Introduction Section I. An Academic Vocation Section II. Philosophy Section III. Physics and Philosophy of Physics Section IV. Cognitive Science and Philosophy of Mind Section V. Sociology and Social Theory Section VI. Ethics and Political Philosophy Section VII. Biology and Philosophy of Biology Section VIII. Mathematics Section IX. Education Section X. Varia Section XI. Bibliography. (shrink)

The author describes the relationship between the open public sphere and privacy which, by entering the public sphere, creates a space for secrecy and lack of transparency within the official space. The author discusses the transition from the ancient division into the public area, characterised by overt, open and transparent actions, and the private area, which is hidden in the darkness of the house, to the modern obliteration of the boundary and the clear division between the two areas. The Habermasian (...) diagnosis of modern mass society leads to the conclusion that a certain chimera of concepts, processes and phenomena have been created, both relating to their nature and the meanings they convey associated with secrecy and openness. (shrink)

The involvement of the pharmaceutical industry in medical education can be seen as something completely natural. Who better than the producer of the med-icine would know how the drug was developed, how the process of it being au-thorized for sale proceeded, and what the side effects of it are? Today in the United States, more and more colleges are implementing strong pharmaceutical conflict-of-interest policies. Interaction between students and medical school staff with these companies is undesirable, because they share marketing materi-als (...) more often than honest data, and their representatives use various ways to influence these current and future physicians during their meetings. This article will describe research which shows what pharmaceutical mar-keting directed at students looks like in the USA – its character, frequency, and potential impact on future medical decisions. Also, ways of regulating interac-tion between medical schools, their staff and students and the pharmaceutical industry will be expressed. Guidelines of the Association of American Medical Colleges, the Institute of Medicine and the American Medical Student Associa-tion will be described. At the end, questions about their influence on reality and whether medical schools’ policies can be an effective barrier for pharmaceutical marketing on medical schools will be asked. (shrink)

Główną tezą artykułu jest próba udowodnienia istnienia zapomnianego ogniwa kryminału retro w dobie PRL na przykładzie opowiadań Sławomira Siereckiego. W tym kontekście autorka interpretuje utwory, które ukazały się pod wspólnym tytułem Jutro przed północą. Znajdujemy w nich intertekstualny dyskurs z twórczością Conan Doyle’a, Arsena Lupina i kryminału amerykańskiego. Sierecki nawiązuje w ich obrębie do trzech odmian powieści detektywistycznej, prezentując kryminalne historie od końca XIX wieku aż po rok 1929. Analizowane opowiadania łączy formuła pastiszowych odniesień do wspomnianych twórców oraz towarzysząca im (...) sceneria Trójmiasta (Gdańska, Sopotu i Gdyni). Historia nie tylko jest tu dekoracją, ale poddana zostaje ideologizacji w ramach prezentacji polityki historycznej, najbardziej widocznej w Szkatułce z Hongkongu. Autorka w swojej interpretacji opowiadań skupia się przede wszystkim na odczytaniu charakteru kryminalnego dyskursu, gdyż jest on głównym wyznacznikiem tej retropowieści i to dzięki niemu można uznać opowiadania Siereckiego za początkowe ogniwo kryminału retro w polskiej literaturze. Nieprzypadkowo ta ucieczka w przeszłość wiąże się z kryzysem powieści milicyjnej w schyłkowym okresie PRL. (shrink)

Artykuł omawia G. Simmla pojęcie obcości z punktu widzenia jego implikacji etycznych. Po zbadaniu pojęcia obcości, omówione zostają rozmaite aspekty obiektywnego i generycznego postrzegania obcego przez zintegrowane grupy społeczne, z naciskiem na podatność obcego na wykorzystanie. Po krótkim omówieniu etycznego wymiaru relacji „my–obcy”, analizie zostaje poddana Simmla socjologia metropolii; celem tej analizy jest przedstawienie sytuacji, w której obcości jako formie brakuje pośrednictwa osiadłości.

The main topic of the article is the issue of pre-reflective consciousness, which was Sartre’s subject matter is an early phase of his work, when he was inspired by Husserl’s fenomenology. Sartre distinguished three types of pre-reflective consciousness: perception, imagination and emotion. In my article I try to explain essence of abovementioned types of consciousness, point their features and define relations between them.

Artykuł jest analizą Obrzędów intymnych Zbigniewa Libery jako reprezentacji sytuacji opieki. Koncentrując się na geście upubliczniania cudzej intymności, tekst stawia pytania o sposób regulowania sfery publicznej i polityczne uwarunkowania klasyfikowania sytuacji opieki jako tego, co prywatne. Proponuje dostrzeżenie w pracy przejawu troski, rozumianej jako bezwarunkowe otwarcie na konfrontację z obecnością radykalnie niemego cierpiącego innego.

Traktaty Niccolò Machiavellego to lektura obowiązkowa dla wszystkich pragnących merytorycznie debatować o państwie i prawie oraz mechanizmach funkcjonowania polityki, jak również dla tych, którzy chcą podjąć się działalności politycznej i odnieść sukces. To właśnie Florentyńczyk znany jest przede wszystkim z rad, jak zdobyć i utrzymać władzę. Wprawdzie zostały one sformułowane przed wiekami, jednak wiele z nich okazuje się zaskakująco aktualnych. Nie cofał się on też przed formułowaniem kontrowersyjnych wniosków, co do dziś dnia wywołuje w czytelnikach wiele emocji. Pomimo bogatej literatury (...) naukowej dotyczącej tego myśliciela, do tej pory brak było monografii, która przybliżałaby kluczowe dla jego rozważań pojęcie władzy, biorąc pod uwagę jej cele i środki. To Machiavelli spopularyzował zasadę „cel uświęca środki” i zalecał jej stosowanie w świecie politycznym. Postulując postrzeganie rzeczywistości taką, jaka ona jest, także władzę należy rozpatrywać pod kątem jej realnych celów oraz środków, które zapewniają jej istnienie. Niniejsza książka uzupełnia tę lukę w dyskursie naukowym. Jej celem nie jest tylko przedstawienie projektów ustrojowych Florentyńczyka, ale przede wszystkim uchwycenie samej istoty i przejawów władzy. „Cel uświęca środki, czyli Niccolò Machiavellego rozważania o władzy” pokazuje w nowym świetle rozważania autora Księcia i mam nadzieję sprowokuje ona każdego czytelnika do własnych przemyśleń na temat państwa, prawa oraz zasad rządzących światem politycznym. (shrink)

Problem relacji między jednym a drugim podmiotem jest w myśli Sartre’a zagadnieniem kluczowym. Trzon koncepcji francuskiego myśliciela opiera się na bardzo ważnym stwierdzeniu, że owa relacja nie ma charakteru poznawczego lecz egzystencjalny. Istota spotkania polega tu na doświadczeniu samej inności drugiego człowieka, zachodzącym poprzez wpływ, jaki wywiera on na moje własne istnienie. Inny postrzega mnie, więc ja jestem dla niego przedmiotem, który odkrywa granice swojej wolności. Sytuacja ta analogicznie wygląda w relacji odwrotnej, stąd wszelkie relacji ja-ty są według Sartre’a naznaczone (...) konfliktem. (shrink)

Artykuł podejmuje mniej znane rozważania George’a Berkeleya z zakresu myśli społecznej oraz Adama Smitha w obszarze epistemologii. Punkt wyjścia analizy stanowi omówienie podzielanych przez obu filozofów poglądów dotyczących natury postrzegania wzrokowego, w tym oceny wielkości i odległości. Wnioski na płaszczyźnie epistemologicznej doprowadziły obu myślicieli do rozważania problemów w filozofii społecznej, tj. roli bezstronnego widza, oceniającego z dystansu, oraz kwestii dobra wspólnego. Udzielane przez obu filozofów odpowiedzi w tym zakresie okazały się odmienne: dla Berkeleya altruizm i dążenie do pomyślności ogółu warunkuje (...) szczęście jednostkowe; według Smitha do dobrobytu ogółu prowadzi realizowanie własnego interesu. (shrink)

Ameriški bogovi (Starz 2017–2021) in Peščeni mož (Netflix 2022– ), dve izrazito gledljivi avdiovizualni seriji, sta priredbi priljubljenega romana Neila Gaimana (2001) in njegove predhodne serije stripov (1989–1996). Obe sta navdihnjeni s klasično in nordijsko mitologijo ter odražata razvoj kulturno in družbeno pomembnih tem, do katerega je prišlo med objavo njunih literarnih predlog in predvajanjem televizijskih serij. Zanimivo je, da priredba romana vključuje več olimpskih bogov, vendar zamolči vpliv Herodota. Po drugi strani je Peščeni mož v svoji televizijski različici, natančneje (...) v tu obravnavani zadnji epizodi prve sezone z naslovom Kaliopa, v prizorih spolne zlorabe precej manj grafičen; drastičnejše podobe prepušča gledalčevi domišljiji, a hkrati doseže še bolj izrazito empatijo do trpeče žrtve in ostro obsodbo storjene nezaslišanosti. (shrink)

Political correctness as a norm of behaviour in liberal political culture is criticized as a sophisticated type of modern censorship, or stronger, as an ideological tool in the hands of part of Western political and cultural elites. Nonetheless, it appears to play important and necessary functions in a democratic system. Even if we agree that political correctness is cynical and hypocritical by nature, it does not lose its value. Its ambiguous potential can be creatively used, particularly in the areas of (...) public discourse, deliberation and public debate, but also in other important spheres of liberal political culture and, more broadly, the democratic political system. (shrink)

Współczesna nauka wymaga międzynarodowej kooperacji, której wynikiem jest synergia, jej efekty są łatwiej komercjalizowane, wspólne publikacje stają się lepiej rozpoznawalne przez społeczność naukową i częściej cytowane. Autorki artykułu omawiają wsparcie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w umiędzynarodowieniu polskiej nauki. Prezentują ufundowane przez nią międzynarodowe stypendia i nagrody oraz, z uwagi na tematykę tego numeru, szczegółowo omawiają współpracę polskich i francuskich naukowców w ostatnich latach.

Bentley et al.--O’Brien bypass the relevance of emotions in decision-making, resulting in a possible over-simplification of behavioral types. We propose integrating emotions, both in the north-south axis (in relation to cognition) as well as in the west-east axis (in relation to social influence), by suggesting a Z axis, in charge of registering emotional depth and involvement.

Celem artykułu jest analiza kategorii mundus imaginalis sformułowanej przez Henry’ego Corbina na podstawie filozofii muzułmańskiej (alam al-misal). Corbina inspirowali muzułmańscy mistycy uznający istnienie granicznej sfery wyobrażeniowej, pośredniczącej między światem zmysłowym i światem inteligibilnym. Dla Corbina, u którego można także dostrzec wpływy CG. Junga i A. Koyré, mundus imaginalis staje się narzędziem przydatnym do analizy wyobraźni (rozumianej jako aktywna władza poznawcza), ale także kondycji współczesnego człowieka. Kontrapunktem poszerzającym refleksję nad mundus imaginalis są badania Jeana-Jacquesa Wunenburgera, który – sięgając między innymi do (...) analiz Corbina – kładzie nacisk na wielopoziomowość i strukturalny charakter zarówno władzy wyobraźni, jak i jej wytworów. W obydwu interpretacjach tej kategorii kluczowe zdają się być następujące pytania: co mundus imaginalis wnosi do rozumienia istoty wyobraźni oraz ludzkiego świata wyobrażeń? Z jakim ujęciem wyobraźni wiąże się uznanie tej kategorii? Na te pytania próbuję odpowiedzieć w artykule. (shrink)

In this article I attempt to reconstruct Berkeley’s views on the nature of God and his Providence, as well as the way he refers to the problem of evil and justice in the world. My analysis is based on one of the early works by Berkeley, i.e. Principles of Human Knowledge. Its aim is to present Berkeley’s understanding of theodicy as different from the one suggested by Leibniz in Theodicy.

Polska powieść kryminalna, szczególnie powstająca po roku 1989, wywołuje co najmniej dwa pytania badawcze. Pierwsze o chronologię literatury polskiej, a zarazem o uzależnienie jej rozwoju od przemian politycznych. Drugie o to, czy faktycznie zmiany takie miały (bądź mają) wpływ na kwestie np. formalne związane z kształtem tejże literatury. Zmiany polityczne mogły zapewne wpłynąć na podejmowanie tematów dotąd niemożliwych do opisu. Niniejsze studium ma na celu opis oraz analizę polskiej powieści kryminalnej z nieco innej perspektywy, a mianowicie opisu jej jako pewnego (...) obiektu w znaczeniu, jaki nadał temu pojęciu Nicolai Hartmann. Stąd kwestie chronologiczne nie odegrają tu większej roli; będą traktowane jako pewien parametr pomocniczy. Natomiast artykuł podkreśla znaczenie tezy, że powieść kryminalna staje się, właśnie po roku 1989, powieścią o charakterze obyczajowo-psychologicznym. Także coraz silniej przejawia się w niej tendencja do czegoś, co sami autorzy określają jako „komedia kryminalna”. Artykuł zawiera zatem zarysowanie problemu badawczego (dzieło literackie jako obiekt), zaś główna teza to niezależność kwestii formalnych od problematyki przemian politycznych. Przyjęte w artykule metody badawcze to przede wszystkim opis obiektu, resp. dzieła literackiego i takich jego cech, jak: miejsce akcji (konkretne i opisane precyzyjnie bądź schematycznie), język protagonistów/antagonistów/narratora (konwencjonalny lub zindywidualizowany, z aluzjami intertekstowymi), postacie konwencjonalne lub zindywidualizowane, zagadka (najważniejsza, lub pretekstowa, czasem odkrywa drugie dno). Staram się wykazać, że zmiany polityczne wpłynęły na podejmowanie tematów dotąd niemożliwych do opisu. Natomiast same kwestie przemian politycznych na sferę kompozycji mają tylko wpływ głównie w warstwie językowej utworów. (shrink)

Sometimes subjects have sufficient internal and external resources to retrieve information stored in memory, in particular information that carries socially charged content. Yet, they fail to do so: they forget it. These cases pose an explanatory challenge to common explanations of forgetting in cognitive science. In this paper, I take this challenge and develop a new explanation of these cases. According to this explanation, these cases are best explained as cases of norm-induced forgetting: cases in which forgetting is caused by (...) social norms in a relevant sense. These cases draw attention to the normative aspects of the mechanisms of forgetting. This is an important but neglected aspect of cases of everyday forgetting, in particular of those characterized by a social dimension. By investigating some ways in which the psychology of social norms is causally relevant in the mechanisms of retrieval failure, I begin to fill this gap. (shrink)

In our everyday interaction with the environment, we often perceive objects and spaces as opportunities to feel, maintain, enhance, and change our affective states and processes. The concept of affective affordance was coined to accommodate this aspect of ordinary perception and the many ways in which we rely on the material environment to regulate our emo- tions. One natural way to think of affective affordances in emotion regulation is to interpret them as tools for regulating felt affective states. We argue (...) that this way of conceiving of affective affordances is too restrictive. By analyzing the role of expressive properties of objects and spaces in emotion regulation, we show that our environment does not need to elicit felt affective states to regulate our emotions. Thus, we revise the concept of affective affordance to accommodate these cases. This revised concept explains more with less. Hence, it should be preferred in wide-reaching philosophical projects that aim to explain human affectivity as a situated phenomenon. (shrink)

The relationship between philosophy and science has always been complementary. Today, while science moves increasingly fast and philosophy shows some problems in catching up with it, it is not always possible to ignore such relationships, especially in some disciplines such as philosophy of mind, cognitive science, and neuroscience. However, the methodological procedures used to analyze these data are based on principles and assumptions that require a profound dialogue between philosophy and science. Following these ideas, this work aims to raise the (...) problems that a classical connectionist theory can cause and problematize them in a cognitive framework, considering both philosophy and cognitive sciences but also the disciplines that are near to them, such as AI, computer sciences, and linguistics. For this reason, we embarked on an analysis of both the computational and theoretical problems that connectionism currently has. The second aim of this work is to advocate for collaboration between neuroscience and philosophy of mind because the promotion of deeper multidisciplinarity seems necessary in order to solve connectionism’s problems. In fact, we believe that the problems that we detected can be solved by a thorough investigation at both a theoretical and an empirical level, and they do not represent an impasse but rather a starting point from which connectionism should learn and be updated while keeping its original and profoundly convincing core. (shrink)

In celebration of the 250th anniversary of the birth of G.W.F. Hegel, Slavoj Žižek gives us a reading of a philosophical giant that changes our way of thinking about the post-human era we are entering. No ordinary study of Hegel, Hegel in a Wired Brain reveals our time as it appears through Hegel's eyes. Focusing in on the idea of the wired brain, this is a philosophical analysis of what happens when a direct link between our mental processes and a (...) digital machine emerges. Here Žižek explores the phenomenon of a wired brain affect, and the notion of singularity subsequently arising when we can share our thoughts and experiences with others. He hones in on the key question of how it affects our experience and status as free human individuals, dealing with what happens with the human spirit, our subjectivity and the very essence of being-human when a machine can read, action and disperse our thoughts. With characteristic verve and energy, Žižek connects Hegel to the world we live in and shows why he is much more fun than anyone gives him credit for, and why the 21st century might just be Hegelian. (shrink)

Plato's Republic VII suggests that if we ask someone to philosophize when they are too young, they can become corrupted (537e–539d). Republic VII also suggests that to avoid this corruption, we must not expose youth to argument (539a–b). This is not a reasonable option outside of Kallipolis, so a question arises: does Plato describe how to correct corruption if we do not manage to prevent it? This paper shows that a parallel between this passage from Republic VII and a passage (...) from Laws X suggests that he does. Laws X describes an impious man who is corrupted in the same way as the youth exposed to philosophy prematurely in Republic VII. While we leave the youth to his corruption in Republic, the impious man is helped to overcome his corruption in Laws with a refutation followed by a myth (also called a charm). This paper analyses these steps in terms of Plato's psychology, showing that both corruption and correction require a destabilization of the soul, which in these passages is brought about through refutation. This destabilization allows for a reconfiguration, which, with something that can restabilize the soul (for example with myth), can be a reconfiguration for the better. (shrink)

We argue that we should be sceptical towards the claim that there is such a thing as the standing to blame someone privately, understood in terms of holding the attitude of blame. Key features of the idea about standing to blame do not apply to private blame. For example, we argue that private blame is not the exercise of some normative power, and it is not even pro tanto wrong for a hypocrite to privately blame a blameworthy agent. Thus, contrary (...) to the prevailing sentiment, it is doubtful that there are conditions of standing for private blame. Importantly, our conclusions leave the idea of standing to blame intact when it comes to overt blame, which is understood as something voluntary. (shrink)

Bodin e Althusius podem ser considerados como autores que inventam o conceito político de soberania, conceito que será a partir da formação do estado-moderno condição necessária para se pensar a política e a nossa condição presente. Este artigo pretende identificar os elementos que se mantêm até hoje presentes no conceito de soberania, e lançar luz sobre a constelação que se articula à sua volta, num contexto democrático.

This chapter addresses fictional narratives as a specific kind of fiction capable of eliciting particular effects on their recipients. The first section of the chapter considers the status of climate fiction (cli-fi) as a literary genre, and identifies a set of standard properties that qualify most works in the category. The second section addresses the specific fictional engagement prompted by cli-fi and discusses its relationship with thought experiments. The third section examines, from a psychological angle, whether and how climate narratives (...) can induce changes in the recipients’ beliefs and attitudes toward environmental issues. The chapter closes by listing some of the research questions raised by cli-fi that still await exploration. In the conclusion, it is tentatively suggested that, although the experience of consuming cli-fi will not change the planet, it might nonetheless heighten recipients’ concerns and willingness to take action against climate change. (shrink)

Os Essays on the Law of Nature relançaram o debate em torno das relações entre a epistemologia e a filosofia política de Locke. O artigo aborda dois aspectos desta obra em que essas relações são particularmente visíveis: a definição lockiana da lei natural e a questão da sua cognoscibilidade. A comparação com as passagens paralelas de Tomás de Aquino, a que Locke alude, permite destacar a singularidade da posição de Locke, pondo em evidência o seu voluntarismo. Mencionam-se alguns aspectos desta (...) concepção da lei natural, que tem o seu fundamento último num certo modo de entender a razão humana e o seu alcance, e enunciam-se algumas das suas consequências. (shrink)

This is an attack on Aristotle showing that his misplaced drive toward the consistent application of his actualistic ontology (denying the reality of all potential things) resulted in many of his major theses being essentially vacuous.

Gottlob Frege rozlišuje mezi smyslem a významem výrazů, přičemž smyslem rozumí to, co je výrazem vyjadřováno, významem pak to, co je jím označováno. Toto rozlišení se týká jak singulárních, tak obecných výrazů, ovšem Fregovy rozbory týkající se významu obecných výrazů jsou všeobecně méně známy. Chci zdůraznit skutečnost, že Frege považuje za význam obecných výrazů pojem, který chápe jako tzv. nenasycenou funkci, nikoli jako množinu nebo zobrazení. To mu umožňuje zachovat některé podstatné intuice týkající se obecnin – můžeme např. mít obecný (...) pojem (znát nějakou vlastnost či relaci), aniž bychom věděli, jaké předměty pod něj spadají. Zároveň se snažím ukázat, že není jasné, nakolik Frege skutečně zastával tezi, která mu bývá obvykle přičítána, totiž že identita pojmů je dána jejich koextenzivitou. Gottlob Frege distinguished between sense and reference of expressions. 'Sense' according to him is that what the expression means, 'reference' is that what is designated by it. This distinction concerns both singular and general terms but Frege’s analyses focused on general terms are much less known. It is crucial, I argue, to appreciate the importance of the fact that the reference of a general term is, according to Frege, a concept – identified with an unsaturated function in the Fregean sense, i.e. not a set, and not a mapping. In this way Frege can keep some important intuitions about universals – for instance that we can have a general concept (know a property or a relation) even if we don’t know which objects fall under it. I also try to show that it is not clear whether Frege really defended the thesis usually attributed to him that the identity of concepts is guaranteed solely by their coextensivity. (shrink)